VGDR. VELSEN-YMUIDEN
BEVERWUK EN OMSTREKEN
De Wording van het
Noordzeekanaal.
Nationaal
Crisis-Comité.
Geschiedenis van den aanleg.
HET NIEUWE DAGBLAD
ABONNEMENTEN: per week 10 cents, per maand
40 cents, per kwartaal 1.20, losse nummers 3 cents.
ADVERTENTIEN: 15 regels ƒ0.75. Elke regel meer
25 cent. Bij" abonnement belangrijke korting. Luidsprekers
Adv. van Vraag en Aanbod 13 regels 25 cent, elke regel
meer 10 cent. Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
Ie JAARGANG No. 23
DIRECTIE P. W. PEEREBOOM ROBERT PEEREBOOM
Kantoor: KENNEMERLAAN 42, Telefoon 521.
AGENTSCHAPPEN:
IJmuïden: H. BLOK, Jac. v. Heemskerkstraat 87;
IJmuïden-OostM. N. DE WOLFF, Alb. Cuypstraat 16-en.
K. WESSELIUS, Lcenweriklaan 6;
Vclsen-Noord: J. J. WESSELIUS, Melklaan 62;
Beverwijk: P. KASPERS, Groenelaan 11 w.
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1931
Inschrijving van Het Nieuwe Dagblad.
1 Het NationaalTMsiseoinM heeft dezerda-
igen zijn taak aanvaard.
Een nieuw veld van hulpbetoon aldus
richt zich het comité tot het Nederlandsche
volk staat ter bearbeiding open en steun
dient te worden geboden aan degenen, die
buiten hun schuld tengevolge van de buiten
gewone omstandigheden behoeftig zijn ge
worden of dreigen ten onder te gaan. Het
comité tracht dit doel, in samenwerking met
de bestaande organisaties zooveel mogelijk te
bereiken.
Landgenooten, helpt, uw hulp kan niet- ge
mist worden.
Laat de offerzin, ïn vroegere moeilijke tij
den betoond, u tot voorbeeld strekken.
Het Comité doet ook een beroep op de or-
ganisaties, om het in zijn taak te steunen.
Een dergelijk 'beroep wordt op ons niet ver
geefs gedaan en Het Nieuwe Dagblad opent
heden een inschrijving voor dit prachtige
doel, in het vaste vertrouwen, dat elk zijner
leze'rs en lezeressen, naar krachten, hoe be
scheiden ook in dezen zorgelijkeh tijd zal wil
len helpen.
Bijdragen kunnen, worden gestort bij ons
kantoor Kennemerlaan 42, IJmuiden. Giften
zullen in ons blad worden verantwoord.
Komaan vrienden, helpt ons ien het Crisis-
comité den nood der tijden voor uw zwaarst-
getroffen landgenooten verlichten.
Elke gift, hoe klein ook, is welkom.
Helpt naar uw krachten!
Helpt spontaan!
DE TORENWACHTERS.
2Je zijn- zeer hoog .geplaatst >en toch met
hooggeboren.;
Ze ,tron.en in de lucht, elk in lm. eigen
.toren;
Ze lev.en heel gerust in .bovemaandsche
sfeer
En zien op 'it aardsch gewurm van uit de
hoogte neer.
Z' ontsteken daar hun licht, slis wij het
onze dooven,
En sluiten wij het <oog, dan openten zij 't
daarboven;
Ze turen in den nacht met mijlenreikend
licht,
Maar gloort het .over zee, dan doen ze d'
mogen dicht.
Jia, bei zijn hooggeplatast, maar ik heb
nooit geweten,
Wae van hen beiden toch het hoogste
is gezeten,
Maar 't wonderlijkste is: ze trekken
ééne lijn,
W'at bij hun hoogen staat een zeldzaamheid
moet zijn.
Want wijs er mij een paar bij land- of
stadsbesturen,
Die zoo precies in één lijn kunnen turen,
Dat 't soheepje, dat er zwalkt- op
bulderende zee,
Zijn koers vindt door gewoel en komt
op veiTge ree!
IJmuider torenwachter!
'k Geloof, ik ben er achter.
Wat u naar allen schijn,
Zoo eens gezind doet zijn.
't Is dat je met je beiden,
•Steeds zoover zijt gescheiden,
Dat je mekaar wel ziet.
Maar verder dan ook niet
En dat in de regionen,
Waar jullie beid-en tronen,
Je ook niet wordt geschaad
Door goeder lieden raad.
Dus. trouwe torenwachten,
Verlicht nog vele nachten;
Vervult ge zoo uw plicht,
Dan voelt ge u ook verlicht.
UIT IJMUIDEN'S VERLEDEN.
H.
Alvorens over te gaan tot een beschrijving
van de wijze, waarop de verschillende onder
deden tot stand kwamen, is het gewenscht
een overzicht te geven van het complex der
werken waaruit het werk tot aanleg van het
Noordzeekanaal volgens de concessie zou zijn
samengesteld, alsmede van den gang der
uitvoering in zijn geheel.
De Noordzeehaven buiten den duinvoet, zou
bestaan uit een wateroppervlakte van onge
veer 100 H.A. ingesloten door twee convex -
geerende havendammen, binnen welke een
ellipsvormige havenkom zou worden uitgebag
gerd met een grootste breedte van 650 Meter
en een diepte die van den ingang der haven
tot den mond van het buitenkanaal zou af
nemen van 8.50 M. tot 7.50 M. A. P. De in
gang van de haven zo-u een wijdte van 260 M.
verkrijgen.
Het kanaal zou van uit de haven in Ooste
lijke richting door de duinen gaan met een
flauwe boog van 1100 Meter leng-te, waarvan
aan het einde de Noordzeesluizen, bestaande
uit twee schutsluizen en een uitwateringsluis
gebouwd zouden worden.
Van de sluizen zou het kanaal in rechte
richting Oostwaarts gaan en nabij Velsen
eerst door den in 1865 geconcessioneerden
spoorweg van Haarlem naar Uitgeest en ver
volgens ten behoeve van den Rijksstraatweg
van Haarlem naar Alkmaar worden over
brugd, om daarna met een boog naar het
Wijkermeer te loopen in rechte richting hier
door te gaan, met een boog den polder Bui
tenhuizen te doorsnijden en tenslotte door
het IJ, eerst in rechte lijn en voorbij den
mond der Voorzaan met een boog, het -die
pe vaarwater van Amsterdam te bereiken.
De gezamenlijke werken voor de tot
standtorenging van het kanaal waren be
groot op f 21,000.000. Zij werden, nadat te
vergeefs getracht was van een Nederlandsche
firma een aannemelijk bod te verkrijgen, a
forfait aangenomen door het Engelsche huis
Mc. Cormick en Sono. De aannemer zou vol
gens het contract f 27.000.000 ontvangen,
waarvan f 10.000.000 in aandeelen, f 10.000.000
in obligatiën en f 7.000.000 in geld.
De uitvoering zou, volgens bestekken, dooi
de ingenieurs der Kanaalmaatschappij op
gemaakt. geschieden.
Vóór het werk in uitvoering kwam, werd
echter tengevolge van gerezen moeilijkheden
het contract met den aannemer ontbonden
en onder gelijke voorwaarden overgedragen
aan de Engelsche aannemers Henry Lee en
Son.
Een bedrag van f 5.000.000 aan aandeelen
werd door de Kanaalmaatschappij hoofdza
kelijk te Amsterdam geplaatst. Men meende
toen dat de grondslag, mede door het door
Amsterdam toegezegde subsidie van
f 3.000.000 en de rente-garantie van den
Staat over het kapitaal van f 15,000.000, vol
doende verzekerd was om het wenk te aan
vaarden. Als adviseerend ingenieur der Ka
naalmaatschappij trad de Engel
sche ingenieur Sir John Hawkshaw op; de
werken wei-den uitgevoerd onder de leiding
van den ingenieur, later hoofdingenieur van
den Waterstaat met verlof J. Dirks, wien als
sectieingenieur te Amsterdam de ingenieurs
N H. I-ïenket tot 1866 en J. C. van Genet tot
1873, te Velsen de ingenieur K. van Rijn ge
durende den geheelen duur van het werk
terzijde stonden.
Den 8en Maart 1865, zes dagen voor liet
vervallen van den door Amsterdam aan zijn
subsidie verbonden termijn, werd in de
Breesaap op 600 M. van het strand de eerste
spade gestoken en werd het werk begonnen.
Met den aannemer was men overeengeko
men, dat het werk in zeven jaar voltooid
zou worden. Over het aantal der scheepvaart
sluizen die in de afdamming ten Oosten van
Amsterdam zou worden gemaakt, ontstond
een geschil tusscheu de Kanaalmaatschap
pij de Regeering en Amsterdam, waarvan een
zoo langdurig oponthoud in de uitvoering
dezer werken het gevolg was, dat de vol
tooiing van het Kanaal binnen den termijn
van zeven jaar een onmogelijkheid werd.
Bij de werken ten Oosten van Amsterdam
werd in den aanvang vertraging ondervon
den, doch de Zuiderzeesluizen konden den
18en Maart 1872 voor de scheepvaart ge
opend worden, waarna in Juni 1872 de dam
door het IJ werd gesloten.
Bij den aanleg der Noordzeehaven had men
steeds met groote moeilijkheden te kampen;
zoowel de vorming der havenhoofden als het
baggeren' x van de geul in de haven vorder
den belangrijk grootere uitgaven en duurden
veel langer dan men zich aanvankelijk had
voorgesteld.
Den len April 1876 kon het kanaal ook
voor de vaart met schepen van beperkten
diepgang nog niet worden opengesteld, doch
op 1 November 1876 werd het echter, nadat
reeds op 3 Ooctober het pas gebouwde oorlogs
schip „Koning der Nederlanden" door het
kanaal de Noordzee had kunnen hereiken,
door koning Willem H feestelijk geopend, bij
welke gelegenheid aan de nieuwe haven aan
de Noordzee den naam IJmuiden. werd gege
ven. Bij de openstelling was in de buitenha
ven een geul van 70 M. breedte en een diepte
van 5.50 M. A. P. aanwezig; terwijl het
kanaal tusschen de sluizen en Amsterdam
tot een- minste diepte van 6.50 M. A.P. ge
reed was. Voor de verdere uitdieping der bui
tenhaven was zooveel meer zand op te rui
men dan aanvankelijk was gerekend, dat de
aannemer dit werk niet meer aan kon en
deze in 1878, tegen vergoeding zijnerzijds,
van het verdere baggerwerk moest worden
ontslagen, waarna dit werk door Nederland
sche aannemers werd voortgezet.
Spoedig bleek, dat de onderhoudskosten
een veel hooger bedrag zouden beloopen dan
oorspronkelijk was geraamd en de Kanaal
maatschappij niet in staat zou zijn om deze
uitgaven te dragen, waarom de maatschappij
zich tot de Regeering wendde, met het voor
stel al haar werken, baten en lasten aan den
staat over te dragen.
Na langdurige onderhandelingen kwam
den 31sten October 1881 een overeenkomst
tot stand, waarbij het kanaal met alle rech
ten en verplichtingen aan den Staat over
ging.
Bij het sluiten der overeenkomst werd de
dadelijke waarde van alle door den Staat uit
te keeren- bedragen op f 3,786.523 geschat,
terwijl geacht werd, dat de overeenkomst den
len Januari 1881 in werking zou zijn getre
den. Reeds vroeger was door den Staat een
dading met Amsterdam aangegaan omtrent
de uitkeering der bijdragen, door Amsterdam
voor den aanleg en de voltooiing' van het
Noord-zeekanaal toegezegd en omtrent het
saldo der voormalige weeskamer in die ge
meente.
Bij deze dading werd overeengekomen, dat
de toegezegde bedragen door Amsterdam
den len April 1880 ter beschikking van den
Staat zou worden gesteld, terwijl het saldo
der weeskamer ruim f 1.300.000 bedragende,
in mindering van dat bedrag zou worden ge
bracht. Pietgeen na aftrek van het door den
Staat verleende rentelooze voorschot van
f 5.500.000 van de subsidies overbleef, had de
Staat reeds in de kas dei-Kanaalmaatschappij
gestort. In 1882 was de haven, in November
1883 het kanaal volgens de bepalingen dei-
concessie en met de door Amsterdam in 1875
geëischte verbeteringen gereed. De kosten
van aanleg van het Noordzeekanaal en van
de daarmede in verband staande werken
hebben tot aan de voltooiing in 1883
f 37.225.00 bedragen- .onder welk bedrag niet
zijn begrepen de uitgaven van onteigening,
technisch en administratief beheer, rente en
dividend.
Gerekend kan worden, dat de Noordzee
haven met de vuurtorens f 16.890.000, de
werken van het kanaal met de droogmake
rijen f 15.160.000, de werken ten oosten van
Amsterdam f 4.345.000 en de beide spoorweg
bruggen f 830.000 hebben gekost.
Zuiderhavenhoofd. Herstel van stormschade en storting van blokken in den golfbreker.
DE VISSCHERIJ.
WEEKOVERZICHT
Gedurende de week van 19 t. m. 25 Nov
1931 kwamen alhier de navolgende vaartui
gen aan den afslag: 84 stoomtrawlers, 4 Duit-
sche stoomtrawlers, 2 motor-trawlers, 7 mo
tor-loggers, 2 Duitsche, 6 Deensche, en 3
Belgische motorkotters, 78 Engelsche haring
drifters en 142 kustvisschers.
De besommingen waren als volgt:
Stoomtrawlers van f 548 tot f 3278.
Duitsche stoomtrawlers van f 1618 tot
f 2916.
Motortrawlers van f 1949 tot f 2145.
Motorloggers van f 314 tot f 913.
Duitsche motorkotters van f 224 tot f 323.
Deensche motorkotters van f 318 tot f 568.
Belgische motorkotters van f 536 tot f 619
Engelsche haringdrifters van f 581 tot
f 2577.
Terwijl de kustvisschers totaal f 10736 be-
somden.
De aanvoer bestond pit pl.m. 1.264.375 K.G,
trawlvisch en 26783 manden versche haring.
De totaal opbrengst bedroeg f 274285,60.
De prijzen waren:
Tarbot per 50 K.G. f 57.50f 16.50
Griet per 50 K.G. f 42—f 10.
Groote tong per K.G. f 1.30.f 0.90.
Middel tong per K.G. f 1.70—f 0.90.
Kleine tong per K.G. f 1.65f 1.
Groote schol per 50 K.G. f 82f 22.
Middel schol per 50 K.G. f 32—f 22.
Kleine schol I per 50 K.G. f 28—f 17.
Kleine schol II per 50 K.G. f 23—f 1.50
Schar per 50 K.G. f 16—f 0.80.
Tongschar per 50 K.G. f 36f 31.
Rog 20 stuks f 23—f 11.
Vleet per stuk f 3.70—f 0.37.
Pieterman en kleine poon per 50 K.G. f 28
f 1.20.
Kabeljauw 125 K.G: (25 stuks) f 54—f 18.50
Groote gullen per 50 K.G. f 13—f 4.10.
Kleine gullen per 50 K.G. f 8.50f 0.10.
Wijting per 50 K.G. f 3.50—f 0.10.
Groote schelvisch per 50 K.G. f 35f 12.
Groote middel schelvisch per 50 K.G. f 30
f 9.
Kleine middel schelvisch per 50 K.G. f 20
f 6.
Kleine schelvisch per 50 K.G. f 16f 1.30
Leng per stuk f 3,10f 0.12
Heilbot per K.G. f 1.35—f 0.85
Koolvisch per stuk f 1.75f 0.07
Makreel per 50 K.G. f 14.10f 5
Haring per 50 K.G. f 4.80f 0.15.
SCHEEPVAARTNIEUWS.
Het Nederl. s.s. Friesland is Donderdag
morgen met een lading steenkolen van New
Castle voor het Hoogovenbedrijf te IJmuiden
aangekomen.
Het Zweedsch-e s.s. GonduI is Donderdag
morgen met stukgoederen van Londen aan
gekomen om aan het Hoogovenbedrijf te
IJmuiden een partij ruwijzer voor Zweden
bij te laden, waarna het schip naar Amster
dam zal opvaren voor verdere bijlading.
Het Fransche s.s. Depute George Chaigne
is Donderdagmorgen met een volle lading
ruwijzer van het Hoogovenbedrijf te IJmui
den naar Basse Indre (Frankrijk) vertrok
ken.
Het Nederl. passagiersschip Johan de Witt
va.n de S. M. N„ is Donderdagmorgen met
passagiers en stukgoederen van Ned. O. Indië
voor Amsterdam aangekomen en passeerde
desluizen te IJmuiden met een diepgang van
75 d.M.
Het Nederl. motorschip Kwiek is Woens
dagavond met een volle lading ijzeraarde
van Londen te IJmuiden aangekomen, be
stemd voor de Chemische Fabrieken te Be
verwijk.
Het Fransche s.s. Thisbe is Donderdagavond
met een volle lading ijzererts van Caen voor
het Hoogovenbedrijf te IJmuiden aangeko
men.
AFGEBROKEN REIS
De stoomtrawler „Plutos" IJm. 184 kwam
ontijdig terug met een gebroken schuiven as.
TE WATER GERAAKT
Bij het haringlossen van een logger ge
raakte J. G. door uitglijden te water.
Hij kon nog tijdig door zijn collega's ge
red worden en kwam dus met een nat pak
en den schrik vrij.
SCHEEPVAARTBERICHTEN.
Binnengekomen schepen
26 November:
Ned., Johan de Witt, Batavia.
Duitsch, Sylt, Sorness.
Zweedsch, GonduI, Londen.
Ned„ Friesland, Thyne.
Zweedsch, Elna, Hernosand.
Engelsch, Stanislas Leith.
Engelsch, Gateshead, New-Castle.
Ned. motor, Novatie, Londen.
Ned., Clio, Algiers.
Ned. mijnenlegger van Meerlant, Noordzee.
Engelsch, Rije, Goole.
Ned„ Ilontestroom, Londen.
Ned., Vechtstroom, Hull.
Engelsch, Mavis, Londen.
Duitsch, Kreuzsee, Southampton.
Grieksch, Mina E. Tricoglu, Dakar.
Ned., Rijn, Hernosand.
Duitsche politiekruiser, Frauenlob, Noord
zee.
Ned., Gelderland, Thyne.
Duitsch, Ussukuma, Hamburg.
Vertrokken schepen:
26 November:
Ned., Protheus, Kopenhagen.
Fransch, Depute George Chaigne, Basse-
Indre.
Ned., Midsland, Nethill.
Duitsch, Helga M. L. Russ, Rotterdam.
Noorsch, Ottawa, Rotterdam.
Zweedsch, R, H. Sanders, Rotterdam.
Ned., Brion, Bordeaux.
Ned., Texelstroom, Bristol.
WEINIG AANVOER.
Als bijzonderheid! kan medegedeeld wor
den, dat hedenmorgen geen enkele trawler
of logger aan den Rijksvischafslag w.as- en
de aanvoer zich beperkte tot die van een
paar kusts-ohippers.
VELSEN
UITSLAANDE BRAND.
IN „PENSION CLARA".
Voor de tweede maal binnen korten tijd
werd de brandweer gealarmeerd voor een
uitslaanden brand, welke thans bleek te woe
den in pension Clara" aan de Wij kerstraat
te Velsen (N.)
Bij onze aankomst aldaar sloegen de vlam
men boven en vóór uit de bovenverdieping,
terwijl een regen van vonken zich uitstortte
over de belendende perceelen.
Om kwart voor acht werd de brand door
eenige leden van Kinheim, welke bij Hotel
„de Prins" door middel van kunstlicht aan
het traien waren, ontdekt.
De politie was weldra met den slangenwa
gen ter plaatse en bond den strijd met een
slang op de waterleiding tegen de geweldige
vuurzee aan. Eenigen tijd later verscheen de
motorspuit van Velsen (N.) onder leiding van
den opperbrandmeester Luyting, weldra ge
volgd door die van IJmuiden onder leiding
van opperbrandmeester VerzijIbergh.
Weldra werd de brmd met 6 slangen op
de waterleiding aangetast en werden enorme
watermassa's in het brandende perceel ge
worpen. Ook door het perceel van den heer
II. H. Meijer had men eenige slangen gelegd
zoodat deze belangrijke waterschade kreeg.
Het water droop door het geheele huis even
als bij den heer P. A. de Boer, die eveneens
belangrijke waterschade kreeg.
De eigenaar van pension Clara", de heer
Palm, deelde ons mede, dat hij bij het ont
dekken van den brand direct naar den poli
tiepost was geloopen om hulp te halen, ter
wijl mevr. Palm, die zeer onder den indruk
was, ons mededeelde, dat zij des middags met
haar dochtertje op een overloop op zolder
waschgoed te drogen had gehangen en een
petroleumkachel er bij had geplaatst om het
waschgoed sneller te laten drogen.
Des avonds om ongeveer kwart voor acht
hoorde het 15-jarig dochtertje een geluid
alsof het zwaar op het dak hagelde. Toen
men ging kijken stond de zolder, waarop zich
drie kamers bevonden, in lichte laaie.
Oogenblikkelijk ging men naar beneden
om hulp te roepen toen plotseling het elec-
trisch licht uitging en men geheel in het
duister stond. Mevr. Palm vermoedde dat de
petroleumkachel door de poes omvergewor
pen is. De geheele bovenverdieping is uitge
brand, terwijl de eerste étage en het bene
denhuis enorme waterschade opliepen.
Om ongeveer 9 uur was men den brand ge
heel meester. Het terrein was door de ge
meentepolitie, geassisteerd door Rijksveld-
wacht, onder leiding van den Commissaris
van Politie, afgezet.
Verzekering dekt de schade.
BEVERWIJK
CENTRALE VERKOELING IN DE
NATUUR
De door de firma de Goede en van Bugge-
num, bloemenkweekers alhier, op haar
kweekerij toegepaste methode van centrale
verkoeling in de natuur, waardoor het groei
proces van de in kistjes geplaatste bloem
bollen zonder onderbreking voortgang kan
vinden en het forceeren der bloemen aan
merkelijk kan worden vervroegd, mag zich
In een groote belangstelling uit vak- en we
tenschappelijke kringen van de bloemen-
kweekerij verheugen. Dezer dagen werd de
kweekerij, waar een verkoelingsinstallatie
in gebruik is gesteld, door den landbouwcon-
sulent Ir. Volkersz en door Dr. Beyer, assis
tent van professor Dr. Van Slochteren van
het laboratorium voor wetenschappelijk
bloembollenonderzoek te Lisse bezocht. Uit
verschillende deelen van het land komen
ook belangstehende kweekers en exporteurs
het bedrijf in oogenschouw nemen. Met
groote interesse wordt uitgezien naar de re
sultaten, die de methode in dezen winter
tot gevolg zal hebben.
Noorderhavenhoofd met werksteige'r. Stormschade 1869.
