ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
I
Yerschjjnt Woensdags Zaterdags
Geschikt voor alle
Bouwdoeleinden -
Steenfabriek
R. Butzer, Hoogovens
IJmniden.
Zaterdag 29 Mei 1926
lie Jaargarg
IJMUIDER COURANT
fiZZSat'PW 1 Per 3 maanden, tranco per post 1 1.35. Abonnemen-
•orden aangenomen aan het bureau en bij de Agenten.
'•Lrfmti.n 2 maal achtereenvolijeiid opgegeven op het gewone tarief,
kosteloos nog een derde keer opgenomen in het eerstvolgend
^pertenttén voor de Adreslijst 6 plaatsingen van dezelfde tekst (onveran.
*j. t a13 plaatsingen (dus 3 maanden achtereen) f 8.
i'Lertetttië'a uiterlijk in te zenden WOENSDAG tot 9 uur v.m. en
ÜSlJPAGS tot 4 uur n.m. ------
ïTtrTtïên van advertentiën van Buiten de gemeente VELSEN in dit blad
^°^^it^^gerechtig^^e^Advertentie-bureat^\^^^Roelse^[Jmuiden.
Uitgave van de N.V. UITGEVERS-MIJ. „IJMUIDEN''
Adres voor Redactia en Administratie
N.V. DRUKKERIJ SINJEWEL
WILLEMSPLEIN II TELEFOON 153 IJMUIDEN
Ingezonden mededeelingen 40 ets. per regel Advertenties van 1 tot en
met 5 regels f 1.iedere regel meer 20 ets. Compact gezette adverten
ties van 1 t. en m. 5 regels f 1.25, iedere regel meer 25 ets. Kleine
advertenties en familieberichten zoomede vereenigings-advertenties uit de
gemeente, uitsluitend bij vooruitbetaling, van 1 tot en met 5 regels f 0.75,
iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante betaling worden de gewone
prijzen berekend. Advertenties .adres bureau van dit blad" 10 ets, extra;
voor bezorging «van op advertenties ingekomen brieven wordt 10 ets. in
rekening .gebracht, Bovenstaande regelprijzen worden met 5 cent
verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velsen.
bekendmaking.
d rankwet.
JT Burgemeester en Wethouders der Gemeente
'Velsen brengen ter openbare kennis, dat op
22 Mei 1926 bij hen is ingekomen een verzoek-
"vü schrift van W. F. Kuit, van beroep timmerman,
wonende te Jan Gijsenvaart, om verlof voor den
mj rerkoop van uitsluitend alcoholvrijen drank, in
teiftdc navolgende localiteit: achterkamer van het
perceel, plaatselijk gemerkt B 33 en gelegen aan
den Brederodeweg aldaar.
Binnen twee weken na de dagteekening dezer
bekendmaking kan een ieder tegen het verleenen
van dit verlof schriftelijk bezwaren bij Burge
meester en Wethouders inbrengen.
Velsen, den 25 Mei 1926.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
de secretaris, de burgemeester,
J. KOSTELIJK. J. P. HANDGRAAF l.b.
Teekenen van welstand.
Ken vroegere grondwet kende het
kiesrecht toe bij aanwezigheid van tee-
k$nen van geschiktheid en maatschap-
pelijken 'welstand. De vrouwen werden
Idtl toen nog allen als ongeschikt uitgeslo
ten.
Er moesten dus voor de mannen tee-
kenen van geestelijken en van stoffe-
FJ lijken aard zijn, om kiezer te kunnen
worden. Men weet hoe minister van
Houten die teekenen bepaalde. Er wa
ren belasting-, loon-, huur-, spaarbank
boekje-kiezers. Dat waren de men-
aohen van voldoenden welstand. Ont
braken die teekenen, maar had men
een of andere acte of diploma, dan
werd men als examen-kiezer voor het
kiesrecht geschikt geacht. Dit alles
was vrij willekeurig en niet minder
omslachtig.
ïn het algemeen kan men zeggen,
I dat de geschiktheid en de belangstel-
I ling komen met het kiesrecht, zooals
I met het ambt het verstand en met het
eten de honger. Zelfs het voorstel van
minister Tak, om allen, die lezen en
schrijven konden, tot kiezer geschikt
te verklaren, trok geen zuivere scliei-
dingslijn. Immers de analfabeet kan
wel een zeer schrander man zijn met
I een klaarder inzicht in het openbare
leven dan degene, die een beetje spel
len en hanepooten kan.
Het is. ook niet, makkelijk teekenen
van welstand te bepalen. Schijn be-
|driegt dikwijls. Men kah een mooi huis
'onen en veel belasting moeten be
talen en toch onder nul zijn. En er zijn
stille potters, die voor straatarm door
gaan. Maar de teek enen van welstand
zijn uiterlijk en dus makkelijker te
herkennen dan de teekenen van ge
schiktheid.
Men beschouwt het als een bewijs
van groote welvaart in Amerika, dat er
steeds grootere kapitalen ingelegd wor
den op de spaarbanken. Armen hebben
weinig of niets, om te sparen. Soms
i echter is er bij het publiek wantrou-
wen tegen de spaarbanken en de eene
tijd is meer spaarzaam de andere meer
verkwistend*. Hooger bedrag der op
brengst van de inkomstenbelasting
o: geldt in ons land als een teeken, dat de
malaise aan het afnemen is en dat de
welvaart zich herstelt. Het is zeker
®en waardevol bewijs. Maar ook hier
moet men voorzichtig zijn. De cultuur-
ondernemingen hebben het vorige jaar
rijke winst opgeleverd; daarvan heeft
een zeer klein deel van ons volk gepro
fiteerd. Zij zullen vrij wat hoogere be
tasting moeten betalen. Zoo kan deze
jjji Post bij de Rijksmiddelen er fraai uit-
zien, terwijl toch de al gem eene wel
vaart niet veel verbeterd is.
Men wijst in Amerika ook op de toe
name der weelde als een uiting van
meer welvaart. Meer dan de helft der
huizen in de Ver. Staten hebben, al
ii; thans in de groote steden, een telefoon
I ou een auto, Electrische strijkijzers
worden, in 70 der gezinnen gebruikt.
trische waschmachines in 23 Er
zijn nog meer cijfers over de armlasti
gen, de werkeloozen enz., die ons over
vooruitgang of achteruitgang in wel
vaart kunnen leeren. Op waarde en
waardeverlies van het geldmiddel van
een volk moet men niet te veel staat
maken. De franc is nog geen dubbeltje
waard tegen 50 cent vroeger en de
Fransche staat zit tot over de ooren in
de finantieele moeilijkheden en toch
maken handel, industrie en landbouw
in Frankrijk goede zaken en zou het
volk hij een hoogere en vooral een
strengere heffing van belasting den
staat wel uit zijn moeilijkheden kun
nen helpen.
Een rijke toekomst.
Sommigen vreezen, dat de aarde op
den duur overbevolkt zal raken en dat
de levensstandaard dan zal moeten da
len en de armoede toenemen. De snelle
aanwas der bevolking van vele landen
zooals het onze achten zij een hoogst
bedenkelijk teeken. Ford denkt er an
ders over. Hij ziet bronnen van kracht
en dus van rijkdom, die nog gebruikt
kunnen worden en aan da toekomst
groote diensten bewijzen.
Alles wat hij schrijft is even klaar
als verrassend eenvoudig. Het schijnt
althans eenvoudig! Zoo schrijft hij, dat
wij aan den ingang staan van de eeuw
der energie; goedgebruikt, zal die
kracht de mensch elijke voortbrenging
verhoogen en goedkooper maken, zoo
dat er voor iedereen meer van 's we-
•relds goederen beschikbaar komen. De
weg naar de vrijheid en naar gelijke
kansen voor iedereen gaat over
„kracht". De taak van de machine is
den mensch te bevrijden van zware
lasten en zijn geestkracht vrij te ma
ken voor het opbouwen van geestelijke
vermogens, om daarmee overwinnin
gen te behalen op het veld van de
gedachte en van hoogere werkzaam
heid.
Hij denkt hier bij vooral aan de elec
trische kracht door het water opge
wekt. Er wordt nu veel kracht verspild
en er zijn nog rijke bronnen van kracht
niet geopend.
Er is zeker nog een onmetelijke hoe
veelheid kracht in de natuur, -die aan
gewend zou kunnen worden. Hoeveel
kracht geeft ons niet de electriciteit,
die thans in het kleinste dorpje al in
allerlei bedrijven ook in het huishou
den gebruikt wordt. En de natuurwe
tenschap leert ons, dat overal nog
kracht sluimert, die wij maar behoe
ven te wekken en ze zal ons gehoor
zaam en ijverig dienen. De kracht van
de getijden der zee en groote rivieren
zal zeker in de toekomst niet nutteloos
verloren gaan.
We behoeven dus niet te vreezen voor
overbevolking en verarming; integen
deel gaan we een rijke toekomst tege
moet, indien we de kracht maar goed
gebruiken en de diensten, die zij kan
verrichten, aanwenden in het alge
meen belang.
De toekomst is het ware land der on
begrensde mogelijkheden. Toen de
eerste ossenkar op wielen ging, heb
ben onze voorouders zeker gedacht,
dat men nooit een beter vervoermiddel
zou kunnen vinden. Zoo hebben wij ge
dacht van trein en auto en fiets, maar
over een eeuw zal daaraan weer zoo
veel verbeterd zijn of zullen nog prak
tischer vervoermiddelen gevonden zijn,
dat men de tegenwoordige auto en
trein even dwaze en onbeholpen dingen
zal vinden als wij den ossenkar. Er
hoort natuurlijk een beetje van het
zelfvertrouwen van Ford bij, om zoo te
durven oordeelen.
Moet de boterham dunner worden?
De menschbeid is bezig de aarde uit
te putten. Er komt eens een eind aan
de kolenmijnen en petroleumbronnen
het gebied van woeste gronden, die
door hun vruchtbaarheid waard zijn,
Stofzuiger» vindt men in 47 en elee- ontgonnen te worden, krimpt al meer
in. Maar de bevolking der aarde neemt
toe en door geneeskunde en gezond
heidsleer wordt de levensduur langer.
In sommige landen, die toch al dicht
bevolkt zijn, is de toename zelfs zeer
snel. In ons land moet er ieder jaar
voor 100000 burgers en burgertjes meer
gezorgd worden. Gaat het zoo door, dan
zal onze bevolking binnen een halve
eeuw verdubbeld zijn! Dat moet spaak
loopen. Een algemeene verarming kan
niet uitblijven! Er komt zeker een tijd
dat onze aarde, ook bij een billijke ver
deeling, niet genoeg voor allen geven
zal.
Het is zeker wijs, om dit vraagstuk
eens goed onder de oogen te zien en
niet luchthartig te zeggen: Komt tijd,
komt raad. Als die moeilijkheden er
zijn, zijn wij er immers toch niet meer.
Mogen we ons wellicht geruststellen
met de verwachting, dat er door allelei
nieuwe uitvindigen en toepassingen
ook hij een snelle toename der aard-
sche bevolking ook in de verre toe
komst nog wel genoeg voor allen zal
zijn? Het is altijd gevaarlijk op onze
kere en onbekende kansen te specu-
leeren.
Toch meenen we, dat er voldoende
grond voor deze geruststelling is. Ford
heeft onlangs gezegd, dat we nog maar
aan den drempel staan van de eeuw
der kracht. De heele natuur is inder
daad een groote krachtbron, waaruit
we nog maar heel weinig weten te put
ten. De paarden staan klaar, als wij ze
maar inspannen vcor den wagen van
onze belangen en ons nut. De geweldige
krachten der getijden worden nog niet
gebruikt. Evenmin de kracht, die in
ieder atoom sluimert. De voorraad
electriciteit is grenzeloos. De kracht
der zonnewarmte gaat grootendeels
voor den mensch verloren. Het is wel
waarschijnlijk, dat we nog niet aan het.
eind maar veeleer aan het begin zijn
van uitvindingen, waardoor deze
krachten aan ons dienstbaar gemaakt
worden.
Maar er is nog iets. Te Biarritz zijn
de groote mannen der stikstofindustrie
samen geweest uit tien verschillende
landen. Dr. Julius Bueb wees erop, dat
deze industrie in DuitsehJand door ha
re enorm© uitbreiding in de laatste ja
ren aan den landbouw van alle landen
in stijgende mate stikstofmeststoffen
in nieuwe vormen en tegen lagere prij
zen dan voor den oorlog levert en daar
bij de belangen van den landbouw
dient. De Engelsche deskundige F. C. O.
Speyer toonde aan, dat deze prijsver
laging niet alleen het gebruik ervan
sterk heeft bevorderd maar ook de be
mesting van die plantensoorten moge
lijk gemaakt, waarbij zij tot dus verre
niet rendeerde. Een derde stikstofge-
leerde Prof. H. Warmbold wees op de
toename der productie-capaciteit door
de toepassing der stikstofmeststoffen
van alle cultuurlanden, waardoor van
dezelfde bebouwde oppervlakte een
grooter aantal mensc'hen kan worden
gevoed dan vroeger.
Maar aan die stikstofvoorraad komt
toch ook een eind, vooral als ze zoo
overvloedig wordt gebruikt? Die vrees
was vroeger gegrond, maar thans niet
meer, want wij kunnen thans uit on
beperkte voorraad stikstof in de lucht
putten, zooveel wij willen.
We behoeven ons dus niet al te onge
rust te maken, als wij maar een goed
en rechtvaardig gebruik maken van de
schatten en krachten der natuur, zul
len wij geen gebrek behoeven te lijden,
ook al blijft de bevolking snel toe
nemen.
Engelands kolenkwestie.
Het is de regeering nog niet gelukt
een oplossing te vinden in de kolen-
kwestie, die beide partijen, eigenaars
en arbeiders aannemelijk achten. De
kolen zijn voor Engeland haasi even
veel waard als brood; ja voor de Engel -
schen zijn de kolen brood. Zij geven
het vuur voor de industrie, het voor
naamste bestaansmiddel voor Enge
land en bovendien zijn ze een zeer be
langrijk uitvoerartikel. Er zijn 1120000
mijnwerkers in Engeland; hun gezin
nen vormen een tiende deel der bevol
king.
De kolenuitvoer is de laatste jaren
sterk gedaald. In de eerste plaats heb
ben landen als Zuid-A frika, Indië,
Spanje en Nederland zich meer onaf
hankelijk gemaakt van de kolen van
het buitenland door kolen uit eigen
bodem te halen. Verder wordt er voel
stookolie inplaats van kolen gebruikt.
De gevolgen daarvan zijn natuurlijk
kleinere uitvoer, lagere prijzen, min
der winst of zelfs verlies. Had de re
geering geen subsidie gegeven, dan
zouden de mijnen het laatste kwartaal
van '25 een verlies van dngevecr
f 50000000 gehad hebben.
De mijneigenaren willen daarom de
loonen verlagen en den werktijd lan
ger maken, althans een van beiden. De
mijnwerkers verzetten zich daartegen,
omdat hun arbeidsvoorwaarden toch al
niet schitterend zijn en zij de oorzaak
van het verlies der exploitatie zien in
het voortwerken in uitgeputte mijnen
en slechte bedrijfsvoering. De Engel
sche mijnen zijn voor een deel allang
in exploitatie. Er zijn er 3000 met 1500
maatschappijen. Dezen moeten winst
maken, maar bovendien ook voor do
kolen uit de mijnen vergoeding geven
aan de landeigenaren. De kolen moe
ten voor een deel heel diep weggehaald
worden; de productiekosten worden
daardoor hoog en de opbrengst gering.
De Amerikaansche mijnwerker produ
ceert ongeveer driemaal meer als de
Engelsche. De mijnwerkers willen, dat
de arme mijnen verlaten zullen wor
den, dat er betere werktuigen en mid
delen hij de exploitatie zullen worden
aangewend en het geheele bedrijf gere
organiseerd, omdat het hopeloos ver
ouderd en verward is en daarin hebben
zij zeker geen ongelijk. Regeeringscom-
missies zijn bij hun onderzoek tot het
zelfde resultaat gekomen.
Hier zien we in korte trekker, het ko-
lenconflict in Engeland voor ons. Het
zal wel heel moeilijk op te lossen zijn.
Er wordt naar gezocht, ondertusschen
duurt de staking voort en lijdt heel
Engeland daaronder. De regeering kan
en wil niet langer de subsidie geven:
een bedrijf, dat kunstmatig in het le
ven gehouden moet worden, verdient te
verdwijnen. De komende dagen, al
thans weken zullen wel een of andere
schikking brengen, waardoor de zaak
althans voorloopig weer zal gaan. Maar
de kwestie zelve blijft.
Rij-, vaar- ©n vliegtuig.
Vader Ford is specialiteit in auto's,
de zoon legt zich op het vliegtuig toe.
Volgens Ford Sr. is zijn zoon bezig aan
een klein vliegtuig, dat „tegen kuren"
bestand is. Dit baby-vliegtuig zal
slechts twee personen kunnen bergen,
den vlieger en een passagier. Het zal in
een vrij groote garage opgeborgen kun
nen worden. Men kan het echter ook
buiten laten staan, ergens in zijn bleek
of op 't platte dak, want het is geheel
van roestvrij metaal. Ford Jr. is vrij
wel al klaar met een geschikt vlieg
tuigje voor iedereen. Het toestel kan
geen neus- en staartduikelingen ma
ken. Is de motor afgezet, dan landt het
haast vanzelf. Het is even makkelijk te
bedienen als een auto. In don eersten
tijd moet het nog 2500 dollar kosten,
maar door massa-productie en bezuini
ging op de fabricage zal het nog goed
kooper worden.
De oude heer schudt niet wantrou
wend zijn hoofd over het fantastische
plan van zijn zoon, om een vliegtuigje
voor iedereen te maken. Zijn fantasie
vliegt nog hooger dan van zijn jongen,
die anders wel stoute droomen durft
droomen.
Ford Sr. toch beweert, dat het vlieg
tuigje spoedig een deel van ons leven
zal worden. Zooiets dus als je fiets of
PRIMA
Hoogovensteen
Direct lererbaar in s-root» en
kleine partij en
Forsche, lichte en spijkerbere Steen
OOEDE VASTHEID
CONCURREERENDE PRIJZEN
Vertegenwoordiger voor Kennemerland
J- v. Tiggelen, Trompstraat, Velseroord.
je schoenen. Binnenkort gaan we
's avonds hij mooi weer niet een half
uurtje wandelen of fietsen maar we
zoeken afkoeling en verpoozing in er»
boven de wolken! We weten niet eens,
wat de auto eens voor den mensch zal
beteekenen, laat staan het vliegtuigje,
zegt Ford Sr.
Maar zijn fantasie gaat nog hooger
dan het hoogste vliegtuig. Waarschijn
lijk zal zijn achterkleinzoon zijn aller-
stoutste idee trachten te verwerkelij
ken: een rij-, vaar- en vliegtuig!
Onmogelijk? Het watervliegtuig is
al een vaar- en vliegtuig tevens. Zou
het niet mogelijk zijn, een auto zoo in
te richten, dat men er ook de lucht
mee in kan gaan en ter afwisseling een
watertochtje maken. Men geniet zoo
van al de gemakken van weg, water en
lucht. Een volgende generatie zal vol
gens Ford deze logische combinatie
van auto, vliegtuig en boot vinden. Het
komt er maar op aan, opvouwbare
vleugels te vinden en een geschikten
motor.
En dan natuurlijk een goedkoop ar
tikel door groote omzet en rationeele
productie, zoodat onze achterkleinkin-
deren, als ze niet varen, rijden »n als
ze niet rijden vliegen en een soort den
kende zeemeeuwen zullen zijn gewor
den. Maar laten we er maar geen grap
je jes over maken, want die komende ge-
neratie mocht deze krant eens in han-
den krijgen en zich vermaken over de
domme, achterlijke denkbeelden van
hun voorouders, die toch eigenlijk
niets waren dan kruipende slakken, bij
hen vergeleken.
In elk geval is het 't veiligst, om zich
nog maar geen baby-vliegtuigje aan te
schaffen. Het ding kon eens spoedig
verouderd zijn. Daarom wachten we,
totdat het rij-, vaar- en vliegtuig voor
een geschikt prijsje verkrijgbaar zal
zijn. Als we tenminste tijd van leven
hebben!
witte kruis.
Iedere Woensdagmiddag van half drie tot drie
uur stelt de Vereeniging het Witte Kruis, in de
Chr. Nat. School te Velseroord moeders gratis in
de gelegenheid raad te vragen omtrent de voeding
aan haar zuigelingen. Het advies wordt gegeven
door den Consulent, Dr. Hanneman.
Voor kraamverzorging, welke ook door boven
genoemde Vereeniging wordt uitgeoefend, wende
men zich tot het bestuurslid der Vereeniging,
Mevrouw Dijkstra, Trompstraat 77 te Velseroord.
Tarief naar draagkracht f 5f 15.
