ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN No. 83 Zaterdag 16 Augustus 19&4 9# Jaargang IJ M USD ER COURANT Abonnementsprijs: I 1.per 3 maanden, franco per post f 1.35 Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie bureau P. F. C. ROELSE, IjMUIDEN. Advertentiën uiterlijk in te zenden WOENSDAO tot 9 uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m. Verschijnt Zaterdags Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN" ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL - Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden Waterstaat IJaamlten. Aug. 1924 H. water L. Dagen v.m. n.m. v.m. 17 4.30 4.59 0.19 18 5.12 5.39 1.03 19 5.54 6.19 1.42 v.20 6.34 6.56 2.20 21 7.12 7.34 2.55 22 L.K. 7.53 8.22 3.31 23 8.53 9.24 4.13 water n.m. 0.38 2.39 1.18 3.13 1.56 2.31 3.05 3.42 4.30 Geen Zomertijd. UIT DE GEMEENTE. INDUSTRIE. In den Oids voor Velsen komt het vol gende overzicht voor over Industrie: ijsfabrieken. Een zeer belangrijk onderdeel der outillage 4-van een zeevisschershaven, is de voorziening van ijs, niet alleen voor de verzending in het binnenland, maar ook voor verpakking van de visch direct na de vangst. De eenige manier om de visch op zee, zoodra ze gevangen is. zoo goed mogelijk in dien verschen staat te conserveeren, is het mid- del van koude toe te passen, dat het meeste effect heeft, wannneer gemalen ijs wordt toegevoegd. Aan de hallen worden visch en ijs tezamen gelost, vervolgens van elkaar gescheiden, waarna het door bloed en slijm vuil ge worden ijs wordt weggeworpen. De visch wordt, wanneer deze verkocht is, weer onmiddellijk in ijs verpakt en verzonden Van het moment af dus, dat ze aan boord gebracht wordt uit zee tot op het oogen- blik dat ze in het huis van den consument wordl afgeleverd, is de visch door ijs om geven. Bij Noordzeevisch ligt er gemiddeld tusschen deze twee momenten een tijds duur van 10 i 12 dagen, bij fjsland-visch is dit verschil weieens 3 weken. Ieder jaar wordt er aan de haven te ljmuiden totaal ongeveer 60.000.000 K.O. \ijs gefabriceerd en verwerkt. In 7 fabrieken van verschillende capaciteit wordt dit pro duct gemaakt. De collectieve capaciteit dezer ijsfabrieken, waarvan er 5 iu een be langengemeenschap zijn vereenigd bedraagt ongeveer 550.000 K. G. per dag. In het c drukst van het seizoen, dat is dus in de maanden September, October en No vember, zijn ongeveer 300 en soms meer werklieden in dit bedrijf werkzaam. Daar de visscherij zeer wisselvallig is en punten van overeenkomst vertoont met een seizoenbedrijf, hebben de grootste van bovenbedoelde fabrieken zich ook toegelegd op het invriezen en bewaren van levens middelen, waaronder visch natuurlijk de voornaamste plaats bekleedt. Door de goede inrichting van de fabrie ken en de onderlinge samenwerking, was het steeds mogelijk om de prijzen van het product te doen zijn beneden die in bui- 'enlandsche vlsschershaveris. Aldus was h :i bereikbaar, het visscherijbedrijf dit belang rijk artikel concurreerend te verschaffen. In de exploitatiekosten van een stoomtrawler toch neemt het factuurbedrag voor ijs ongeveer 4 1 5 van het totaal in. Zelfs op dagen, dat er voor de verzen- \ding van visch aan de hallen 200 a 300 ton ijs noodig is, heeft de totale aflevering plaats vóór 's middags 12 uur. Het ijs-laden van een stoomtrawler duurt nooit langer dan 30 tot 45 minuten, in welken tijd 20,000 ft 30.000 K.O. wordt ingescheept, r- Uit een oogpunt van ijs-voorziening biedt de haven van ljmuiden faciliteiten, welke in geen enkele Europeefiche visschershaven worden geboden. Als curiosum kan nog worden aangehaald, /dat in 1921 30.000.000 K.O ijs uit ljmuiden werd verscheept naar Fransche en Engelsche yisscherij-plaatsen, wegens de daar heer- schende tekorten, terwijl in het laatste 10-tal jaren aanvoer in ljmuiden niet noodig was, omdat daar de productie steeds voldoende bleek. Het ge-emenlijke kapitaal der ijsfabrieken bedraagt tgeveer twee millioen gulden. Reparatie-inrichting enz. Het behoeft zeker geen nader betoog, dat op eene visscherijplaats als ljmuiden een goed geoutilleerde rcheeps- en machine- herstelinrichting een eerste vereischte is. Als eene zoodanige inrichting mag wel worden genoemd deN. V. Industrieele Maatschappij „Her a". Deze vennoot schap, in het jaar 1900 opgericht en thans staande onder leiding van een tweetal ingenieurs, heeft den groei van het trawl- visscherijbedrijf meegemaakt en zich in den loop der jaren aan de eischen van dit bedrijf weten aan te passen. Werden aanvankelijk slechts de voor komende reparaties aan machines, winches en ketels verricht, later, toen een Rijksdok in de Visschershaven gelegenheid bood tot dokken, legde de directie zich ook toe op het doen verrichten van belangrijke scheeps- reparaties. Door de uitbreiding, die de IJmuider trawlervioot onderging, bleek al spoedig de dokgelegenheid onvoldoende. De directie der Mij. „He ra", het belang van ruime dokgeiegenheid inziende, maakte zich door aankoop meester van drie droge dokken in het Oosterdok te Amsterdam. De inrichting dezer dokken werd geheel gemoderniseerd. Het rijzen en dalen der dokken geschiedt tegenwoordig electrisch, terwijl tevens voor het klinken van de nagels der scheepsplaten eene pneumatische klink- instaliatie aanwezig is. Alle voorkomende scheepsreparaties kunnen derhalve vlug en oordeelkundig worden verricht. Doch het bedrijf der Mij. „H e r a" heeft zich niet alleen tot reparatie-werkzaamheden beperkt. In de oorlogsjaren werd overgegaan tot ontwerpen en vervaardigen van stoom- winches en scheepsmachines. Met dezen nieuwen tak van bedrijf had de directie succes. Binnen een paar jaren werd een groot aantal stoomwinchesen triple expansie machines van verschillende capaciteit ver vaardigd en opgesteld. De machines werden deels in nieuwe casco's voor stoomtrawlers en deels in reeds bestaande schepen, ter vervanging van de oude installatie, geplaatst. Boven dien werden door de „Hera" een paar vrachtschepen voorzien van een complete, in hare fabrieken vervaardigde, machine- installatie. Ook leverde zij een drietal stoom- loodsvaartuigen. Papierfabriek. Ten oosten van de spoorlijn Velsen Beverwijk vindt men langs de noordzijde van het Noordzeekanaal de etablissementen der Vereenigde Koninklijke Papierfabrieken der firma van Gelder Zonen, waarvan de zetel is gevestigd te Amsterdam. De fabriek, die als grondstof hout ge bruikt, vervaardigt als eindproduct couran tenpapier, dat over de geheele wereld verzonden wordt. De zeeschepen voeren het hout direct aan uit Rusland en Finland en groote kranen zorgen voor een zeer snelle lossing op speciaal daarvoor ingerichte wagentjes. Dit hout wordt eerst verwerkt tot grond stof, eensdeels tot houtslijp en anderdeels tot cellulose. De cellulose is niet alleen voor deze fabriek bestemdde productie is zóó groot, dat ze ook nog dient voor de zusterfabrieken te Apeldoorn, Renkum en Wormerveer. De jaarlijksche productie aan papier be draagt te Velsen circa zeven en twintig millioen K. O. Behalve hout is hiervoor ook noodig een groote hoeveelheid steenkolen. De aanvoer hiervan geschiedt, zoowel direct met zee- booten uit Engeland, als met binnenschepen, wat betreft de Hollandsche en Duitsche kolen. Het jaarlijksche verbruik aan kolen bedraagt pl.m. zeventig millioen K.O. De fabriek bezit haar eigen electrische centrale met een capaciteit van circa twin tigduizend P. K. Gemiddeld werken bij dit bedrijf onge veer duizend arbeiders. Ter ontspanning van hen heeft de fabriek een park, waarin zich een muziektent, benevens een recreatie gebouw met concertzaal bevinden. De arbeiders hebben daardoor tevens gelegen heid om zich, zoowel lichamelijk als geestelijk, te ontwikkelen. 3ovendien is bij dit recreatie-gebouw nog een bad-inrich- ting voor het personeel aanwezig. Deze fabriek, die in 1895 als kleine in richting is begonnen, heeft zich thans uit gebreid tot een zoodanige grootte, dat zij behoort tot de grootste bedrijven op dit gebied in Europa. Ingezonden mededeelingen 40 cts. per regel Advertenties v. 11. en m. 5 regels f 1.—, iedere regel meer 20 cts. Compact gezette advertenties van 11. en m.5 regels f 1.25, iedere regel meer 25 cts. Kleine advertenties en familieberichten zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vooruitbeta ling, van 1 tot en met 5 regels f 0.75, iedere regel meer 15 cts. Bij niet contante betaling worden de gewone prijzen berekend. Advertenties „adres bureau van dit blad" 10 cts. extravoor bezorging van op advertenties ingekomen brieven wordt 10 cts. in rekening gebracht Bovenstaande regelprijzen worden met 5 cts. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velsen. Plaatwellerij Het bedrijf der N. V. „De Plaatwellerij" wordt sedert het jaar 1913 in deze gemeente uitgeoefend onder leiding van de heeren J. D. B. Olie en H. R. Gonnermann. Gelijk haar naam aanduidt, houdt zij zich bezig met het wellen, d. w. z. Iasschen, van plaatijzer, zoodat het afgeleverde product bestaat uit gewelde plaalijzeren buizen en gewelde plaalijzeren recipiënten in den meest uitgebreiden zin. Dit wellen of Iasschen geschiedt volgens drie verschillende methoden en wel a. door de oxy-acelyleenvlam b. met behulp van watargasvuren c. met den electrischen vlamboog. Hei zou te ver voeren, van elk dezer laschmethoden een meer uitgebreide be schrijving te geven daarom wordt te dezer plaatse volstaan met de opmerking, dat de fabriek hoofdzakelijk voor Indische rekening groote buisleidingen met de daarbij be- hoorende hulpstukken, flenzen, enz. ver vaardigt. Een werk van bijzondere beteekenis heeft ze onlangs met groot succes tot stand gebracht, n.l. het maken van de water turbineleiding voor de Centrale O e b r o e g op Java, welk werk bestond uit de ver vaardiging van ca. 600 M. plaatijzeren buis van gemiddeld 1800 m. m. inwendige dia meter. Deze buisleiding dient voor het aandrijven van een centrale voor een ver mogen van 30.000 K.W. Verdere belangrijke producten der Plaat wellerij zijn recipiënten voor hoogedruk, zooals deze worden gebruikt voor het bewaren van vloeibare gassen, masten en laadboomen voor de scheep vaart, en verder cylindrlsche apparaten en toestellen voor de chemische industrie, olieraffinaderijen en andere fabrieken, die gassen of vloeistoffen onder druk verwerken. Hoogovens. De N. V. Koninklijke Nederlandsche Hoogovens en staalfabrieken werd, na voorbereidende werkzaamheden door een Comité opgericht op 20 September 1918. Zij dankt haar ontstaan aan den wensch, die in industrieele kringen werd gevoeld, óm de basis onzer ijzerverwerkende industrie door gebruikmaking van den sinds lange jaren bestaanden grooten doorvoer van ijzerertsen door ons land en van de uitstekende ligging, welke dit voor aanvoer van kolen, zoowel van overzee, als vanuit het Oosten en Zuiden biedt uit te breiden, en op een plaats, welke voorden aanvoer van de benoodigde grondstoffen zoo gunstig mogelijk gelegen is, een fabriek te stichten, die door de productie van ijzer en staal aan de groote behoefte aan deze artikelen in ons vaderland kon tegemoet komen. Het voor de stichting dezer fabriek be noodigde kapitaal is dan ook samenge bracht door de meest uiteenloopendekringen onzer industrie en uit scheepvaartkringen welke in verband mei den omvangrijken scheepsbouw van ons land eveneens in de stichting der fabriek een groot belang zagen. Met de deelneming van vele andere lichamen en personen, benevens van de groote banken tezamen werd door de stichters een kapitaal van 17.5 millioen gulden bijeengebrachthierbij voegden zich ter verwezenlijking van het beoogde doel en in verband met de groote algemeene belangen, welke met het bestaan der fabriek samenhangen, de Staat der Nederlanden en de gemeente Amsterdam. Het geplaatste en volgestorte maatschappelijk kapitaal bedraagt op het oogenblik 30 millioen gulden, waarin door het Rijk en de ge meente Amsterdam op den voet van gewone aandeelhouders werd deelgenomen voor resp. 7.5 en 5 millioen gulden. Het plan beoogt de geleidelijke ont wikkeling van de ijzer- en staalindustrie in ons land, waartoe begonnen werd met de stichting van hoogovens en bijbehooren, terwijl het in de bedoeling ligt mettertijd het daarin vervaardigde ruwijzer in op het zelfde terrein op te richten staalfabrieken en walserijen verder ook tot walsproducten te verwerken. Voorhands zijn gebouwd twee hoog ovens en een kooksfabriek voor het ver vaardigen van de in die hoogovens benoo digde kooks. Voor den aanvoer van de grondstoffen, t.w. overzeesche ertsen en steenkolen, die zoowel per zeeschip als per aak kunnen worden aangevoerd, is een ruime fabriekshaven gegraven, welke door een voor de groote scheepvaart geschikt kanaal direct verbieding heeft met den uitgang van het Noordzeekanaal buiten de zeesluizen van ljmuiden, zoodat in den kortst mogelijken tijd schepen vanuit zee voor den wal van de fabriek kunnen ko men. De afstand van de invaart tusschen de in zee uitstekende pieren van de haven van ljmuiden tot aan den kademuur be draagt slechts ca. twee zeemijlen. De haven heeft een diepte van 9 M. onder N. A. P., zoodat ze toegankelijk is voor alle zee schepen. Het aan deze haven gelegen fabrieks terrein bevat in de eerste plaats twee los kranen van groote capaciteit, welke met grijpers de zeeschepen lossen en de grond stoffen voorloopig brengen in een onmid delHjk achter den kaaimuur gelegen trog, van waaruit ze door de groote opslagkraan worden gebracht op den opslag of wel naar de bunkers van de hoogovens en de kooksovens, welke onmiddellijk daarachter gelegen zijn, zoodat zondereenig tusschen vervoer de grondstoffen direct van het zeeschip tot op de plaats van verwerking kunnen worden gebracht. De opslagplaats heeft ruime gelegenheid voor het depo- neeren van de verschillende benoodigde ertsen, kolen, kooks, kalksteen, enz. Orootere binnenschepen, aken, e.d. kun nen door het passeer.en der sluizen even eens de fabriekshaven bereiken, ter aanvoer van kolen en kalksteen uit de Continentale mijnstreken, benevens voor afvoer van producten te water. Voor den aan- of afvoer van goederen door middel van de kleinere binnenvaart wordt gebruik gemaakt van een afzonder lijke kleine haven, gelegen binnen de zeesluizen. Verder is het fabrieksterrein voorzien van een spoorwegaansluiting. De beide hoogovens hebben elk een capaciteit van 250 ton ruwijzer per dag. De voor het bedrijf benoodigde grond stoffen worden uit de bunkers, welke door de opslagkraan zijn gevuld, afgetapt en door een hellende lift naar den top van den hoogoven gebracht, alwaar zij door een gassluis in den oven worden gestort, t.w. beurtelings ladingen erts en kooks. Onder in den oven wordt de blaaslucht ingevoerd, die in windverhitters is voorge warmd, welke daartoe naast den hoogoven zijn opgesteld, t.w. drie windverhitters voor eiken hoogoven. De benoodigde lucht wordt samengeperst door turbowindmachi- nes, welke in de centrale zijn geplaatst en een vermogen van 2200 P.K. elk hebben. Het uit den hoogoven ontwijkende hoog- ovengas wordt in een gasreiniging, be staande uit stofkuip, cycloon en horden- wasscher, van stof ontdaan en dient voor eerst tot verhitting van de windverhitters; verder om in de centrale te worden ver stookt en daardoor den benoodigden stoom te leveren, die in de eerste plaats dient voor het aandrijven van de turbowindma- chines, terwijl de rest wordt verwerkt in turbogeneratoren van 5000 K. W. Deze produceeren draaistroom (6000 volt span ning), in de eerste plaats dienend voor het eigen verbruik van de fabriek, terwijl de rest na transformatie wordt afgeleverd aan het Provinciale net. De benoodigde stoom ketels zijn als reserve tevens ingericht voor het verstoken van olie, waardoor een ge regelde stoomproductie en daarmede een geregeld krachtbedrijf onder alle omstan digheden gewaarborgd is. Het in den hoogoven gefabriceerde ruw ijzer vloeit naar een giethal, waar het in gietelingen van normalen vorm wordt uitge goten, gebroken en in spoorwagens geladen De afvoer kan dan verder per spoor of wel door overlading in schepen ook te water, hetzij in binnenschepen, hetzij in zeeschepen, geschieden. Bij den bouw der fabriek werd besloten gebruik te maken van de nieuwere inzich ten, welke zich in Amerika omtrent de metallurgische techniek hadden ontwikkeld, In verband hiermede werd het ontwerpen van de hoogoveninstallatie opgedragen aan het Ingenieursbureau Freyn, Brasser! Co, te Chicago. Ten einde zeker te zijn, steeds over een goede kwaliteit kookt voor den hoogoven te kunnen beschikken, werd besloten ook een eigen kooksfabriek te bouwen. Aan dit besluit lagen tevens commerciëele over wegingen ten grondslag, gebaseerd op het feit, dat de markt in kolen veel ruimer is dan die in kooks. De capaciteit dezer fabriek komt geheel overeen met die der hoog ovens. Tot deze fabriek behoort een kolenmengerij, waarin de verschillende soorten te ver werken kolen in de gewenschte verhouding worden gemengd, ten einde hierdoor op de kookskwaliteit te kunnen influënceeren. Verder bestaat de kooksfabriek uit een batterij ovens volgens het nieuwste systeem Coppée, waarbij de blussching van de kooks op een centrale plaats geschiedt, teneinde de kooks zoo droog mogelijk te verkrijgen. De kooks wordt daarna, zoo noodig, ge broken en uitgezeefd, waarbij alleen de grove kooks naar den hoogoven wordt vervoerd. De fabriek is voorzien van een installatie tot het winnen van de bijpro ducten uit het gas, t.w. teer, ammonium- sulfaat en benzolproducten. Het overschot- gas voorzoover het niet is voor het ver hitten van de ovens, is beschikbaar voor verkoop nanr buiten, terwijl de rest in de eigen centrale, tezamen met het hoogoven- gas, voor de stoomproductie wordt ver werkt. Op 22 Januari 1924 heeft de fabriek haar bedrijf geopend, voorloopig met één hoog oven en een overeenkomstig gedeelte der kooksfabriek. In verband met de ligging aan zee, welke in het bijzonder gunstig is voor den aanvoer van ertsen, benoodigd voor het vervaardigen van de betera kwali teiten ijzer, zullen de te vervaardigen soorten ijzer in de eerste plaats zijnstaalijzer, de beste soorten gietijzer en hematiet. Verder dienen in het bijzonder genoemd te worden de bijproducten der kooksfabriek, t. w. teer, ammoniumsulfaat, benzol en bij- behoorende producten. Andere Industrieën. Men treft aante Velseroord, de lak- en vernisfabriek der firma Korthals Co., te Wijkeroog, „Smits Huidverffabriek" en de rubberfabriek „Holland", benevens fe Velsen ,,A. Plegings Verffabriek". Naast de ijsfabrieken en scheeps- en machineherstelplaatsen zijn te ljmuiden mandfenmakerijen, taanderijen, kuiperijen enz. als nevenbedrijven der visscherij ge vestigd. In de afdeeling Jan Oijsenvaart bestaan van ouds kleerbleekerijen. Wij noemen die van de firma Jan Klauwers en Zoon en de firma wed. B. Klauwers. Terreinen. Door de nabijheid van het Noordzee kanaal biedt deze gemeente uitnemende ge legenheid voor de vestiging van industrieën. Mocht het ontwerp van Gedeputeerde Staten, inzake de grensregeling van Haarlem en omliggende gemeenten, den weg naar het Staatsblad vinden, dan zou dit perspectief nog belangrijk worden vergroothet ligt n.l. in het voornemen, om een gedeelte der op te heffen gemeente Spaarndam, gelegen aan twee der zijkanalen, bij Velsen te voegen. Hieraan bestaat temeer behoefte, daar het Rijk, door onteigening, voor een groot deel beslag zal leggen op grond- strooken langs het hoofdkanaal, noodig voor eventuëele verbreeding. VAN DEN WACHTTOREN. Analfabeten in Amerika. Het onderwijs in de Ver. Staten moet onderdoen voor het Europeesche. De exa- meneischen zijn er ook niet zoo streng. Men kan in de nieuwe wereld makkelijk den dokterstitel verkrijgen en men wordt er in een vloek en een zucht predikant. Die vloek is niet letterlijk te nemen! De algemeene ontwikkeling staat niet hoog; wel is men handig en praktisch en heeft men het er ver gebracht in de kunst, om achter den dollar te komen. Analfabeten, zij, die het alfabet niet ken nen, worden in Amerika niet toegelaten, Maar er zijn daar ongeveer vijf millioen, die de kunst van lezen en schrijven niet verstaan. Men bekommert zich dus meer om het geestelijk peil der landverhuizers dan der geboren Amerikanen. Dit is geen liefde voor de vreemdelingen maar het juiste inzicht, dat de analfabet althans in

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1924 | | pagina 1