ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
Verschijnt Woensdags Zaterdags
Overspannen Zenuwen
No. 29
Zaterdag IS Februari 1926
lie Jaargang
IJMUIDER COURANT
Abonnementsprijs; f 1.per 3 maanden, franco per post f 1.35. Abonnemen-
teo worden aangenomen aan het bureau en bij de Agenten.
Advertentiën 2 maal achtereenvolgend opgegeven op het gewone tarief,
worden kosteloos nog een derde keer opgenomen in het eerstvolgend
Woensdagnummer.
Advertentiën voor de Adreslijst 6 plaatsingen van dezelfde tekst (onveran
derd) f .4-13 plaatsingen (dus 3 maanden achtereen) f 8,
Advertentiën uiterlijk in te zenden WOENSDAG tot 9 uur v.m. en
VRIJDAGS tot 4 uur n.m. -a
11 Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente VELSEN in dit blad
is uitsluitend'gerechtigd het Advertentie-bnreau F. F. C. Roelso, IJmulden.
UitgaTe van de N.V. UITGEVERS-MIJ. „IJMUIDEN"
Adres voor Relactla en Adnlalctratli
N.V. DRUKKERIJ SINJEWEL
WILLEMSPLEIN 11 TELEFOON 153 IJMUIDEN
Ingezonden mededeelingen 40 ets, per regel Advertenties van 1 tot en
met 5 regels f 1.iedere regel meer 20 ets. Compact gezette adverten
ties van 1 t, en m. 5 regels f 1.25, iedere regel meer 25 ets. Kleine
advertenties en familieberichten zoomede vereenigiaga-advertenties uit de
gemeente, uitsluitend bij vooruitbetaling, van 1 tot en met 5 regels f 0.75.
iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante betaling worden de gewone
prijzen berekend. Advertenties „adres bureau van dit blad" 10 ets. extra;
voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven wordt 10 ets. in
rekening gebracht. Bovenstaande regelprijzen worden met 5 cent
verhoogd voor advertenties van bui t e n de gemeente Velsen.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
/eisen brengen ter openbare kennis, dat het ver
soek van de firma Daan en Co. te Santpoort, ora
>p het perceel, kadastraal bekend gemeente Vel-
Jlien, sectie H, No. 3205, plaatselijk bekend G
^Rijksstraatweg 185, te mogen oprichten een in
lichting tot het fabriceeren van Insecticides en
fungicides, waarbij gebruik zal worden gemaakt
jan een electromotor van 5 P.K. door hen is toe-
JJjJestaan onder voorwaarden.
Ql Burgemeester en Wethouders der gemeente
Oj/elsen brengen ter openbare kennis, dut het ver
soek van de Vereenigde Koninklijke Papierfabrie-
cen der firma Van Gelder Zonen te Velsen, om op
iet perceel, kadastraal bekend gemeente Velsen,
Jiectie B, nos. 2151, 1715 en 1996, plaatselijk be-
cend, terreinen ten Noordoosten van den Groote
rlout- of Koningsweg, te mogen plaatsen drie diep-
waterpompen, elk aangedreven door een electro
motor van 10 P.K. door hen is toegestaan voor
sen proeftijd van één jaar.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
eisen brengen ter openbare kennis, dat het ver
soek van de Bataafsche Import Maatschappij te
\msterdam om op het perceel, kadastraal bekend
Jemeente Velsen, afdeeling IJmuiden, sectie I, no.
5118, plaatselijk bekend Bloerastraat, wijk C no.
">9, in gebruik te mogen nemen een benzinetank-
vagentje, inhoudende 230 Liter, door hen is
oegestaan onder voorwaarden.
Velsen, den 2 Februari 1926.
[Burgemeester en wethouders voornoemd,
de secretaris de burgemeester,
J. KOSTELIJK. RIJKENS.
vragen een Kalmeerend eh Zenuwsterkend
middel. Mijnhardt'a Zennwtebietten be
antwoo den volkomen aan dit doel
Glazen buisje 75 ci. Bij Apoth. er. Drogisten.
VAN DEN WACHTTOREN.
Emmen het ergst.
Borcu^o was erg, maar de overstrooming nog
weel erger. Ook al wordt er nog tweemaal zoo-
'veeJ, geld bijeengebracht, als er nu reeds gecol-
ecteerd is, wat niet erg waarschijnlijk is, zal liet
(eld toch geheel onvoldoende zijn, om de schade
,e herstellen. Maar wat we den lefhtsten tijd le-
:en van den nood in Emmen doet ons zeggen:
„fmmen het ergst!
n' Wanneer een man, die altijd gezond is en al
gJijn werk -kan doen, plotseling erg ziek wordt,
jijnlijk en hulpbehoevend te bed ligt, heeft ieder
""net hem te doen, is er vaak te veel belangstel-
ing en hulpbetoon. Als een patiënt jarenlang
ijdt en te zwak is, om iets te doen, wordt hij
^oor verreweg de meesten vergeten. Men went
:r aan en zoo hebben we zoolang al gehoord over
te armoede in de groote veengemeente Emmen,
lat we er ons weinig of niets van aantrekken.
Toch heerschen daar wanhopige toestanden en
vanneer kan daarin verbetering komen? Daar
■■Sjden duizenden gebrek tot aan de verhongering
oe en hoevelen zijn reeds over die grens geko-
iapen! Daar is -in menig gezin gebrek aan alles en
.vordt een armoede geleden, zooals wij in onzen
"ijd haast ondenkbaar achten.
e Een comité voor ziekenverpleging en verzor
ging stuurde onlangs een circulaire om hulp rond
„net dezen aanhef: Ten hemel schreiend is 't leed,
.'lat geleden wordt door velen van ons eigen volk,
der absolute werkloosheid in de veen-
In lompen gehuld bedelt daar jong en
meest blootvoets langs de huizen der 'wei-
(ligen, die nog iets te geven hebben. Wat aan
L werkverschaffing gedaan kan worden, is volko-
nen ontoereikend. Een gezin, dat dezen steun
Geeft,1- moet bestaan van 510 gulden per week
Q{/aak 810 personen).
Een comité bestaande uit den burgemeester
1 'an Emmen en andere autoriteiten wijst op den
ood in de veenstreek en vertelt ook van de pijn-
p, jkste armoede, die geleden wordt. Een circu-
lire om hulp begint aldus:
i In honderden gezinnen in de veenstreken
•Veerscht gebrek. De veenbevolking lijdt honger
'3itn koude. Er is gebrek aan kleeding en dekking,
bfelfs aan de meest primitieve. Van verschooning
s geen sprake, Babykleeding is er niet meer.
.Jele groote gezinnen moeten leven van slechts
'U|5 tot f 13 per week,
il Een aantal journalisten hebben deze turfwereld
pj]>ezocht en daardoor is aan de ellende in Emmen
log eens alle openbaarheid gegeven. Vroeger
leeft men heel wat gedaan voor Emmen, maar de
Ellende is gebleven en de hulp is geëindigd. Dat
1 let daar wel heel erg is, kan blijken uit een paar
jr^Ier vele gevallen door een journalist kort en za-
ytelijk vermeld. We kiezen er niet eens de aller-
'jrgsten uit!
1* „De roef van 'n oude schuit, ergens in een
Ogcanaaltje, Erger kan 't nu toch niet, meent men.
j'n deze ruimte van twee bij twee en een halve
neter, waar het nat is en waar't stinkt van be-
lorvenheid, wonen een man, een vrouw en zeven
rftinderen. Nummer acht is op komst. De man is
aöij de werkverschaffingen brengt wekelijks on
geveer f 9 mee." Een ontzettend schamel krot,
sonder slaapplaats. Er kan 'r hier een liggen,
:egt de vrouw, en ze wijst naar een hoek met
vat lompen en vodden. Daar slapen we 's nachts
>]j)m de beurt,"
„Een verschrikkelijk bouwvallig krot, Het dak
s zoo lek als een mand en binnen regent het even
lard als buiten, Er wonen een man, een vrouw
sn zeven kinderen. Naar schatting is voor dit
gezin zes vierkante meter slaapplaats. De man
verdient bij de werkverschaffing een gulden of
negen."
Zoo gaat het door, ettelijke gevallen. Enunen
is een der grootste gemeenten en bijna de geheele
bevolking is arm. Het is te hopen, dat het mee
lijden deze armen niet aan hun lot overlaat. Het
kan in elk geval veel verzachten. Afdoende hulp
zal moeten komen van de overheid. De bevolking
is arm en de bodem is arm, Maar als deze wordt
ontgonnen, al moet dit veel geld kosten, komt e
werk en op den duur zal de bodem aan de talrijke
arme bevolking voedsel geven. Maar dringend
noodig is, dat hier de hand wordt uitgestoken,
nadat die eerst liefst wat diep in de beurs is ge'
stoken. Hier wordt langen tijd een ellende gele
den, die erger is dan zelfs de slachtoffers van den
watersnood hebben geleden. Men heeft de laat-
sten ten minste gevoed en een behoorlijk onderdak
bezorgd. Emmen zal al dankbaar zijn, wanneer
voor dit allernoodigste gezorgd wordt.
Centrale verwarming.
Waarschijnlijk zal men over eenige jaren alleen
nog kachels vinden in de museums van antikwi-
teiten en zal ook de moderne vulkachel als ver
ouderd worden afgeschaft. De centrale verwar
ming begint al meer niet alleen in groote, open
bare gebouwen, maar ook in particuliere wonin
gen haar dienst te doen. Men kan een huisinstal
latie nemen, maar praktischer, makkelijker
goedkooper is de centrale verwarming van een
blok huizen, waarbij dan gebruik gemaakt wordt
van een fabriek of dergelijke.
Het „Tijdschrift voor Volkshuisvesting" wijst op
deze voordeelen der centrale verwarming. De veel
plaats innemende schoorsteenen met kachels ver
dwijnen tegelijk met kolenhok, kolen, en asch-
morserij, terwijl ook het onaangename kachel-
aanmaken niet meer noodig is. Het naar de kachel
zien, kachel poetsen, zetten en wegnemen enz,
kunnen er nog bij genoemd worden. In verschil
lende steden wordt het nieuwe stelsel van ver
warming al toegepast. In Helpman, een wijk van
Groningen, wordt een blok van 104 woningen van
warmte vorzien uit de machines van een over
dekte zwem- en badinrichting. Men krijgt warmte
op de meter. Er wordt van 's morgens 5 tot
's avonds 11 uur warmte geleverd. De kosten
bedragen gemiddeld f 80 per jaar per woning,
waarvan vier vertrekken verwarmd worden. In
het blok Spangen bij Rotterdam worden 264 ar
beiderswoningen centraal verwarmd. Een kamer
wordt verwarmd voor f 39 per jaar. Daar gaat het
heen, zij 't nog menige verbetering.
Be geweldige overwinningen
van den dood.
De dood heeft ook in den wereldoorlog de
grootste overwinningen behaald. Hij heeft wraak
genomen op het dalende sterftecijfer, dat een ge
volg is van geneeskunde en hygiene en grootere
maatschappelijke welvaart. Het verlies aan men-
schenlevens is in de oorlogsjaren ontzettend groot
geweest. Bijna alle oorlogvoerende staten hebben
de cijfers over de bevolking tijdens den oorlog
en ook in vele gevallen nog later geheim gehou
den. De verschrikkelijke waarheid moest ver
borgen blijven. Maar door verschillende studies,
publicaties en berekeningen mag men thans den
(teruggang in de bevolking voor Europa in de
oorlogsjaren wel op 12 millioen stellen. Duitsch-
land heeft de grootste verliezen geleden, n.l.
twee millioen, dan volgt Frankrijk met bijna
anderhalf millioen. De Ver. Staten verloren slechts
52000 man.
Slechts! En toch nog de bevolking van een vrij
groote stad. Maar het geheele verlies is meer
dan anderhalf maal onze geheele bevolking. Alles
werd duur in de oorlogsjaren behalve menschen-
levensl Veel barbaarscher dan het kannibalisme,
dat nu en dan eens een enkelen mensch doodt,
dan de menschenoffers van vroegere tijden, waar
bij in een jaar zeker niet meer dan enkele tien
tallen vielen, dan zooveel, ons als gruwelijk bij
natuurwolken geleerd, is de oorlog.
Maar er zijn nog meer verliezen, aan den oorlog
te wijten, In de oorlogsjaren nam het aantal hu
welijken af en daalde daarmee aanzienlijk het
geboortecijfer. Bovendien nam het sterftecijfer
onder de verzwakte burgerlijke bevolking sterk
toe. In Duitschland zijn twee millioen menschen
in de oorlogsjaren meer gestorven dan in gewone
tijden. Hier zien we de gevolgen der ondervoe
ding in verband met de hongerblokkade. Zeer
nam de sterfte aan t.b.c. toe vooral bij kinderen.
Reeds voor den oorlog waren er meer vrouwen
dan mannen; dit verschil is door den oorlog na
tuurlijk grooter geworden. In Duitschland waren
er voor den oorlog 1020 vrouwen op de 1000
mannen, na den oorlog echter 1073. In Nederland
zijn deze cijfers 1021 en 1010, het verschil is dus
kleiner geworden. Dit moet verklaard worden uit
de sterk verminderde landverhuizing. Immers ge
woonlijk verlaten meer mannen dan vrouwen hun
vaderland. Alleen in Roemenië en Bulgarye zijn
thans eenigszins meer mannen dan vrouwen; in
de andere Europeesche landen is het omgekeerde
het geval.
Achter de cijfers der verliezen van levens door
den oorlog verbergt zich onnoemelijk veel rouw
en zorg. Het zijn meest ook flinke, krachtige,
jonge mannen, die in den oorlog blijven. Ouden]
zieken en gebrekkigen worden thuis gelaten. Zoo
zien we den oorlog als een vreeselijke verspilling
van leven, dat eens met pijn werd gebaard, daarna
jarenlang met zorg en liefde werd beschermd en
eindelijk met groote smart werd betreurd. We
denken nu nog niet eens aan de schade, die heel
de maatschappij lijdt, door het verlies van zoo
veel kostelijke kracht. Deze cijfers mogen de
heele wereld als een alarmklok in de ooren klin
ken, om waakzaam te zijn en de herhaling van
zulke groote ramp te voorkomen.
Als de roede in den- hoek gezet wordt, zijn de
slagen vergeten, wordt wel gezegd. De menschen
vergeten gauw en daarom is zulk een krachtige
herinnering, als deze cijfers geven, wel noodig en
nuttig.
Demokratie en vrede.
Voor de Ver, van Officieren der Ned, Land
macht heeft kolonel Schuurman gesproken over
een internationale overeenkomst, waarbij aan de
staten een maximum-weermacht gesteld wordt,
waar boven zij niet mogen gaan en ook een mini
mum, waaronder zij niet behooren te gaan. Hij
pleitte du6 niet voor ontwapening maar regeling
en beperking van bewapening. Hij sprak in zijn
rede een paar denkbeelden uit, die men in de
officierenwereld niet verwacht aan te treffen.
Van de zelfstandigheid van Fries en Stichte-
naar zijn we gegroeid, zoo merkte hij op, tot de
zelfstandigheid van Nederland. De tijd, dat ge
westen elkander beoorloogden, dat Hollanders
tegen Friezen uittrokken en omgekeerd, ligt
lang achter ons. De kring, waarbinnen geen oor
log meer gevoerd wordt is grooter geworden.
Locarno heeft dien kring nog meer verwijd. De
staten, die daar tractaten gesloten hebben, waar
borgen daardoor elkanders /rede en veiligheid.
Ook aan die tractaten hecht kolonel Schuurman
waarde. In de toekomst zullen de staten schouder
aan schouder moeten staan voor den Statenbond.
Zoo ligt in de historische lijn de wording van
de Ver. Staten van Europa en eindelijk van een
Wereldbond van Staten. Wij zullen allen veel
moeten doen, om den rechten internationalen
geecst, wederzijdsche waardeering en welwillend
heid onder de volken aan te kweeken, om tot
zulke Wereldunie te komen. Dan z*al de oorlog
tot de gruwelen van het verleden behooren. Maar
is dat het werk niet van de machtigen der we
reld? Kolonel Schuurman sprak ook deze gezonde
woorden: Aan de vredespogingen van den taat
sten tijd kunnen wij meer waarde hechten dan
aan de vroegeren, omdat de invloed van de
volken op de regeeringen vroeger veel geringer
was, toen de volken minder ontwikkeld waren,
niet over een groote dagbladpers beschikten enz.
Demokratie is werking van den volkwil, mee
leven van het volk ook met de staatsaangelegen-
heden. Het is het zelfbestuur van het volk, dat
in de regeering tot uitdrukking komt. Die volks
wil kan zich ook krachtig door de pers openbaren.
Men kan evenzeer van het volk zeggen dat het
de pers als de regeering heeft, die het verdient.
Bij de groote massa leeft sterk de vredeswil en
daarom is het gelukkig, dat deze zich door de
demokratie beter kan doen gelden dan vroeger
het geval was. Inderdaad is de demokratie een
bondgenoot van den vrede. Hoe sterker deze is,
hoe minder ook het oorlogsgevaar. Het Duitsch
land met een middeleeuwschen regeeringsvorm
was een gevaar voor den vrede van Europa; van
het tegenwoordige Duitschland vreezen we on
danks nog aanwezige verbittering geen oorlog.
SIMPEL LEVENSLIEDJE.
Een bleek en têere Meiske zat,
Geen kleertjes aan haar lijfje had,
In 't hoekje van een kamerke
en speelde wat.
En 't Kamerke, in schemer schuil,
En in een wiegje drensgehuil,
Van Kindje, dat verscholen lag,
in lornpenvuil.
Bij 't Lampje, bleeke Moeder stil,
Diep néére zat zoo zonder wil
te staren, naar ze wist niet wat,
in ruimte kil.
Aan kamerschot portretje hing,
Van Vader, die te visschen ging,
Bij donkre nacht, op Wijde zee,
hij vischjes ving.
Maar Vader zag men niet wéérom,
En kwam met „Moedersfongen" om,
Te treuren nu de Moeder zat,
Verwelkte blom.
GEORGE HAAK.
WITTE KRUIS.
Iedere Woensdagmiddag van half drie tot drie
uur stelt de Vereeniging het Witte Kruis, iu de
Chr. Nat. School te Velseroord moeders gratis in
de gelegenheid om hun zuigelingen, welke aan
voedingsstoornissen lijden, te laten onderzoeken
door den Consulent, Dr, Hanneman.
Voor kraamverzorging, welke ook door boven
genoemde Vereeniging wordt uitgeoefend, wende
men zich tot het bestuurslid der Vereeniging,
Mevrouw Dijkstra, Trompstraat 77 te. Velseroord.
Tarief naar draagkracht 5f 15.
BIJ KALME ZEE BLADERDE DE ZEEMAN IN
REIS LAS HIJ DEN NAAM KEG EN SINDS
9
STEEDS TOE.
DE OUDE SCHEEPSJOURNALEN. BIJ ELKE
1832 NAM HET AANTAL VERVOERDE KISTEN
DAT SPREEKT BOEKDEELEN VOOR KEG's THEE.
SINDS 1832.
BOUWVERGUNNINGEN.
Door Burgemeester en Wethouders van Vel
sen zijn de volgende bouwvergunningen verleend:
aan A. W. de Pagter te IJmuiden tot het bouwen
van een woonhuis aan de Marconistraat, aldaar;
aan P. P. Pruys te Santpoort tot het bouwen
van een woonhuis aan de Brederodeweg, aldaar;
aan A, P. Arisz te Santpoort tot het bouwen
van een schuurtje;
aan de N.V. Amsterdamsche Ballast Maatschap
pij te IJmuiden tot het bouwen van een dubbele
directiewoning van hout, aan den Noordelijken
kanaaloever, nabij de spoorbrug;
aan K. van der Sluis te Velseroord lot het ver
bouwen van een woonhuis aan dén Zeeweg, al
daar, tot woon- en winkelhuis;
aan J. Stet te Velseroord lot het bouwen van
een garage en twee woningen aan den Zeeweg,
aldaar;
aan D. Koomen te Santpoort tot het bouwen
van een dubbel woonhuis aan den Verkeerde
Molenweg, aldaar;
aan J. L. Min te Driehuis tot hel bouwen v-,n
4 woningen aan den Zeeweg, aldaar;
aan A. Handgraaf te Santpoort lot het maken
van een houten afdak bij een perceel aan den
Bloemendaalschestraatweg, aldaar;
aan C. Schaap te Wijkeioog tot het verbouwen
van een huis aan den Schulpweg, aldaar;
aan de N.V. Noordzee Exploitatie Maatschap
pij te IJmuiden tot het verbouwen van een sme
derij aan de Middenhavenstraat, aldaar;
aan W. C. Post te Driehuis lot het bouwen van
een woonhuis aan den Driehuizerkerkweg] al-
daar;
aan de N.V. Ijsfabriek voor de Vischhandel-
Vereeniging te IJmuiden tot het verbouwen van
een magazijn, het daarin maken van een lift
schacht, aan de Kanaalstraat, aldaar;
aan Tiersen en Weernekers te Velser» tot het
bouwen van twee woningen aan den Velserduiner-
buurtweg te Velseroord.
GEMENGD NIEUWS.
- Onder redactie van J, Flentge, Dr. W. A.
van der Vet en Prof. Ir. J. G. Wattjes, (schrijver
van Practische wijsbegeerte, wijsgeerige gedach
ten over het huwelijk en Nieuw-Nederlmdsche
bouwkunst) zal in den loop van deze maand het
eerste nummer verschijnen van een nieuw (twee-
maandelijksch tijdschrift Denken en Leven", dat
in algemeen, ook voor niet-wijsgeerige-geschool-
den verstaanbare taal levens- en kultuur-philoso-
phie, benevens inleidende theoretische philcsophie
zal behandelen.
Medewerkers zijn: Prof, Dr. G. A. v. d. Bergh
v. Eysinga, Mevr. Dr. J. v. d. Bergh v. Eysinga
Elias, Dr. H. G. ten Bruggencate, Ds. E. J. v. d.
Brugh, Dr. A. H. Haentjens. Leo Niehorster, Prof.
Dr. Richard Kroner (Dresden), J. F. A. Ryks,
W. L. Thierae, Mej. E. Vas Nunes.
Het eerste nummer bevat artikelen over: Levens-
en wereldbeschouwingen en hunne verlegenheden;
De beteekenis van het kunstwerk; Geloof en on
geloof; Voorbereiding tot het wijsgeerig denken-
Voor den eersten jaargang is o.m. toegezegd:
Het raadsel van den mensch door Prof. v, d. Bergh
v. Eysinga; Enkeling en heelal door Prof, Richard
Kroner; De psychologie van den scheppenden
kunstenaar door Leo Niehorster; Mensch en dier
door Dr, v. d. Vet; Woorden van Prof. Bolland
door Mej. E. Vas Nunes (aanteekeningen naar
mondelinge voordrachten); Individu en staat door
Dr. ten Bruggencate.
Gratis proefnummers zijn aan te vragen bij de
administratie. Irisstraat 11 te Hilversum.
