Zeestad Verhalen
Wat er in gevallen meisjes omgaat.
We ontvingen het Dec.-nummer van
„Christelijke Volkswacht", een orgaan
der Duitsche Middernachtzending, in
onze taal gedrukt, omdat het blad te
vens een collectehrief is. Op het kruis
band 5 postzegels van twee milliard
Mark! Het blaadje zelf slecht papier
met een zonderling Nederlandsch. In
plaats van ontsprongen ompspronden,
in plaats van uitgever uipdever enz.
Op het punt het slordige ding weg te
gooien viel onze aandacht op den titel:
Psychologie der gevallen meisjes van
Gertrud Burdett. Een fijne, liefdevolle
karakteriseering van de vrouwen, die
vaak meer meelijden dan verachting
verdienen maar meer verachting dan
meelijden ontvangen.
Treffend is de onderscheiding van
Gertrud Burdett tusschen de meisjes,
wier hart uitgaat naar den man om
hemzelf en anderen, die naar den man
verlangen om het kind. Bij de laatsten
is het moederinstinct overheerscheud
en maatgevend; de laatsten worden tot
de geliefde, de vriendin, de echtgenoote
van den man. In de wereld der zedelijk
reine vrouw vinden we vooral de vrouw
met den sterken moederdrang, die tot
het huwelijk leidt. Het andere type
leeft, ademt voor den man, dringt in
zijn levenssfeer door en beleeft in deze
ideale, geheimzinnige verhouding, haar
hoogste geluk. Natuurlijk zijn er tus
schen deze beide tegenstellingen die
men bij het jonge meisje in liefde of
onverschilligheid voor het spelen met
poppen al kan opmerken, tallooze tus-
schenschakeeringen.
Het meisje, dat den man om hemzelf
zoekt, is op het terrein der publieke
vrouw het veelvuldigst. Toch zijn er
ook wel gevallen met een sterk spre
kend moederinstinct. Gertrud Burdett
vertelt daarvan een aandoenlijk geval.
Een jonge ongehuwde moeder, de va
der van haar kind zit in de gevangenis
en zij haat hem, nooit wil ze hem te
rugzien. Zij haat ook haar leven en
drinkt en rookt, om zich te bedwelmen.
Zij moet toch geld verdienen voor haar
jongen.
„Wanneer ik nu maar zoolang leef,
totdat mijn jongen groot is."
Opeens smijt ze de sigaret weg, haar
magere arm tast achter het bed en
grijpt een klein koffertje; ze legt het
voor zich neer op den deken. Kijk u
eens, roept ze uit, en haalt een bundel
kinderkleertjes te voorschijn, een bont
kieltje, een paar schoentjes, en een
paar stukjes speelgoed.
Ongetwijfeld is alles door schande
verkregen en toch
Dan volgt deze getuigenis, die de
schrijfster niet minder eert dan de ge
vallene: „In het donkere huis, in de ka-
door
CAREL BRENSA.
IV.
De Naamlooze Vennootschap
„Jaap Co."
Meneer! zei Jaap, en hij trok
aan de riemen alsof hij ze breken
wou Meneer zeg 't nou zelf! Wat
hebben we nou an zoo'n minister van
Waterstaat, die met al z'n kolega's
wegloopt, omdat er geen nieuwe sche
pen volgens de Vlootwet bij gebouwd
worden voor Indië, terwijl hij naar mij
en m'n vlet niet omkijkt Wil u wel
gelooven, dat ik an één kant blij ben
dat 't ministërie gevallen is? Ve-
rentig, meneer! We hebben Vloot
genoeg Kijk daar maar 's in de
haven! Daar ligt de Plaede en de
„Stroom" en de heele rest! En boven
dien zijn we tegenwoordig koek en ei
met de heele Duitsche vloot, want ze
kommen hier dagelijks binnen Als
er altemet nog eres 'n zeeoorlog tus
schen de Naties komt, dan kunnen we-
't best uitvechten hier in de haven van
IJmuiden Want hier liggen sche
pen van alle vlaggen Wat zeit u?
Ik zeg, Jaap antwoordde ik
dat jij geen kaas gegeten hebt van de
hooge politiek
Dat kan best weze, meneer
gaf Jaap toe Ik heb 't te druk met
vletteren En hij gaf 'n trek aan de
riemen in z'n drift, dat we bijna met de
vlet onder den boeg van een Duitschen
Troller zaten
Zoo sprak Jaap Jaap van IJmui
den! En u weet natuurlijk wie ik be
doel!
Want naar mijn bescheiden meening
is er maar EEN Jaap in IJmuiden
O! Er zijn er natuurlijk waarschijnlijk
veel meer, maar wij kennen er maar
één! Als wij spreken van Jaap (Als we
'n goeden zin hebben: „Jaapie"
dan bedoelen we de held van de haven
Jaap is Jaap! Jaap dat is de man,
Hio nna /ïaapliiksr.h leven heheerschtl
mer met den vuile n grond bloeit in dit
oogenblik een kleine verborgen wereld,
welks reinheid heilig en onaanstastbaar
is."
Staat er niet in den bijbel geschreven,
dat de liefde een menigte van zonden
bedekt? Het is in elk geval de geest van
menig bijbelwoord en de geest ook van
het fijne en ontroerende schetsje in het
fladderige blaadje met den slechten
druk.
Ziekte en bandeloosheid hebben
waarschijnlijk de natuur van het
meisje als vrouw volledig verwoest,
schrijft Gertrud Burdett, de moeder in
haar leeft echter nog en zal waarschijn
lijk niet sterven.
INGEZONDEN.
EEN LANDELIJKE
KERSTPAKKETTENACTIE
VOOR HONGEREND DUITSCHLAND.
Een laatste oproep.
Reeds hebben honderden gevolg ge
geven aan onzen vorigen oproep en
ontvangen wij dagelijks vele pakketten
en postwissels.
Daar de nood in Duitschland met
den dag erger wordt zijn wij ervan
overtuigd, dat nog velen bereid zullen
zijn met ons te trachten tijdens het
Kerstfeest het hongerspook uit hon
derdduizenden gezinnen te verdrijven.
Onze Kerstpakketten-actie MOET en
KAN slagen!
Laat onze laatste oproep voor onze
Kerstpakketten-actie dus niet zonder
resultaat zijn, opdat wij op 24 Decem
ber aan duizenden gezinnen een kerst
pakket uit kunnen reiken.
Zendt ons dus nog heden uw kerst
pakket, als volgt samengesteld:
1 pond rijst, 1 pond boonen, 1 pond
suiker, 1 pond, plantenvet en 1/2 pond
koffie, onder motto „Kerstpakket uit
Holland", naar Prins Hendrikkade 140
Amsterdam.
Aan hen die niet in de gelegenheid
zijn een pakket samen te stellen, ver
zoeken wij ons een postwissel met f 1.50
toe te zenden voor een enkel en f 3.
voor een dubbel pakket. Op postwissel-
strook ook vermelden „Kerstpakket".
Laat onze oproep niet tevergeefs zijn.
Het Duitsche Volk rekent op U!
Voor het Algemeen Comité
Afd. Holland der Intern. Arbeidershulp,
J. Hoogcarspel, voorzitter.
Edo Fimmen.
Mej. Chr. B^stert.
J. Albrecht.
Henr. Roland Holst.
Heieen Ankersmit.
J. Brommert Jr.
Secretaris-Penningm.,
Prins Hendrikkade 140, A'dam.
Jaap dat is de man, dien we zegenen,
zoolang het dag is en waarop we
(zachtjes) vloeken als het donker ge
worden is en hij naar huis gegaan is....
Jaap dat is een Staatsambtenaar in
IJmuiden, zooals er geen tweede be
staat! Hij heeft geen vier gouden ban
den, zooals de. stations-chef, of geen
pet met gouden wapens, zooals iedere
loods en iedére man van de, sluis! Ja
zelfs zooals iedere andere vletterman!
Er is maar één vletterman in heel
IJmuiden, die geen pet met goud
draagt en dat is juist: Jaap!
En er is geen vletterman in heel
IJmuiden, die meer recht heeft op een
pet met goud en op drie gouden stre
pen met 'n krul op z'n mouwen, dan
juist ...Jaap!
Jaap dat is 'n vletterman apart!
Hij is niet van de vischploeg en niet
van de koperen ploeg en niet van de
gouden ploeg! Hij is heelemaal van
geen ploeg! Hij is de ploeg zelf!
Maar hij beteekent meer dan alle
overige vlettermannen bij mekaar! Re
kent u maar zelf na
Er zijn heel wat vletterlui in IJmui
den, maar geen sterveling denkt er ooit
aan! Maar aan Jaap denk je wel!
Er is niemand van de vletterlui, die
je als doodgewoon particulier in het
dagelijksch leven noodig hebt! Alleen
de schepen, die van zee kommen, heb
ben de vletterlui van de ploeg noodig.
'n Gewoon mensch heeft geen vletter
man noodig.
Behalve Jaap!
Jaap hebben we allemaal noodig!
D'r is geen man of geen vrouw of geen
kindgeen visscher, die op de Zuid-
pier gulletjes gaat vangen, geen Am
sterdammer, die in de buurt van de
Semaphore gaat staan uitkijken of 't
schip, waar z'n familie mee overkomt,
al in zicht is Geen sterveling van
de kustwacht, van den loodsdienst, van
de barakken geen werkman van
de cementen blokkengieterij geen
bezoeker van het Badpaviljoen d'r is
geeneen van al deze menschen in heel
IJmuiden of ze hebben één man noo
dig
En dat is J a a p
Maar er is nog meer! Geen van de
vletterlui heeft een soort officieel
staats-ambt. Ze hebben een vereeniging
en ze hebben 'n ploeg En nu is het
PLAATSELIJK NIEUWS.
IJMUIDEN.
Het gemeentebestuur van 's-Gra-
venhage heeft de perceelen B. en C. on-
derhouds-verfwerken aan gemeentege
bouwen en werken opgedragen aan de
Firma Gebrs. A. A. J. en A. L. de Pauw,
alhier.
VELSEROORD.
De levering van het granietwerk
voor de uitbreiding van school D alhier
is opgedragen aan de firma H. Nimis
en Co. te Haarlem.
Dat de bioscoop, de attractie onzer
dagen vele vereenigingen een gewaardeerd
hulpmiddel is bij de propaganda is bekend.
Dat zij goed te gebruiken is bij de pro'
paganda van de drankbestrijders ligt in den
aard der zaak, waar dezen door wat zij in
het maatschappelijk leven van de drank
ellende zien tot hun standpunt komen.
Welke spreker evenaart de juistheid en de
realiteit van de fotografie ais hij ellende
moet laten zien Zoo trekt sinds korten
tijd ook de agent van de Nat. Christen-
Geheelonthouders-Vereeniging het land
door mei een bioscooptoestel en propagan
dafilms. De afdeeling Velseroord was een
der eersten die daarvan gebruik wenschte
te maken en dientengevolge had zij Woens
dag in Tivoli bioscoop-voorstellingen. Des
middags voor kinderen en des avonds voor
volwassenen. De avondsamenkomst was
matig bezocht. Eerst werd een mooie natuur
film vertoond met schetsen uit het leven
der vogels.
Vervolgens sprak de agent, de heer de
Jong uit Utreeht een propagandawoord,
waarin hij het doel der vereeniging besprak
niet in de eerste plaats tegen de stof alcohol
maar tegen den mensch-onwaardigen toe
stand waarin de drinkgewoonten den mensch
brengen, gaat de strijd. Daartoe is geheel
onthouding van alcohol noodzakelijk.
Na die rede kwam het hoofdnummer
van den avond, de groote film Het dubbele
leven van Dr. Morart.
Deze film liet zien den ondergang van
een groot geleerde en diens gezinsgeluk,
omdat hij in het geheim aan den drank
verslaafd was.
Hier falen woorden, dit moet men zien
om het diep-tragische van dat lijden te
kunnen indenken.
Moge het bezoek dan te wenschen over
gelaten hebben, zeker was het doel der
vereeniging bereikt om bij de aanwezigen
een diepen indruk te wekken.
De samenkomsten werden met gebed
geopend en gesloten.
VELSEN.
Naar wij vernemen zijn wij ver
keerd ingelicht omtrent de overdracht
inderdaad al wel veel veranderd bij
vroeger, toen de vletterman nog ieder
op z'n eigen houtje in de vlet buiten de
pieren zwierf. Töen ze soms twee da
gen en nachten op open zee lagen of
soms achter 'n troller aansleepten tot
halverwege Doggersbank om 'n schip
aan te klampen O! Het is tegen
woordig 'n stuk beter
Maar geen van de vlettermannen is
toch zooiets als 'n officieele persoon
lijkheid 'n stuk van het Rijk zelf
'n Staatsfiguur, zooals 'n generaal of
'n loodskapitein of 'n lid van de Twee
de Kamer 'n staats-figuur is
Maar Jaap wel!
Want ik stel me levendig voor, als
jaap eens zoo kinderachtig mocht we
zen om ons in de steek te laten én het
tijdelijke met het eeuwige te verwisse
len dat er dan gewis een Secretaris-
Generaal van het Departement van
Waterstaat bij de begrafenis aanwezig
zou zijn om namens de regeering het
woord te voeren
Het zou niet minder kunnen
Want deze Jaap heeft een recht-
streeksehe overeenkomst met niemand
minder dan den Minister van Water
staat! Hij is een officieel aangestelde....
En niet alleen omdat hij met z'n vlet
de verschillende havenkoppen over
het water verbindt! Niet alleen omdat
hij vaart! Hij is niet eens een gewone
rijks-employé
Neen
Wanneer je het goed gaat uitzoeken^
dan is Jaap niet meer of minder dan
een stuk van den rijks-straatweg!
Want waar de straatweg van IJmui
den naar het Zeestrand ophoudt daar
begint Jaap!
Tot aan den overkant waar de
straatweg weer begint!
Er is en dat is volgens mijn nuch
tere verstand een unicum in ons lieve
Vaderland er is ergens op den weg
van IJmuiden naar hét strand, daar
voorbij de vischhal zoo maar mir
nichts, dir nichts een groot gat in den
beganen grond geslagen
Dat gat is vol water geloopen en het
is de visschershaven geworden
nog 'n beetje uitgegraven en nog 'n ha
ventje erbij
Maar het gat in den weg van IJmui
den naar het strand bestaat!
En nu heeft het rijk daar eenvoudige.
van de Bioscoop Bloemoord. Er wordt
wei onderhandeld met eenige he eren
uit Amsterdam maar definitief is nog
niets besloten.
Voor het examen boekhouden, af
genomen door de Vereeniging van
neeraren, slaagde de heer W. c. Jan
tjes, adjunct-commies ter secretarie al
hier.
Maandagavond was door de afd.
Velsen van de Ned. Ver. van Fabrieks
arbeiders opnieuw een vergadering uit
geschreven voor het personeel der Pa
pierfabriek. De opkomst was naar Hl.
Dbi. meldt, niet zoo groot als de vorige
malen, waarover de voorzitter .zijn te
leurstelling uitsprak. Spr. bracht in
herinnering het overlijden van C. J.
Lijen, die vanaf de oprichting der afd.
in April 1914 altijd een goed lid was
geweest.
Vervolgens was het woord aan den
heer J. W. de Vries, lid van het H. B.,
die in een uitvoerige rede den stand dei-
actie en den loop der onderhandelingen
met de Directie der firma van Gelder
uiteen zette. Spr. was niet teleurgesteld
over de minder goede opkomst, elke
actie die lang duurt verliest bij veel
menschen aan belangstelling. Zeer
scherp hekelde spr. de houding der ker
kelijke organisaties, die, terwijl de on
derhandelingen nog voortduurden,
reeds met bemiddelingsvoorstellen wa
ren gekomen en hiermee dus blijk had
den gegeven van verdeeldheid en zwak
heid. Het gaat niet aan,, zegt spr. alle
in deze actie gevoerde correspondentie
te behandelen, deze zal later in het vak
blad der Ned. Ver. of in een brochure
worden verwerkt.
Door de besturen der Chr. en R. K.
organisaties wordt ons verweten, dat
wij op de toekomst der industrie geen
goeden kijk hebben, maar, zegt spr. geen
enkele maal is ook maar aangetoond
of bewezen, dat de in onze brochure
„Een gewaarschuwd man telt dubbel"
verwerkte cijfers en berekeningen fou
tief waren, en zoolang dit niet is ge
beurd, beteekenen al deze praatjes
niets anders dan bedekken van eigen
onkunde en onmacht.
Het opmerkelijke geval doet zich ook in
deze actie voor, dat waar de Chr. en
R.K. organisaties iets te beteekenen
hebben, m.a.w. daar waar zij veel leden
hebben, de loonen en arbeidsvoorwaar
den het meest worden verslechterd,
wat in deze actie tot uiting komt, doch
aan de Zaanstreek, waar over het
geheel minder organisatie is dan bij
van Gelder, maar de confessioneele or
ganisaties niets hebben in te brengen,
zijn de loonen in mindere mate ver
laagd dan hier.
Jaap ingestopt als 'n soort verbin
dingsstuk! 's Nachts gaat 't naar huis
om te slapen en overdag is 't er weer....
Dat is Jaap! Het levende sluitstuk
in de opening van den openbaren weg...
En dit sluitstuk nu deze Jaap
Onze goeië, ouwe, beste brave Jaap
die onze hulp is en onze toeverlaat
waar we onze etenstijd naar regelen
en onze visitetijd naar vaststellen,
waar we in stilte rekening mee hou
den als we tegen donker zitten bitte
ren in de loodssocieteit Deze Jaap
die nooit wat zegt en als hij wat zegt
nog alleen maar 'n ironisch grapje
maakt, zonder zich te verspreken
deze Jaap, de vletterman, was daar
ineens driftig!
En ik wist niet wat ik hoorde, toen
hij daar zoo plompverloren te keer
ging tegen zijn bloedeigen onmiddelij-
ken chef: den minister van Water
staat
Hij zou me even overzetten in den
mist naar den anderen kant!
Ik wist niet wat ik er van denken
zou
Jaap in de opposietie!
En ik zei: Maar Jaap! Wat
is er met je, kerel!
't Is 'n rare stad, meneer dat
IJmuiden, vindt u ook niet? zei Jaap.
Raar? antwoordde ik Ik
heb nog nooit zoo'n rarigheid meege
maakt als in IJmuiden Voor 'n
paar weken geleden heb ik in de
IJmuider Courant gelezen van een
visscher van Velseroord, die in 1919
uitgevaren was en sinds dien niet meer
was teruggekomen Per deurwaar-
ders-exploit is toen bekend gemaakt,
dat werd aangenomen dat de „Oceaan
III" met man en muis is vergaan en
dat Ernst Veldman dus was verdron
ken! En dat hij deswege werd veroor
deeld in de kosten van het geding!
f 15.20! Omdat hij geen telegram heeft
gestuurd van zijn overlijden!
Zoo is 't, meneer zei Jaap
En zpo is 't met alles in IJmui-jen! En
ze doen derzelf 'n schade! Dat kunnen
ze niet begrijpen Kijk u nou maar
's naar mijn geval: IJmuiden met zoo
'n vlet-verbinding En nou zal ik
u 's vertellen hoe dat heel anders kon,
meneer en wat er dan met IJmui-jen
zou gaan gebeuren 9
Spr. behandelt thans in groote trek
ken het ontslag en de daarover met de
Hoofd-Directie gevoerde besprekingen.
Op deze bijeenkomst is door ons zeer
sterk de houding van den werkgever
gelaakt, die menschen welke toch ook
jaren aan den bloei van het bedrijf hun
beste krachten hebben gegeven zonder
vorm van proces op straat zet. Dit on
derhoud, spr. is er van overtuigd, heeft
niet nagelaten diepen indruk op de
Hoofd-Directie te maken en spr. ver
wacht hiervan wel iets. Door de Chr.
en R.K. wordt thans rondgebazuind,
dat het door hun bemiddelingsvoorstel
is dat de tweede termijn van verlaging
opnieuw 8 weken is uitgesteld, doch
onze vaste meening is, dat dit is ver
kregen door het door ons ingenomen
standpunt van absolute afwijzing der
verslechteringen, en was door deze or
ganisaties op ons voorstel ingegaan en
hadden zij hun leden uitspraak laten
doen, dan was er van een bemidde
lingsvoorstel niets gekomen.
Met een ernstige opwekking, vast te
houden aan de organisatie en deze in
de naaste toekomst nog meer uit te
breiden en niet door een tegenslag moe
deloos te worden, eindigde spr. zijn
met luid applaus beloonde rede.
Op de lijsten voor de uitgesloten tex
tielarbeiders werd flink geteekend.
BURGERLIJKE STAND.
Gemeente Egmond aan Zee.
Geboren: Cornelia Geertruida, d.
van Pieter* Avis en Aafje Dammes;
Grietje, d. van Teunis Broek en Dirkje
van Duuren; Aafje Elisabeth, d. van
Jan Krab en Jansje Prins; Petrus
Cornelis, z. van Johannes Petrus Leijeii
en Maria Wilhelmina Lamers; Maartje,
d. van Klaas Krab en Cornelia Abie.
Overleden: Phlippus Groen, 14
maanden, z. van Pieter Groen en Ra
chel Stam; Aafje Elisabeth Krab, 3 da
gen, d. van Jan Krab en Jansje Prins;
Philippus Bal, 69 jaar, weduwnaar v.
Catharina de Jong.
BINNENLAND.
Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Haarlem en Omstreken.
Op de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Haarlem en Omstreken,
Kruisweg 70 Haarlem, ligt ter inzage,
een opgaaf van percentueele lagere in
voerrechten, welke ook uit Nederland
en Koloniën naar Finland ingevoerde
goederen, na het in werking treden van
het handelsverdrag tusschen deze lan
den, deelachtig worden.
De eerstvolgende vergadering der
Kamer van Koophandel en Fabrieken
zal plaats hebben op Woensdag 2 Ja
nuari 1924.
En Jaap liet de vlet tegen den kant
stooten, keek voorzichtig om zich heen
en begon fluisterend te vertellen
En wat Jaap, de vletterman, me toen
geschilderd heeft waarde lezer en
lieve lezeres van IJmuiden dat heb
ik met geen drooge oogen kunnen aan-
hooren! Midden in de mist heeft hij me
een duren eed doen zweren, dat ik nie
mand er iets van zou oververtellen,
maar dat kan ik niet! Ik moet er over
spreken, want de prachtige toekomst
van de stad IJmuiden hangt er van
af... Nooit heb ik kunnen denken, dat
er dat achter Jaap stak! Hij heeft me
'n toekomst-beeld getooverd van het
schitterende IJmuiden dat ik er van
ben gaan grienen midden in de ha
ven!
O! U brandt natuurlijk ook van
nieuwsgierigheid om er meer van te
weten Dat wil ik wel gelooven!
Ik deed dat ook! Maar de ruimte is
voor deze week vol!
De volgende week vertel ik er meer
van onder de diepste geheimhou
ding natuurlijk! Want als er ie
mand van dit ei van Colombus hoort
(of eigenlijk van Jaap), dan komt er
'n leger kapers op de kust Om in
de rijke" winst te deelen!
Want er zal 'n winst zijn!!! Enorm!.
En IJmuiden zal groeien? Bui
tengewoon!
Ik wil u alleen vast vertellen, dat
Jaap en ik op staanden voet in het
huisje van de Vischploeg zijn gegaan!
Daar hebben we papier en inkt geno
men en we hebben gesticht:
De Naamlooze Vennootschap „JAAP
en Co."! Jaap is Directeur en om
dergeteekende is gedelegeerd CcTinmis-
saris! De Aandeelen loopen nou al op..,
De volgende week begin ik met het
publiceeren van de Statuten
En als er over vijf en twintig jaar
niet een standbeeld staat van Jaap op
de eene punt van de haven en een
standbeeld van mij op de andere punt
(met hetzelfde beroemde nummer van
de IJmuider Courant in m'n handen)
nou, dan weet ik er geen sikkepit
meer van
