Schetsen van het Land door CAREL J. BRENSA. De Vreemdeling Katrien had gezegd: Nooit van mijn leven zou ik met 'n soldaat langs den weg willen vast niet! En 'n zoen geven? Nog minder! Het was als een plaagpartij geweest in de dagen toen Arie loten zou voor de soldaten. Maar nooit van fh'n leven, hoor! zei Katrien. Nooit niet, Trien?, vroeg Arie. Nee wis en zeker niet! hield Katrien vol 'k wil met 'n soldaat nie' gaan. 't Zijn allemaal rare venten, die witteboonen! Dus je ken' dT op re kenen als je derin loot, is 't uit! En als je soldaat wordt hoef je niet over te komen, want uit gaan' 'k niet! Och, meid zei Grootvader, die zeeman geweest was jij weet nieaars als van je boereloeren hier in de polder. Ik heb liever .één ouwe zuidwester van 'n zeeman met schuim in z'n haar, dan 'n melkwagen vol boeren van jou! Wil je 't geloQve? En neérn jij maar geen soldaat of geen zeeman! viel ook grootmoeder in, terwijl ze schuin oogde naar groot vader met 'n glimp van meeplagen in de kijkers vertrouw der geeneen, Katrien! Ik heb me ook as jonge meid door 'n zeeman overstag laten halen En nou zit ik ermee. Al vier en dertig jaar! Neemaar! ik heb ook staan te luisteren naar de babbels van zoo'n knaap tusschen. de schepen in de haven 'n lieve jongen met stevige beenen in z'n hooge zeelaarzen en z'n pet zoo aardig schuin Nou! En praats as 'n kerel! as 'n pracht inans- kerel Maar toen ik met 'm liep in de donkert bij den vuurtoren als-ie binnen was en nog vrijerspraat van 'm moest anhooren toen was-ie zwart prachtig zwart raven zwart! Krullen bij bosschen onder z'n zeilen pet- Maar toen we samen in het huisje aan 't kanaal kwamen te wonen, toen we. getrouwd waren toen viel 'm de pruik van den kop en toen zag ik, dat ik inplaats van met 'n zwarten krullenkop, met 'n vent as 'n 'rooie patrijshond getrouwd was Je zitte weer te liegen, dat me de haren van 't hoofd vallen zei groot vader, de oolijkert en hij lichtte z'n pet van duffel en streek met de hand over den gladglimenden bol waar geen haartje op was. 't Was den dag en den nacht volle maan bij ons! zei grootmoeder ver der Meid, vertrouw geen zeelui of soldaten ze deugen niet! Nou vast niet hoor! hield Ka trien vol van soldaten moet ik al in 't geheel niks hebben. Ze knipoogde in het geniep naar grootmoeder van plaagpret en Arie, de boereknecht zat er als" een rood be schaamde lummel bij. Ze waren eens te visite bij de oude buurlui. Arie zou overmorgen loten. Geef ze nog 'n snee stoetebrood zei grootvader en grootmoeder deed 't. Ze aten krentestoet en dronken nog 'n glas frambozen en toen rookten de mannen 'n pijp Verder werd over de zaak niet meer gepraat! En nou was Arie, de bomsoldaat, al bijna een week vertrokken en Katrien had nog niemandal van hem gehoord of gezien. Want hij had er 'n jaar te voren ingeloot en eindelijk was de tijd gekomen! Alle jongens van het dorp en uit den polder en uit de Meer, de een na den ander was verdwenen om te gaan dienen ergens in een garnizoen. Arie ook. Op den dag dat hij ging wa ren ze samen nog naar Moeder op 't eiland gedag wezen zeggen en daamd naar Vader, die aan 't mestgieren was op de zeVen Weren Vandaag moest 't er dan van komen, 't Stond op het witte papier, dat Arie al weken lang verkreukeld en op de vouwen vuil geworden, in den zak droeg. En Katrien had Arie naar de halte van de Omnibus gebracht, toch eigen lijk wel wat raar van binnen, zonder dat ze 't Sei. Nou, meid had Arie gezegd: Als m'n tijd om is zie je me weer te rug! Want je wil me toch in 't mooie pak nie-zien, is 't wel, Trien? Nee hoor! zei Katrien en lachte heimelijk voor jou 'n ander! D'r is tweemaal kermis in dien tijd Mooi! praatte Arie mee en gaf Katrien voor 't laatst 'n langen zoen Hou je maar welletjes, hoor meid! En de omnibus was gaan rijden. Maar onder de hand was er een week heengegaan en Katrien had nog geen boodschap van Arie. Van verschillende jongens uit den Polder was het al be kend, waarheen ze waren gegaan en wanneer ze zich zouden komen laten kijken in de mooie kleeren. Van Arie niemandal. Katrien keek uiï, telkens als de brievenlooper zoowat moest ko men Drie dagen later toch stuurde Arie het eerste bericht. Er kwam een twin tig ponds botervaatje met opgerold er in zijn bonkert, z'n mouwvest, z'n broek en z'n Zondagsche pet. En een vierkant stuk papier uit een schrijf boek zat ertusschen. Het was kriebelig bekrabbeld met de eigen hanepooten van Arie en Katrien Jas het voor aan moeder: Milisyn Van der Graft 2-de rqesiment van de vesting Vijfde kompie nommero 8 Arie" En daarbij bleef het weer. Zoo was het de derde Zaterdagavond sinds zijn vertrek en al de derde keer, dat Katrien boodschappen ging doen zoo tusschen licht en donker, zonder dat Arie meeliep Nou en toch moest ze weer. Het was haar vaste loop van voorbij de tol, dwars over het groo- te weer naar 't dorp. Het werk was af, 't gele straatje voor huis-langs ge schrobd en de klompen voor de volgen de week wit geschuurd. Nou moesten nog de boodschappen gehaald en mor gen zou 't weer Zondag wezen. En nog was Arie er niet. O! ze sprak er niet veel van in huis, wi^nt Katrien was geen praatster. Ze hield er niet van en ze kon 't niet. Dus ze dacht enkel maar. En om de haverklap ging ze voor 'n kikkebisje naar vooruit om te zien of de brievenlooper ook in de buurt was Eindelijk was het toch tijd. Ze kam de de -mooie haren nog eens opge knapt glad en zocht de nieuvye toffels uit de kast naast de bedstee. En met de klaterende witte schort over strakke lijf en den arm door 't hengsel van de boodschappenmand ging ze heen naar 't dorp. De weg was lang van den Tol naar 't dorp en donker van oude boomen. De boeren en boerevrouwen die te sche meren zaten in luien lust achter de groene hekjes van de woonhuizen, za gen haar gaan tusschen de stammen van de boomen en ze zagen dat ze nog alleen was Wei meid je! Is 't nou uit, met Arie? riepen de zoons over '11 damhek of over de wegsloot en ze lachten. Met recht riep Katrien terug. nou is 't glad uit met Arie. Maar de boeren wisten wel dat Arie, de boereknecht in dienst gegaan was en praatten nog wat 11a over de deern. 't Is maar 'n puik van '11 vrouw zei de boerin, als ze naar de fladde rende witte schort keek. die om de beenen van Katrien weg-figuurde Daar zal Arie van der Graft geen spijt van hebben als ie eens getrouwd is. -Nee-niet! zei de boer terug 't is '11 lieve beste meid Ik gaf een Lakenveldsche koe als ik zoo een dochter had! Die kan wer ken! Maar die Arie het ook geloope, voor-ie dat vogeltje gevangen had zei weer de boerin. E11 Harm de zoon zei: Dat kan je gelooven! En zoo babbelden ze aan elk huis anders gezellig-in-herinnering over Katrien, die zoo puik van een meid was en die werken kon als geen twee de en die zoo zuiver was als 't goud van 'n kerkboek Want ze wisten het wel al zeiden ze het niet vaak. Katrien was vrij en frank, in 't geheel niet turelurig en toch zoo ver van slechtigheid als de zon van de maan. Ze wisten wel dat ze de beste jongens van 't dorp had laten gaan omdat er niet alles zinde Als ze had willen leven voor de vaak, zooals er toch waren onder de boere- dochters van tegenwoordig 11011, dan had ze al lang op 'n eigen spul kunnen zitten en 'n goud ijzer dragen. Want zoowat alle jongens van de vlek, den een na den ander hadden hun tijd gekend voor Katrien en avond aan avond aan 't hek staan leunen voor de boerderij waar ze diende. Omdat ze zoo eenvoudig-frisch zonder pronk van opschik en zoo '11 puik zoo '11 pracht zoo 'n prinses van 'n boeredochter was Zoo praatten ze zorgeloos weg 111 de eenzaamheid van den schemer, terwijl Katrien naar den kant van het dorp ging al voor de derde maal alleen.... 0 Eindelijk voorbij de laatste boomen in het dorp gekomen begon ze kwiek en vlot aan de boodschappen. Eerst ging ze binnen bij Scheltens de weite broodbakker en bestelde drie stoeten en anderhalf weit, tarf voor de panne koeken en Zwartsluizer roggebrood. Met 'n half uur, drie kwartier zou ze 't aanhalen. Toen stak ze over naar Pauw, de sigarenman om Rook- en pruimtabak en negerhaedrollen voor den boer. Ze nam 't dadelijk mee. 't Magere belletje rinkelde weer achter haar aan de deur van Pauw cn zigzag stak Katrien over van winkeltje naar winkeltje om allerlei te koopen voor 't grofwerk: zand en bik voor de klom pen, 'n nieuwe boendweil en bleeksel voor de wasch èn '11 blauwselponpetje. En knoopen en band en knijpers voor 't goed en nog veel meer En overal tusschen de winkeltjes zag ze weer net als den zaterdag te voren soldaten in nieuwe pakker- Op iedere hoek waar op zaterdagavond de jongens altijd te babbelen stonden, was er nou 'n soldaat bij. En ze kende ze direct, al waren ze wat vreemd! Maar toen ze inging in het komenijs- winkeltje van vrouw de Wit stond daar voor het deurtje een groote sol daat, die sloeg met z'n vinger aan de zwartharige muts en toen draaide aan zijn kokkert van 'n blonde snor En dezen soldaat kende ze niet! Binnen onder 't helpen en rekenen op de lei babbelde Vrouw de Wit van de komenijswinkel met Katrien, dat Arie, de jongen al aardig lang weg was.-Want dat Katrien nou al voor de derde maal om de boodschappen al leen kwam. Toen was Katrien klaar en Vrouw de Wit tikte voor ze geld terug gaf, tegen het kleine matruitje tusschen de open kruideniersbakken. Achter dat ruitje was de herberg, die ook van Vrouw de Wit was. Want Vrouw de Wit hield van een mes met twee kanten, zooals niet vreemd was onder de plattelan ders. Nou goeie zei de meid bij 't weggaan. 't Beste-n-'oor wenschte de kruideniersvrouw. En met de hengselmand aan den arm ging Katrien heen. Toen ze buiten kwam stond er net- zoo de groote soldaat met de harige muts op het hoofd. Hij draaide aan zijn zwarte snorren en keerde zich naar Katrien, terwijl ze buiten kwam. Meteen tikte hij met twee vingers hef tig aan de muts Maar Katrien kende hem niet! 0 Heel de week was Katrien siekeneu- rig, al wou ze 't niet bekennen. Er was geen ochtend die verschilde met de vorigen; in 't geheel kwam er geen antwoord van Arie. De brievenbode kwam iederen dag aan en bracht van allerlei, maar brieven van Arie kende hij in zijn bundeltje niet. En Katrien bleef uitzien tot het weer Zaterdagavond was. Ze begon druilig te worden, omdat ze het geen manier van doen vond van den jongen. Het was verkeerd zoolang weg te blijven, terwijl alle jongens uit den polder en van het dorp al zeker een of twee kee- ren in 't pak over geweest waren. Soms sprak ze vaag eens met de vrouw van de boerderij en twee keer was ze al naar moeder op 't eiland geweest. Deze wist ook niets, 't Zou wel goed komen, meende moeder 't was vreemd voor Arie, moest Katrien maar rekenen En met deze troost was het weer za terdagavond en ging de meid, helder en kwiek, met de hengselmand aan dén arm naar het dorp. Weer zagen de boeren en boerinnen in den schemer haar na en vroegen hoe 't nou was met Arie En ze lachte nog terug, en zei dat 't glad uit was! In de kom van 't dorp en op de brug over de vaart was 't weer zaterdag avond. Overal hingen de jongens van 't vlek en de omliggende weren over de leuning en tegen den blauw.en ba- zaltrand van de groote pomp Ze vierden den luien lust van vrij-wezen puur opgeknapt met de zondagsche pet als 'n branie op 't eene oor en de bloemige halsdoek op 't stijve boers- hernd. Ze rookten 'n zwaren sigaar om dat 'n Zaterdagavond was en ze praat ten zorgeloos-weg boerenpraatjes, ter wijl ze loom leunden over de losse lij- balken van de brug en tegen den rand van de pomp op 't pleintje. Er waren weer soldaten bij. Katrien kende er verschillende toen ze passeer de en goemavond zei. De rand van de pomp en de leuning van de vaartbrug was het midden van de omgeving en de plaats voor de jongens om bijme kaar te wezen. Hier was Arie ook altijd geweest zaterdagsavonds om te leu nen en te praten met de anderen, als zijzelf bij vrouw de Wit was. Maar 1111 was Arie er niet bij dat voelde ze zonder op te kijken. Van alle kanten hoorde ze zich gedag zeggen. Maar het was Arie niet Het was Tijs of Jan Vermeer, of Janus van den melkrij-er, of Henk en. Louw Brouwer en Geurt en Piet Verder op was Neert en Klaas en Pleun en Witte Marien en twee jongens van Boer Blaak en een van Verwey en Willem Bakker. En ze zeiden: Dag Katrien of Dag Meid! of zoo kind of Dag Trieneke Maar de stem van Arie klonk er niet tusschen En daarom zei Katrien: „Gedag" zonder meer en liep luchtig-vrij de jongens voorbij. Bij Scheltens de Weitebroodbakker ging ze weer binnen en bestelde drie stoeten en anderhalf weit, tarf voor de pannekoeken en Zwartsluizer rogge brood. Toen stak ze over naar Pauw, den sigarenman voor rook- en pruim tabak voor den boer. Daarna haalde ze nog van allerlei voor 't groffe werk en stak over naar-de komenijswinkel van Vrouw dé Wit. Voor de deur van de winkel stond de vreemde soldaat van de vorige week of hij niet weg geweest was. On derdanig sloeg hij met de vingers te gen de ruige muts, zooals een soldaat dat doet en streek daarna zelfbewust de groote zwarte snorren op. En hij keek Katrien recht aan Maar .de meid kende hem niet en ging bij Vrouw de Wit binnen. Onder het boodschappen opgeven hadden ze het nog over Arie, die nu toch wel lang wegbleef. Vrouw de Wit woog de zakken af en rekende op de lei als van ouds. En toen alles klaar was, draaide ze zich om en gaf 'n tik tegen het matte ruitje tusschen de bakken - en wat in de herberg moest worden gehoord. Katrien lette er niet op, omdat 't haar niet aan ging. Ze betaalde de boodschappen en zei Goe'11 dag 't Beste-n-'oor, meid zei Vrouw de Wit. Buiten stond nog altijd de vreemde soldaat. Katrien kon niet laten hem eens flink aan te kijken. Zoo'n snoes haan had ze nog nooit gezien Zou-die daar staan blijven als 'n zout pilaar? Ze was benieuwd of hij weg geweest was sinds Zaterdag voor 'n week. 'n Mooie grap! Zij zou 't niet uithouden, om daar zoo stijf te staan, zoolang als 't boodschappen doen duurde Dat vond ze al knap! Daarom kon ze niet laten eens op te kijken naar dezen bomsoldaat, die zoo recht als een boom daar stond Goeien dag! zei de soldaat met '11 stem als '11 oordeel. Katrien moest nu lachen Zoo'n doedel! Nou wist ze al precies'hoe de vork in de steel zat. Dat was weer 'n knaap die 't op vrijen aanlei. Hij was de eerste niet. Zé kende dat. Maar hij kon lang staan, dacht ze in stilte Hij kon gerust staan blijven tot na de kermis, als-ie dat wou Goeien dag! zei ze dus kort te rug en keek niet meer, maar liep voort de hengselmand aan den arm en het heldere, schort om de reppende bee nen gestrakt. oo Er gingen zooveel weken voorbij, dat het al diep in het najaar geworden was. En nog niet had Katrien Arie te ruggezien, sinds hij was vertrokken naar het garnizoen. Wel was er nu '11 paar maal 'n briefje gekomen, waarin Arie schreef dat 't heel goed ging en dat hij parkwachter was bij den ma joor Dat was 'n louw bestek, schreef Arie en vertelde er zooveel van als zijn kromme vingers en zotte hanepooten toelieten. Maar van komen schreef hij nooit. Van komen naar huis op 'n Zondag en in 't~ soldatenpak Hij sprak er niet een enkel woord van. En Katrien wist niet meer hoe ze 't had. 't Was al omtrent twee maanden nu dat hij vertrokken was. Geen dag en geen uur ging er meer voorbij, dat ze niet aan den jongen dacht. Ze miste hem, dat begreep ze langzamerhand, 's Avonds in 'r bed kwam ze tot stilte en dan dacht ze na hoe Arie het ma ken zou. Hoe het hem gaan zou als soldaat En dan begon ze vanzelf te denken, dat ze hem wel 'ns zien wou graag zien zelfs in z'n pak van sol daat Want Aide was 'n stoere jon gen met 'n prachtigen loop. Ze had 'm 't liefst van al de jonge kerels uit den omtrek. Maar zij ze in zichzelf om haar denken stil te zetten 't gaat 'm goed en da's maar de hoofdzaak Dan sliep ze in om 's morgens vroeg zonder erg weer te beginnen met uitkijken naar den brievenbesteller. Of hij soms 'n brief brengen zou, dat Arie thuiskwam En dan mijmerde ze weer verder, dat ze hem wel eens zien wou. Daarna kwam soms de kwade bui, waarbij ze in stilte op den jongen mop perde en zich voornam ook eens te schrijven. Dan besloot ze 's avonds na het werk 'n vel papier te nemen en Arie te schrijven, dat ze best buiten hem kon dat ze hem niet noodig had en dat ze 't 'n schandaaL noemde om zoolang weg te blijven Maar als t avond geworden was, kwam er van het schrijven niemendal. Want het was nou al Donderdag, meende Katrien en ze zou nog eens eerst naar Moeder op 't -eiland gaan. Mogelijk dat die iets meer wist. En als ze dan 's avonds was gegaan, hoorde ze van moeder, dat er niksnie- mendal geen nieuws was van Arie, dan dat hij 't opperbest maakte bij den majoor! Dan ging Katrien teleurgesteld heen en nam zich voor den volgenden avond te schrijven Maar den volgenden avond was het Vrijdag en dan zei de stoere deern Ik zal eerst afwachten! Morgen is het Zaterdag Dan kan hij met verlof gaan Wie weet? En als 't dan eindelijk weer Zater dagavond was, kleedde ze zich helder voor het boodschappendoen en ging naar den bakker en naar Pauw, den sigarenman en naar allerlei winkel tjes en naar Vrouw deWit .0. Overal stonden de jongens in de schoone. plunje en zeiden haar gedag.... Maar Arie was er niet bij nooit! Alleen stond voor het winkeltje van vrouw de Wit immer de vreemde sol daat. Hij was er trouw en streek aan zijn snorren en tikte aan de muts. Het miste geen week. Het ging als de klok en als Katrien voor de komenijswinkel kwam, wist ze al vooruit, dat hij er- staan zou Ze werden al bekenden en zeiden elkaar gedag als Katrien kwam. Eerst had de soldaat alleen aan zijn muts getikt en stijf gestaan als 'n echte soldaat. Maar toen zei hij: Goei en dag! terwijl Katrien hem had uitgelachen. En iederen week zei hij 'n woordje meer En Katrien lachte 'n beetje harder Zoo was het nu dan al de negende week. Katrien kwam op het dorp en ging naar het winkeltje van Vrouw de Wit. De vorige Zaterdag was de sol daat er trouw geweest. De Zaterdag daarvoor ook. Ofschoon ze het altijd had gezien van de eerste week af was er nooit '11 gedachte in het hoofd van Katrien gekomen, waarom Vrouw de Wit toch zoó "prompt tegen het ruitje van de gelagkamer tikte, tegen den tijd dat de meid klaar was met de boodschappen. Ze had er ook nooit bij gedacht hoe die vreemde snoeshaan met z'n beren vel op z'n kop zoo precies den tijd wist, dat ze daar komen moest- en dat ze weer^veg ging 't Was '11 vrijer, die om 'r heen zwierf en die natuurlijk niet wist, dat ze met Arie van der Graft ging. En vrijers deden altijd zoo meende Katrien ze had ze nog nooit anders meegemaakt. Als ze uit vrijen liepen, dan wisten ze alles af van de meid waar ze naar vrijden en dan had den ze geduld voor zes. Met Arie was het netzoo gegaan Zoo dacht Katrien. Die vreemde sol daat had natuurlijk een geduld als 'n poes, die te muizen zit. Als ze inplaats van Zaterdags eens Maandags geko men was in het winkeltje, zou hij er mogelijk van Zaterdagavonds af trouw zijn blijven staan Maar toch kwam er beweging in, vond ze. Den voorlaatsten Zaterdagavond, was de soldaat niet meer blijven stilstaan, maar hij was '11 stapje dichter geko men, toen hij „Goeien clag" zei. Hij was achter haar aangeloopen tot op de overhaal van den polder toe Katrien had gelachen De sol daat was ten leste blijven staan. Den Zaterdagavond daarop was hij nog verder gegaan. Op 'n pas of zes nadat hij zijn „Goeien dag'' had gezegd op een luimige manier was hij ach ter Katrien gebleven, tot ze in het ge zicht van den tol was al maar ach ter haar zonder te spreken En nu was het al den negenden Za terdag sinds Arie van der Graft ver trokken was en toen Katrien voor het winkelt jé kwam, stond daar de vreemde soldaat. Ze zeiden elkander gedag of 't zoo hoorde. Katrien deed de boodschappen zoo als altijd en Vrouw de Wit praatte over Arie, dié nou toch zoo weergaasch lang weg bleef. En ze rekende op de lei en voordat ze Katrien geld terug gaf, tikte ze op de ruit van de gelagkamer, tusschen de bakken. Nou gedag zei Katrien. 't Best,e-n-oor antwoordde Vrouw de Wit. En Katrien ging heen. Buiten was de soldaat verdwenen. De jonge dochter keek er eigenlijk 'n beetje beduusd van. Maar ze had hem gauw terug. Schuin tegenover de winkel van Vrouw de Wit was de brug naar de sluis, die Ka trien over moest. En diepweg over de leuningen naar 't water gebogen, hin gen de jongens in de Zaterdagavond plunje en zeiden de deern gedag. Trien hoorres hier trien hielden de jongens van de laatste groep haar aan. En Katrien, bekend met alle jongens, bleef staan om burig te pra ten Toen kwam van' tusschen de jonge kerels een vreemden soldaat overeind en Katrien zag dat het de vreemde van het winkeltje van Vrouw de Wit was.... Zoo meid je zei-die lief en braniend als een durvende jongen En hij sloeg met zijn vingers aan de zwartharige muts omdat hij soldaat was 'n man met soldatenmanieren. En wat is dat voor 'n lieve doch ter? vroeg hij donker van stem aan de jongens rondom. r— 'Da's voor jou niemendal, man - lachten de jongens en Katrien ging verder loopen, omdat op den weg al de donkerte viel. 9 Waarom niet? vroeg lachend de soldaat terug waarom niet? Alle lieve dochters zijn voor mij goed! En hij beurde zich af van de brugleu ning en liep op Katrien achterna. - La-loope man riepen de lollende jongens nog na Dat meis- sie krijg jij ook niet! Ze riepen het zoo luid, dat Katrien het nog hoorde. Maar de soldaat keerde nog eens om van ,,'t komt wel goed" en liep mee met Katrien. Zoo meid zei de vreemde soldaat naast Katrien jij bent n

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1924 | | pagina 10