ORGAAN VOOR DE GESVi
So.
TO
Zaterdag 4 Juli 1925
10e Jaargang
i
IJMUIDER COURANT
van dew wachttoren.
Geen gifgaswapen.
<je laatst gehouden conferentie,
Jen wapenhandel te regelen, door
volkenbond uitgeschreven, waren
teE vertegenwoordigd, ook Ame-
en Duitschland, hoewel zij nog
tot den Volkenbond zijn toegetre-
Op deze conferentie deed Duitsch-
het voorstel, het gifgas tot de ver
wapenen te rekenen. Men zal
rinneren, dat het werd aangeno-
Jet maakte overal een uitsteken-
jffiruk, dat dit voorstel van
inland kwam, het land, dat door
tkeinische industrie zich met dit
(Ii het sterkst kan maken. Het
fistel getuigde voor een beteren dan
„„ton Pruisischen geest. Maar zal
laad in nieuwe oorlogen het
apen niet gebruikt worden?
Nederlandsche afgevaardigde
deze conferentie, de oud-schout-
ht H. G. Surie heeft in de verga-
van het Int. Intermediair Insti-
•t "daarover eenigen twijfel uitge-
jdta. De tijd zal moeten leeren, zei-
fjf »f men gas- en bacteriologische
«middelen niet zal gebruiken. De
Jsche afgevaardigde sprak er zijn
!el over uit, of men den oorlog wel
kunnen humaniseeren. Rusland
niet op de conferentie aanwezig en
zich tot niets gebonden; een staat,
iet mee doet, kan bet verbod nietig
iea Tegen het gaswapen moet men
I he', gaswapen stellen. Zekerheid,
I, de beer Surie, is er alleen, als
\iD geheele industrie het vervaardi-
I van gassen voor oorlogsgebruik
korden verboden. Heel veel zeker-
I is er dus niet. De pogingen, om
ioorlog te humaniseeren, zijn tot nu
liet gelukt. Zelfs de bepaling, dat
Luwen en schepen met de roode-
ijjvlag ontzien zullen worden, is in
l wereldoorlog vaak overtreden.
IpMschepen zijn wel getorpe-
fd en vliegers hebben wel bommen
si vallen op tenten en gebouwen,
door het bekende teeken niet aan-
Sllen hadden mogen wobden.
fij krijgen nu dadelijk de proef op
som, of de staten, die onlangs te
live besloten, geen gifgas te zullen
igen, zich daaraan zullen houden,
len Engeland en Frankrijk en
jnje tegen Abd-el-krim het nieuwste
mniet aanwenden? De Rifkabielen
thikken over dit wapen zeker niet.
kan de beschaafde Europeesche
ien, die hem beoorlogen, dus trouw
blijven aan hun belofte tegen het
ipen. En toch, vreezen we, dat de
des doods ook wel trekken zal
i de wildernissen en het bergland
I lijn vele schuilhoeken, van waar
de Mooren zoo verwoed de guerilla
ren.
en oorlog humaniseeren is een even
«gelijke onderneming als van een
ir een vriendelijk en gezellig huis-
te maken.
Fransch-Duitsch-Engelsch.
f Nederlanders staan in het buiten-
hekend om hun kennis van
fflde talen. De Engelschman doet
1 minder moeite, om zich andere ta-
eigen te maken. Hij kan zich met
i Engelsch beter in den vreemde
ten dan wij in de onze. Bovendien
«ij eerder over de grens en komen
ichter met buitenlanders in aan-
dan. de burgers van de groote
De meeste Nederlanders heb-
ffl eens een uitstapje in Duitsch-
was bet maar naar Kleef of in
al was het maar naar Antwer-
gemaakt.
(ierwijs n een vreemde taal is nu
"P de lagere school toegestaan en
'geen moet een jaar of acht iederen
paar uren onderwijs in vreem
an ontvangen.
t begin is gewoonlijk de Fransche
bet geldt ook van Duitschland,
«tri en andere landen. Het
«h is eeuwenlang in Europa de
oer diplomatie, der kunst en der
ersatie In de hoogste kringen ge-
t Daaraan heeft Fransoh zijn
"tg te danken. Maar in Duitsch-
en Oostenrijk moet het Fransch
meer wijken voor het Engelsch.
linn?3 aan middelbare scho-
"wtschland het Fransch nog de
het Engelsch editor reeds
aan 189 scholen. Deze laatste taal is de
eerste of eenigste taal aan alle scholen
in Beleren, de Hansesteden en vele
scholen in Noord-Duitschland. In Prui
sen is lang het Fransch de eerste taal
geweest, maar het ministerie van on
derwijs heeft er thans toegestaan, om
aan het Engelsch de voorrang te geven,
als men wil.
De oorlog heeft hierop zeker ook in
vloed uitgeoefend. In de eerste twee ja
ren van den oorlog was de haat tegen
de Engelschen in Duitschland bijzon
der sterk, maar na en door den vrede
zien de Duitschers vooral in de Fran-
schen den vijand. De Engelschen heb
ben, door zich in het bezette gebied
niet uitdagend en plagerig te gedragen,
in Duitschland vrienden gemaakt.
Maar er zijn ook praktische redenen,
om aan het Engelsch en voor ons land
aan het Duitsch den voorrang te geven
aan bet Fransch. Engelschen en Duit
schers zijn onze onmiddellijke buren,
met wie we veel meer in aanraking ko
men dan met de Franscben. Er worden
ook meer zaken gedaan met de eersten,
meer Nederlanders reizen erheen, meer
Duitsche en Engelsche boeken en tijd
schriften worden hier gelezen. Men
komt verder met Engelsch en Duitsch
dan met Fransch. Daarom is er veel te
zeggen voor een veranderd trio, n.l.:
En gels ch-Dui tsch-F ransch
LUNCHROOM WESTERVELD
Driehuls.
ZONDAG as. OP TERRAS
Vanaf 4-10 nor S T R IJ KM U ZIE K.
Beleefd aanbevelend, W. H. OTTO.
De positie van den Belgischen frank
ten opzichte van den
Nederlandschen Gulden
vanaf 1919 tot heden.
In het Handels-Overzicht Nederland-
België over Juni 1925, orgaan van de
Nederlandsche Kamer van Koophan
del in Brussel, vinden we onder boven-
staanden titel een artikel, dat wij met
het oog op het belang van een belang
rijk deel van de vischexport uit IJmui-
den naar België voor de positie van de
Belgische frank aan onze lezers mee-
nen te moeten bekend maken.
Het artikel zegt:
In meer dan één opzicht lijkt het ons
van belang eens een vluchtig overzicht
te geven van de verschillende elemen
ten, die sedert het einde van den oor
log den koers van den Belgischen frank
beïnvloed hebben.
Wij hebben als vergelijkende munt
den gulden genomen, omdat het ab
soluut noodzakelijk was een vaste ba
sis te hebben. En aangezien de gulden,
evenals de dollar, de Zweedsche kroon
en de Zwitsersche frank zijn goudwaar-
de beeft behouden, kozen wij onze na
tionale munt voor dit doel.
Alvorens in nadere bijzonderheden te
treden wensohen wij eerst enkele op
merkingen van meer algemeenen aard
te maken Hoewel de frank in de laat
ste zes jaren aan groote schommelin
gen onderhevig is geweest, is er in al
die bewegingen een zekere tendens te
onderscheiden en wel in de min of
meer geleidelijke daling in het begin
van bet jaar van het buitenlandsche
geld, dus stijging van de frankwaarde
en de niet minder regelmatige stijging
van het buitenlandsche geld, dus da
ling van den frank, gedurende de laat
ste maanden van het jaar
Wanneer men zich inderdaad de
moeite geeft de graphieken na te gaan
tot ongeveer een 25-tal jaren vóór den
oorlog dan zal men hierbij den zelfden
gang van zaken waarnemen
De reden van deze regelmatige stij
ging en daling is dus niet direct het
gevolg van den oorlog (inflatie, prijs
stijging, enz.), maar spruit voort uit
eene normale economische positie.
De industrieele landen van Europa,
waaronder België, zijn voor hunne
graan- en katoenvoorziening afhanke
lijk van de Ver. Staten van Noord-
Amerika, die, hoewel zelf sterk geïndu
strialiseerd, nog altijd landbouwstaten
zijn bij uitnemendheid. Aan het einde
van den zomer en het begin van den
herfst vraaigt de oogst in dat land groo
te kapialen, waardoor de binnenland-
sohe waarde van den dlolar stijgt, het
geen gepaard gaat met interest- en
discontorente verhooging.
Dit doet zijn invloed gevoelen op het
buitenlandsche geld, dat, met betrek
king tot den dollar, in de zelfde ver
houding daalt. De gulden ondergaat
niet zoo sterk dezen invloed omdat Ne
derland zelf een landbouwland is en
dus in minder mate afaankelijk is van
de Ver. Staten voor de graanleveringen.
De toestand wordt weder normaal
in het begin van het jaar.
Vóór den oorlog bereikte het buiten
landsche geld zijn hoogste waarde in
het begin der maand October en zijn
laagste waarde in de maand Mei.
Hierbij valt op te merken, dat de beide
waarden beperkt bleven tot de goud-
punten, hetgeen thans niet meer het
geval is doordat de inflatie vrij spel
laat aan de speculatie en de goudpun-
ten tot het verleden behooren.
Na den oorlog zijn de herfststijgin
gen een doelpunt voor de speculatie
geworden; reeds lang te voren worden
franken op de markt verkocht om te
verhinderen dat er later minder voor
getrokken wordt. Dit werkt dus een
daling van de frankwaarde in de hand.
Een tweede feit, hetwelk een karak
ter van algemeenen aard vertoont, is
de solidariteit tusschen den Belgischen
en den Fransehen frank; het komt
vaak voor dat de Belgische frank de
een of andere, schommeling ondergaat
ten gevolge van oorzaken, die alleen
den Franschen frank zouden moeten
beïnvloeden. In den loop van dit over
zicht zullen wij nog gelegenheid heb
ben hierop te wijzen.
Wij zullen thans overgaan tot het be-
studeeren der invloeden, die de waarde
van de Belgische munteenheid zijn ko
men verstoren en zullen daarbij eerst
een kort overzicht geven van den toe
stand van België, na den oorlog, die
helaas zeer .somber was.
België bevond zich op dat tijdstip
eensklaps geplaatst tegenover uitga
ven: herstel van het land, pensioenen
voor de oorlogsverminkten, militairen
behoeften. Natuurlijk was een niet slui
ten van het budget hiervan het gevolg,
'hetgeen niet anders dan van slechten
invloed kon zijn op de wisselkoersen.
Voegen wij hier nog aan toe de be
hoeften van een volk dat vijf jaar lang
alles wat uit den vreemde kwam heeft
moeten ontberen en de buitensporige
uitgaven van hen, die door den oorlog
rijk geworden waren, en die groote
hoeveelheden buitenlandsche luxe
artikelen kochten. Deze elementen, die
een grooten invoer van artikelen in
België bevorderden, konden niet anders
dan een ongustigen invloed uitoefenen
op den Belgischen frank.
Hierbij komt nog dat de uitgifte van
nieuwe leeningen de inflatie in de hand
werkte, door het te veel uitgeven van
bankpapier, terwijl bovendien een groo
te oorlogsschuld een zware last vorm
de.
Eindelijk noemen wij nog de intrek
king der in België in omloop zijnde
marken, tegen 1 fr. 25. Aangezien dit
intrekken onder zeer ongunstige om
standigheden geschiedde, mengde de
speculatie zach hierin en de last van
het land werd verhoogd met
7,800,000,000 franken, tegen ongeveer
6,240,000,000 marken.
Dit actief, hetwelk een belangrijke
plaats inneemt bij de Nationale Bank,
heeft tegenwoordig alle waarde verlo
ren.
Men ziet uit deze opsomming dat de
positie van België verre van goed was
en dat de oorzaken voor eene daling
van de frankwaarde menigvuldig wa
ren.
Sedert 1919 is de toestand slechts
verergerd.
Na afwisselende stijging en daling
in 1920, komen wij in 1921, waar in de
eerste maanden van het jaar groote
speculaties plaats vinden met het oog
op het al of niet betalen der Duitsche
oorlogssohuld. Natuurlijk haid dit een
nadeeligen invloed op de frankwaarde.
Gedurende het tweede halfjaar van
1921 doet de gewone seizoenstijging
van het buitenlandsche geld zich ge
voelen en doet zich verder niets bijzon
ders voor.
Het jaar 1922 brengt ons nieuwe ele
menten. Hoe komt bet dat de najaars
stijging eensklaps zulk eene groote af
meting aannam? In het begin van het
jaar handhaafde de koers zich dank zij
buitenlandsche beleggingen in België
Speculanten hoopten op eene stijging
van de frankwaarde omdat zij vertrou
wen hadden in het finantieele herstel
van het land.
Deze beleggingen werkten gunstig
op het deficiet van de handelsbalans.
Toen kwam echter de val van den
mark. Duitschland, het land dat Bel-
gië's grootste schuldenaar was, ruï
neerde zich. Wat was hiervan het ge
volg voor den schuldeischer? Dat het
vertrouwen in hem verminderde en
men getuige werd van eene verande
ring der buitenlandsche opinie t. o. v.
België; de taktiek werd plotseling
veranderd en een hevige speculatie op
eene daling van den frank begon.
De Belgen werkten biertoe zelf mede
doordat zij devisen kochten van landen
met den gouden standaard. De vorde
ringen op België werden gerealiseerd
en de najaarsstijging van het vreemde
geld, gevoegd bij bovenstaande facto
ren, bewerkte eene buitengewone da
ling van de frankwaarde.
In het kort kan men zeggen dat de
stijging van het buitenlandsche geld
t. o. v. den Belgischen frank in 1922
veroorzaakt is geworden door een psy
chologisch element n.l. bet gebrek aan
vertrouwen.
In 1923 eene stijging in het voorjaar,
welke niet gejustifieerd werd door de
bovengenoemde verschijnselen. Zij
werd veroorzaakt door de bezetting
van den Roer en de speculaties, die
hiervan het gevolg waren. Eene stabili
satie vond echter plaats in de maan
den Maart, April en Mei, zij werd be
werkstelligd door de gewone seizoens
invloeden op de koersen.
In Juni eene nieuwe stijging, die
niets bijzonders vertoonde, maar alleen
veroorzaakt werd door de speculatie,
die dei naderende herfststijging vooraf
ging-
Het wekt verbazing op dat in de
maanden Augustus, September en Oc
tober eene belangrijke daling plaats
vond, terwijl in andere jaren op die
tijdstippen het tegenovergestelde ge
beurde.
De daling kon niet anders dan het
gevolg zijn van eene toeneming van het
toerisme, bevorderd door den lagen
stand van den frank. De stijging zette
weder in met de wintermaanden en
zoo ving het jaar 1924 werkelijk heel
slecht aan. De buitenlandsche munt
bleef in waarde stijgen en bereikte het
hoogste punt in de maand Maart.
Welke waren de oorzaken van deze
geweldige stijging? Ten eerste de groo
te aankoopen in het buitenland, zoo
wel van grondstoffen als van voedings
middelen. Ten tweede bracht de Bel;
gisohe industrie de in haar bezit zijnde
vreemde devisen niet op de markt,
doch bewaarde zij die als belegging en
putte zij liever hare bedrijfsfondsen
uit binnenlandsche bankleeningen. Het
gevolg hiervan was een inflatie, wel
ker invloed nog verslechterd werd door
een aanzienlijke uitgifte van schatkist
wissels. Het buitenland Berlijn, Am
sterdam en Weenen speculeerden
op hevige wijze op een daling van den
frank. Men verkocht 2, 3, 4, en 5 maal
zooveel als dat men werkelijk aan
franken bezat. De koers daalde. Frank
rijk onderging den zelfden invloed. Het
weinige vertrouwen, dat nog was blij
ven bestaan, verdween. En wanneer
men de oorzaken nagaat van de daling
van den frank in bet begin van het jaar
1924, dan komt men tot de conclusie'
dat deze drieërlei zijn.
1. Een economische oorzaak, aan
koopen in het buitenland.
2. Een politieke oorzaak, geleid door
de tegenstanders van de Bel-
gisch-Fransche buitenlandsche
politiek.
3. Een psychologische oorzaak, wan
trouwen.
Terwijl de speculatie koortsachtig
werkte, stelden in Maart Engeland en
vooral de Ver. St. van N. A. en ter
beschikking van Frankrijk. Het be
richt hieromtrent alleen was voldoende
om in enkele dagen tijds de frank ge
weldig in waarde te doen stijgen. En
hier komt nu de solidariteit tusschen
den Belgischen en den Fransohen
frank duidelijk aan het licht, want
door het stijgen van den Fransehen
frank steeg de Belgische eveneens,
hoewel België eerste later van het
Amerikaansche crediet zou kunnen
profiteeren.
In TABAKSPIJPEN ontvingen wij
wederom groote sorteering ln de meest
gevraagde modellen aan.
Laagst mogelijke prijzen.
Jacq. TELLIER - Kanaalstr, C 91
IJMUIDEN
Hoewel de credieten niet op langen
termijn waren, was toch de phycholo-
gische factor voor België, het vertrou
wen, gunstiger geworden. Wij wijzen
echter wel op het gevaar dat vele indu-
strieelen en handelaren geloopen heb
ben door de plotselinge daling van Je
vreemde gelden, terwijl ook verschil
lende faillissementen hiervan het ge
volg waren.
Hieruit blijkt dus dat de opheffing
van een godeprecieerde munt lang
zaam moet gaan om verliezen te ver
mijden.
In Mei 1924 ging het vreemde geld
weder de hoogte in, stijging welke toe
geschreven werd aan den uitslag der
verkiezingen in Frankrijk en de demo
cratische neigingen van het nieuwe
gouvernement. Met den Franschen
frank daalde de Belgische, welke da
ling voortging tot Juli. Op dat tijdstip
doet zich het zelfde verschijnsel voor
als in 1923, het toerisme veroorzaakte
eene stijging in de frankwaarde. De
zomermaanden voorbij, was er weder
eene stijging van het buitenlandsche
geld, dus eene daling van den frank
waar te nemen.
In 1925 daalde het vreemde geld en
bleef stabiel in waarde tot Mei onge
veer.
Dit feit is te danken aan de door de
Ver. Staten van Noord-Am. aan België
toegekende leening van 100,000,000 dol
lar, waarvan de helft sedert December
1924 ter beschikking van dit land staat.
Hoe komt het dat de laatste dagen
weder eene stijging van de vreemde
munt is waar te nemen?
Naast de seizoenstijging voegt zich
nu de hevige crisis, die de Belgische
industrie doormaakt. De uitvoer ver
mindert, de 'loonen zijn hoog, de alge-
meene onkosten eveneens.
Uit een bij het artikel gevoegden gra-
phiek blijkt dat het uitgangspunt van
de stijging dit jaar veel hooger is ge
weest dan «enig andere op het zelfde
tijdstip.
Met het oog op deze nieuwe daling
van de frankwaarde, heeft Amerika
de 'tweede helft van de leening, zijnde
50,000,000 dollar ter beschikking van
België gesteld. Het is te hopen dat dit
blijk van vertrouwen van Amerikaan
sche zijde in zekere mate de zomerstij-
ging van het buitenlandsche geld tegen
zal werken.
Wanneer de begrooting sluit, wan
neer de handelsbalans minder ongun
stig zal zijn en de belastingplichtige
minder zal worden gedrukt, dan eerst
zal aan eene deflatie gedacht kunnen
worden, waardoor de waarde van den
frank zal stijgen en de prijzen zullen
dalen.
Vóór dien zal de frank voortdurend
onderhevig blijven aan invloeden als
bovengenoemde.
Eene zekere daling is voor de zomer
maanden weder te voorzien als gevolg
van het toerisme, doch gevreesd wordt
dat eene nieuwe stijging hierop weder
zal volgen.
CONSULTATIE-BUREAU
Vereeniging tot bestrijding T. B. C.
Zitdagen:
7 Juli, van 23 uur: Velseroord, Wij-
keroog en Santpoort.
14 Juli, van 23 nnr: IJmulden, ged.
Velseroord.
21 Juli, van 23 nnr: Velseroord,
WijkeToog en Santpoort.
28 Juli, van 23 nnr: IJmulden.
Mondelinge oi schriftelijke Inschrij
ving, waarmede uw hulsdokter ln ken
nis gesteld moet worden, kan geschie
den Dinsdags van 12-6 nnr n.m., Vrij-
van 610 nnr n.m.
bestel uw drukwerk
bij de
n.v. drukkerij sin je wel
ijmuiden - willemsplein