ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
No. 57
Zaterdag 22 Mei 1916
dêj
:en£H
'zoen
11e Jaargang
IJ MUIDER COURANT
1 1— per 3 mai*nden, 'ranco per post f 1.35. Abonnemen-
tiea aangenomen aan het bureau en bij de Agenten.
"5 2 maal achtereenvolgend opgegeven op het gewone tarief,
toén kosteloos nog een derde keer opgenomen in het eerstvolgend
IWHaJ voor de Adreslijst 6 plaatsingen van dezelfde tekst (onveran.
pjiM 13 plaatsingen (dus 3 maanden achtereen) f 8.
IderoJ in te zenden WOENSDAG tot 9 uur
Erlmtiê'n uiterlijk
lam TOIdDAGS tot 4 -ur n.m.
■^°^-1^|^^erechtiéd het Advertentie-bureau P. F. C. Roelse, IJmuiden.
van advertentiën van Buiten de gemeente VELSEN in dit blad
Yerschjjnt Woensd&gg Zaterdags
Uitgave van de N.V. UITGEVERS-MIJ. „IJMUIDEN''
Adres voor Redactie en Administratie
N.V. DRUKKERIJ SINJEWEL
TELEFOON 153 IJMUIDEN
WILLEMSPLEIN 11
I HINDERWET.
I n,„Meest" cn wethouders der gemeente Vel-
uLden ter openbare kennis dat ter gemeen-
sen' Hrie ter inzage ligt een verzoek met bij-
\file'seCZo He Vereenigde Koninklijke Papierfabrie-
Ulagen yan Qe\^er Zonen te Velsen om
'Urttonning tot Het uitbreiden harer fabriek door
«bijbouwen van een montagegebouw met licht-
r, 'ea teekenkamers in het perceel kadastraal
kénd gemeente Velsen, Sectie H, no. 4010,
ÏLelijk bekend fabrieksterrein.
Op Woensdag, den 2 Juni 1926, des voormiddags
jé elf uren, zal ten gemeentehuize gelegenheid be-
Ln om bezwaren tegen dit verzoek in te brem-
Jen en deze mondeling en schriftelijk toe te lich-
i Velsen, den 19 Mei 1926.
I Burgemeester en wethouders voornoemd,
de secretaris, de burgemeester,
J KOSTELIJK. RIJKENS.
VAN DEN WACHTTOREN.
De neger in Suriname.
In 1863 is in Suriname de slavernij
afgeschaft. De negers moesten nog tien
jaar onder staatstoezicht staan, maar
/Mze a'aren vrij.
l.. Thans hoort men altijd weer klacli-
'(én over Suriname met zijn schatten in
^den grond en in 'de hosschen, dat noch-
lans een arme kolonie is en ons. land
ieder jaar geld kost. Als een der oorza-
ken daarvan noemt de heer C. K. Ke.sler
de bevrijding der slaven zonder hen te
fcleeren van de vrijheid een goed ge-
bruik te maken. Men prijst wel de goe
jde verhouding tusschen blanken er
'arten in deze kolonie. Men wijst er
met zekeren trots op, dat bijna alle
ibtenaren er uit negers bestaan. Maai
de heer Kesler vindt dat volstrekt niet
if zoo mooi.
I Hij vergelijkt de negers bij hun invrij
n heidstellen bij kindererv die uit een
donkere ruimte plotseling in het volle
licht worden gebracht. Zoo moesten de
iegerslaven zoekend en tastend, ver-
ilind door het licht hun weg trachten
vinden, zonder middelen en zonder
hulp moesten zij zich een bestaan
jscheppen te midden van een hun
vreemde maatschappij v-an vrijen. Het
is verklaarbaar, dat de negers in '63 de
plantages den rug toewenden en in het
j landbouwbedrijf iets vernederends za-
r.gen. Maar het is ook noodlottig voor
De negers verrichten thans
bijna ge-'ii productieven arbeid, hou
den zich met landbouw en veelteelt niet
[bezig. Zij willen graag heer zijn en
:aarom trachten er zoovelen ambts
jaar te worden.
Nu zijn er te veel ambtenaren in Suri-
tame en men mist, er den nuttigen en
nijveren stand van boeren, die hun
grond liefhebben, op hun grond hard
werken en de schatten uit den grond te
I voorschijn halen.
De neger is nog een groot kind, dat
H liefst zoo weinig mogelijk doet, graa;
r mooi is, geen geld weet te behouden en
weinig dingen met energie doorzet. Dat
alles is de vloek van het verleden. Rn
voor de negers en voor Suriname zelf
zou het zeker van belang rijn, indien de
negers hun doel, hun welvaart, hun ar
beid gingen zoeken in den over het al
gemeen vruchtbaren grond. Ook zelf
zijn ze dragers van verborgen schatten,
ook in hen zijn krachten, die aan het
werk gezet moeten worden. Het is niet
bet eenige maar wel een voornaam
middel, om Suriname op de been te
helpen. Thans is het voor het moeder
land een kindje van zorgen en kosten.
Mussolini, de gevaarlijke.
Een geschonden neus is een merk,
waarop niemand gesteld is. Voor Mus
solini is het een eereteeken. Het volk
beeft hem er nog vuriger lief om. Toen
bij met een verbonden neus in het open
baar verscheen, gingen alle handen en
rj hoeden omihoog ;en brulden het volk zijn
i' trouw en eerbied jegens den dictator
r Uit. Een zenuwzieke Engelsche dame,
Mevr. H. V. Gibson heeft met haar re
volver de positie van Mussolini niet
Weinig versterkt.
Na dgn aanslag jg, hij met een escorte
Ingezonden mededeelingen 40 ets. per regel Advertenties van 1 tot en
met 5 regels f 1.iedere regel meer 20 ets. Compact gezette adverten
ties van 1 t. en m. 5 regels f 1.25, iedere regel meer 25 ets. Kleine
advertenties en familieberichten zoomede vereenigings-advertenties uit de
gemeente, uitsluitend bij vooruitbetaling, van 1 tot en met 5 regels f 0.75,
iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante betaling worden de gewone
prijzen berekend. Advertenties adres bureau van dit blad" 10 ets. extra;
voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven wordt 10 ets. in
rekening gebracht. Bovenstaande regelprijzen worden met 5 cent
verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velsen.
van de beste oorlogsschepen van Italië
naar Tripolis gereisd. Hij zegt Julius
Caesar tot voorbeeld gekozen te hebben,
maar doet meer denken aan keizer
Wilhelm uit den tijd zijner grootheid.
De stelregel van Mussolini is: De massa
kan niet over de massa, regeer en; daar
om doet h!ij het. Het kan niet ontkend
worden, dat hij zijn vaderland politiek
en economisch sterker gemaakt heeft.
Maar de middelen, waarmee hij dit
deed en doet!
Mussolini is een gevaar voor den vre
de van Europa. Een dictator is gewoon
lijk een man van het zwaard, die zoo al
niet om eigen eer dan toch om de groot
heid van zijn land te dienen, oorlogen
voert. Mussolini wil Italië groot maken.
Hij droomt van een herstel van het eens
zoo groote Romeinsche wereldrijk. Hij
weet zeer wel, dat hij Italië in Europa
niet grooter kan maken. Maar hij heeft
zijn oog begeerig geslagen op Afrika en
vooral op Azië. De Middellandschc zee
durft hij een groot Italiaansch meer
noemen. Die uitdrukking spreekt een
heele bibliotheek! In de tijden van Ju
lius Caesar was de Middellandsche zee
inderdaad Romeinsch water. Maar
thans hebben de Engelschen er meer te
zeggen, dan alle landen, die aan die zee
wonen samen.
Maar de Engelschen konden het nog
wel eens niet zoo kwaad vinden, dat de
Italianen trachtten Smyrna met het
achterland van de Turken af te snoe
pen. De internationale politiek, nog
is een wonderlijk ingewikkelde kluwen
van toevalligheden en ongerechtighe
den. Als het nóg altijd hangende gesehil
tusschen Turkije en Engeland eens tot
een oorlog leidde, zou het Engeland
hoogst aangenaam zijn a's de Turken
met nog meer vijanden te doen kregm.
De Grieken zouden van de gelegenheid
gebruik kunnen maken, om Oostelijk
Thracië op de Turken terug te winnen.
Mussolini, om een expeditie te begin
nen naar Smyrna en de Turken zouden
dan op drie fronten moeten vechten.
Ook Griekenland heeft een dictator, een
man, die ook de droom van een her
nieuwd en groot Griekenland koestert
en zeker niet zal aarzelen het zwaard
tegen de Turken te trekken, als hij kans
ziet die droom te verwerkelijken. Zoo
zouden Mussolini en generaal Pangolos
de Engelschen helpen, indien de Md-
zoelkwestie uitgevochten moet worden.
De zucht, om van Italië een imperium
te maken, een groot rijk wordt nog ver
sterkt door de sterk toenemende bevol
king. Italië met zijn 40 millioen inwo
ners heeft al een grooter bevolking dan
Frankrijk. Bovendien komen er ieder
jaar een half millioen Italiaantjes bij.
Geen land ook ziet zooveel van zijn bur
gers naai* andere landen viii werelddee-
len vertrekken. Italië heeft behoefte
aan een grooter huis voor zijn volk.
Daarbij de roemzuchtige en geweldige
persoonlijkheid van den dictator; er is
dus wel reden, om in Italië een gevaar
te zien voor den vrede.
Als het zwaard uit de schede komt, is
Italië vrij zeker van de partij.
Duivelskunstenaar.
Misschien is het bedrijf verdwenen bij
gebrek aan talent, maar vroeger kon
den we een man, die zijn brood ver
diende als duivelskunstenaar. Hij kon
alles, wat kapot of verknoeid was,
weer heel maken en in orde brengen.
Was er een schaakstuk gebroken, hij
herstelde het, wilde een of ander speel
goedmechaniekje niet meer werken, na
een bezoek aan hem, snorde het weer
lustig. Was er een stuk van een echt
barnsteenen pijpje afgebroken, hij sleep
er een nieuwe van, dat alleen maar een
beetje korter was. Mtiste er een scherfje
uit een fijne, porseleinen schotel, hij
wist die bij <te werken. Zijn werkplaats
was vol lorren en prullen en ze gingen
als dingen van waarde weer uit zijn
handen naai* de eigenaars terug. Als we
hem vroegen, hoe hij dit of dat toch in
orde gekregen had, zei hij: Dat doe ik
doodeenvoudig zoo! En het was dood
eenvoudig. maar je moet maar op do ge
dachte komen.
kracht en aanzien verloren. De Aziaten
voelen zich al meer, ze willen vrij zijn
van het Europeesdhe juk. Dat verlan
gen werkt ook in het Perzische volk en
al zal het Reza wel niet gelukken het
oude, wereldrijk Perzië te herstellen, ze
ker zal hij zijn land tot. nieuwen bloei
brengen.
Een les aan het publiek.
Er zijn overal laatkomers. Nauwelijks
as het gordijn opgehaald, of men hoort
voetstappen. Midden in een mooi mu
ziekstuk, flapt een deur. De aandacht
voor (het woord in de kerk en in de zaal
wordt in den beginne telkens verstoord
door menschen, die gewoon zijn, altijd
een minuut of tien over den tijd te ko
men. De Amerikaansche Mengelberg,
de dirigent van het beroemde Philadel-
fia-orkest, Dr. Stokowski heeft de laat
komers een duchtige les gegeven. Het
orkest kwam nu eens te laat. Het con
cert begon met twee spelers! Nu en dan
kwam er een bij en greep naar zijn in
strument. Ze kwamen niet stil binnen
maar luidruchtig en stieten tegen de
anderen aan. Sommigen stonden op en
gingen midden in het spel heen. Zoo
gaf Dr. Stokowski een ironisch voor
beeld van het eigen gedrag van het pu
bliek. Hoe nam het publiek het op?
De verstandigen lachten, de onver
st andigen floten en waven boos en
sommigen, die geen verstand van mu
ziek hebben, vonden het heel origineel,
ze meenden, dat het erbij hoorde. Hy
permoderne muziek!
Je hebt op ieder gebied duivelskun
stenaars. Zulk een op het gebied van
ziekenverzorging en gezondheidsleer is
de onlangs overleden Dr. Nord geweest.
Longlijders moet je brengen, waar de
zon veel schijnt en de lucht zuiver is.
Dr. Nord gaf hier den stoot tot het op
richten van sanatoriums. Je moet van
ziekenhuizen, vooral van krankzinni
gengestichten geen groote kazernes en
pakhuizen maken. Dr. Nord heeft het
eerst geijverd voor het paviljoenstelsel.
Als officier van gezondheid deed hij tal
van uitvindingen o.a. een barak, die
zonder spijkers of schroeven in elkaar
gezet kan worden en naar het noodig is,
grooter of kleiner kan worden gemaakt.
Doodeenvoudig is ook zijn idee geweest,
om twee fietsen samen te koppelen met
twee stangen, zoodat men een prachtig
op luchtbanden loopend voertuig heeft
voor het vervoer van zieken en gewon
den. Vroeger wist men nog beter, wat
zadelpijn beteek ent. dan tegenwoordig.
Op de fietsen zonder luchtbanden en
zadelveeren werd men leelijk door el
kaar geschud en gehotst. De luchtban
den waren een groote verbetering. Maar
niet minder het veerende zadel. Dr.
Nord bevestigde een paar oude canape-
veeren onder zijn zadel. Zijn vrienden
lachten hem uit, maar hij reed prettig
en thans zitten we allen op de fiets als
op een canape. Het zijn geen grootscke
en geweldige vondsten, die Dr. Nord ge
daan heeft, maar door de toepassing
van allerlei kleine vernuftigheden heeft
hij toch velen grooten dienst bewezen.
De nieuwe Sjah van Perzië.
Perzië is eens een machtig wereldrijk
geweest. In den laatsten tijd was het
de voetbal van Rusland v?n van Enge
land en de speeltafel voor verschillende
kapitaalbonden, die er hoopten conces
sie te winnen. Innerlijk sterk verdeeld
met een vorst, een Sjah, die meer voor
zijn vermaak dan voor zijn rijk leefde.
Daarin is een paar maanden geleden
verandering gekomen, doordat Reza
Pahlevi den Sjah heeft onttroond en
zich zelf gekroond. Niet de oude troon,
beroemd door zijn pauweveerversiering
en niet de oude kroon, beroemd om
zijn paarlen heeft hij bemachtigd. Hij
heeft een nieuwen, eenvoudigen troon
laten maken en een kroon van goud.
Dezen heeft hij zichzelf op het hoofd ge
zet en thans is hij Raza Sjah Pahlevi.
Het verhaal gaat, dat hij van stalknecht
en gewoon slodaat is opgeklommen
eerst tot minister van oorlog en nu als
staatshoofd van Perzië. Maar men moet
zich Reza niet denken als een man, die
alleen door geluk en een ijzeren wil
omhoog gekomen is. Zijn vader was een
der kamerheeren van den vorigen Sjah.
Hijzelf is een man van fijne beschaving,,
een zeer muzikaal man, die zelf uitste
kend piano speelt en behalve zijn moe
dertaal vloeiend Russisch, Fransch en
Duitsch spreekt.
Wat is er dan waar van het verhaal,
dat hij als stalknecht is begonnen, [n
Perzië moet een officier eerst alle ran
gen doorloopen, voordat hij de sterren
krijgt. Dit gaat echter zeer snel. Zoo is
Reza inderdaad als gewoon soldaat be
gonnen en heeft hij toen ook voor de
paarden der officieren moeten zorgen.
Maar al spoedig klom hij tot de hoogste
officiersrangen op. Hij v/ll zijn vader
land weer groot en krachtig maken. Als
Mussolini aan het oude Rome, zoo
denkt hij aan het oude wereldrijk vap
Cyrus. De glorie en macht van het ver
leden moet hersteld worden. Een vurig
karakter en een sterke wil, als hij is,
kan het niet dulden, dut er niet zijn
volk gesold wordt en zijn land eigenlijk
niet wordt meegerekend. Perzië zal en
moet zijn plaats als groote mogendheid
in den rij der volkeren weer innemen.
Daarom heeft het onlangs een vasten v™. r -----
zetel in den raad van den Volkenbond; klachten van de zijde der omwonenden
opgeëischt. Het is haast wel zeker, dat zijn hiervan het gevolg geweest. De
het Reza gelukken zal, zijn volk uit zijnl commissie heeft bij B. en W. er op aan-
vernedering op te richten. De tijd is gedrongen, dat den eigenaars nieuwe
daarvoor gunstig. De Europeesche mo- voorwaarden worden opgelegd. Hierbij
gendheden, die baas of voogd speelden dient er op te worden gewezen, dat ve
in Azië, hebben door den oorlog aan le zich in do omgeving bevindende pak-
GEZONDHEIDSCOMMISSIE.
Wij ontvingen het jaarverslag der
Gezondheidscommissie over 1925 en
ontleenen daaraan het volgende:
Algemeane beschouwingen.
Te oordeelen naar het sterftecijfer,
7.43 per 1000 inwoners, mag de gezond
heidstoestand in deze gemeente gunstig
worden genoemd. Het verslagjaar ken
merkte zich echter door twee verschijn
selen, wat de morbiditeit betreft, nl. het
veelvuldig voorkomen van roodvonk en
diphtheritis, speciaal te IJmuiden en
Velscroord en van mazelen te Wijker-
oog. De mazelenepidemie gereikte haar
hoogtepunt in de maanden Juni en Ju
li. In dien tijd werden op advies van
den gemeente-geneeskundige sommige
klassen van voorbereidende- of lagere
scholen gesloten. De ziekte was niet van
kwaadaardigen aard.
liet geboortecijfer is ook in 1925 te-
ruggeloopcn, n.l. van 25 geboorten per
1000 inwoners tot 23 per 1000 inwoners.
Verontreiniging van water.
Het verslag zegt dat het de commis
sie verheugt, dat thans te verwachten
is, da binnen afzienbaren tijd de veront
reiniging van het Noordzeekanaal niet
meer zal plaats vinden. Het verslag
herinnert er aan wat hieromtrent hei
vorige verslagjaar door de commissie
is gedaan. De directie der Papierfa
briek gaf onomwonden de gegrondheid
der ingekomen klachten toe en beloof
de binnen zes maanden een voorstel te
doen omtrent te nemen maatregelen
om verbetering te verkrijgen.
Van niet-officieele zijde mocht de
commissie vernemen, dat deze maatre
gelen in -voorbereiding zijn en een defi
nitieve oplossing van het vraagstuk
spoedig te verwachten is.
Verontreiniging van lucht.
Het verslag meldt- dat nog steeds een
zeer hinderlijke luchtverontreiniging
plaats vindt aan de Zuidzijde der vis-
schershaven te IJmuiden, door een al
daar opgerichte vischmeelfabriek. Vele
huizen als noodwoning zijn ingericht,
zoodat een groot aantal ingezetenen van
de aanwezigheid van bedoelde fabriek
last ondervindt.
Verbetering van woningen.
Van een algeheele opruiming der on-
bewoonbaarverklaarde woningen was
ook in dit jaar geen sprake. Voor de
meeste bewoners dezer woningen zijn
ongetwijfeld de huurprijzen der nieu
we woningen te hoog. Ook de pakhui
zen aan de Zuidzijde der visschersha
ven worden nog steeds bewoond. Uil
een en ander blijkt, dat ontruiming van
deze en van de onbewoonbaar verklaar
de woningen alleen dan kan geschie
den, indien kan worden overgegaan tot
het bouwen van een flink aantal goed-
koope arbeiderswoningen met steun
van de regeering.
Het aantal gereedgekomen woningen
in 1925 (11 maanden) bedroeg 363, het
aantal verminderde door slooping
enz. met 11. De netto-vermeerdering be
droeg dus 352.
Op 1 December 1924 bedroeg het aan
tal woningen in de gemeente 6428, het
vermeerderde in 1925 met 352, zoodat
op 1 December 1925 beschikbaar waren
6780 woningen.
Besmettelijke ziekten.
In 1925 deden zich in de gemeente
niet minder dan 83 gevallen van be
smettelijke ziekten voor, nl. 1 geval van
typhus, 36 gevallen van roodvonk, 43
gevallen van dyphtheritis, 1 geval van
meningitis en 2 gevallen van encephali
tis epidemica. Tegenover den gemiddel
de van nog geen 14 gevallen over de
laatste 5 jaren, steekt 1925 met 43 ge
vallen van dyphtheritis zeer ongunstig
af.
Het verslag vermeldt, wat door de
commissie in dit opzicht is gedaan.
Drinkwatervoorziening.
Met betrekking hiertoe kan worden
gemeld, dat vele perceelen nog niet zijn
aangesloten op de waterleiding. Dien
tengevolge komt des zomers gebrek aan
deugdelijk drinkwater nog veelvuldig
voor.
VOOR DEN RAAD.
Door E. Loendersloot, te Velseroord, is der
gemeente in koop aangeboden, h^t hem toebehoo-
rend winkelhuis, met schuur en erf, gelegen op
den hoek van den Zeeweg en den Stationsweg,
aldaar, kadastraal bekend gemeente Velsen, afd,
IJmuiden, sectie M, no. 1740, ter grootte van 91
M2, zulks voor een prijs van f 7000.en met be
paling, dat op of in het verkochte nimmer het be
drijf mag worden gevestigd, dat thans door ver-
kooper wordt uitgeoefend, zijnde een handel
galanterieën en huishoudelijke artikelen, glas
aardewerk, kachels en fornuizen.
Aangezien het aangeboden perceel grootendeels
is gelegen door de rooilijn, welke voor de opge-
melde wegen is vastgesteld, en dus in de toekomst
voor wegverbreeding noodig zal zijn, achten B. en
W. den aankoop daarvan in het belang der ge_
meente, terwijl zij den bedongen prijs alleszins
billijk achten.
Zooals gemeld is, is dit voorstel in de vorige
week gehouden raadsvergadering aangenomen.
POSTER IJ EN.
POSTKANTOOR TE IJMUIDEN.
Lijst van onbestelbare brieven en briefkaarten,
van welke de afzenders onbekend zijn.
Terugontvangen in de 1ste helft der mnd. Mei. 26.
Brieven Binnenland.
Griffioen, Woerden,
van Lierop, B., Amsterdam.
Zwaan, A.( Amsterdam.
Bireikaarten Binnenland.
Zonder adres.
Groen Lena,
Koornstra, J.,
Koster,
v. d. Linde, D.,
7
Lemmer.
Stadskanaal.
Utrecht.
POLITIERAPPORT.
VELSEROORD.
Door de politie is procés-verbaal opgemaakt
tegen A. J. K., die Zondagavond in een autobus
alhier een meisje, P. K. genaamd, zoo ernstig
heeft mishandeld, dat het meisje onder het bloed
moest worden thuisgebracht.
De man verkeerde onder den invloed van ster
ken drank.
