UIDSPREKERS
De kinacultuur ln Nederl. Oost-Indië.
DE FRANSCHE MINISTER VAN KOLONIËN
OVER NED. O.-INDIE.
m
Pas Vijftien jaar
geleden
Bierjool.
H'ET NTEUWE DAGBLAD
'MAANDAG 14 NOVEMBER 1931
>,Een moeilijke toestand welke men zeker zal overwinnen...."
(Van onzen Barijscihen correspondent).
Toen we, nog geen vier en twantig uur na
den terugkeer van den heer Paul Reynaud
weer bij hem zaten Ln zijn hooge studeerver
trek, noodigde de Fransohe minister ons
-vriendelijk uit: stelt u nu maar vragen.
Wat zijn de aigeoneene indrukken welke
u van uw bezoek aan Java en Bala mee
brengt?
De ontvangst welke de Nederlandsche
autoriteiten me daar bereid heibiben laat een
onvergetelijken indruk bij me achter. Men
heeft ine schitterend ontvangen en ik heb in
den .gouverneur-generaal Jfnr. de Jonghe, cLien
ik, zooals u weet, reeds persoonlijk kende,
een charmant en vriend gevondenJava
zelf?.... een prachtig land, in alle opzich
ten. En wat Bali betreftik heb nu al
héél wat landen gezien, maar ik aarzel geen
©ogenblik om te zeggen diat dit eiland het
mooiste land van héél de wereld is.
De minister praat ons in enthousiaste be
woordingen over de prachtige Balineesche
tempeltjes, over de rijke natuur, de sympa
thieke bevolking.
Maar behalve het schilderachtige, van
ons Indië heeft nog wel iets anders u getrof
fen?
Zeker, en ik begrijp dat dit van giroober
belang voor u is. Welnu, ik aarzel geen oogen-
blik om u te verklaren dat ik een diepen in
druk heb gekregen van de geweldige macht
van de Nederlandsche kolonie, dank zij haar
schitterende organisatie. U maakt op liet
oogenlblik in Indië moeilijke tijden door. U
wordt eveneens zwaar getroffen door de
huidige crisis, maar ik heb den indruk dat
ge u er wel bovenop zult weten te werken.
Niet alleen omdat ge thans in uw gouverneur-
generaal den aangewezen man hebt gevonden
niet alleen omdat de Nederlanders geweldig
energiek zijn, maar ook omdat ge achter u
hebt uw 'heele koloniale beleid en beheer
■die wetenschappelijke organisatie, die vooral
sedert 1905, heeft geleid tot de groote samen
werking met de bevolking. De toepassing van
die wetenschappelijke methoden zal tenslotte
de krachtigste verdediging zijn tegen de vele
moeilijkheden waarvoor men thans is komen
te staan. Ik hoef u maar één plaats aan te
wijzen, en u zult dadelijk begrijpen, wat ik
onder wetenschappelijke methoden versta:
Buitensorg's Plantentuin. U kunt nagaan met
welk een geweldige belangstelling ik den
Plantentuin heb bezichtigd. Dat is de goede
methodemen neemt er proeven en past het
in practijfc toe en de eigen bevolking pro
fiteert ervan. Hier manifesteert zich weer
eens het kenmerk van uw rias: energie.
Dit zelfde geldt niet alleen voor de cul
tures maar ook voor alle andere diensten.
Zoo b.v. uw luchtvaart, Zooals u weet heb ilk
voornamelijk per vliegtuig gereisd en ik heb
dus gelegenheid gehad om uw organisatie
daar te leeren kennen. Die is prachtig en ge
geeft u er volkomen rekenschap van dat-
goede verbindingen een van de belangrijkste
•factoren zijn in het kolonisatiewerk. Met-
groot. leedwezen heb ik dan ook zoo juist het
ongeluk vernomen dat u moest treffen, met
het verlies van de Ooievaar en ik -heb dan
ook dadelijk mijn condoleances gezonden,
niet alleen als bewindsman, 'maar ook als per
soonlijke vriend van uw land en de Neder
landers. Het is niet -alleen een waar wereld
wonder, het vliegtuigdenkt u eens aan:
we zitten hier nu rustig te praten en nog
geen veertien dagen -geleden zat ik. rustig
thee te drinken in Indiëmaar het brengt
de volkeren ook nader tot elkaar. Elkaar ken
nen, elkaar begrijpen, dat is onze groote taak
en door mijn bezoek aan uw gebied ben ik
nader tot dat ideaal gekomen
Wat me ook zoo heeft getroffen, dat is
de schitterende organisatie van uw draad-
looze verbindingen, van uw T. S. F. Ik zat in
Bandoeng, in die magnifieke moderne stad.
Het was half acht12 uur 's middags in
Parijs. Het vaste uur waarop ik gewoonlijk
een bezoek ga brengen aan dén minister
president. In gedachten zag ik hem voor me
en daar klonk helder zijn stemop dui
zenden kilometers afstand was 't of we tegen
over elkaar stonden. En de heer Laval heeft
me ook zoo juist gezegd dat hij me precies
zoo had gehoord, woord voor woord. Dat is
toch ook een wereldwonder
En wat het overige betreft, de openbare
instellingen, en de cultures?
Ik heb er diepe bewondering voor. In
alles merkt men methode, niets wordt er aan
het toeval of het goed geluk overgelaten. Men
zegt wel eens: nu ja, dat is alles goed en wel
en de Nederlanders verstaan de kunst te kolo-
niseeren, maar men moet ook niet vergeten
dat ze al zooveel eeuwen in hun koloniën
zitten. Ik denk daar anders over, vind er
juist hieit bewijs in van de echte Hollandsche
energie. We gaan nu in enkele wekten van
hier naar Batavia, maar de pioniers moes
ten om de Kaap heen, gevaarlijke reizen
van soms een jaar maken om er te komen,
en zij .zijn het toch die, met zeer 'beperkte
middelen de basis hebben gelegd.
Iets anders nog wat me ten zeerste heeft
getroffen: alle bestuursambtenaren praten
ook de taal van de bevolking.
Is het waar dat u het besluit hebt ge
nomen om onherroepelijk ontslag te geven
aan die Fransohe bestuursambtenaren, die
binnen de -twee jaar, van nu af aan, niet de
taal van de bevolking hebben geleerd?
Minister Paul Reynaud glimlacht even.
Ja, het is waar. Ik heb er nog met de
bisschop van Saigon over gesproken, toen
ik in onze kolonie was en hij vertelde me
dat de zendelingen, die binnen een zekeren
tijd de taal niet machtig zijn, onherroepe
lijk worden weggestuurd. Hst directe con
tact met de 'bevolking in een van de geheimen
van een goede kolonisatie en daarom nam
ik het besluit dit voor alle ambtenaren ver
plichtend te maken.
Mag ik u nu een vraag stellen, waarop u
zeker liefst niet zult antwoorden: hoe staat
het met de samenwerking tusschen het
Fransche en Neidexlandsdbe overzeesche ge
bied?
Ongetwijfeld zijn we beiden voorstan
ders van deze samenwerking en ik verheug
me dan ook zeer op het wederzijdsche bezoek
van onze gouverneurs. Alle problemen zijn
voor beide kanten van belang.
Wat de bestrijding van het gevaar be
treft
Alle problemen, zei ik.
Wat is uw meening over de krachtige
methode om dit gevaar te bestrijden?
Ik meen, dat u tevreden bent over de
resultaten van deze methode, zoo glimlachte
hij fijntjes. En waar hij ziet d.at dit diplo
matieke antwoord ons maar half voldoet,
voegt hij er aan .toe:
Kijk, we zijn niet agressief en zulks is
geenszins onze bedoeling: we weten ons te
verdedigen als dat noodig mocht zijn. Maar
u begrijpt, dat het me moeilijk is om daar
over in details te spreken.
Doorloopend, automatisch contact tus
schen twee bevriende landen die elkaar noodig
hebben., ziedaar hoe ik me den toestand
indenk en voorstel.
En meent u dat ook een uitwisseling
van producten noodig zal zijn
Ja, maar misschien niet in groote mate
Dit alles zal zich rustig, langs vaste banen
kunnen ontwikkelen.
Heeft Indo China ook zooveel geleden
van liet ponden-verlies.
In mindere mate, maar daarentegen
werd men wel getroffen in de cultures door
liet invoerverbod. Zoo als trouwens ook uw
Indië.
Als ik nu al mijn indrukken van mijn .be
zoek mag resumeeren: Nederlandsch Oost-
Indië is ongetwijfeld zwaar getroffen. Maar
uw kolonie is opgebouwd uit gezonde elemen
ten en een goed bestuurder staat aan het
roer. Daarom ben ik er zeker van, vast over
tuigd, dat ge zult overwinnen.
HENRY A. TH. LESTURGEON.
DE HELDEN VAN HET WITTE
DOEK.
Nooit geproefd!
Eindelijk is er dan iemand, die nog nooit
van Greta Garbo heeft gehoord! Cecil B. de
Mille, de groote Amerikaansche regisseur,
heeft op zijn tournee door Europa in een
Duitsch dorp een man ontmoet, wien hij vroeg
wat hij van Greta Garbo dacht. Het antwoord
was:
„Ik heb het nooit geproefd!"
Will Rogers.
een Amerikaansch acteur heeft een vriend,
die aan een krant is verbonden. Deze wide
eens een grapje niet hem uithalen en schreef
daarom een groot-, volkomen gefantaseerd
verhaal over zijn dure opvoeding aan de En-
gelsche Universiteiten in Eton en Oxford. De
uitwerking was verrassend. Een stroom van
brieven vol verwijten en verontwaardiging be
reikte den acteur. Sommigen schreven, dat zij
al lang geweten hadden, dat hij een Engelsch-
man was. En anderen, dat hun geloof in hem
vernietigd was, omdat zij hem altijd voor een
eenvoudig cow-bov gehouden hadden!
Jammer voor Rogers. Want hij was toch
heuscli een cowboy, geboren op Xndiaansch
grondgebied.
Blondjes genieten de voorkeur.
In een nieuwe Metro Goldwyn Mayer film
treden onder andere 50 meisjes op. Meer dan
drievierde van dit aantal is blond, doch slechts
10 procent hiervan is het van nature. Zelfs
meisjes met mooi, blond haar laten het nog
uitbleeken om hoogblond te worden
Lawrence Tibbett.
de beroemde zanger, was een farmer-zoon in
het Westen van Amerika. Altijd heeft hij
eigenlijk gezongen, zooals hij zelf zegt. Hij
verdiende zijn brood met het zingen in ker
ken, op feesten in theaters. Roem en geld wa
ren hem onverschillig, als hij maar leven en
zingen kon.
Totdat hij in moest vallen in „Falstoff" voor
een plotseling ziek gewonden zanger, een jaar
of 3, 4 geleden. En van toen af was hij be
roemd. Hij ging weeï naar zijn geliefd Califor-
nië terug en zingt nu voor de film.
„Hij is een onverschillige vent", zegt regis
seur van Dyke, toen Lawrence weer eens een
half uur te laat voor de opname van the Cu
ban Love Song in de studio kwam, „maar als
hij dat niet was, zou hij Lawrence Tibbett
niet zijn".
Marie Dressier.
acht haar rol in „Anna Christie" met Greta
Garbo een harer beste films. Een groote te
leurstelling. voor haar was de weigering dei-
regisseurs om haar met Wallace Beery op te
laten treden als..., Julia en Romeo!
Iedere pagina van dit blad is
interessant
En zoo blijft het!
Clara Bow
is dezer dagen in het grootste geheim te Las
Vegas met den cowboy-filmacteur Rex Beil
gehuwd. Zij gaf als leeftijd op 26 jaar, terwijl
Bell 28 jaar oud is.
Clara is weer bij de film teruggekeerd na
de onaangename geschiedenis met haar se
cretaresse, die wegens diefstal veroordeeld
werd. Toen ze zich eenige maanden geleden
terugtrok was ze blond, nu is ze weer rood
harig.
Voor beiden is dit het eerste huwelijk. Ech
ter ontkennen zij te zijn getrouwd. Toch
draagt Clara een trouwring. Bovendien be
wijzen de registers en twee getuigen, dat zij
in den echt zijn verbonden.
STALEN ZENUWEN.
Zestig jaren geleden deed de koorddanser
Blondin de wereld verstomd staan door zijn
gewaagde tochten over den Niagara water
val. Onlangs ontmoette een der medewer
kers van Tit Bits mevr. Blondin Robiolio, de
dochter van den draad-wandelaar. Zij zei,
dat zij ongeveer 9 jaar was, toen haar va
der haar in Zuid-Amerika meedroeg over het
koord. Gewoonlijk werd zij op zijn schouders
vastgebonden, maar eens vergat hij dit en
sindsdien bleef zij ongebonden op zijn schou
ders zitten.
In Londen betaalden menschen ervoor om
met hem mee te mogen. Sommigen moesten
eerst drank gebruiken om moed te verzame
len en ook hebben jongelui wel eens baarden
aangeplakt, opdat men hen niet zou herken
nen!
SNELKUIKENS.
Een poosje geleden heeft een Engelsch bio
loog uitgevonden, dat een kuiken veel vlug
ger uit het ei komt als de eieren onder hoogen
druk staan. Hij nam proeven met kikkerrit,
wat in normale omstandigheden 10 dagen
vereischt om uit te komen, en deze tijd werd
aanmerkelijk gereduceerd, lezen we in Tit
Bits.
Toen probeerde hij het met kippeneieren.
Zij werden geplaatst in speciaal gebouwde sta
len cylinders en een hooge druk kon hierin
uitgeoefend worden. De onderzoekers waren
bang, dat de eierschalen onder den druk zou
den barsten, doch tot hun verrassing gebeur
de dit niet.
De experimenten wezen uit, dat de kuikens
tienmaal zoo snel uitkwamen dan anders. Men
hoopt in de toekomst de eieren in 24 uur uit te
kunnen broeden.
Het wonderlijke van deze methode is, dat
deze „snelkuikens" eerst moeten worden ge
wend aan den normalen druk in speciale ka
mers, zooals duikers, wanneer zij uit groote
diepten weet boven water komen.
DE GROOTSTE BOOM.
De grootste boom ter wereld staat in het na
tionale park in Amerika. Op zijn minst is deze
boom 5000 jaren oud.
Het was al een reus van een boom, toen
onze over-over- enz. grootvaders hun klee'ding
van de huiden van allerlei soorten dieren
maakten. Zes duizend jaren brengen ons te
rug tot de oudste menschelijke be'schaving in
Egypte en Assyrië, schrijft Tit Bits.
De boom is meer dan 90 M. hoog, terwijl de
omvang vlak boven den grond 30 M. bedraagt.
Een van de takken heeft een diameter van 2
Meter. Deskundigen hebben uitgemaakt, dat
Het feestdiner der Professoren.
„Life".
HET NIEUWE DAGBLAD wordt een volledig blad ~n dus zal
ook een rubriek van Vraag en Aanbod Advertenties niet
ontbreken.
Deze advertenties krijgen den veelzeggenden naam
„Luidsprekers",
leder in Veisen, IJmuiden, Beverwijk enz., die iets te koop
of te huur heeft aan te bieden of te vragen, die personeel noodig
heeft of zichzelf voor een betrekking wil aanbevelen enz., zal door
middel van deze advertenties zijn (haar) wensch luid kunnen uitspreken
tot drieduizend ontvangers van ons blad.
En het zal hem (haar) al heel weinig kosten. Luidsprekers worden
„kwartjes"-advertenties, 1S regels 2E cents. Iedere regel meer 10 ets.
uitsluitend tegen contante betaling in te zenden bij ons kantoor:
Kennemerlaan 42, llmuiden, of een der elders in dit nummer genoemde
agenten.
De oplaag van 3000 exemplaren per dag van HET NIEUWE DAGBLAD
wordt door ons gegarandeerd.
Brieven op Luidspreker-Advertentiën worden dagelijks en gratis
thuisbezorgd.
In den loop der tijden heeft men van ver-
schillende zijden pogingen in het werk ge
steld Nederlandsch Oost-Indië de vooraan
staande en in de praktijk op een monopolie
neerkomende plaats, die het in de kina
cultuur inneemt, te ontrooven. Bekend zijn
o.a. de kweekproeven in Britsch-Indië en
Fransch Achter-Indië, genomen op last van
de diverse regeeringen, die alle op een totale
mislukking zijn uitgeloopen. De kinaboom of
„Cinchona" bleek tenslotte nergens zoo goed
ie kunnen gedijen als op Java, of beter nog,
de op Java na vijftig jaar verkregen planten
kunnen elders niet aarden. Men zou op an
deren bodem geheel van voren af aan moe
ten begiinnen, want de kina in de bast van
den in het wild groeienden boom in het
oerwoud van tropisch Zuid-Amerika
staat zoowel wat hoeveelheid als wat kwali
teit betreft verre ten achter bij die in de
bast van de veredelde soorten. De groote
voorsprong, dien onze Indische cultuur hier
door heeft, neemt nog dagelijks toe en het
zou volgens deskundigen thans minstens
vijftien jaar duren vóór er van eenige con
currentie met haar product sprake zou kun
nen zijn.
Van de koorts verdrijvende werking van
het in takken, stam en wortels der „Cin
chona" voorkomende alcaloïde kinine werd
het eerst gebruik gemaakt door Indianen
stammen in Zuid-Amerika, waaronder ook
de Inca's in Peru die een aftreksel be
reidden van den bast, Van hen namen
Spaansche zendelingen het middel over en
in 1640 werd een kleine hoeveelheid schors
naar Europa gebracht. Door een vrouw, gra
vin del Cinchon, de echtgenoote van den
toenmaligen onderkoning in Spanje. En de
naam „Cinchona" roept de herinnering op
aan het pionierswerk, door haar voor de
kina gedaan.
Groote transporten volgden weldra er
langzamerhand ontstond een levendige han
del in het nieuwe artikel, met als voornaam
ste markt Amsterdam. Een positie, die onze
hoofdstad niet alleen heeft weten te be
houden, maar zelfs nog aanzienlijk heeft
versterkt.
De steeds toenemende vraag naar kina
was de oorzaak dat de exploitatie van de
boomen ook op voortdurend intensiever
schaal geschiedde. Dat wil zeggen, ieder die
er toe in de gelegenheid was, kapte zooveel
hij kon en zoo dikwijls hij kon, zonder zich
ook maar in het minst gelegen te laten
liggen aan een nieuwen aanplant. Tenslotte
ging men in verschillende landen, uit vrees
voor een algeheele uitroeiing van de „Cin
chona" er toe over de cultuur in de eigen
koloniën aan te moedigen. Maar het verkrij
gen van hét eerst noodige, jonge loten en
zaad stuitte op schier onoverkomelijke be
zwaren door de tegenwerking van de Spaan
sche machthebbers in het land van her
komst, die den export met alle ten dienste
staande middelen trachtten te verhinderen.
Het duurde tot 1854 vóór men er in slaagde
een voldoende hoeveelheid zaaimateriaal el
ders heen te transporteeren. Haszkarl, een
Duitsche plantkundige, bracht in opdracht
van de Nederlandsch-Indische regeering een
75-tal jonge planten, benevens een flinke
partij zaad, naar Java. En legde den grond
slag voor een cultuur, die 93 pCt. levert van
de totale kinaproductie ter wereld.
De aanvankelijk het best geschikt geble
ken soort, de C. Calisaya, werd al spoedig
vervangen door een andere, waarvan de bast
een nog hooger percentage aan kinine be
vatte, de C. Ledgeriana, gekweekt uit za.-
den, die het gouvernement in 1865 van een
Engelschman, Charles Ledger had gekocht.
Terwijl door den Engelschman Spruce in
1862 'het zaaimateriaal werd geïmporteerd
van de eenige andere variëteit, die thans
nog algemeen wordt aangeplant, de C. Suc-
ciruba. Zij levert den z.g. pharmaceutischen-
of pijpenbast, welke of direct den gebruiker
dient tot het maken van een aftreksel naar
oud Indiaansch voorbeeld, of in de apo
theek toepassing vindt bij de bereiding van
tonica, van kinawijn, enz. De van de Ledge
riana afkomstige gruisbast gaat naar de
kininefabrieken, om tot zwavelzure kinine te
worden verwerkt.
De cultuur der Cinchona vereischt een
aanzienlijke hoogte; de boom gedijt het best
op ongeveer 1200 M. boven den zeespiegel.
Alle plantages zijn dan ook gelegen in het
gebergte, en wel voornamelijk in het berg
land van West-Java, met het plateau van
Pangalengan en speciaal de gouvernements-
onderneming, tevens proefstation. Tjinji
roean als centrum. Te Tjinjiroean heeft men
door voortdurende proefnemingen met be
staande en met nieuwe soorten en door een
systematische propaganda van betere be
plantingsmethoden de groote vlucht, die de
kinacultuur in Ned.-Indië heeft genomen,
voorbereid en mogelijk gemaakt.
Wanneer de jonge boom wordt overgeplant
naar het kinabosch, is hij al eenige jaren
oud en laat men hem verder met rust tot
aan de eerste oogst. Maar voor het zoover is,
vereischt hij een niet geringe mate van op
lettendheid. In zijn eersten levenstijd, een
periode van ongeveer zes maanden, moet de
uiterste zorg in acht genomen worden. Het
lootje moet worden beschermd tegen de in
werking van zon, wind en regen en mag
alleen met de grootst mogelijke voorzichtig
heid van het noodige vocht worden voor
zien. Uit een fijnen gieter krijgt het zijn
precies afgemeten hoeveelheid.
Wanneer het sterk genoeg is, wordt het
overgeplant. De beschutting tegen direct
zonlicht, die het nog geniet, wordt het lang
zaamaan ontnomen, om na twee, hoogstens
drie jaar, als het een houtachtige stam be
gint te vertoonen, tenslotte te worden over
geplant naar het eigenlijke kinabosch.
Een kinabosch wordt aangelegd volgens
een vast plan. Bij de thans algemeen ge
volgde methode plant men de boomen met
een onderlingen afstand van drie tot vier
voet in gesloten vierkanten op een in ter
rassen verdeeld terrein, om zooveel mogelijk
profijt te trekken van de zon. De voornaam
ste zorg bestaat nu uit het wieden van het
onkruid; gesnoeid hoeft er niet te worden
vóór de eerste oogst, waarbij men de onder
ste takken afsnijdt en van hun bast ont
doet. Een bewerking, die eenige malen wordt
herhaald, voordat men den boom definitief
omkapt.
Gruisbast wordt op een geheel andere
wijze gewonnen dan pijpenbast: de eerste
klopt men van takken, stam en wortels, de
laatste snijdt men er af. De Ledgeriana, de
leverancier van gruisbast, wordt zooveel mo
gelijk ontdaan van alle takken, om daarna op
1 M. hoogte ongeveer schuin te worden
doorgezaagd, zoodat het bovenste gedeelte
rechtstandig kan zakken zonder schade te
doen aan de omringende boomen. Het on
derste deel wordt uitgegraven, men reinigt
de wortels met behulp van borstels en zoo
mogelijk met water, snijdt alles in stukken
en klopt tenslotte met groote houten hamers
den bast los. Een paar dagen drogen in de
zon gaan vooraf aan het transport naar de
drogerij, waar heete lucht de verdamping
van het aanwezige vocht bespoedigt. Vervol
gens wordt de schors tot poeder gestampt en
in juten zakken verzonden.
Bij het vellen van de Succiruba, die den
pijpenbast levert, moet er speciaal op wor
den gelet het mos. dat op de schors voor
komt, niet te beschadigen. Want het vormt
een belangrijke factor bij het bepalen van.
de handelswaarde. Om deze reden snijdt
men ook voor het doorzagen van den stam
op de plaats waar dat zal gebeuren, eerst
een ring van den bast weg. Wanneer de
boom is geveld en de wortels zijn uitgegra
ven, wordt de schors met scherpe stalen mes
sen in stukken gesneden van een meter
lengte of minder, die een paar dagen in de
schaduw worden gedroogd, waarbij ze uit
zichzelf beginnen om te krullen. Een proces,
dat men meestal verhaast door ze om een
stokje heen te buigen en zoowel in het mid
den als aan de uiteinden met een bamboe
touwtje te omwikkelen. De inwerking van
het zonlicht gedurende enkele dagen ver
schaft den bast tenslotte de gewenschte zil
verwitte kleur en nadat stokjes en touwtjes
verwijderd zijn, wordt het product in kisten
verzonden.
Vermelding verdient nog, dat in de laatste
jaren naast de kinacultuur in Europeesche
handen, een inheemsche aan het opkomen
is net zooals dat, hoewel op veel kleiner
schaal, het geval is bij de thee op gron
den in West-Java, indertijd aan de bevol
king toegewezen voor den verplichten ver
bouw van koffie. Een ernstige bedreiging
voor de bestaande ondernemingen vormt zij
echter niet.
Kranten'
knipsels
uit 1916.
14 December 1916.
Oorlogswinst te iJmuiden.
Men schrijf t onsAls we op de vraag, wie
te IJ muiden tol de groote oorlogswinstma
kers behooren, ook het Rijk zelf noemden,
zou men ons wellicht ongeloovig aanzien. En
toch is het waar. Het Rijk heeft zooals be
kend mag heet en, 2 pCt. retributie van alle
in de rijksvischhallen verkochte visch. Bij
een omzet in 1914 van plus minus zevert
millioen gulden, werd dus een retributie ge
heven f 140.000: bij een omzet in 1915 van
plus minus achttien millioen gulden f 360.000
retributie en in 1916nu de omzet ruim zes
en dertig millioen gulden zal bedragen 'n re-
tributi van plus minus f 740.000 of ruim het
dubbele van het vorige jaar en meer dan vijf
maal zooveel als in 1914.
Veisen. In de memorie van antwoord
van den minister op het afdeclingsverslag
der Tweede Kamer over de Waterstaatsbe-
grooiing leest men: „Ten behoeve van een
dadelijke verbetering van het verkeer over
het Noordzeekanaal te Veisen is nagegaan of
een daartoe geschikte pont zou kunnen wor
den gehuurd. Zulks is evenwel niet mogelijk
gebleken".
Burgemeester Panis van Berkel-
Enschot en Heukelom heeft,
na de sympathiehem bij zijn
huwelijk betoond, de bewoners
zijner gemeente op gratis bier
getracteerd, hetgeen geleid
heeft tot een vraag in de Eerste
Kamer betreffende een voor
een burgemeester al dan niet
passende uiting van dankbaar
heid.)
Toen de burgemeester trouwde,
Vierde de bevolking feest
En zij gaf haar leider blijken
Van haar h artelij keft geest.
Hij was dankbaar voor die hulde
En hij deelde dat haar mee
Door vloeistoffelijke schenking
Van een sterker vocht dan thee.
Dat zal me een fuif geweest zijn.
Heel den avond vloeide 't bier,
Zelden had in Berkel-Enschot
De bevolking zoo'n plezier.
Burgemeester heeft zich zeker,
Daarmee zeer geliefd gemaakt,
Door een lid der Eerste Kamer
Wordt dit echter zeer gelaakt
Zooiets kan niét door den beugel,
Ook al kan het door de keel,
Uit het glas van burgemeester
Dronk een enkling licht te veel.
Als hij weer eens in de toekomst
Jubileert of straks verjaart,
Schenke hij een kopje koffie,
Met een koekje of wat taart.
Want wij leven eenmaal niet meer
In den Batavieren tijd,
Teveel bier is iets dat tot een
Panische verwarring leidt.
Ja, het vragend lid der Kamer
Heeft gelijk, het z-ij erkend,
Zulk een bierjool is gevaarlijk,
Niet het minst als precedent.
Als dit werd tot een gewoonte.
Denk ik, dat een toekomst kwam,
Met verstokte vrijgezellen
Aan het roer van Amsterdam.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM, 12 December.
Ondertrouwd 11 December: H. Wismeijer
en E. Kerkhoff.
Bevallen 9 December: J. M. Stoelman—v.
d. Houten, d.; 10 December: J. Blijenberg—
Zijlstra, d.; A. B. Keetlaer—v. Looij, z.; P.
M. NijssenKoning, d.; 11 December: A. M.
H. Bleijendaalv. d. Weegh, d.; E. M. Korre
mans—v. Zijtveld, z.
Overleden 10 December: H. Isacks. 67 j„
Tulpenstraat; J. Elskamp, 75 j., Celebes-
straat.
