ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
Verschuilt Woensdags Zaterdags
Van den Wachttoren
*3
Plaatselijk Nieuws
IJmuiden.
Overveen, Tel. 10956
Geschikt voor alle
- Bouwdoeleinden -
Steenfabriek
H. Butzer, Hoogovens
IJmuMea.
No. 83
Zaterdag 20 Augustus 1927
12e Jaargang
IJMUIDER COURANT
-jjgjjjentsprijs: f 1.per 3 maanden, franco per post f 1.35. Abonne-
worden aangenomen aan het bureau en bij de Agenten.
genten
iJvertentiëu 2 maal achtereenvolgens opgegeven op het gewone tarief,
sorden kosteloos nog een derde keer opgenomen in het eerstvolgend
Coensdagnummer.
ldvertentiën voor de Adreslijst, 6 plaatsingen van dezelfde tekst (onver-
derd) f 4.13 plaatsingen (dus 3 maanden achtereen) f 8.
jjjjjertentiën uiterlijk in te zenden WOENSDAG tot 9 uur v.m. en
VRIJDAGS tot 4 uur n.m.
fot plaatsen van advertentiën van buiten de gemeente Velsen in dit blad
j uitsluitend gerechtigd het Advertentie-bureau P. F. C. Roelse, IJmuiden,
Uitgave van de N.V. UITGEVERS-MIJ. „IJMUIDEN"
Adres voor Redactie en Administratie
N.V. DRUKKERIJ SINJEWEL
WILLEMSPLEIN 11 TELEFOON 153 IJMUIDEN
Ingezonden mededeelingen 40 ets. per regel. Advertenties van 1 tot en
met 5 regels f 1.iedere regel meer 20 ets. Compact gezette adverten
ties van 1 tot en met 5 regels f 1.25, iedere regel meer 25 ets. Kleine
advertenties en familieberichten zoomede vereenigings-adverlenties uit de
gemeente, uitsluitend bij vooruitbetaling, van 1 tot en met 5 regels f 0.75,
iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante betaling worden de gewone
prijzen berekend. Advertenties „adres bureau van dit blad" 10 ets. extra:
voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven wordt 10 ets in
rekening gebracht. Bovenstaande regelprijzen worden met 5 cent
verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velsen,
0 nummer bestaat uit twee
jladen. eerste blad.
WINKELSLUITING.
Burgemeester en Wethouders van Vel
sen brengen ter openbare 'kennis, dat door
jjen ten aanzien van de winkels in de af
deling Velsen op 29 en 30 Augustus 1927
en in de geheele gemeente op 31 Augustus
1527 ontheffing is verleend van het verbod
0 des avonds na 9 uur een winkel voor
[iet publiek geopend te hebben en wel tot
>s avonds 11 uur.
Velsen, 16 Augustus 1927.
Burgemeester en Wethouders van Vel
de Secretaris,
HOFSTEDE, l.S.
de Burgemeester,
RIJKENS.
Eindexamens middelbaar onderwijs.
Het peil der leerlingen daalt; het aantal
jgewezenen neemt toe. Dat is een klacht,
die na de eindexamens geuit is. Bij een
paar scholen waren de resultaten zoo
slecht, dat er op verzoek der ouders een
onderzoek wordt ingesteld door den minis
ter van onderwijs. Deugt daar het perso
neel niet? Zijn de leerlingen daar een
joodje"? Of zijn er extra strenge eischen
gesteld? Is dat laatste misschien over het
algemeen het geval geweest, omdat de
toevloed naar het middelbaar onderwijs te
(root is en daardoor de markt der middel-
kar opgeleide krachten te vol? Onopzet-
kan dit eenigen invloed hebben uit-
Of is het peil der leerlingen ge-
omdat de deur van het middelbaar
onderwijs wijder opengezet is en ook de
Weren van minvermogenden in vrij
grooten getale naar binnen zijn gegaan?
De begaafdheid is echter bij de verschil
lende maatschappelijke klassen vrijwel
gelijk. En bovendien zullen armere ouder
eerder alleen hun vlugste kinderen naar
let middelbaar onderwijs sturen dan de
neergegoeden. Er zullen wel verschillen-
le oorzaken samenwerken.
Ook in Indië klaagt men over ongunsti
ge resultaten van het middelbaar onder
wijs, In het Bat. Nbl. worden verschillende
oorzaken genoemd. De ouders laten de
Weren te veel vrij. De leerlingen gaan
Ie veel uit en verdoen te veel tijd aan
allerlei liefhebberijen. Het heen en weer
reizen werkt het leeren tegen. Maar dit
lische blad wil niet alleen de schuld bij
leerlingen zoeken, bij hun ouders ot
i, hun omstandigheden. Voor een deel, zoo
inni Weelt het, moet de schuld ook bij het
instituut zelf liggen. Dat de school niet in
is, haar leerlingen te bezielen tot be
I |e !?r werken, bevat een beschuldiging tegen
-ar. Inderdaad mag wel eens onderzocht
Wen of de methode en ook de geest,
daarin het onderwijs gegeven wordt,
-oog uit de jongens halen en in de jon-
ï'sqs brengen. Wanneer een groot percen-
der jongens voor het eindexamen
pleit dat niet alleen tegen de jon-
N inaar ook tegen de school. Wanneer,
2(jj$ijk aan sommige hoogerburgerscholen
kt geval is, bijna de helft der leerlingen
«meer minstens eens blijft zitten of voor
lu eindexamen struikelt en dus meer dan
';ijf ii
da
erdi
'jaren op de vijfjarige school blijft, is
en met die school zelf ook iets niet
||i den haak. Op dit punt wordt meestal
aandacht niet gevestigd, maar hier kan
wel een der oorzaken liggen, waarom
J ^uitaten van het middelbaar onder-
T'is wet beter zijn.
Naar we vernemen is de nieuwe
get °penbare school J aan de Hadlevdwars-
;r °Pëeleverd. Maandag is het school
gebouw voor de pers te bezichtigen en ho-
P^Q wij er Woensdag een beschrijving van
'6 geven.
Het maken van een proefput op het
terrein der gemeentelijke waterleiding al
hier is opgedragen aan J. R. Hollander te
Apeldoorn voor 4 5453,
MET DE NEDERL. REISVEREENIGING
NAAR DE NOORSCHE FJORDEN.
Aan een reisbeschrijving over een schit
terenden gletschertocht ontleenen wij het
volgende:
De zevende dag van de fjordenreis der
N. R. V, En steeds mooier worden de
tochten, steeds enthousiaster de vele reizi
gers. De stemming is buitengewoon pret
tig, zoowel aan boord als bij de wandel
en rijtochten. Men voelt zich één heele
groote familie en men gaat erg vertrouwe
lijk en vriendschappelijk met elkaar om.
Behalve enkele kleine twistj es over een
vuilen voet op een laken in de hut of over
gekreukte japonnen, is alles pais en vree.
En -die leuke stemming uitte zich het
meest in de beide regendagen (Dinsdag en
Woensdag).
Hoe meer Pluvius ons met z'n zegenin
gen overstroomde, hoe harder praatten,
zongen en lachten de wandelaars en heel
knus werden die avonden conferenties ge
houden over bijv.: hoe het best regenjas
sen te dragen of schoenen zacht te hou
den, terwijl de hutgangen volhingen met
druipende mantels of rugzakken.
Maar genoeg, eerst moeten wij vertellen
van den mooisten aller tochten, tot nu toe
gemaakt, de gletscherwandelingen van het
mooi gelegen Olden uit. Dit kleine dorpje
ligt aan den laatsten uitlooper van de
Noordfjord, de „Indviksfjord", in een
breede vlakte. Als steeds stijgen de bergen
ook hier weer machtig omhoog. Maar nu
niet het woeste, doch het vriendelijke, lie
felijke, dat ons imponeert, en ook niet dat
beklemmende, waarvan op den eersten dag
zoovelen onder den indruk kwamen.
Om half zes al gistermorgen werd de re
veille geblazen, een aardig, vlot wijsje, dat
over het heele schip al geweldig populair
is, ondanks het feit, dat juist deze melodie
den langslapers uit hun warme hutkooien
doet verrijzen. Het vroege uur was nood
zakelijk, daar de tochten den geheelen dag
in beslag namen en de eerste groep reizi
gers om kwart over zes reeds door de
vlugge, kittige stoombarkassen van de
„Monte Olivia'' naar Olden gebracht werd.
Brixdalgletscher.
Daar er twee verschillende tochten, bei
de naar gletschers, tegelijkertijd gemaakt
werden en ook een journalist maar op een
plaats tegelijk kan wezen, zit er niets an
ders op, dan de Brixdalgletscher-tocht zoo
goed mogelijk te beschrijven. En als we
dan uit Olden de wandeling ondernemen,
valt al dadelijk op te merken, dat de
Noordfjord en het achterliggende land een
groot verschil toonen met de Sognefjord.
Ofschoon de eerste het territoir is van,
het grootste gletscher-gebied van Europa,
1300 vierkante kilometer beslaande en
„Jostedalsbrae" geheeten, is de natuur
minder woest, minder streng, dan die, wel
ke de vorige dagen bewonderd is.
Het eerste begin van den gletschertocht
is een loopje van ongeveer vijf kilometer,
langs een weg, die enorm veel afwisseling
biedt en voor het grootste gedeelte langs
de rivier ligt. Het water, altijd helder,
stroomt rustig voort, kalm als een breed
meer. Of het stort over stroomversnellin
gen, kolkend, ziedend, springend over
groote keien, die nadruipend glinsteren in
de zon. Dan stort het weer met donderend
geweld langs den oever en schuurt de stee-
nen uit, niets ontziende en alles meesleu
rend, Aan den anderen kant van den weg
het groene landschap, akkertjes met haver
en heel veel onkruid, hooiweidjes met
hooi, dat te drogen hangt op stokken.
Stoere mannen en vrouwen in hun eenvou
dige, typische dracht werken er, en kleine
peuters, met mooie blauwe oogen bekijken
de vreemdelingen of bieden bloemen aan.
In het gehucht Eide, waar een motorboot
vaart van een groot uur ons wacht, is het
een gezellige drukte, en de vlekbewoners
hebben aan den meeroever tentjes opge
slagen en verkoopen aalbessen, ansicht
kaarten en geitenmelk, alles a raison van
enkele öres. Het is een leuk gezicht, de
Hollanders te zien handelen over geld of
iBEMANQERii
rMBBELMAKOlft
WERKEN VOLGENS EIGEN- EN
GEGEVEN ONTWERPEN
waarde, en een pientere Eidenaar heeft
eindelijk maar een rijtje geldstukken neer
gelegd om bij de vraag „Wad kos'ter det?"
een bepaald muntje aan te wijzen, hetgeen
hem veel moeite en noodelooze uitlegpo
gingen bespaart.
Als de rijdende men'schheid aangekomen
is en de gansche kudde in een rijtje op
den steiger staat, wordt met inschepen be
gonnen. Drie motorsloepen met even zoo
vele volgbootjes worden volgestouwd on
der het alziend oog van 's heeren Beurs,
die, hoog verheven op een petroleumvat,
boven alles uitsteekt. Elf kilometer varen
we over het schitterende meer, dat gevoed
wordt door tallooze grootere of kleinere
watervallen, die van heel hoog naar bene
den klateren van de immense bergen, die
het breede dal afsluiten. Ontzaglijk veel
foto's worden gemaakt en als we op een
gegeven oogenblik een bocht doorvaren,
gaat een kreet van verrukking op en tal
looze lenskastjes worden „gericht''. De
gletscher, het doel van den tocht, ligt voor
ons, als een glinsterende, geweldig groote
witte slang, die afkruipt van de grijsgroe
ne steengevaarten op den achtergrond.
Het is nog ver weg, de gletscherpoort is
als een klein zwart plekje in het blanke
geheel. Hoe machtig groot zal ze wezen,
wanneer we er op enkele meters afstand
bij geklauterd zijn! Dat is nu de geweldige
ijsmassa, die het diepblauwe meer, waar
over we varen, voedt met duizenden liters
water per minuut, altijd door.
Rustoen, een boerengehucht van enkele
houten huisjes, is onze landingsplaats en
weer voert een ongeveer 5 kilometer lange
weg ons verder, nu naar de Brixdalshütte,
waar limonade gedronken, brood gegeten
en zeer veel betaald wordt. Tot zoover
kunnen degenen, die slecht ter been zijn of
op hun gemak gesteld, rijden in de beken
de Noorsche wagentjes, twee wielen onder
een bak en daarvoor een sterk bergoaard-
je, maar daarna leidt alleen een ruw, rots
achtig voetpad, waarover men ongeveer 50
minuten wandelt, naar den Brixdal. On
vermoeid, klauterend, springend over gra-
nietblokken, zwaar leunend op bergstok
ken en genietende van onvergetelijke
rots-, water- en boschpartijen, spoeden de
enthousiaste N. R. V.-ers zich naar boven,
om tenslotte even voor den gletscher spra
keloos te blijven staan.
Een wondermooie, huizenhooge water
val, de Brixdal-foss stort naar beneden op
een geweldige rotsblok, dat rustig de wa
termassa's opvangt „saevis tranquillus
in undis" totdat, al gaan er eeuwen over
heen, ook deze geweldenaar zal moeten
buigen voor de enorme waterkracht, om af
te slijten en onder te gaan, zooals het hee
le Noorsche fjordenland gedoemd is af te
schuren en met den vlakken grond gelijk
te worden, al zal het nog millioenen jaren
duren!
Een brug over den woesten stroom is
drijfnat van het stof geworden opspatten
de water, en het is zoo erg, dat eerst regen
jassen te voorschijn gehaald moeten wor
den, voor de klauteraars kunnen besluiten
den waterdoop te ondergaan.
De weg is hier verbreed en vlak ge
maakt, zig-zagt naar boven als een groote
spiraal. Drie weggedeelten loopen boven
elkaar en van heel hoog is het een aardig
gezicht, overal klimmende poppetjes, die
zich langzaam voortbewegen,
Een overweldigende indruk
Eindelijk houdt de weg op, en slechts
een bodem van ontzaggelijke morenkeien
leidt naar het Brixdal, dat nu vlak bij is en
een geweldigen indruk maakt.
Majestueus ligt de enorme ijsvlakte
daar, grillig, met groote kloven en barsten
en ontelbare opstekende toppen. Blauw,
alle schakeeringen van blauw, is het ijs,
zware schaduwen verdonkeren het ge
heel en maken den indruk nog des te
machtiger. De poort, waaruit het water te
voorschijn schuimt 'en ziedt, is bij den in
gang lichtblauw en verdonkert zich naar
binnen.
Het is een geweldige gapende reuzen-
muil, en zij wordt nog voortdurend groo-
ter, doordat groote ijsblokken losraken,
neervallen en dadelijk meegesleurd wor
den in den woest vliedenden waterstroom.
En dit is dan nog maar één tong van de
„Jostedalsbrae". Niet minder dan 26 an
dere gletschers dalen nog in de nabij gele
gen valleien neer en smelten slechts op
enkele tientallen meters boven het zeeop
pervlak, De ijsvelden kunnen van 500 tot
2000 meter dik worden. Nu zeggen getal
len eigenlijk weinig, maar misschien kun
nen de belangstellende lezers zich zoo een
klein denkbeeld vormen van de onmetelij
ke ijsvlakten, waarvan we gister een tong
aanschouwd hebben, en wier schoonheid
overweldigend is.
De indruk wordt nog eigenaardiger,
want slechts op enkele tientallen meters
van deze ijsmassa is een flora als in Hol
land in vollen zomer. Campanula, de he
melsblauwe, knikkende klokjes met teere
stengeltjes en frêre blaadjes groeien zelfs
tusschen de morenensteenen en even ver
derop staan beuken, berken en eschdoorns
in volblad. Een groot aantal geiten, de
„Abendglöckchen" vroolijk latend klinken,
klimt als gemzen over de spiegel-gladde
steenen en haar gespleten hoeven vinden
steun op keien, waarop volgens menschen-
begrip geen rustpunt te vinden zou zijn.
Een grappig incident.
Enkele toeristen, voor wie het lunch
pakket te veel heerlijkheden bevatte, dee-
len den inhoud onder de dieren uit, en een
zevental langharige, blèrende sikjes wij
zen eensklaps de plaats aan, waar een
heer rustig te eten zit. De man is comleet
onder het klimmend gedierte bedolven, en
er zijn enkele andere dierenliefhebbers
voor noodig, om den gemoedelijken eter
van z'n harigen last te bevrijden.
Als het tijd is geworden om te dalen en
de rust boven teruggekeerd en de prachti
ge natuur weer verlaten, wijzen honderden
zwarte filmpakpapieren op het feit, dat
zeer veel Hollanders den machtigen in
druk, dien ze kregen mede hebben willen
nemen op foto's, om deze aan hun vrien
den en familie in het lage landje aan de
zee van molens en weiden, te toonen.
De terugweg, gelijk aan de heenreis,
wordt nog uitbundig bewonderd, en als om
ongeveer kwart over acht de „Monte Oli
via" weer bereikt is, zijn allen het er over
eens, dat het de mooiste, de meest loonen-
de tocht is geweest, die tot nu toe gemaakt
werd.
Velsen
De Velserkermis meer dan een halve
eeuw geleden.
Velserkermis? Daar heb ik nog nooit van
gehoord! Was er dan vroeger nog kermis
in Velsen? Waar werd die gehouden en
wanneer?
Dit zijn vragen, die waarschijnlijk zullen
oprijzen bij de jeugd en ook bij vele oude
ren, als ze dit opschrift zien.
De Velserkermis behoort al lang tot de
overledenen, maar ik wou u dan ook iets
vertellen uit haren bloeitijd en die viel ze
ker wel in den „Kanaaltijd", zooals wij,
Velsers, dat tijdperk uit het verre verleden
noemen, dat begrensd wordt door de jaren
1865 en 1876, aanvangs- en voltooiïngs-
jaar van het Noordzeekanaal.
De kermis begon Zaterdagmiddag vóór
den laatsten Zondag in Augustus en ein
digde den tweeden Maandag na dien eer
sten kermi-szondag, het was dus een feest
van 10 dagen. Och, wat wekt die Augus
tusmaand toch alle jaren een aangename
PRIMA
Direct leverbaar in groote en kleine
partijen
Forsche, lichte en spijkerbare Steen
GOEDE VASTHEID
CONCURREERENDE PRIJZEN
Inlichtingen en prijzen bij den be
drijfsleider F. HöVIG, Trompstraat 122,
IJmuiden-Oost en bij den vertegen
woordiger J. VAN TIGGELEN, Tromp
straat 158, te IJmuiden-Oost.
herinnering bij mij op! Wat was zij van
veel beteekenis in ons jeugdbestaan, be
grijpt eens wat die maand ons bracht!
Kermis en Vacantie!
En wat voor een vacantie, niet maar
zoo'n dingetje van 10 dagen, zooals met
Paschen of Kerstmis! Neen, 't was de
groote vacantie, die wel 14 dagen duurde,
't Is ook nog al de moeite waard, zoo'n
prutsdingetje van 14 dagen, hoor ik de te
genwoordige jeugd al zeggen, een heele
maand, ja hier en daar zes weken vacan
tie, dat is wat anders!
Ja, zeg ik, dat is ne't wat anders en veel
langer ook, maar of wij met onze 14 da
gen niet blij waren? Ja, net zoo blij, als
de tegenwoordige jeugd met de heden-
daagsche lange vacantie. Wij wisten niet
anders of het was de langste vacantie, die
gegeven werd of ooit gegeven zou worden,
Alzoo bracht Augustus ons een groote
vacantie en de kermis.
Dagen te voren bespraken wij al onder
ling, wat er wel op de kermis komen zou
en Donderdags en Vrijdags waren wij al
druk in de weer om de kramen te helpen
opbouwen, wat zeer aangenaam was,
maar in de verste verte niet halen kon bij
het helpen aan den opbouw van den
draaimolen.
En waar stond dat dan allemaal? Om
dat duidelijk te maken, dient verteld te
worden, dat Velsen er toen heel anders
uitzag dan tegenwoordig. Op de plaats,
waar tegenwoordig de woning en de sme
derij van Minkema staan, was toen een
grasveldje, ruimte biedend voor een
draaimolen en een poffertjeskraam.
Bij café „De Zwarte Os" stond een pa-
lingkraam met een zuurkraam, n.l. met
een zeil overdekte wagens, die als zooda
nig dienst deden. Wij noemden ze echter,
geneigd als we waren wat hyperbolisch 4e
spreken, kramen.
Tusschen de smederij van Melgerd en
de plaats waar nu het Evangelisatiege
bouwtje staat, vond een koekkraam een
plaatsje.
Waar tegenwoordig notaris Boerlagen
woont, stond toen Hotel Appeldoorn en
daar tegenover Café Stittenburg, later
verdoopt in Amsterdamsch Koffiehuis.
Op de ruimte vóór dit café stond weer
een drietal kramen, waar zuur, paling en
koek verkrijgbaar was.
Natuurlijk waren er toen nog geen pont
havens en het kanaal was veel smaller en
werd nog overbrugd. Teruggaande naar
het raadhuisplein, toen de „buurt" gehee
ten, passeerden we nog een speelgoed-
kraam op het stukje grond ten zuiden der
slagerij, die toenmaals bewoond werd
door Gottmann.
In de buurt was de eigenlijke kermis,
daar vonden we bijeen een draaimolen,
