ORGAAN VOOR D
Verschijnt W««nsüsgg Zaterdags
No. 34
Zat«rdag 88 Februari 1925
10e Jaargaag
IJMUIDER COURANT
Abonnementsprijs: f I.— per 3 maanden, franco per postf 1.33
Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de
Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie
bureau P. F. C. ROELSE, IJMUIDEN.
Advertentiën uiterlijk in te zenden
WOENSDAG tot 0 uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m.
Uitgave van de N. V. UITOEVERS Mij. „IJMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL
Willemsplein 11 Telefoon 153 [Jmuiden
Ingezonden mededeelingen 40 ets. per regel Advertenties v. 11. en m. 5 regels
f 1iedere regel meer 20 ets. Compact gezette advertenties van 11. en m. 5
regels i 1.25, iedere regel meer 25 ets. Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vooruitbeta
ling, van 1 tot en met 5 regels f 0.75, iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante
betaling worden de gewone prijzen berekend. Advertenties „adres bureau van
dit blad" 10 ets. extravo0r bezorging van op advertenties ingekomen brieven
wordt 10 ets. In rekening gebracht Bovenstaande regelprijzen worden met
5 ets. verhoogd voor advertenties van bulten de gemeente Velsen
OFFICIEEL.
BEKENDMAKING,
ommen van uitzondering als bedoeld
i artikel 1, sub 2e, van het Provinciaal
iglement op de wegen in N.-Holland.
Burgemeester en wethouders van
eisen brengen ter openbare kennis,
at ter gemeente-secretarie (IVe Af
deling) voor belanghebbenden ter in-
ige is nedergelegd, een kaart, aange-
ende de gedeelten dier gemeente, wel-
e krachtens het besluit van Gedepu-
jerde Staten van 11 Februari 1925, no.
15, van de werking van het Provin-
aal reglement op de wegen in Noord-
olland zijn uitgezonderd.
Velsen, 20 Februari 1925.
.Burgemeester en wethouders voorn.,
ide secretaris, de burgemeester,
KOSTELIJK. RIJKENS.
i 1
wikkend en wegend verstand zegt, dattal sterfgevallen; onze bevolking met stroo en haver geweest zijn? Voor gelezen zouden worden. Op het gebied
het dooden goed is, wanneer het leven neemt snel toe. Dec. '24 telde ons land den minister van buitcnlandschc za- van godgeleerdheid, taalstudie schei-
toch geen waarde meer heeft, geen be-. <.302.800 zielen en Dec. 23 7.199.329 zie- ken is een gebouw aangekocht voor kunde, natuurkunde, geneeskunde
lofte meer in zich draagt, niets is dan len. Een toename met ruim - - - - -
VAN DEN WACHTTOREN.
jDe heilige onaantastbaarheid van j
k het leven.
In Parijs heeft kort geleden een jong
'eisje haar verloofde, die ongeneeslijk
ëk was en onduldbare pijnen leed,
-) zijn herhaald aandringen met een
ivolverschot uit zijn lijden verlost.
heeft ons niet verwonderd, dat we
daarna een dergelijk bericht la
Een vrouw van 40 jaar heeft de
%rige week in Parijs haar zuster ge
bod. Deze was uit een ziekenhuis ont
ogen en als hopeloos opgegeven. Zij
fid haar zuster gesmeekt, haar uit
lijden te verlossen; deze kocht
haar laatste geld een revolver en
haar zieke zuster. Voor de po
verklaarde zij: Ik heb mijn arme
3ister kunnen dooden, maar dat zweer
b uit haar lijden heb ik haar verlost, j
3t was niet meer aan te zien en ze
ïeft er mij om gebeden. Laten ze mij
ook maar dooden, het leven heeft
mij toch geen waarde meer!
De jury heeft het meisje, dat haar j
orloofde doodde, vrijgesproken en zal j
ook deze zuster wel doen. En het is
ier waarschijnlijk, dat er nu wel meer I
in dergelijke gevallen zullen komen. j
,et zit in „de lucht". Het zit tegen- -
'oordig in den mensch, de gedachte,
at men den mensch, die moet lijden
Onder hoop, mag dooden. Dat dit een
is van genade en barmhartigheid.
een paar Amerikaansche staten is
daad wettelijk geregeld. Op attest
„tn een geneesheer; met goedkeuring
atn de justitie op getuigenis van bloed
erwanten en op verzoek van den zie-
e zelf, mag men daar door vergif een
:nd 'aan het lijden maken. Of er van
wettelijk recht ook gebruik ge
wordt?
Denemarken is een wetsontwerp
pihangig, waarbij uitdrukkelijk straf
loos wordt gesteld degene, die op
v,ens verzoek een lijder doodt aan on-
l£neeslijke kwalen, om hem verder lij
tin te besparen. Mr. L. van Gigh heeft
De Telegraaf een dergelijke bepa-
hoogst gewenscht genoemd, als
alleen zou gelden voor den arts. Die
ftoet in dergelijke gevallen straffeloos
innen dooden. Volgens Mr. van Gigch
«hoort men de heilige onaantastbaar-
Jid van het leven niet te zeer als een
')gma te verkondigen. De oorlog
^ordt immers nog officieel erkend. De
Taat heeft zich nog altijd het recht,
n te dooden, voorbehouden. De dood-
is overal nog als rechtmatig er-
,t3nd.
geschreven wet moge dengene,
,,,e uit meelijden een hopeloozen lijder
r|)odt, al veroordeelen, het levende
^chtsgevoel spreekt hier vrij. Wie zon
Immers in 'de beide genoemde gevallen
jn schuldig durven uitspreken. De
^elsprekende advocaat, die de Pool-
verdedigde, eindigde met de jury
smeeken deze ongelukkige niet in de
rjil op te sluiten, maar haar vrij. naar
ird graf van haar verloofde te laten
tuan en daar haar smart uit te schrei-
!fi. Zij handelde immers uit liefde.
Zoo pleit het hart in ons voor vrij
maak in dergelijke gevallen en het
lijden en wachten op den dood.
En toch voelen wij bezwaren tegen
dit beschikken over het leven, bezwa
ren, die uit de diepte van ons innerlijk
leven voortkomen en die er zich tegen
verzetten, dat de heilige onaantast
baarheid ook maar in het minst wordt
afgebrokkeld. Afbrokkelen is vaak het
begin van ondergang. En waar gaan
we heen, als het leven ons niet meer
heilig is? Naar de Spartanen, die het
pasgeboren kind, dat misvormd van
lichaam was, uit den weg ruimden en
naar de wilden, die oude, afgeleefde
menschen op het strand neerleggen,
opdat de vloed hen zal meenemen!
Welke zijn deze bezwaren, die vaag
en onbewust zich in ons doen gelden,
wanneer we nadenken over het geoor
loofde, een uitzondering toe te laten
op het beginsel van de onaantastbaar
heid van het leven?
Bijvelen leeft of werkt nog na het
godsdienstige bezwaar. De mensch is
hier op post gezet en moet daar blijven,
totdat hij geroepen wordt. Hij is zelf
geen heer over zijn leven en'mag er niet
willekeurig over beschikken of laten
beschikken. Bovendien kan het leven
ook van een zwaar zieke nog waarde
hebben en nuttig zijn. Het lijden kan
een school zijn en men moet trachten
daar ook van de moeilijkste opgaven
te leeren. En de lijder zelf kan, terwijl
hij vergaat van pijn en zeker is te moe
ten sterven, liet hoogste en beste bij an
deren wekken. Verzorging van een
ernstigen patiënt en voortdurende om
gang ermeekunnen de krachten van
wil en gemoed stalen. Het woord uit
een stervenden mond heeft vaak nog
jarenlang een invloed ten goede.
Eindelijk is de kennis van een ge
neesheer ook gebrekkig, menigeen is
door den medicus ter dood veroordeeld
en leeft er nog jarenlang vroolijk op
los. Hoogstens -nog drie weken! heb
ben we een medicus eens van een zie
ke hooren zeggen. Dat is ruim 10 jaar
geleden en de zieke van toen is thans
gezond. lederen dag kan een nieuwe
wetenschappelijke ontdekking een on
geneeslijke een levenskans geven, wel
licht herstel brengen.
Gaat de mensch als heer ten opzich
te van het leven handelen, dan zullen
er velen „opgeruimd" moeten worden
in hun eigen beïang >en waarom niet
in. het maatschappelijk belang? Hoe-
velen zijn niet in idiotengesticlit en
krankzinnigengesticht opgenomen, die
naar het besliste oordeel van den me
dicus nooit meer normaal zullen wor
den? Hier blijkt wel, hoe gevaarlijk
de weg is, 'dien men wil inslaan en
daarom is liet te hopen, dat bij den in
gang van dien weg heel duidelijk het
verbod geplaatst zal worden: Verboden
toegang!
Een andere vraag is het, of een
bloedverwant, die uit innig meelijden,
wanhopig door foltering, die machte
loos aanschouwd moet worden, de re
volver hanteert als misdadiger gestraft
moet worden. Boven recht staat gena
de! En in dit geval past zeker het
woord: Ga heen en zondig niet meer!
Een benauwend probleem.
Wij beschikken thans over de bevol
kingscijfers over '24, gepubliceerd door
het Bur. v. Statistiek. Het geboortecij
fer is in '24 nog meer gedaald. Sept.
en Nov. gaven cijfers zoo laag, als nog
niet werden bereikt. Vooral buiten de
100000 zie- 1 tonen voor den verbouw zal nog 2 heeft Leiden nog professoren, die een
Ion, de bevolking van een grootc stad
dus! Of 1,44%. w
Dat is een benauwend probleem. Ons lioenen op de begrooting. Maar zou on
ion noodig zijn. Dat zijn kleine som
men, vergeleken bij de tientallen mil-
naara en een gezag hebben in vele lan
den. Dat Nederland in de wereld be
kend is wegens de beoefening der we-
gezin wordt te -groot. We mogen niet ze regeering niet precies even goed in tenschap heeft het voor een groot deel
luchthartig zeggen: Onze kindskinde- al de betrekkingen en vraagstukken aan Leiden te danken. Terwijl de jon
ren moeten maar zien, hoe ze met hun
10 millioenen hier nog eten vinden. Ge
lukkig is er kans, dat de productiviteit
nog zal toenemen. Bovendien wordt er
.ernstig gestreefd, om het makkelijk te
maken door landverhuizing in den
vreemde een beter bestaan te krijgen, j
En wij zijn bezig de Zuiderzee op de
visschen te veroveren en over een 25
jaar zal er geploegd en gezaaid on ge- J
oogst worden, waar thans nog de gol- f
ven rollen. Maar de aandacht mag wel
op het niet denkbeeldige gevaar van I
overbevolking gericht blijven.
Be luchtvaart.
Eerst was de luchtvaart een soort
kermis vermakelijkheid in de hooge
lucht, daarbij werd ze beoefend als
sport, waarbij menig nieuw record be
haald kon. worden en de luchtacroba-
tiek vond. telkens nieuwe kunststukjes
uit. Maai* ondertusschen is de lucht
vaart ook een ernstig bedrijf gewor
den, waardoor landen en werelddeelen
over groote afstanden snel met elkaar
verbonden worden.
De dir. van de Kon. Luchtv. Mij., de
K. L. M., de heer Plesman, heeft in
Rotterdam de luchtvaart als nieuw
verkeersmiddel geprezen. Hij vertelde,"
dat LondenParijs de eerste luchtv er-
binding was. Het luchtverkeer bleek al j
spoedig meer van internationale dan
nationale beteekenis te zijn. De K. L. M.
werd Oct. '19 opgericht. Ze begon met
Engelsche vliegtuigen en piloten. In
'22 kregen we de Nederlandsche vlieg-
tuigbestuurders. De K. L. M. heeft nu
een vloot van Fokkers. Haar toestellen
hebben thans 2 millioen K.M. gevlogen
en met de buitenlandsche maatschap-
ton opzichte van het buitenland kun
nen optreden, wanneer deze som eens
gehalveerd werd. Altijd weer krijgt
men den indruk, waar de Overheid in
grooten of kleinen kring optreedt, dat.
er niet genoeg op de kleintjes gepast
wordt en dat men wel ons volk de bit
tere medicijn van. bezuiniging ingeeft,
maar zelf er voor bedankt.
Geen brave-Herdrikboeken.
Ds. A. van der Laar Krafft, een onzer
godsdienstige jeugdleiders wil, dat on
ze jeugd boeken leest, waarin het leven
klopt en ademt. Niet die christelijke,
die moraalboeken, waarmee men de
jeugd zoo graag overlaadt-, dat zijn de
boeken met onwezenlijke volmaakte
kinderen, heiligen in korten broek,
boeken, waarin het leven niet leeft.
Slechts een ding acht Ds. v. d. Laar
Krafft voor onze jeugd geschikt: 't boek
van het waarachtige leven zonder ten
ge studenten in den avond en in don
nacht vaak luidruchtig en dol feest
vieren, zitten anderen te blokken, te
studeeren, te zoeken naar nieuwe in
zichten, moeilijke problemen op te los-
f sen. De oudste academiestad heeft ver-
der een groot aantal museums, boeke-
rijen, ook een kunstverzameling en
1 vele laboratoriums en een academisch
j ziekenhuis in wording, dat de stad
j van Boerhave waardig is. Men noemt
j Parijs wel eens de lichtstad; men zou
met meer reden Leiden zoo kunnen
1 noemen en in ieder huis valt ten slotte
wel een straaltje van bet nieuwe liclit.
van kennis, dat daar ontstoken wordt.
1 Daarom hoopt heel ons volk, dat de
hoogeschool na de 350 jaar er nog me-
ii" eeuwtje bij zal krh>on.
Geneeskundig onderzoek voor het
huwelijk.
Menschen, die op trouwen staan,
denz en moraal, waarin bruist „en Weten gewoonlijk 'alles af van elkan-
trilt de strijd, de golfslag, de breking, j ders financiën. Een goed huwelijk
die er in het leven is. Dat is een merk-noemt men een huwelijk, waarbij een
waardig oordeel. Maar zou men niet j der partijen geld heeft. De ouders in
een boek kunnen vinden met levende
figuren, vol werkelijkheid en tevens
met een gezonde moraal en een leven
de tendenz? Dat zouden wel de beste
boeken zijn.
De Leidsche hoogeschool.
Het was 8 Febr. 350 jaar geleden, dat
Prins Willem aan Leiden de hooge
school gaf in naam van Filips II. Er zit
ook ironie in de geschiedenis! Leiden
was gered uit de macht der Spaansche
troepen; de Prins uitte zijn dankbaar
heid en blijdschap daar over, door aan
de stad een stichting te geven, die zulk
pijen samen 13000 passagiers en 500000 j een grootsche toekomst zou krijgen. In
K.G. goederen vervoerd. Het vliegen, i naam van Filips II, die door inquisitie
verzekerde de heer Plesman, is heel j en pijnbank in de Nederlanden de Her
makkelijk, vooral bet meevliegen! Men
vertrouwt thans, dat de luchtvaart tot
een rendabel bedrijf gemaak kan wor-
den. Het gaat hoe langer hoe harder.
In '14 was 't snelheidsrecord 221 K.M. I
thans 438 K.M. per nur. Voor een han
deldrijvend volk als het onze zijn snel-
Ie verbindingen van groote beteekenis.
vorming had vervolgd werd de Hooge
school geopend, die in de eerste plaats
bestemd was, bekwame godgeleerden
en predikanten te vormen! Aan de oor
konde der stichting zit nog het zegel,
van Filips en met zijn naam begint bet
stuk. Eerst een paar jaar na de ope-
o-ning der hoogeschool is Philips af ge-
Het luchtvaartverkeer heeft zich veel i zworen en eerst toen kon een officieel
sneller ontwikkeld dan het spoorweg-1 staatsstuk beginnen met: In naam van
verkeer. Het luchtverkeer is het ide- Oranje. Filips was officieel nog onze
aal snelvervoer op groote afstanden.
Het verbetert het internationaal con
tact en het is van groot belang, dat we
ons gaan wijden aan een verbinding
met Indië door de lucht, die in 50
vlieguren mogelijk is.
Wie 't kleine niet eert,
is 't groote niet weerd.
wettige souverein, toen zijn macht
hier al voor altijd gebroken was en
onze troepen van revolutionairen de
I zijnen de richting naar Spanje wezen
j en een handje hielpen, om in dat va-
I derland terug te keeren.
I Er is wel reden voor, om >de stichting
- der Leidsche hoogeschool met vreugde
te herdenken. Ze is immers een rijk-
Er zijn spreekwoorden met de wijs- vloeiende bron van geestelijk leven
beid, geschikt voor een schoolkind, "die geworden. In sommige tijden was zij
daarom ook vaak gekozen worden als zelfs het centrum der wetenschap voor
voorbeeld bij het schoonschrift. Door de heele wereld. Een heele reeks groo-
eenige malen het woord bedachtzaam! te, beroemde geleerden heeft er onder
en netjes na te schrijven, komt de wijs gegeven en van heinde en ver, ook
waarheid allicht dieper in den geest
van het kind. Er zijn meerdere woor-
den, die de wijsheid der zuinigheid
leeren. Vele kleine maken een groote.
Eiken dag een draadje maakt een
hemdsmouw in het jaar. Wie 't kleine
niet eert, is het groote niet weerd.
Zoekt de regeering wel voldoende de
zuinigheid in kleinigheden? Ze kan
groote steden begint deze daling thans dat doen, zonder daarbij kleingeestig,
toe te nemen. Het sterftecijfer was bij- J plagerig en vitterig te worden. Zeker
zonder gunsig, een gevolg mede van J zou de Overheid, als ze wat meer lette
den koelen 'zomer en den bijzonder op de kleinigheden tesamen nog een
zachten winter. Hitte en felle koude som van belang kunnen besparen,
doen het aantal sterfgevallen toene- Door eenige wagen vestigt het Kamer-
men. Er is aan de daling van het sterf-lid Michielsen de aandacht der regee-
tecijfer een grens, maar voorloopig kan ring op al te groote royaliteit bij onze
dit cijfer in komende jaren nog wel
kleiner worden. In het bijzonder de
zuigelingensterfte zal zeker nog aan-
cavallerie. Alleen de africhting en het
verblijf der paarden in de jaren '22, '23
en '24 heeft gemiddeld ongeveer f 1500
zienlijk af neon en. Er is wederom winst; j per paard gekost. Dat worden dure
het aantal geboorten overtreft het aan- paardjes! Zou een boer ook .zoo royaal
formeeren heel nauwkeurig, hoe het
met de geldelijke positie en vooruit
zichten staat van hem of haar, die hun
kind als metgezel in het leven zal krij
gen. Ook tracht men zooveel mogelijk
van het karakter aan de weet te ko
men. Door eigen ervaring maar ook bij
kennissen. Als zij bekend staat als las
tig en humeurig, dan wordt het huwe
lijk afgeraden en evenzeer, als hij een
losbol is, die zijn wouw waarschijnlijk
niet gelukkig zal maken.
Maar bijna nooit vraagt men naai
den gezondheidstoestand. Men let
daarbij alleen op den schijn. Als een
meisje erg zwakjes eruit ziet, als men
van den aanstaande weet, dat hij een
gevaarlijke hartkwaal heeft of wegens
tuberculose al eens eenige maanden
heeft moeten rusten kuren, dan waar
schuwt men voor het waagstuk van
een huwelijk.
Maar velen schijnen en heeten ge
zond te zijn. En velen hebben een of
ander gebrek of een zwakke gezond
heid en behoeven daarom nog niet per
sé uit de huwelijksboot geweerd te
worden. Hier is noodig het advies van
den deskundige. Men moet den dokter
raadplegen, of men lichamelijk voor
het huwelijk geschikt is. Daar voor
heeft een comité in ons land al eenige
jaren geijverd. Sommigen zouden zelfs
een lichamelijke keuring naar ge
schiktheid voor het huwelijk door de
wet geboden willen; anderen meenen,
dat dit onderzoek vrijwillig moet- ge
schieden of dat de ouders, om het ge
luk van wier kind het gaat, den wcnsch
daartoe dringend uitspreken. In Am
sterdam is het eerste consultatiebu
reau voor geneeskundig onderzoek
voor het huwelijk geopend met een
toespraak van Prof. van Embden. Hij
wees erop, dat het bestuur van het bu
reau uit personen van de meest uit-
eenloopende godsdienstige en politie
ke richtingen behoort. Het comité heeft
indertijd aan het gemeentebestuur
verzoch bij den ondertrouw een ge
schriftje uit te reiken, waarin op het
groote nut van dit onderzoek gewezen
wordt. Het gemeentebestuur heeft
daartoe echter geen toestemming ge
geven. Thans heef men een kliniek,
waarin eens in de week allen zich kun
nen laten onderzoeken en dan raad
ontvangen, wat zij met het oog op hun
van ver over de grenzen kwamen de
studenten. Het eigenlijke academiege
bouw is veel te klein en geheel ontoe
reikend voor het onderwijs. De exa
mens worden er afgenomen en een
deel der colleges gegeven. Toch blijft
men het gebouw, dat eens een klooster
was, gebruiken uit eerbied voor het
verleden, toen hier in alle opzichten
een nieuw leven ontstond, nadat de
■vreemde heerschappij had plaats ge
maakt voor een eigen zelfstandig be
stuur. Koevele duizenden en tiendui
zenden zijn hier niet gevormd tot pre-
dikanten, rechtsgeleerden, leeraren,gezondheid hebben te doen of te laten
doktoren enz. Welke schitterende ont
dekkingen zijn niet gedaan voor vele
hoogleeraren. Hoe vele opzienbarende
nieuwe boeken zijn hier niet uitge
dacht cn geschreven, voor een deel in
vreemde talen, opdat zij niet alleen
•door een klein deel van ons klein volk
als huwelijkscandidaat. Minvermo
genden ontvangen het advies gratis.
Het bureau geeft alleen advies. Verde
re behandeling moet door den gevvo-
nen dokter gebeuren. Men denkt dik
wijls, dat het hier alleen geldt te waar
schuwen tegen de gevaren van ge-
