ORGAAN VOOR DE GEM
VELSEN
Woensdag 19 November 1814
10e Jaargang
No. 6
IJMUIDER COURANT
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders der Oe-
meente Veljen brengen ter openbare kennis,
dat de beslissing op het verzoek van de
Continental Petroleum Company te Rotter
dam, om vergunning tot het oprichten van
eene ondergrondsche; benzinebewaarplaats
In'de werkplaats, gelegen achter het woon-
en winkelhuis Oranjestrraat] C 8 'en een
bijbehoorende aftapinrichting in de'gang,
leidende naar die werkplaats, op het perceel
kadastraal bekend Oemeente Velsen, afdee-
ling ljmuiden, Sectie I, No. 2559, door hen
Is verdaagd opj grond dat het technisch
z>nderzork[noch niet Is geëindigd.
Velsen, den 15 November 1924.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
de secretaris, de burgemeester,
Kostelijk. Rijkens.
*iov. 1924 H. water
3a>;en
20
21
22
23
25
Watsistsad IJBsUra,
L. water
v.m.
8.46
10.04
11.20
n.m.
9.20
10.43
11.52
0.20
0.44 1.06
1.30 1.48
16 N.M. 2.15 234
3.56
5.13
6.38
7.50
8.48
10.10
9.37
11.11
10.21
4.29
5.46
7.02
8.07
9.02
9.51
10.41
dat vanwege het gemeentebestuur ditaan de verwachtingen van ons Ge-alinea van den eersten kolom verkeerd
Bureau niet de minste medewerking meentebestuur volkomen moge beant-gezet is en dat gelezen moet worden „de
zal ontvangen. Wij hopen, dat het ge-j woorden, waarvoor wij grond putten, meening weer te geven van vele ingezetenen,
meentebestuur spoedig zal overgaan uit de verklaring van den Voorzitter die eveneens van de meenirg verschilden,
tot het instellen van een gemeentelij
ken ophaaldienst.
G. V.
De aankoop van Velserbeek.
In de Kennemer-Bditie van de Op
rechte Haarlemsche Courant van
Woenslag 12 November j.l., gelijktijdig
dus met onze beschouwing over den
aankoop van „Velserbeek" verscheen
van den Raad, dat hij daarvoor de vol
le verantwoordelijkheid op zich durfde
nemen en zullen we met belangstelling
de verdere stappen van ons Gemeente
bestuur ten opzichte van de exploitatie
van Velserbeek volgen. J.
dat het asnkoopen enz."
Velserbeek.
Van de Vereeniging tot behoud van
Natuurmonumenten in Nederland is
van de hand van den Beverwijkschen j 'let Gemeentebestuur van Velsen
Correspondent van de Kennemer-Edi
PLAATSELIJK NIEUWS.
het onderstaande
tie onderstaand artikel: men.
ScheybeeckVelserbeek.
Onze correspondent te Beverwijk
schrijft:
De gemeenteraad te Velsen komt
eerstdaags voor een moeilijke beslis
sing te staan. Zal de gemeente „Vel
serbeek" aankoopen of zal zij het la-
IJMUIDEN j
In de Geref. kerk alhier was door
bemiddeling van de Geref. Evangeli
satie Donderdag j.l. een openbare sa-
menkomst belegd, waarin de heeren
Veldhuijsen, van Amsterdam, en Har-
tendorf, van Haarlem, spraken over
schrijven ingeko-1 den aanvang en voortzetting van den
f strijd tegen zedeloosheid en dubbele
Edelachtbare Heeren, j moraal, nu bijna 40 jaar geleden door
Met groote belangstelling en bijzon-de Ned. Middernachtzending begon-
dere waardeering
„ij<,w.-,de Ned.
heeft het Bestuur nen- Vooral tot de ouders ging de waar-
onzer Vereeniging vernomen, dat het
landgoed Velserbeek door de gemeente
Velsen werd aangekocht, waardoor
een der schoonste landgoederen uit de
Noord-Hollandsche duinstreek voor
schuwing, toch toe te zien op den om
gang van hunne kinderen. Nieuw-
Mathuslanisme en homo-sexualiteit
openbaren zich steeds driester en 't is
verkeerd daarvoor de oogen tc sluiten
den rug en heeft „Scheybeeck' aan
gekocht, doch wanneer de gemeente
raad nogmaals een beslissing moest
nemen, dan geloof ik nooit dat deze
ten gaan? go7d "b^ho'ud'èn" zal blljv'en.' wy achten „ómdat 't zoo verschrikkelijk'' is. 't Is
Beverwijk heeft den strijd, achter het een gelukkig verschijnsel, datzooveel verschrikkelijker wanneer ge
Velsen zoo spoedig na Beverwijk ge-straks, als 't eenmaal te laat is, be-
toond heeft een open oog te hebben merkt dat de ook u van God töever-
j voor Natuurschoon en het ware be- j trouwde panden door het monster van
lang van de streek en het is te wen- schandelijkheid niet zijn gespaard.
Verscheidene aanwezigen wenschten
ren aanleiding zullen vinden Uw zoo lid te worden en gaven zich na afloop
toe te juichen voorbeeld te volgen. der vergadering daartoe op.
Het Bestuur onzer VereenigingTt 1 t
De Unie-collecte voor het Chr.
r. __r ±a.iiQ »au vic ow ccrv. un uci to co vrcu- <-» v
gunstig zou zijn. Wat toch was toen gc^en, dat ook andere gemeentebestu- 1 Verscheidene aanwezigen
hP.t. ppva. V Spnpvnpppk mpt v.iin hpr*m_ h,j
Een waarschuwend woord.
Wij hebben voor eenige jaren ge
pleit voor de instelling van een Belas
ting-spaarfonds door het gemeentebe
stuur. Hierdoor zou het mogelijk zijn,
dat de ingezetenen door wekelijksche-
of maandelijksche stortingen hunne
belastingen betaalden. Ook raadsleden
liebben meermalen de wenschelijkheid
van zulk een instelling naar voren ge-
hracht, maar tot nog toe is er niets ge
beurd, is er ook geen initiatief-voorstel
van raadsleden gekomen.
Men weet dat andere gemeenten
zoo'n instelling al éenige jaren hebben,
bv. Zwolle, waar men ook de verschul
digde bedragen voor gebruik van gas,
water enz. op den stortingsdienst kan
betalen, Bloemendaal (waar toch niet
zoo'n groote arbeidersbevolking is),
Zaandam enz. Hier is deze zaak thans
ook urgent geworden, door de oprich-
fting van een Bureau van belastingin-
ining te Velseroord. Wij behoeven zeker
niet te zeggen, dat wij met dit schrijven
niet de minste verdachtmaking willen
uiten tegen den persoon of de personen,
wie dit Bureau uitgaat. Toch wil
den wij onze ingezetenen en de arbei
ders in 't bijzonder waarschuwen, om
niet aan mee te doen. Het pas in
Amsterdam voorgevallene, waar kleine
luiden duizenden en duizenden gul
dens verspeeld hebben bij zoo'n parti
culier inningsbureau, moet toch een
waarschuwend voorbeeld zijn. De cir
culaire, door het nieuwe bureau te
■Velseroord verspreid, biedt niet de
minste waarborg en zekerheid voor de
gelden, die gestort zullen worden. De
circulaire is zoo allergebrekkigst en in
zulk slecht Hollandsch opgesteld, dat j
wij de vrijmoedigheid bewonderen, om
zich op zulk een wijze tot de menschen
te wenden.
Deze wijze van belastinginning mag
o. i. niet van particulieren uitgaan.
Dat moet de gemeente doen, omdat
'men dan alleen zekerheid voor de ge
storte gelden heeft. Bovendien kost het
linnen door dit particulier bureau bij
wekelijksche stortingen f 5.20 per jaar,
terwijl dat bij 'n gemeentelijken dienst
niets behoeft te kosten. Er zijn zelfs
gemeenten, die voor dé gestorte gelden
rente betalen. En dat kan ook, want
een gemeente kan alleen voordeel
hebben van een belastingophaaldienst,
daar er veel meer aan belasting zal in
komen.
Wij willen er voorts nog op wijzen, J
dat er nog wel andere wegen zijn, om j
wekelijksch een bedrag voor de belas-
tingen te storten. Men kan dit doen bij j
de Rijkspostspaarbank, maar ook bij
de Nutsspaarbank, waarbij men iedere
week te IJmuiden en Velseroord gelden
storten kan.
De Nutsspaarbank zorgt ook voor
het storten van belastinggelden en re
kent daarvoor geen f 5.2Ö per jaar.
Wij herhalen dus onze waarschu
wing om geen particuliere inningsbu-
reaux te steunen. Het is ons bekend,
het geval? Scheybeeck met zijn herin
neringen aan Vondel zou worden ver
kocht, de mooie buitenplaats kwam
onder den ham^r. Deze mocht niet in
sloopers handen vallen! Dat zou hei
ligschennis zijn. De gemeente moest
het landgoed koopen, om daarvan een
parkje te maken, waaraan niemand
behoefte had. Maar geen der schrij
vers, die in verschillende bladen- zoo
mooi schreven over dit schoone bezit,
legde ook maar één dubbeltje bij om
de kosten van aankoop en de rente van
de gelden daarvoor noodig te dekken.
En de heer Van Aalst toonde zich een
te goed koopman, om niet met een
breed gebaar f 40.000 aan te bieden,
wat voor hem geen verlies beteeken-
de, maar winst, daar anders de buiten
plaats nooit op f 200.000 zou zijn afge
mijnd. Nu mogen de ingezetenen de
rente van f 160.000 betalen plus wat
nog daarbij komt. En dat is niet wei
nig. Vooreerst zijn nog steeds twee
personen op Scheybeeck werkzaam
voor dagelijksch onderhoud., wat niet
te ruim berekend wel f 3000 per jaar
zal kosten. Verder is een Exploitatie
plan gemaakt en voor den Raad toe
gelicht, wat natuurlijk ook wel een
paar tientjes zal hebben gekost. Aan
baten brengt het bezit misschien
f 1200 per jaar op, en al slaagt de ex
ploitatie van de omringende gronden
naar wensch, dan blijft men toch al
tijd nog zitten met het huis en zijn om
geving, wat aan rente en onderhoud
minstens op f 50.000 komt te staan,
dus een vrijwel waardeloos bezit voor
zegge f 3000 per jaar.
De gemeenteraad van Velsen komt
voor eenzelfde beslissing te staan, al
leen bedragen hier de kosten van aan
koop meer dan het dubbele.
De heer Boreel van Hogelanden
merkte terecht op, dat particulieren
zulke bezittingen niet meer aankoo
pen. Moet daarom de gemeente het
maar doen? En moeten de ingezetenen
dan maar betalen om te maken dat de
heeren een behoorlijke som voor hun
bezit krijgen, die een ander er niet
voor zal betalen, omdat hij er geen
voordeel in ziet.
Het groote-grondbezit is bezig uit
onze duinstreek te verdwijnen om
plaats te maken voor cultuurgrond of
bouwterrein. Ten zuiden van Haar
lem is dit proces reeds nagenoeg vol
tooid en ten noorden van Haarlem is
reeds een begin gemaakt. Om het huis
te Zaanen bij Haarlem en ter Coulster
bij JKeiloo wordt nu nog gestreden,
evenals voor Scheybeeck, doch ook die
huizen zullen op den duur verdwijnen,
en Velserbeek zal ook dien weg gaan,
met of zonder aankoop door de ge
meente.
Wat zal dus de voordeeligste oplos
sing zijn? De Raad overwege, doch kij-
ke wat verder dan de neus lang is.
Commentaar hierbij achten wij over
bodig, daar de inhoud geheel overeen
stemt met onze gedachtengang.
Nu de aankoop heeft plaats gehad,
zij het dan op een wijze, die niet onze
onverdeelde goedkeuring heeft kun
nen wegdragen, spreken wij de hoop
uit, dat het bezit van het buitengoed
biedt U zijn oprechte gelukwenschen
aan met het verkregen resultaat.
Namens het Bestuur,
(get.) P. G. van Tienhoven,
(get.) Jac. P. Thijsse.
onderwijs heeft alhier f 202.75 opge-
I bracht.
Hygiëne voor en in het huweltyk. j
„Het grootste geluk van het huwelijk
is het bezit van gezonde kinderen".
Velserbeek. j Dikwijls gaat men naar de bioscoop om
De heer Bijleveld te Leiden schrijft eens heerlijk te lachen van de pret om'
aan de N. R. Ct.: dolle verwikkelingen; ook gaat men er heen
Wil mij een kleine rectificatie ver- om soms heerlijk te sidderen van angstige
oorloven op het artikel over Velser- tooneelen en levensgevaarlijke toeren; men
beek in Uw blad. Dat dit buitengoed
reeds lang vóór aankoop door ter
Smitten een begeerlijk bezit was, blijkt
uit het feit, dat reeds in 1639, dus zes
tig jaar vroeger, Velserbeek werd aan
gekocht door den Amsterdamschen
koopman Jeremias van Collen voor de
in dien tijd niet onbelangrijke som van
f 7500.
Het is niet mijne bedoeling hier een
volledige geschiedenis te geven van de
lotswisselingen van Velserbeek, sinds
van Collen voornoemd, genoodzaakt
werd zijn buiten van de hand te doen.
Niet de heer Johan Frankesteyn was
in 1781 de kooper, maar de vader van
de verkoopster, Jvr. Amalia Maria
Goll van Franckenstein douair. Berg.
Deze vader, Jr. Johann Goll, had bij de
gaat er heen om te ontroeren van opoffe-,
ringen van trouw en liefde, doch gelukkig
gaat men er ook heen om te zien en te
leeren kennen, dat waarvoor eigen middelen
of eigen ervaring of wetenschap te kort
schieten.
Om het laatste doel moet men de film
„Hygiëne in en voor het huwelijk" gaan
zien. Het is een stuk wetenschap, dat voor
onze oogen wordt ontrold, dat een serieuze
propaganda genoemd zou kunnen worden
voor de toenemende beweging, die genees
kundig onderzoek vóór het huwelijk vraagt.
Doch dit niet alleen. De film geeft zóó
vele en leerrijke wenken aan jonge vrouwen
en moeders omtrent het geboren worden
en verzorgen van pas geboren kinderen,
dat zij als het ware als een cursus in
voorzorg en gezondheidsleer voor aan-
vernieuwing van het Rijks-adelsdiplo-1 staande moeders is te beschouwen,
ma (door keizer Rudolf II te Regens- Dat deze film, samengesteld door profes
bnrg op 1 Augustus 1594 aan zijn di-soren en dokters, goedgekeurd is door alle
recten voorvader Michael Goll te keuringscommissies in de steden waar zij
Straatsburg verleend) door keizerin j is vertoond en ook door de keuringscom-
Maria Theresia in 1766 den naam von
Franckenstein toegevoegd gekregen.
Hij was een voornaam internationaal
bankier te Amsterdam, waar hij sinds
1750 gevestigd was en een groot kunst
minnaar. In 1785 is hij op Velserbeek
gestorven. Zijn gelijknamige zoon en
opvolger had dezelfde liefde tot de
schilder- en teekenkunst, welke laat
ste hij met grooten ijver en bekwaam
heid beoefende. Hij heeft in het begin
der 19e eeuw Velserbeek op de bekoor
lijke wijze aangelegd. Zijn zelfportret
(gekleurde teekening) en het door hem
geschilderd portret zijner vrouw, met
de vijvers en hermitage van Velser
beek op den achtergrond, zijn in mijn
bezit, evenals tal van teekeningen van
1 missie hier ter stede is een bewijs dat zij
niets vulgans, niets pornografisch en niets
onzedelijks bevat.
Het vertoonen er van afzonderlijk voor
vrouwen en mannen, wst hier in navolging
geschiedt van andere plaatsen, beschouwen
wij dan ook alleen als een handig reclame
middeltje, zooals voor iedere film een
bijzondere soort reclame gemaakt wordt
om er de spanning en de nieuwsgierigheid
voor te verhoogen en daarvoor het bezoek.
Uit een wetenschappelijk, doeltreffend oog
punt beschouwd, zou men o. i. indien de
financiëele zijde ook niet haar rechten eischte,
verstandiger gedaan hebben mannen en
vrouwen gelijktijdig toe te laten, omdat
bijzonderlijk voor jonge echtgenooten, en
andere die den ooievaar nog niet voor goed
Uit het bovenstaande zal men echter ook
begrijpen, dat streng de hand zal worden
gehouden, aan de bepaling, dat de toegang
aan onmondigen moet worden geweigerd.
Het Vrijdag hier van Finland
aangekomen Belgische stoomschip
Tervaete, met hout voor Zaandam be
stemd, had twee verstekelingen aan
boord. Het waren Estlanders, die in
Reval, waar het schip na een stran
ding was binnengeloopen, aan boord
waren gekomen. De gratis-reizigers
zijn meegegaan naar Zaandam, waar
ze ter beschikking van den Vreemde
lingendienst werden gesteld.
Zaterdag 22 November zal in de
„Willem Barendsz" door de afdeeling
IJmuiden van den Centralen Bond van
Transportarbeiders een feestvergade-
ring worden gehouden. In deze verga
dering zal de afdeeling naar we in III.
Dbl. lezen, afscheid nemen van haar
secretaris, den heer D. F. G. Schilling
en diens opvolger, de heer Damme
worden geïnstalleerd. Tevens zal deze*
bijeenkomst de inzet zijn van de win-
terpropaganda, voor welk doel de
hondsvoorzitter, de heer Joh. Brauti-
gam het woord zal voeren.
Kamermuziek IJmuiden.
„De Bohemers" te IJmuiden. Een
evenement op kunst-muzikaal gebied
en een gelukkig bewijs dat ware kunst
hier voldoende wordt gewaardeerd om
hun komst mogelijk te maken. Een
woord van dank aan hen, die daartoe
het initiatief, hebben genomen.
De belangstelling had grooter nog
kunnen zijn, doch was, vele omstan
digheden in aanmerking genomen,
toch wel zeer bevredigend.
Het gebouw voor Christelijke Belan
gen was goed op temperatuur, zoodat
zoowel dames als heeren van de gar
derobe gebruik konden maken waar
door het geheel een meer intiem ka
rakter kreeg en hoe sober het
interieur ook en hoe weinig
gemakkelijk de zitplaatsen een niet
onbelangrijke factor voor intens
genieten toch waren we blijde, dat
het concert in dit gebouw gegeven
werd, omdat we hier geen ander ken
nen, dat er zóó voor geëigend is, we
gens de zeer voldoende acoustiek.
We zullen ons niet wagen aan een
critiesch verslag van dit concert. Voor
wie op zulke kritieken mogen gesteld
zijn, stellen wij gaarne eenige groote
dagbladen ter beschikking, waarin
musici van naam hun indrukken heb
ben weergegeven in bewoordingen, die
voor den niet ingewijde in de hooge
kunst abrakadabra zijn.
j Wij willen ons dus bepalen tot het
weergeven van een algemeenen indruk
Te kwart over acht treden vier be
jaarde heeren de concertzaal binnen
en begeven zich naar het podium, ieder
met een instrument onder den arm.
Het zijn een eerste en een tweede viool,
een alt en een cello.
Het programma schijnt met zorg
samengesteld te zijn en brengt ons de
dikwijls ondoorgrondelijke Beethoven
Op 18 No. 4 C-Moll; de smachtende,
onstuimige, bekomende Smetana, Aus
meinen Leben C-Moll en het Op. 125
No. 1 Esdur van den boeienden, bemin-
nelijken Schubert. Het meest hebben
wij genoten van Smetana, in het bij
zonder van het heerlijk Largo soste-
nuto. Daarnaast noemen we het
Scherzo en Trio van Schubert, om het
Adagio niet te vergeten, terwijl van
Beethoven het Mennetto allegretto en
het Allegro ons het meest in bewonde
ring gebracht hebben. We zeggen be-
landschappen in Holland en Duitsch-1 zijn congé hebben gegeven, deze film
land. Hij overleed op Velserbeek in boekdeelen wenken en raa^8eiy,ngc[] wondering, omdat we tot ons leed we-
1821, zijne weduwe negen jaar daarna.
Hun eenige zoon Jhr. P. H. Goll v. F.
volgde zijn moeder nauwelijks twee
jaar later in den dood en daar hij
Nu men echter gemeend heeft de film
gesepareerd te moeten vertoonen, willen we
hier gaarne verklaren, dat geen enkele
vrouw of man boven achtien jaar behoeft
slechts minderjarige weezen naliet, jte schromen deze rolprent te gaan zien,
werden zoowel de prachtige verzame-iomdat we overtuigd zijn dat ze met lot
ling schilderijen en prenten, waaron-hilariteit of perverse gedachten aanleiding
der tal van beroemde stukken, als Vel- j zal geven, integendeel tot groote ernst en
serbeek verkocht. Kobpster van het .diep nadenken zal stemmen,
buiten werd mevrouw W. Ph. Willing, We zijn er van overtuigd, dat zeer vele
echtgenoote van E. L. baron van Tuyll j vrouwen en mannen later zullen verklaren
Serooskerken, gouverneur van blijde te zijn, dat zij de ontwikkeling van
zen en dit zal wel een persoonlijke
appreciatie zijn niet van extase
kunnen spreken,
j Bewonderenswaardig is het samen
spel van deze vier gebenedijde kunste
naars. Zoo wondervol, dat we in die
verrukkelijke klankcombinaties alle
denkbare instrumenten hoorden; van
de fagot en de picolo; van den wald-
hoorn en de klarinet, van de pauken
Noord-Holland. Zij waren de ouders een aan hun zorgen toevertrouwd jong
van dffh laatsten eigenaar en bewoner, i leven, van wat meer nabij hebben leeren
kennen en dat opvolging van de vele goede
Erratum. raadgevingen zoowel de ouders als de
De aandachtige lezer van het artikeltje 'jonggeborenen zal ten goede komen,
over den aankoop van Velserbeek, opge- Met dit doel schijnt ons dit brok natuur-
nomen in ons blad van Zaterdag 15 Nov. j.l.,kundige wetenschap op het doek gebracht
zal wel begrepen hebban, dat de laatslc ta zijn.
en de trommen en meer dan eens
waanden we ons op een concert van
het wereldwonderlijke orgel in de Sint
Bavo te Haarlem. Zoo intens waren de
instrumenten tot één zuiver accoord
saamgesmolten. Weergaloos was de
ze eenheid en volkomen zuiver de
overgangen van de violen naar de alt
en de cello; zóó volmaakt, dat men de
overgang in toon en klankzuiverheid
