ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
KEG's
No. 13
Zaterdag 18 December 1926
12e JaargaBg
Verschffnt Woensdags Zaterdags
Officieel.
Van den Wachttoren.
©0 KERSTDAGEN en
OUDEJAARSAVOND
met OLIEBOLLEN Tan
Zelfrijzend Bakmeel
IJMUIDER COURANT
Kboonementaprij»: I 1.per 3 maanden, franco per poet f 1.35. Abonnemen-
worden aangenomen aan het bureau en bi; de Agenten.
^yertentiën 2 maal achtereenvolgend opgegeven op het gewone tarief,
forden kosteloos nog" een derde keer opgenomen in het eerstvolgend
foensdagnummer.
idrertentiën voor de Adreslijst 6 plaatsingen van dezelfde tekst (onveran_
trd) f 4.13 plaatsingen (dus 3 maanden achtereen) f 8.
jvertentiën uiterlijk in te zenden WOENSDAG tot 9 uur v.m. en
IRIJDAGS tot 4 uur n.m.
ot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente VELSEN in dit blad
uitsluitend gerechtigd het Advertentie-bureau P. F. C. Roelse T.Tmniden.
aden.
Uitgave van de N.V. UITGEVERS-MIJ. „IJMUIDEN''
Adres voor RtdaeHc an Administratis
N.V, DRUKKERIJ SINJEWEL
WILLEMSPLEIN 11 TELEFOON 153 IJMUIDEN
I NUMMER BESTAAT UIT TWEE 'gemakkelijkt door den motor enz. enz. en
EERSTE BLAD üaarbij leven we in een wereld voi nood
en verwarring en voelen ons minder geluk
kig dan de negers en de Eskimo's, die niet
van een pessimistische levensbeschouwing
aiwétén.
'Wat niet zeggen wil, dat wij de techniek
moeten verachten en verwerpen, maar wel
dat we eerst een goed gebruik van haar
zullen maken, indien we de diepere en in
nerlijke beschaving niet verwaarioozen.
De dood op de duo.
In middeleeuwsche prenten ziet men den
Üood afgebeeld met den koning, den ploe
ger, de bruid, het kind. Üverai is hij, bij
lederen ieeftijd voert hij zijn dans uit. Op
zuik een modernen doodenaans zou men
auto en motorfiets niet vergeten, tien offi
cier, leerling-vlieger reed dezen zomer mei
een vriend op zijn motor om 10 uur uit
Soesterberg met het doel, om in een hall
uur op de kermis te Laren te zijn. Hij had
zijn licht gedoofd, zag niet een afsluit
boom, reed er tegen aan. De boom brak in
drieën en zijn vriend werd nog Legen den
tweeden boom geslingerd. Hij stierf den
dag daarna. De officier rook sterk naar
alcohol. Hij had aan tafel eerst champagne
gedronken en men had hem afgeraden, op
SPREEKUUR BURGEMEESTER.
Burgemeester van Velsen brengt ter alge-
ne kennis, dat hij wegens andere ambtsbezig-
jn verhinderd is Maandag 20 December a.s.
ekuur te IJmuiden en te Santpoort te houden,
eisen, 15 December 1926.
De Burgemeester van Velsen,
RIJKENS.
PLAN V TOT HERZIENING VAN HET
BREIDINGSPLAN VOOR DE GEM. VELSEN.
hoofd van het gemeentebestuur van Vel-
brengt ter openbare kennis, dat van heden
jedurende veertien dagen, in uitvoerige kaar-
1 uitgewerkt, op de gemeente-secretarie (4e
iling), voor een ieder ter inzage wordt neder-
het bij Raadsbesluit van 14 December
„o. 6, vastgestelde plan V tot herziening
'3et uitbreidingsplan voor de gemeente Vel
en, den 16 December 1926.
hoofd van het gemeentebestuur voornoemd,
RIJKENS.
SST- EN NIEUWJAARSTELEGRAMMEN.
jaar zullen wederom Kerst- en Nieuwjaars-^en motor gaan zmen ty[en ze[ 0ok nog
ammen kunnen worden gewisseld in het, i
rammen
slreeksch radioverkeer
met Nederlandsch-
gelegenheid tot verzending van de bedoelde
jammen zal bestaan gedurende de tijdvakken
24 December, resp. 26 December tot
aet 2 Januari. Aflevering ter bestemming
plaats zoo spoedig mogelijk na de ont-
t, doch niet vóór 25 December resp. vóór 1
iri.
inhoud is vastgesteld als volgt:
voor Kersttelegrammen,
de nationale rechtstreeksche radio-verbin-
AmsterdamBandoeng (resp. Bandoeng
iidam) een prettig Kerstfeest toegewenscht.
voor Nieuwjaarstelegrammen,
de nationale rechtstreeksche radio-verbin-
AmsterdamBandoeng (resp. Bandoeng
irdam) beste wenschen bij de intrede van
ieuwe jaar.
tarief is bepaald op 50 cent per woord met
inimum van 3 gulden per telegram en wordt
:nd naar het aantal woorden van adres en
teekening. (Voor den inhoud wordt dus
betaald.)
beschaving, die niet gelukkig maakt.
bekende zendeling-arts Dr. A.
iitzer schrijft uit Lambarene: Hoe be-
lijk komt het me voor, als ik lees, dat
a voor de beschaving gewonnen zal
•als het spoor daarheen gaat, de auto-
wearjel tot daar doordringt en een vliegtuig-
ge-tvan daar tot daar tot stand komt. In
kunnen de zwarten flinke men-
worden? Dat is het eenige, waarop
hij jankomt. En flink en bruikbaar worden Zoo
>r religieus en zedelijk onderricht
het handwerk. Al het andere heeft
deze grond gelegd is.
ziel toiussen vertelt in zijn boek over een
Hij Me van Groenland naar den Stillen
t ge- m van Eskimo's, die geen stukje
illen. {h meer in vooraad hebben, maar uit
.raaien van rendiervel gemaakt, hoord.e
ioalsfamafoonmuziek, neger jazz en senti-
zijakle Hawaische melodiën. Het ellen-
bo* ïomerschoeisel is voor een groot deel
zljttïzaak, dat zij niet op den rendier jacht
jils hun wintervooraad opgeraakt is en
'ager moeten lijden. Inplaats van gra
den en naaimachines, die overbodig
tfjj ïan hen te verkoopen. moest men hun
be. ïhoeisel van zeehondenvel voorzien.
joor zouden zij voor. hongersnood be-
1 blijven.
a{ n tweeërlei beschavingeen technische
wij J innerlijke. De eerste brengt allerlei
>lt ïdingen aan de natuurvolkeren, die
:hter niets gelukkiger maken. Er zijn
uw °ok technische hulpmiddelen, die
wed len van groot nut kunnen zijn. Maar
zoü 'srlijke beschaving, zoo ziet Dr.
„sje 'tzer het helder in, moet hen in de
dat het gekkenwerk was, in zoo'n korten
tijd naar Laren te rijden. Een der getuigen
verklaarde, dat hij dronken was geweest.
De officer haalde wel meer zulke bravour-
stukjes uit. De Krijgsraad heeft hem tot
drie maanden straf veroordeeld.
Het ergerlijkste in deze historie is wel,
dat deze dolleman vliegenier is. De meest
mogelijke kalmte, voorzichtigheid, nuchter
heid is wel noodig voor den bestuurder van
het vliegtuig en zoo'n dronken dolleman is
toch militair vliegenier.
De oorzaken van den wereldoorlog.
Wanneer een sneeuwmassa gevaarlijk
hangt tegen een helling en het regent en
stormt en een steen wordt tegen die hel
ling geworpen en rolt naar beneden, dan
kan een kleine steen de oorzaak eener la
wine worden, die een heel dorp tot een graf
maakt.
Allang voor Juli '14 was de toestand der
internationale politiek gelijk aan het dorp
aan den voet der besneeuwde helling. Er
was veel meer oorlogsgevaar dan de vol
ken zelf wisten. De kleine steen, die de la
wine aan den gang bracht, is de aanslag
geweest door Serviërs, vrij zeker, niet ge
heel buiten weten der Servische regeering,
op den Oostenrijkschen kroonprins ge
pleegd. Is de sneeuwmassa eens aan het
schuiven, dan is haar beweging niet meer
te keeren en gaat ze al sneller en sneller,
regende het in begin van Augustus
'14 oorlogsverklaringen.
We moeten aanleiding en oorzaak on
derscheiden .De laatste druppel kan den
emmer doen overstroomen, maar de emmer
is dan al vol! Groote wereldgebeurtenissen
hebben gewoonlijk een kluwen van oorza
ken, die moeilijk te ontwarren is. En van
de oorzaken is weer te onderscheiden de
zedelijke schuld. Deze is er ongetwijfeld
geweest, maar wellicht nooit geheel vast te
stellen. Er is niet een schuldige maar er
zijn ook medeplichtigen geweest. Men kan
medeplichtig zijn, door mede te werken aan
het kwaad en ook door het niet te verhin
deren, terwijl men daartoe bij machte was.
Ook hier weer een kluwen, die niet uiteen
te halen is.
Dr. J, G. van Dillen heeft een studie over
de oorzaken van den wereldoorlog geschre
ven in „De Socialistische Gids". Hij komt
tot de slotsom, dat de Centralen de aan
vallers zijn geweest. Oostenrijk had alle
reden, om verbitterd te zijn tegen Servië.
Maar het lag ook zeker in de bedoeling van
Oostenrijk, om Servië niet alleen te tuchti-
Ingezoaden mededeelingen 40 ct«. per regel Advertenties van 1 tot en
met 5 regels f 1.iedere regel meer 20 ets. Compact gezette adverten
ties van 1 t. en m. 5 regels f 1.25, iedere regel meer 25 ets. Kleine
advertenties en familieberichten zoomede veree&igings-advertenties uit de
gemeente, uitsluitend bij vooruitbetaling, van 1 tot en met 5 regels f 0.75
iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante betaling worden de gewone
prijzen berekend. Advertenties „adres bureau van dit blad" 10 ets. extra;
voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven wordt 10 ets. in
rekening gebracht. Bovenstaande regelprijzen worden met 5 cent
verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velsen.
,,Er is eenige waarschijnlijkheid, dat met
wat minder overijling en zenuwachtigheid,
zoo wel te Petersburg als te Berlijn, de
wereldoorlog vermeden waren geworden.
Het wederzijdsch wantrouwen in elkanders
bedoelingen is een groote factor bij de be
slissingen geweest. Men zou de paradoxale
stelling kunnen verdedigen, dat de oorlog
is uitgebroken als gevolg van een
misverstand!"
De weigering der Centralen, om een
compromis te sluiten of bemiddeling te
aanvaarden, is een bewijs van hun aggres-
sieve gezindheid en dus ook van hun
schuld aan den wereldoorlog. Duitschland
heeft nog op het laatste oogenblik getracht
den oorlog te voorkomen, maar dit gebeur
de meer uit vrees, dat Engel, zou ingrijpen
dan uit liefde tot den vrede. Maar Dr. van
Dillen schrijft ook terecht, dat het natuur
lijk dwaasheid zou zijn, om Servië en Rus
land als de volmaakte onschuld voor te
stellen. Napleiten is dwaasheid. Is het spel
uit, dan geen gepraat en gekibbel meer over
de zetten. Het geldt ook van het bloedige
oorlogsspel. Maar om de oorzaken van den
oorlog te begrijpen en voor de toekomst,!
oorlogsgevaar te voorkomen of af te wen
den, is een wetenschappelijke studie van
qorzaken en aanleiding van den oorlog wel
nuttig. Daarbij komt vanzelf de gedachte
boven: Indien er nu eens in den zomer van
'14 een Volkenbond te Genève gezeteld
had? Zou dan de oorlog voorkomen zijn?
Hoogstwaarschijnlijk wel. Dan was er zeker
tijd gewonnen. Bovendien had men dan in
Genève een middelpunt gehad, waar de
verschillende staatsmannen van Europa el
kander hadden kunnen ontmoeten, om alles
te doen ter voorkoming van de ontzetten
de wereldramp, die dreigde. De Volken
bond is nog een zwakke instelling, maar
toch reeds van zoo groote beteekenis, dat
waarschijijnlijk de ontzettende verwoes
ting, die de oorlog over een groot deel
der wereld heeft aangebracht, voorkomen
had kunen worden, indien de Volkenbond
niet na maar voor den oorlog ware gesticht.
Een vreemde taal op de lagere school.
Minister de Visser heeft het onderwijs in
een vreemde taal van de lagere school ge
bannen en de Kamers zijn met hem mee-- f ?n,onae onf,nr. i
gegaan. Na 20 gaf dus deze school hetzelf-km^fen ln 25 ru'm 2°000 'e z'ln,en
de onderwijs aan alle kinderen. Pas op de aantal neemt nog toe. Daaruit zou dus blij-
Hoogerburgerscholen en gymnasia, waar- ken' dat Jrans/h v0°r v.ele. ónderen als
jlTi v i leervak op de lagere school niet gemist kan
toe de beste leerlingen na zes jaren lager. y 6 s
onderwijs worden toegelaten zonder ad-woS. en',.., i
- i .f i Eigenlijk blijkt er heel iets anders uit.
missieeexamen, begint thans nog t onder-5 TJ i
i i m \y/ t i, 4- Dat n.l. de leeraren van Hoogerburger-
wijs m vreemde talen. JNog! Want het ont- s...
j - j school en gymnasium de aansluiting, die
werp, om het onderwijs in een vreemde 5,TP ui
taal op de lagere school weer toe te laten, min]slf de. Vlsse[ usschen lagere school
7,1 w,,rsrhiinliik wel een meerderheid Zesde leerJaar en het m.ddelbaar Onderw.J
Prijs per pakje slechts 23 cents.
GEBRUIKSAANWIJZING
VOOR CAKE
1 pak KEO's zelfrijzend
bakmeel,
V, pond suiker,
1 ons boter,
1 ei,
1 kopje melk.
Roer de boter met suiker
tot room en voeg eieren
en meel toe.
Dit vlug mengen tot een.
glad beslag omstaat. Dit
wordt in den ingesmeerden
vorm gebracht en daarna
citca 1 uur in den oven
geplaatst.
VRAAGT UW WINKELIER!
KEG's Havermout 23 ch
KEG's Javarijst 29
KEG's Tarwegrlesmeel 23
KEG's Gemalen Rijst 25
KEG's Tarwebloem 16'
KEG's Boekwijtmeel 21
KEG'a Vermicelli
per 7j pondspak 20
KEG's Macaroni
per pondspak 22
IN
"W_/4 LLTJE1T
ren, dat een groot aantal kinderen buiten men altijd weer nieuwe schatten vindt en
de schooltijden thans op cursussen en pri- ontdekkingen doet en dat dus de provisie-
vaatlessen Fransch leert met het oog op kast nog lang niet leeg zal zijn, hoevele
Hoogerburgerschool en gymnasium. Door nieuwe monden ook gevuld moeten wor-
een onderzoek bleek het aantal van zulke den, maar telkens komen nieuwe verras-
zal waarschijnlijk wel een meerderheid
vinden. De tegenwoordige minister spreekt
in het algemeen van een vreemde taal. In
de praktijk zal dit wel het Fransch zijn.
Dat is volgens traditie de eerste taal, die
een kind na zijn moedertaal leert. Of die
traditie nog zin heeft? Wij komen veel
meer met Duitschers en Engelschen dan
met Franschen in aanraking. De taal van
de zee is Engelsch, de taal van de industrie
en handel voor ons grootendeels Duitsch.
De taal van de diplomatie nog steeds het
Fransch. Maar het aantal diplomaten telt
niet mee vergeleken bij dat van visschers,
zeelui, industrieelen en handelaars. De
traditie is ech,ter een verbazend sterke r
macht en zoo zal nog wel langen tijd het
Fransch de voorkeur houden.
gewild heeft, tegenwerken. Algemeen toch
is de klacht, dat Jvel in de eerste klasse van
het middelbaar onderwijs met Fransch be
gonnen wordt maar in zulk een snel tempo,
dat kinderen, die niet eenig onderwijs daar
in gehad hebben, niet kunnen meekomen.
Daarom laten de ouders hun kinderen, voor
het middelbaar onderwijs bestemd, les ge
ven in het Franschj Het is bij het middel
baar onderwijs en daarbij ook niet alleen
een racen naar het einddiploma. Voor vele
leerlingen, die een beetje meer dan middel
matig zijn, gaat dit, ook al spannen zij zich
in, te snel. Vooral als zij dadelijk moeten
ophalen en zonder eenige kennis van het
Fransch beginnen. Men klaagt over de over
dading van het onderwijs en heeft daartoe'
„11^. -Mn oon minicfpr ne> DVPT-
J alle reden, maar nu een minister de over-
De minister wil, dat 2 maal p week in het mide]b onderwijs wat
vijfde en zesde leerjaar onderwijs 4a4elijkerBmaakte> is daar juist door de
ven zal worden m een vreemde 1^1 aan 'van het on^erwijs bezwaar tegen.
leerlingen der lagere scholen wier ouders - en hee{, m£n de de bedoeling
zulks verlangen; het zal dus geen verplicht|edwarsboomd. Het is jammer, dat de te-
leervak worden. Is dat noodig? Wi, mee-jS minister den kalmeren en ge_
dat er eer meer reden is, om het on- f.„„d-rwiisdantf. die ziin voor-
n en,
der vi
ken,
derwijs op de lagere school verder te beper-1 Z'eft'St wil handhaven,
dan uit te breiden. Ook zal de een- f i „„i
iDe druk van de meeste middelbare scho-
gen maar ook om het klein, en machteloos te-heid van het onderwijs er door lijden, wan-jcn sterk geworden en vermoede-
maken. Rusland kon zich daarbij niet af-jneer^ een vreemde taal als facultatief vak zujjen 00k Eerste en Tweede Kamer.
plaats helpen. Zij kunnen zich aan'zijdig houden. Indien het. echter niet zooi wordt ingevoerd. Kinderen, die dit onder-
heli. laafde volkeren spiegelen. Wij heb- spoedig en niet geheel had gemobiliseerd, l wijs niet noodig hebben, zullen die vier
nlet ©ers gramofoons en radio, auto's en zou Duitschland misschien nog Oostenrijkuur niet vrij zijn, maar ander onderwijs
nd. Senr duikbooten en Röntgen, we hebben kunnen bewegen, den oorlog teontvangen, waardoor toch de eenheid van
roof' medicijn en kleurstoffen uit. steen- voorkomen» Maar de lawine was al begon- het onderwijs leelijk verbroken zal worden.vrees, dat er bij de sterk toenemen e e-
1 krijgen door kunstmest rijke oog- nen en niet meer te stuiten» Dr. van Dillen De voorstanders van het onderricht in de, volking op aarde eens niet genoeg za zVn>
'e hebben den arbeid vele malen ver- zegt hierover: Fransche taal op de lagere school verkla-! weg te redeneeren met de opmerking, dat
daarvoor wijken.
Suiker uit hout.
Het schijnt wel wat lichtzinnig, om de
sende ontdekkingen deze geruststelling in
de hand werken.
De scheikundige R. Willstalter heeft
eenigen tijd geleden van hout suiker en
van deze suiker weer alkohol gemaakt. In
Genève is kort geleden een fabriek ge
opend, waar het hout eerst gedroogd wordt
en dan door middel van zoutzuur bewerkt,
waarna er een droog grijs poeder overblijft.
Deze houtsuiker is uitstekend geschikt voor
voedingsdoeleinden. Men kan er ook hout-
azijn uit verkrijgen. Het zoutzuur gaat
niet verloren maar kan weer gebruikt wor
den.
Men neemt als grondstof zaagsel of krul
len, die zoo goed als waardeloos zijn en
verwerkt die dus tot alkohol, suiker en
azijn! De wonderen zijn de wereld nog
niet uit; telkens wordt iets nieuws gevon
den. Voor eenig tekort behoeft men voor-
loopig zeker niet bevreesd te zijn.
Nachtelijk gekraau
Een haan is een zeer waakzaam dier.
Hij kan 's nachts geen vreemd geluid hoo-
ren, of hij laat zijn stem hooren en fluiste
ren doet hij daarmee niet precies. In de
stad is in den nacht veel, wat een haan
verontrust en kan men dus wakker worden
door het schrille gekraai van den haan der
buren. Dat is hinderlijk rumoer of buren
gerucht, waartegen in den Haag zelfs een
politieverordening bestaat. De eigenaar
moet zorgen, dat zijn haan 's nachts kalm
tusschen zijn kippen op stok blijft en
slaapt en anders is hij erbij. De commissie
voor strafverordeningen in Rotterdam
heeft de zaak ernstig bestudeerd. Alleen
het hanengekraai, niet het kabaal van an
der gedierte tegengaan? De commissie
heeft de zaak aan B. en W. overgedragen.
Dit college is er ook al verdeeld over. De
meerderheid is echter voor een verbod van
hinderlijk gekraai maar alleen bij nacht.
Vastslapende hanen zullen dus ingevoerd
moeten worden.