ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
No/ 30
Woensdag 17 Febiuari JL9S6
lie Jaargang
IJ MUIDER COURANT
HINDERWET.
Burgemeester en wethouders der gemeente Vel-
»n brengen ter openbare kennis, dat het verzoek
an J. H. Elzinga en H, Visser te Leeuwarden, om
p het perceel, kadastraal bekend gemeente Vel_
gn, afdeeling IJmuiden, Sectie L, No. 1809, plaat-
elijk bekend, wijk C Industriestraat no. 23, om
ergunning tot het oprichten van een vischmeel-
ibriek, waarin o.m. gebezigd zullen worden een
toommachine van 15 P.K. en een stoomketel, door
en is toegestaan voor een proeftijd van- 3*/,,
laand.
Velsen, den 10 Februari 1926.
Burgemeester en wethouders voornoemd,
de secretaris, de ourgemeester,
J. KOSTELIJK. RIJKENS.
VAN DEN WACHTTOREN.
Collecte-sport.
We krijgen de twee, misschien wel de drie mil
joen voor de slachtoffers der overstroomiirg. De
•Ioed van goedgeefschheid is gelukkig nog niet aan
iet afnemen. Men begint het colllecteeren als een
port te beoefenen. Daarbij werkt ook prikkelend
Ie naijver althans tusschen de groote steden. De
>urger van Rotterdam is jaloersch om de opbrengst
Ier Haagsche inzameling. En Amsterdam heeft
laar beste beentje voorgezet, om aan het hoofd te
slijven en er is daar gegeven, alsof men nog de
jerste ontroering over de ellende-verhalen voelt.
Dollecteeren is ook een kunst. Men moet de aan
lacht trekken. Men moet het publiek pakken .door
jen of andere vondst. Men moet niemand over-
ilaan. De collectanten moeten al hun zinnen zet-
;en op een dikke opbrengst. De Amsterdamscbe
fulheid maar ook de trots, met de grootste slraat-
jollecte te kunnen schitteren, hebben de in veel
>pzichten zoo origineele bedelpartij de vorige
veek in onze hoofdstad doen slagen.
Natuurlijk zijn er zuurtoeten, die het treurig vin-
len, dat er nog geen twee millioen gegeven is. Wat
:ouden zij zelf gegeven hebben? Als ieder Neder-
ander een gulden gaf, dan had men immers zoo
naar zeven millioen. Het sommetje is heel inik-
celijk. Maar men vergeet, dat een gulden per per
son beteekent, vier, vijf gulden per gezin. Hoeve-
e gezinnen leven in armoedige omstandigheden, of
cunnen met veel zuinigheid en overleg rondkomen
:n dus zeker geen twee rijksdaalders missen! Ook
:ijn er helaas ook altijd menschen, die wel tien
julden zouden kunnen geven, zonder er een boter-
ïam minder om te eten, of zich een genot te ont
leggen, maar die er om allerlei redenen niet aan
ïoen! Het is verwonderlijk, hoevele argumenten er
zijn, om niet te geven. Niemand zegt natuurlijk: Ik
zorg alleen voor mijzelf! Ik ben op de duiten en
heb voor een ander niets over. De kunst, om zich
op een fatsoenlijke wijze te verontschuldigen,
wordt door sommigen geniaal beoefend. Maar er
zullen gelukkig maar weinigen zijn, die zich geheel
onttrekken aan het hulpbetoon voor- de vele dor
pen en gezinnen, die door het water zoo erg gele
ien hebben.
Iedere collectant heeft behalve een flinke som
ook menschenkennis opgedaan. Van den een krijgt
men een gift met een: 't Zal wel moeten! Er wordt
zen gezicht bij gezet, als of men zelf slachtoffer is
>n wel van een- overstrooming van collecten voor
lit en dat. Een ander zet een vriendelijk gezicht
>n zegt gul: Daar heb ik wel wal voor over. Die
stakkers moeten ook geholpen worden. Van een
oud, vroom vrouwtje ontvingen we een royale
gift „van haar nooddruft" mei'de opmerking: Dit
is mijn dankoffer aan den Heer, omdat wij van de
overstrooming bespaard zijn gebleven' Soms idope
ten we even wachten. Een oude grootmoeder, ec
kleine jongen wilden ook wat geven. Iets extr
boven de familiegift. Al collecteere-nde krijgt mtn
weer wat vertrouwen in de menschen. De w.jsheid,
dat het ieder maar om de centen te doen is, dat
men niks voor een ander over heeft, blijkt geluk
kig in vele gevallen niet juist te z'jn. Menschen
zijn zonderling materiaal. Men kan er alles van
maken. Juist als het ijzer, waarvan men een boks
beugel en een bajonet maar cok een ploeg en etn
jen fabriceeren kan.
Ook bleek bij de straalcollecte weer de waaide
ran den humor. Als het lukt de menscheu v-oo
ijk te stemmen door een beetje muziek, ctn rnop-
e en een grapje, gaan de Karton en beurzen wel
>pen.
Meester Radio.
Er zijn nog technische gebreken en storingen,
lie op den duur zeker goeddeels weggenomen zul-
en worden, maar het wonder is er, dat wij in on_
:e huiskamer kunnen luisteren naar een concert,
»en wetenschappelijke rede, een preek, een voor-
Iracht over grooten afstand, zelfs uit een ander
■verelddeel, als men ten minste zijn nachtrust wil
opofferen voor hetgeen daar overdag aan het zend-
jtation wordt toevertrouwd. Wij zullen het spoedig
heel gewoon vinden als telefoon en electrisch
licht en zoovele andere dingen, die we toch eigen
lijk niet begrijpen. Evenals de auto en de fiets
eens, zoo is een radio-installatie thans nog vrijwel
luxe. De meeste menschen kunnen geen twee, drie
honderd gulden missen en zooveel moet men ge
ven, als men het tipvtop in orde wil hebben. Radio
is nog een vermaak evenals da gramofoon. Alleen
geeft radio veel meer afwisseling. Men went aan
de radio en een van onze hoofdingenieurs laat zijn
toestel maar lustig muziek brengen in zijn stu
deerkamer, terwijl hij aan het werk is. De meesten
zullen voor geestelijken arbeid stilte verkiezen.
Ook kan men maar een ding tegelijk doen. goed
luisteren naar de geluiden uit het toestel vereischt
ook den geheelen mensch.
Zal op den duur de radio de krant, de veigade-
ring met spreker, het concertbezoek cn zelfs het
studieboek vervangen? Door middel van radio kan
men reeds allerlei lessen krijgen. Radio is meer
dan de meest moderne muziekdoos en praatma
chine. We mogen van Meester of Professor Radio
spreken, die onderwijs en college geeft. Het begin
is er en op den duur kan radio wel het middel
worden tot algemeene ontwikkeling. Ik vind het
leuk en leerzaam tevens de echte stem van allerlei
beroemdheden te hooren, terwijl ik anders op zijn
best eenige doode, gedrukte woorden van hen zou
lezen, hoorden we een radiovriend zeggen.
Er is hier een gevaar: halfweterij cn oppervlak
kigheid kunnen zoo sterk in de hand gewerkt wor
den. Menigeen weet van alles een hap en een snap
en niets goeds. Men kent een boek, dat wil zeggen,
dat men er een recensie over gelezen heeft, een
halve bladzijde, die er uit overgenomen werd, of
er even ingeneusd heeft, een paar bladzijden van
het begin, het midden en het slot. Men volgt een
cursus, slaat een paar avonden over omdat men
verhinderd was en heeft dan een of andere perio.
de uit de geschiedenis, een hoofdstuk uit de na-
tuurkunde of wijsgeerig vraagstuk onder den knie.
Wij moeten zooveel en velerlei weten, dat opper
vlakkigheid haast onvermijdelijk is en radio zal
dit zeker nog verergeren. Als men iets maar niet
voor veel weten houdt, is het niet zoo erg.
De waarde der wetenschap.
Menige jongen moppert bij zijn studie: Wat heb
je er nou aan, t komt je later toch niet te pas. Wat
Heb je nou aan al die wiskunde en jaartallen en
Fransch, terwijl je toch nooit in Frankrijk komt
en je voor zaken aan Engelsch en Duitsch genoeg
hebt en aan letterkunde en al de namen van die
ouwe stroosnijers, die je toch nooit leest. Als men
de jongens het onderwijs liet vereenvoudigen, dan
ging er heel wat ballast overboord. Dat het on
derwijs overladen is, wordt algemeen toegegeven.
Maar de beslissende vraag mag niet zijn: Wat heb
je er later aan? Alleen al als hersengymnastiek
heeft wiskunde voor iedereen groote waarde c
er is geen wetenschap, waarbij men zoozeer ordt^
lijk en scherp leert denken. Ook is er nog andere
dan gelds- en gebruikswaarde.
Wat heeft men nu eigenlijk aan sterrekunde?
Men moet zich met alleringewikkeldste berekenin
gen bezig houden, men leert er door, dat er goud
op de zon voorkomt, maar daar heb-je ook niks
an. Beter een cent in de hand dan goud op de zon.
Deze wetenschap rendeert heelemaal niet. Voor
het latere praktische leven en werk mag je de
sterrenkunde gerust vergeten. Op zee heb je aan
sterrekunde nog iets, maar daarvoor hoef je er
maar een beetje van te kennen.
Tegenover cleze redeneeringen rondom de beurs
is het verkwikkend een man als Prof. dr. de Sit
ter te hooren over de geestelijke waarde der as
tronomie. Hij heeft ter gelegenheid van den 351sten
verjaardag der Leidsche hoogeschool ook over de
bekoring van het wonder gesproken. Het is in
beelding te denken, dat door het weten het wonder
zou verloren gaan. Het genot, dat het welen
schenkt, het oneindige uitzicht in het verband der
verschijnselen, is een genot van hooger orde dan
de vervoering van het hart des kunstenaars. Zijn
vreugde bij de aanschouwing van den sterren
hemel vergeleek hij bij de volle, bewuste liefde
van een vrouw en een moeder, terwijl de vreugde
van kunstbewondering eer het dwepend verlangen
van een jong meisje is. Hij noemde de wiskunde
den trap, waarlangs wij hopen op te klimmen tot
steeds zuiverder, steeds vrijer en onbevaiigener
aanschouwing van het voor altijd onbereikoare
wonder.
Het zijn de hoogste dingen, die geen tastbare en
klinkende waarde hebben. Zoo blijkt ook weer
hier. Wat geeft het zijn kind te liefkoozen, te zien
naar de zon en de wolken, een uurtje te bespie
gelen en te droomen, een mooi vers te 'lezen? Het
geeft je geen brood op je bord en geen geld in je
zak, maar zonder deze dingen zou het leven vee'
van ziin hoogste waardij verloren hebben
In de rede van Prof. de Sitter treft ook weer de
bescheidenheid der wetenschap. Zij verdrijft niet
het wonder maar zij helpt ons het wonder in al
zijn grootheid en heerlijkheid te aanschouwen. Hoe
meer wij weten, des te meer wij ons verwonde
ren. Die een beetje weet, meent net heelal als een
legkaart in en uit elkaar te kunnen halen, maar
die degelijk weet,,ziet het groote geheimenis ach
ter den horizon van het menscheiijk kennen en be
grijpen des te beter.
Tehuis voor ouden van dagen.
Ouden zijn dikwijls eenzamen. Zij zien den kring
vaa familie en kennissen al kleiner worden. Ze be
grijpen de wereld hoe langer des te minder. Oud
en jong hoort niet bij elkander. Zij voelen -if mee-
nen te voelen, dat men op hun gezelschap niet ge
steld is. Zij worden hulpbehoevend, kunnen zich
niet of moeilijk meer redden en wat dan? Arm
huizen hebben over het algemeen een slechten
naam. Wie eenmaal een slechten naam heeft, raakt
dien niet makkelijk kwijt. Er is zeker in menig
armhuis veel verbetering gekomen; voeger was
een armhuis vaak een somber, akelig wachlveitrek
voor het graf. Man en vrouw werden gescheiden,
in alles werd de uiterste soberheid betracht. Zoo
is het thans niet meer. Maar het verlaten van
eigen tehuis beteekent het prijs geven van een
groot deel der vrijheid en gewoonteu en allerlei
kleine dingen, waaraan men gehecht is. Daarom
blijft de oude liefst zoolang mogelijk aan eigen ta
fel. Inwonen bij de kinderen brengt gewoonlijk
ook groote moeilijkheden. Er wordt veel geduld,
inschikkelijkheid, wijsheid en liefde vereischt. wil
dit goed gaan. Een commissie uit den Amsterdam-
schen Armenraad zoekt nu tehuizen voor de oudrn
van dagen, gezinnen, waar men tegen eenige ver
goeding graag een oudje wil opnemen en goed be
jegenen. De commissie vertrouwi, dat er velen
zijn, bereid, om hun deuren voor een oudje open
te zetten en zijn levensavond zoo rustig cn aan
genaam mogelijk te maken
Lr zijn vele lieve ouden, die na een ieven var.
zorg en verdriet wachten op een pleki<», waar zij
rustig kunnen zijn, een tehuis, waar zij geen zorg
behoeven te hebben, doch waar anderen voor h*n
zorgen."
Zoo schrijft deze commis!3e in een oproep tot
het publiek en zij hoopt, dat men daarbij aan zijn
eigen moeder zal denken. Ge»n offer zou u te veel
zijn, indien zij in zoo trieste omstandigheden uw
hulp noodig had, zoo schrijft de commissie en zij
hoi.pl, dat daarom velen hun huis voor een oudje
zullm openzetten.
Of het zal meevallen, betwijfelen we. Menigeen
zal bezwaar maken, om zoo'n wildvreemde in zijn
huis op te nemen, misschien een zeurderigen, vie-
zen, ouden man of een lasiige, bemoeizuchtig
moedertje. Daar beginnen v/e maar niet aan!
De oudjes kunnen geholpen worden naar hun
aard. Opname in een armnuis is voor sommigen
wellicht onvermijdelijk cn o >k het beste. Enkele
zullen bij vreemden in een goed „kosthuis" te land
komen, want daarop komt liet eigenlijk neer.
Maar misschien kan men in menig geval de oudjes
c>ok wat hulp geven in hun eigen huishouden, zoo
dat ze daar kunnen blijven. Dat willen zij het al-
lei liefst en, als het eenigszins mogelijk is, is dat
ook het allerbest. Zooals het klokje thuis tikt, tikt
het nergens, in het bijzonder in de ooren der oud
jes. Zij zijn gehecht aan hun kopje, hun pijpje,
hun bloempot en al deze dingen hebben voor hen
veel grooter waarde dan voor jongeren. Ieder ge
val moet bij hulpverleening op zichzelf beschouwd
worden.
PLAATSELIJK NIEUWS.
IJMUIDEN.
Woensdag j.l. herdacht ds. Joh Jansen te
Wierden den dag, dat hij voor 25 jaar geleden als
dominé te 's Gravenmoer werd bevestigd. Achter
eenvolgens diende de jubilaris de kerken van
s Gravenmoer, Nieuw-Buinen, Purum, Ten Boer
en van 8 October 1922 tot 17 Jan. 1926 IJmuiden.
Sinds 24 Jan. 1.1. is ds. Jansen verbonden aan de
Geref. Kerk van Wierden.
Reeds op den dag ontving de jubilaris onder
scheidene blijken van belangstelling in den vorm
van telegrammen, brieven en bloemstukken.
Des avonds sprak ds. Jansen in de Ger. Kerk
een gedachtenisrede uit, waarbij hij als tekst koos
Ps. 116 12.
Na deze rede volgden onderscheidene toespra
ken van de afgevaardigden van Nieuw-Buinen
Burum, Ten Boer, Harkstede en IJmuiden.
Namens IJmuiden's gemeente werd een Jaars-
ma-haard aangeboden.
Ds. Jansen dankte voor de vele blijken van be
langstelling en meeleven.
Bal-Masqué Thalia.
Zaterdagavond gaf de Dansclub „Thalia" te
IJmuiden haar jaarlijksch Bal-Masque in de
Thalia-Feestzaal.
De opkomst was buitengewoon groot; niet min
der dan 112 gecostumeerden namen er aan deel,
waaronder veel moois, aardige en origineels te
bewonderen was. Ook aan de noodige toeschou
wers ontbrak het niet, zoodat de zaal maar nau
welijks groot genoeg bleek.
De vroolijke stemming zat er reeds vroeg in cn
bleef tot het einde bestaan, dank zij de grimmns-
sen van clowns enz., een Jaszoaud, het gebrui
kelijke orkest-orgel en ten slotte de smaakvol ver
sierde zaal.
De jury bestond uit den heer en mevr. Dijkstra,
mej. de Liefde en de heeren v. Tilburg en Erbrink,
die zich van de haar opgelegde zware laak naar
aller genoegen heeft gekweten.
De prijzen, in totaal 27 stuks cn hoofdzakelijk
bestaande uit fraaie kunstvoorwerpen, werden
steeds onder groot applaus in ontvangst genomen.
Onder de eerste prijswinnaars was ook de heer
Jonker als „Clown" die als zoodanig speciale ver
melding verdiend en de aanwezigen herhaaldelijk
amuseerde met zijn grappen, zoomede Watt en
Watt, die hunne creatie beloond zagen met een
groote mocca taart. Ook de 'neer als „Radio"'
boekte succes.
Ten slotte wees het klokje natuurlijk veel te
vroeg het uur van scheiden aan en gingen allen
met de prettigste herinneringen huiswaarts. De
dansclub „Thalia" kan dan ook met genoegen te
rugzien op haar 2e Bal-Masqué, hetwelk onder
leiding stond van het bestuurslid, den heer Er-
brink.
IJ. D. C. „Excelsior".
De aanwinst van leden voor het vormen van een
tweede groep was reeds zoover gevorderd, dat
Woensdag 3 Februari de eerste ronde voor deze
groep gespeeld kon worden. De uitslag hiervan is:
Eerste ronde.
Oortvan de Velde 20
Effernvan der Pijl 02
BeniestAsjes 02
MeiboomKetting uitgest.
De uitslag der tweede ronde is:
v. d. PijlOort 02
v. d. VeldeMeiboom uitgest.
AsjesEffern uitgest.
KettingBeniest 02
Groep I speelde 3 en 10 Februari resp. de 5de
6e ronde waarvan wij hieronder het resultaat Ia-
ten volgen'.
5e Ronde.
KramerWiljauw 20
GlasPost 02
ZwaanOldenburg 20
v. d. Veldev. d. Steen 20
van LeeuwenRietdijk 20
6e Ronde.
WiljauwRietdijk 02
v. d. Steenv. Leeuwen 02
Oldenburgv. d. Velde 02
PostZwaan 20
KramerGlas 20
Prot. Begrafenisvereeniging.
In de Vrijdagavond gehouden en zeer slecht be
zochte jaarvergadering van da Protestantsche Be
grafenisvereeniging werd verslag uitgebracht over
den toestand der vereeniging in het jaar 1925. Al
vorens tot de behandeling der agenda over te
gaan herdacht de voorzitter, de heer Slikkerveer,
in hartelijke bewoordingen het verlies dat de ver
eeniging en vooral het bestuur had geleden door
het overlijden van de heeren Tijssen en Beenhak
ker. Beide heeren behoorden tot de oprichters en
waren sedert leden van het bestuur; zij hebben
zeer veel voor de vereeniging gedaan en zullen
voortdurend in gedachten blijven. Het door hun
begonnen werk zal thans door anderen moeten
worden voortgezet, wat gemakkelijker gaat omdat
mede door de overledenen net gebouw op een
stevig fundament is gezet.
Het secretariaat wordt thans waargenomen door
den heer Mets, totdat de wegens de slechte op
komst uitgestelde bestuursverkiezing nader in de
twee vacatures voorzien zal.
In het afgeloopen jaar werd Je Koninklijke be
williging op de statuten ontvangen.
Totaal werden 53 begrafenissen uitgevoerd, met
welke doordat de vereeniging e«;n philantropisch
karakter draagt, slechts f 407.i0 (of nog geen acht
gulden per begrafenis) verdiend werd. Na aftrel<
der gemaakte uitgaven bleet een saldo van f 157.54
ever, hetwelk aan het reservefonds werd toege
voegd.
De vereeniging sloot rog eenige nieuwe con
tracten, waardoor besparing op de uitgaven ver
kregen wordt, welke wederom tengoede komt aan
opdrachtgevers.
Voor de dragers werden nieuwe uniformen be
steld, omdat de andere nog van 1911 dateeren en
vervanging behoefden. De kleeding behoort name
lijk aan de vereeniging omdat deze dan geheel
gelijkvormig kan zijn en voortdurend onder con
trole van het bestuur staat.
De heeren C. van Leeuwen Sr. en D. Haasnoot
werden gekozen in de commissie van k'asconlrole.
Aardbeiën-export.
In het verslag van de Beverwijksche aardbeien-
veilingén in De Tel, lezen wij het volgende:
Bij een pfcging om de invoerrechten voor aatd-
beien in Duitschland te verminderen werd de on
dervonden medewerking van den Ned. Gezant Jhr.
Gevers geroemd, terwijl onze regeering zelve niet
de minste medewerking verleende. Wel is waar
werden de invoerrechten van versche aardbeien
van 20 en 15 mark verlaagd, doch van aardbeien in
vaten van 5 tot 10 Mark verhoogd. Ook de boo-
nen werden dit jaar voor het eeist belast met een
invoerrecht van 4 Mark per 10 K G.
Eveneens werd op deze vergadering besproken
de afzet van aardbeien naar Lngeiand, welke afzet
meer en meer toeneemt. Tot verleden jaar was het
voor Beverwijk slechts mogelijk tweemaal per
weck aardbeien in verschen toestand naar Enge
land te verschepen, in tegenstelling met de plaat
sen rondom Rotterdam, welke iederen dag konden
verladen.
Dit zal in het komende seizoen waarschijnlijk
verbeteren, daar een groot Rotlerdamsch koopman,
in samenwerking met een reeder te IJmuiden een
dagelijkschen dienst wil gaan openen op Lowestoft.
In het afgeloopen jaar heeft ook Amerika voor
de eerste maal een flink kwantum Beverwijksche
aardbeien afgenomen. Daar deze aardbeien geen
conserveermiddel mochten bevatten, was reeds in
1924 met enkele honderden vaten een proef geno
men met het in koelhuizen doen bevriezen der
vruchten. Hoewel ook thans reeds een order van
30Ö0 vaten uit Amerika van in dezen toestand ge
brachte aardbeien is ontvangen, geloolt men niet,
dat hierin echter een toekomst ligt. Aan kosten
voor het doen bevriezen toch moest een bedrag
van f .62000 of ongeveer 21 cents per kilo worden
betaald. Eerst wanneer deze kisten aanmerkelijk
zouden kunnen worden verlaagd, acht men een
meer geregelden afzet naar Amerika mogelijk,
doch hiervoor zou waarschijnlijk een eigen koel
huis moeten worden gebouwd, waarvoor echter
veel geld noodig is.
VELSEN.
De vorige week stond op de groote stoom-
pont een groote luxe auto, waarvan de remmen
of niet goed werkten of niet goed waren vastge
zet. Toen n.l. de pont overvoer, schoof de auto
op eens vooruit en daar de auto heel vooraan op
de pont stond, schoof ze zoover naar voren, dat
ze tegen de opgehaalde klep aanreed en dezen
omlaag drukte. Kapitein Blom had de tegenwoor
digheid van geest, om de sterkst mogelijke atmos
ferische druk op den klep te zetten, zoodat deze
de auto bleef dragen. Echter leunde de auto ge
vaarlijk er overheen en ware kapitein Blom niet
zoo kordaat geweest, zeer waarschijnlijk ware er
ger gebeurd.
In de week van 31 Januari6 Februari zijn
in deze gemeente drie gevallen van roodvonk en
vijf gevallen van diphtheritis voorgekomen.
Te Wijkeroog schijnt de liefhebberij voor de
bioscoop duchtig aan het tanen te rijn. De beer
Jaburg, die de bioscoop „Bloemoord" weer nieuw
leven zou inblazen heeft zijne pogingen na een
paar slecht bezochte voorstellingen weer gestaakt.
Maandagmorgen hadden 2 jongens, thuis be-
hoorende op een aan den algemeencn steiger lig
gend schip, een boodschap in Velsen gedaan en
liepen op den terugweg een eindje op een dratje
om te zien, wie het eerst aan boord terug was.
Een 14-jarige jongen, op den steiger aangeko
men, viel daar neer en de ijlings te hulp geroepen
arts, kon slechts den dood tengevolge van hart
verlamming constateeren,
Gelijk men in een advertentie, in dit nummer
voorkomende, lezen kan, zal Donderdagavond om
8 uur in het gebouw Concordia het concert gege
ven worden ten bate van de slachtoffers van den
watersnood.
■t Is te wenschen, dat het publiek m grooten ge
tale opkomt, opdat een flink bedrag gezonden
kan worden.
De Vereeniging „Kunst na Arbeid" zal Zater
dag 20 Februari a.s. een Bal-Masqué geven in de
groote zaal van „Bloemoord" te Wijkeroog.
Een 25-tal prijzen, waaronder zeer fraaie kunst
voorwerpen, worden ter beschikking gesteld, l.e
jury bestaat uit de heeren Van der Werf en Jan
sen te Wijkeroog en den heer Hatting, dausleeraar
Haarlem.
Zondagavond gal de Harmoniekapel „De
Eendracht", directeur de heer K. H. Kerxhoff, in
het gebouw Concordia te Wijkeroog een zeer goed
geslaagd concert, waarbij medewerking verleend
werd door den heer Ed. Bielle, solo-cellist en
Mej. Gretha Kerkhoff.
SANTPOORT.
„Bescheidenheid siert den mensch". Dit zal
ook het bestuur van Volknonderwijs gedacht heb
ben, toen het het programpia opstelde van de bij
eenkomst op Donderdag j.l. en deze bijeenkomst
noemde een opvoedkundig avondje. Het is niet ee*
avondje geworden, maar een opvoedkundigen
avond van den eersten rang.
De voorzitter, de heer Groenewout, noemde het
een genoegen een spreker als Prof. Eerdmans wel
kom te mogen heeten. Deze is voor velen geen on
bekende en allerminst een onbekende in de verde
diging van de openbare school. We betreuren hel
de belangstelling te moeten deelen met de mu-
'ekvereeniging „Wilhelmina".
Verder heet spr. welkom Mevr. Duvergé en den
heer Van Heyst, die het kunstzinnige gedeelte van
den avond zullen verzorgen, het 2de Kamerlid Mr.
Boon en Mevr. Boon.
Alsnu is het woord aan Prof. Eerdmans. Deze
begint met de vraag te stellen: Wat wil de school?
Volgens spreker moet zij de noodige kennis bij
brengen voor 't gewone leven en de jeugd gereed
maken voor de samenleving. Ik geloof niet, dat
iemand zulks zal tegenspreken. Als wij iets verder
gaan, komen wij tot de vraag: Wat is de samen
leving. Deze vraag is niet zoo moeilijk te beant
woorden als de volgende: Wat moet de samen
leving zijn. Hierop hebben verschillende menschen
een zeer verschillende kijk. Welbeschouwd zijn er
twee meeningen. De eerste is deze: De samenle
ving van de menschen is pas dan gezond, als alle
menschen leden zijn van één groot geheel, waarin
is één geloof, één interpretatie van zedelijkheid,
één verhouding van mensch tot mensch.
Dit wil het Roomsch-Katholicisme. Inderdaad, 't
is mooi, 't is een grootsche gedachte, l'e school,
welke voor dat leven zou opleiden, zou moeten op
leiden tot gehoorzaamheid, tot het zich onderwer
pen aan de hoogste wet. Binnen dit denkbeeld
moet men de waarheid gelooven, omdat zij ons
als waarheid wordt gebracht, niet omdat men er
van overtuigd is. Volgens spr. is het niet mogelijk,
dat alle menschen tot dezelfde overtuiging zullen
komen op grond van eigen denken en eigen zien.
Wie een dergelijke wereld als ideaal neemt, ziet
de opvoeding van den mensch als een opvoeding
tot gehoorzaamheid, niet tot zelfstandigheid.
Hiertegenover staat een opvoeding op grond
van eigen overtuiging, niet op gezag. Wij hebben
geleerd ons in te denken In 'o wereld, waarin niet
alle menschen gelijk denken. De geschiedenis be
wijst, dat dit voor Nederland niet slecht is ge
weest: Er is geen Ijind, waar zooveel godsdiensti
ge richtingen zich ontwikkeld hebben. En dat on
danks de openbare school, die volgens de tegen
standers geen vrijheid van denken laat.
Wie zijn kinderen op wil voeden, heeft ze klaar
te maken voor de heele wereld. Wat is er nu on
gelukkiger, dan dat men later die wereld be
treedt, met de gedachte, dat allen, die anders den
ken, slecht zijn. Daarvoor zorgen de scholen met
een bepaald stempel. En wat blijkt bij dergelijk
opgevoeden lat^r vaak? Dat zij de weelde van de
vrijheid niet kunnen waardeeren.
De gevolgen van een dergelijke opvoeding zijn
nu reeds waarneembaar. Bij vacante betrekkingen
wordt niet gevraagd: „Wat wilt gij? Hoe is uw
karakter? Wat kent gij?" enz., maar: „Wat ge
looft gij?" De opvoedkundige beteekenis van de
openbare school is deze, dat zij nog niet weet van
verschil van geloof.
Spr. is geboren in IJsselmuiden. Jarenlang is de
openbare school daar de school geweest. En toch
is IJsselmuiden streng orthodox gebleven.
De openbare school leidt de kinderen op, tot
wat ze als menscji moeten zijn. Ze leert geen
christelijke en maatschappelijke wijsheid, maar
Christelijke en maatschappelijke deugden. De leer
lingen van de openbare school kunnen en zullen
altijd met vreugde terug zien op den tijd, „toen
ze zich met al hun medeleerlingen één voelden,
Ook spr. is er trotsch op, dat hij is groot gewor
den met R.K. enz. enz.
In de laatste jaren is ten opzichte van de taak
van het onderwijs wel bijzonder veel overhoop
gehaald. Men denkt, dat voor de opvoeding van
kinderen de keuze van de school beslissend ir-
Spreker meent van niet. Wil men een goede
school, best. 't Is gelukkig, als men goede onder
wijzers heeft. Vele ouders meenen nu echter, dat
zij met het overdragen in de opvoeding van hun
kinderen hebben voorzien. De taak van de school
is echter niet om op te voeden. Van de 24 uur
zijn de kinderen slechts een zeer klein deel op
school. De hoofdzaak van hun gedragen ligt in wat
ze thuis zien en hooren. De ouders zorgen voor de
karaktervorming en de school werkt die in de
hand. Als de school den mensch moest maken,
kwam er van de geestelijke opvoeding weinig te-
recht.
De houding van de apenbare onderwijzers kan
spr. niet altijd bewonderen. Ze vergeten te veel,
welk een in 't oog loopend persoon ze zijn. 't Zou
niet hinderen, als ouders alle dingen even juist in
zagen. Men maakt nu de keuze voor de ouders
moeilijk. Men moet den schijn vermijden, omdat
daardoor het onderwijs verdacht wordt van din
gen. waarvan het niet verdacht behoefde te wor
den. Mijn ondervinding heeft geleerd, dat het on
derwijs daarvan geen neerslag onderviudt. Mijn
kinderen hebben gezeten bij een communistische
onderwijzeres en als deze jarig was, kwamen alle
kinderen met Oranjestrikken in het haar op school.
Maar zoo ruim denken alle menschen niet.
Maar nu het omgekeerde. Tal van onderwijzers,
die gelooven op gezag, moeten vaak tegen hun
overtuiging in spreken omdat ze anders hun po
sitie in gevaar brengen. Zij loopen met den schijn
rond. Dat geeft de opvoeding het cachet van
veinzing en onwaarachtigheid.
De zegeningen van het openbaar onderwijs zijn
nu ook deze, dat de onderwijzers zich van buiten
niet anders behoeven te toonen, dan zij van bin
nen zijn. Moesten zij dit wel doen, dan zou spr.
dit een vloek voor ons land noemen. Daarom als
ouders een school moeten kiezen, zou hij hun wil
len toeroepen: „Ziet toch goed toe, wat gij doet
Hier eindigde spr. zijn buitengewoon interes-
Tet "kunstzinnige gedeelte werd verzorgd door
Mevr. Duvergé lalt) en den heer H. C. v. Hejst
(orgel). Dit gedeelte was in kwaliteit zeker in
in overeenstemming met de rede van rrot. fcera.
Te heer Groenewout dankte tenslotte op de
hem eigen wijze allen, die medegewerkt hadden
dezen avond tot een onvergetelijke te maken.
Mevr. Duvergé bood hij eeo plant aan.