HET NIEUWE AVONDBLAD
VGDD VELSEN, BEVERWIJK e.O.
ijmuiden
A. A. M.
velsen
JAARCANG NO. 1
WOENSDAG 2 NOV. 1932
IJMUIDER COURANT
^gON NE M ENTEN: per week 10 cents, per maand
40 cents plus 2J4 cents incasso, per kwartaal 1.20 plus
5 cents incasso, losse nummers 3 cents.
KantoorKennemerlaan 42 - IJmuiden - Telefoon 521
VERSCHIJNT DAGELIJKS. BEHALVE OP ZON- EN FEESTDAGEN
UITGAVE LOURENS COSTER, MAATSCHAPPIJ VOOR COURANTUITGAVEN EN ALG. DRUKKERIJ N.V.
DIRECTIE: P. W. PEERF.BOOM F-N ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 0.75. Etke regel meer
15 cent. Bij abonnement belangrijke korting. Advertenties
▼an Vraag en Aanbod 13 regels 25 cent, elke regel
meer 10 cent. Ingezonden meÜcdeelingen dubbele prijs.
DIT dagblad bestaat
heden een jaar.
get is vandaag precies een jaar geleden dat
eerste nummer van dit dagblad ver
jon. Het heette toen Het Nieuwe Dagblad.
rh paar '5"'
maanden later werd die naam ge-
-;zjcrd in Het Nieuwe Avondblad, omdat al
een blad van den eersten naam bleek te be
staan.
In het voorjaar begonnen wij onder-
Handelingen met den Raad van Beheer van
de vanouds bekende driemaal per week ver
fijnende IJmuider Courant, met het resul
taat dat wij dit blad aankochten, waarbij
vrijwel al het personeel en de geregelde
medewerkers ervan in onzen dienst overgin-
ffgn De heer S, Baarda werd onze redacteur
Je ijmuiden, en op 17 Mei verscheen dit
dagblad voor het eerst onder zijn huidigen
naam: Het Nieuwe Avondblad IJmuider Cou
lant-
Heeft onze nieuwe dagbladonderneming In
ymuiden dus in dat jaar wel eenige naams
wisselingen doorgemaakt, het heeft daar
niet onder geleden. Integendeel. En in zijn
doel en streven, liet eigen dagblad voor de
«emeenten Velsen, Beverwijk e.o. te zijn, is
plets veranderd, en zal ook in de toekomst
jjjets veranderen. De belangen van dit dis
trict staan bij ons voorop, en overheerschen
in den inhoud, zoowel wat redactie als wat
advertenties betreft. Wij zijn op 2 November
1931 begonnen in de overtuiging dat dit
district, in de eerste plaats de gemeente
Velsen met haar meer dan 40.000 inwoners
en krachtig bedrijfsleven, behoefte had aan
een dergelijk orgaan. Die overtuiging is be
waarheid. Wij begonnen met groot vertrou
wen in de toekomst van het nieuwe dagblad, i
Dat vertrouwen is aanmerkelijk versterkt. On
danks de slechte tijdsomstandigheden is de
<roei van onze krant snel en voorspoedig.
Aan een compact overzichtelijk dagblad tegen
een buitengewoon lagen abonnementsprijs
en met in alle opzichten plaatselijk karakter
is gebleken inderdaad groote behoefte te be
staan. Anders zouden wij vandaag niet kun
nen wijzen op 2700 betalende abonnés het
grootste aantal van de in dit district ver
schijnende dagbladen. Ons dagblad heeft,
in één jaar tijds, zijn plaats voorgoed ver
overd en zich aan cte spits gesteld. Als re
clame-medium heeft het zijn groote waarde
ook reeds tenvolle bewezen, waarvan de
vele verklaringen van adverteerders, die wij
met hun machtiging afdrukten, hebben ge
tuigd.
Onze adverteerders, die tegen zeer billijke
tarieven hun reclame in ons blad maken, we
ten uit ervaring dat zij een spiering uitgooien
om een kabeljauw te vangendat het geld,
aan advertenties in de IJmuider Courant be
steed, vele malen verveelvoudigd wordt in
hun cassa. Zij hebben bovendien de zekerheid
dat aan het opmaken, aan den afdruk, aan
de geheele verzorging van hun annonces de
arbeid van eerste klasse vaklieden besteed
wordt.
Wij hebben midden in crisistijd een groot
risico aangedurfd door een nieuw dagblad te
stichten. Wij hebben dat niettemin met ver
trouwen en optimisme gedaan, en naar ge
bleken is op het juiste moment- Met voldoe
ning zien wij op dit eerste jaar terug; met
gesterkten moed beschouwen wij de toekomst,
waarin wij zullen voortgaan met voortdurend
dit dagblad te verbeteren en uit te breiden.
Op den steun en de sympathie van lezers
en adverteerders doen wij daarbij een beroep,
dat ongetwijfeld vollen weerklank zal vinden.
Wij hebben u tegen de laagst-mogelijke prij
zen een eigen orgaan, een eigen reclame
medium voor dit district gebracht. Het heeft
zijn waarde reeds bewezen. Gij kent zijn op
vattingen, zijn opbouwend streven in het be
lang van u allen. Zoo zal het blijven, zoo zal
het verder groeien!
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
1111111
STOOKT DOMANIALE
„II-IV gemengd"fl.95p.H.L.I
SiuispBein 8 Zeeweg 2831. 9071
AGENDA TE HAARLEM
WOENSDAG 2 NOVEMBER
Stadsschouwburg: De Comedie van het Ge
luk, door Evreïnow. 8 uur.
.Gem. Concertzaal: Ankersmit's Jeugd-
bioscoop. Robinson Crusoe. 2 uur.
Luxor Sound Theater: „Indiaansche liefde"
Uitgebreid voorprogramma. 8.15 uur
Palace: „Zwei in einem auto". Op het too-
üeel: The Harvey Sisters. 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „Een verwoest leven".
Op het tooneel: Ohayo, origin. Japan Act.
1 en 9.15 uur.
DONDERDAG 3 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Het Sehouwtooneel
(Adr. v. d. Horst en Jan Musch) „De Doof
pot". 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Cabaret Jan van
Riemsdijk. 8 uur.
Gem. Concertgebouw: V. A. R. A. attractie
orkest „De Flierefluiters" o. L v. Hugo de
.Groot. 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
VERGADERING CHRIST. BESTURENBOND
Dinsdagavond heeft in de Ned. Herv. Kerk
te IJmuiden-Oost een openbare vergadering-
plaats gehad van den Christelijken Bestu
renbond.
Als sprekers waren hiertoe uitgenoodigd de
heeren J. Veldwijk, Centraal bestuurslid van
den Nederl. Christ. Bouwvakarbeidersbond en
J. Augustein, voorzitter van de Protest. Chr.
Vereeniging van Spoor en Tramwegpersoneel
De heer W. v. d. Burg, voorzitter van den
Christ. Besturenbond opende op de gebruike
lijke wijze de vergadering, waarna hij een
woord van welkom tot de aanwezigen richte.
Vervolgens schetste de voorzitter den toe
stand waarin het grootste gedeelte der ar
beiders zich thans bevindt. Hij vergeleek de
zen toestand met een storm, die het giansche
menschdom heen en weer schudt. De mach
tige cultuurmensch, die meende het zonder
God te kunnen stellen, ziet in dezen storm
zich machteloos, en wenscht dat er maar
licht in de duisternis zal komen. Spreker
zeide, dat indien er niet een werkelijk vra
gen naar God komt er geen oplossing te vin
den is.
Hierna trad als spreker op de heer J.
Veldkamp, die als onderwerp had: „In den
storm".
Spreker begon te zeggen, dat er niet al
leen nationaal, maar ook internationaal een
hevige storm heerscht. die alles uit zijn voe
gen licht en ontreddert. Overal is druk, en
is ook de blik gericht of het begint te dagen
in het Oosten, 't Is een wondere tijd. Voor
onze productie geen afzet. Wij kunnen ons
verdiepen over de vraag, waar zit toch wel
de oorzaak van dit alles, maar wat geeft dit.
Beter is te trachten uit dit stormgetij te
komen. Treurig is het allerwege gesteld. De
tijden zijn donker. Trots dit alles groeit
het Christ. Nationaal Vakverbond. Werd het
vorige jaar de leuze aangeheven: naar de
100.000 leden, thans zijn wij reeds aan de
116.000. Waarom organiseert men zich? Is het
om zich te dekken tegen de moeilijkheden
van dezen tijd? Laten er zoo zijn. Wij hebben
ook een kern. Wij hebben ook mannen, die
hun plicht verstaan in dezen zoo zwaren tijd.
Deze zware tijd plaaatst ook de besturen voor
groote verantwoordelijkheid. Zij moeten zich
het vertrouwen weten waardig te maken van
de leden. Vooral nu getornd wordt aan de
verwoi-ven rechten en .verlaging van loonen
aan de orde van den dag is. Kunnen wij dit
alles maar met lijdelijkheid aanvaarden?
Bitter stemt het om te -moeten zien dat
zelfs productieve arbeid in handen van werk
verschaffing gesteld wordt, waardoor op onze
arbeiders het stempel van door de regeering
te werk gestelden gedrukt wordt. De socia
listen en communisten zien dit als een gevolg
van menschelijke verhoudingen. Een Christen
ziet dit anders. Deze erkent dit als een oordeel
Gods. Tal van uitvindingen werden gedaan,
steeds maar meerdeie productie. Spreker is
van nabij bekend met Duitsche ingenieurs,
die tot taak hadden zich onledig te houden
met het uitvinden van productiemiddelen. De
mensch meende in deze God niet noodig te
hebben. De mensch zou en wilde zich zelf hel
pen, zich zelf verheerlijken. God openbaart
zich in dezen tijd. Indien deze tijd van ellen
de ons niet tot inkeer brengt, zoo zal dit
voor ons geen nut hebben. Wij moeten als
Christen pal staan voor de sociale rechten,
maar in afhankelijkheid en getrouwheid tot
onzen God. In Zijn kracht kunnen wij bou
wen en bewaren.
Als tweede spreker trad op, de heer J.
Augustein die als onderwerp had: „Arbeid
die wacht".
Spreker begon te zeggen dat het, vooral in
dezen tijd van geen arbeid, moeilijk spreken
is van „Arbeid die wacht". En toch is dit
weer niet moeilijk. De vorige spreker sprak
over: in den storm, welnu wanneer is er meer
arbeid dan in den storm? In den storm moet
de meeste arbeid geleverd worden, want met
thuis zitten komt men er niet.
Spreker durfde niet te voorspellen of de
storm spoedig zal luwen of wel dat Lij nog
zwaarder zal worden. Wij weten het niet.
Echter geen hoop. verliezen, di-t is een Chris
ten onwaardig. Het Christ. Vakverbond weet
van werken, en zal in dezen donkeren tijd
leiding weten te geven. Een groote arbeid
wacht het verbond. Als straks b.v. de crisis
voorbij zal zijn, zullen zich dan de toestan
den voordoen als voorheen, of zullen met
andere tijden andere toestanden komen? Zal
het dan beter zijn dan nog voor de crisis?
Spreker durfde dit "iet te bevestigen. Wat
wij nu hebben is een arbeid om ons voor de
toekomst klaar te maken. Wij wenschen een
stuwkracht te zijn. Om dit te kunnen zijn
hebben onze menschen wel degelijk kracht
noodig. Om dit te verkrijgen daarvoor is ont
wikkeling noodig. Onze arbeiders dienen ge
schoold te worden om den tegenstander te
kunnen weerstaan. Daarom heeft het Chr.
Vakverbond besloten, met de hulp der af-
deelingsbesturen studieclubs te vormen, waar-
allerlei belangrijke onderwerpen bestudeerd
worden. Op deze wijze wil het verbond een
kern vormen die voldoende op de hoogte is
van de zaak waar het om gaat. Er moet en
zal gewerkt worden. Veel arbeid wacht ons.
Naast kernvorming, ledenvergaderingen,
waar onze leden ingelicht worden op allerlei
manier en waardoor zij meer kunnen inleven
in den arbeid van het verbond. Als Christe
nen moeten wij samenwerken. Geen lauwheid
meer. Er is veel arbeid die ons wacht.
Nadat de heer Augustein het woord bad
gevoerd, sprak Ds. A. A. Wildschut het slot
woord.
Even dient nog te worden vermeld, dat het
kerkkoor der Ned. Herv. Kerk te IJmuiden,
directeur de heer J. Valk, bij het begin en
het einde der vergadering eenige liederen ten
gehoore bracht.
binn. 9, sleepbootkap. 12. stüurm. binn. 3,
voermannen 7 controleurs 8, incasseerders 2,
opzichters 2, kellners 1.
Zonder vakkennis: Losse en fabrieksarbei
ders 651 w.o. 25 ben. 18 jaar.
DE ARBEIDSMARKT.
RIJWIELDIEFSTAL.
Maandagavond omstreeks 6 uur is ter
hoogte van den spoorwegtunnel een dames-
rijwiel, toebehoorende aan mej. v. d. Z., wo
nende alhier, ontvreemd. Zij had het rijwiel
omstreeks genoemden tijd voor de wonini
van een familielid aan den Stationsweg ge
plaatst. Toen zij ongeveer een kwartier latei-
terug kwam uit die woning, was het rijwiel
verdwenen.
DE WERKLOOSHEID.
Op 29 October waren bij de Arbeidsbeurs
als werkloos ingeschreven:
Bouwvakarbeiders: betonwerkers 54. behan
gers 5, bouwk. opzichters 6, eementwerkers 1,
gasfitters 3, grondboorders 1. grondwerkers 150,
heiers 1, loodgieters 2, metselaars 41, opperlie
den 6, remmfngwerkerslrieters 1, schilders 31
w.o. 2 ben. 18 jaar, steenhouwers 1, straat-ma
kers 1, stucadoors 2-3, timmerlieden 162 w.o.
2 ben. 18 jaar, voegers 7 w.o. 1 ben. 18 jaar.
Metaalbewerkers: bankwerkers 87 w.o. 8 ben
18 jaar', branders 3, constr.werkers 12, elec-
triciens 13 w.o. 1 ben. 18 jaar, handlangers 3,
horlogemakers 1, ketelmakers 18 w.o. 1 ben.
18 jaar, klinkers 3, kopergieters 1, kopersla
ger 5, lasschers 12, machinisten 116 w.o. 49
visscherij-machinisten, metaalboorders 1, me
taaidraaiers 15, metaalschavers 2, metaalschil
ders 2, metaalslijpers 1, monteurs 15 w.o. i
ben. 18 jaar, motordrijvers 1, plaatwerkers 19
w.o. 1 ben. 18 jaar, pijpwerfcers 5, 1.1. rijwiel
herstellers 2, scheepstimmerlieden 10, scheeps-
tuigers 2, smeden 8 w.o. 2 ben. 18 jaar, stokers
100 k.o. 49 visscherij stokers, tegenhouders 1.
voorslaanders 1, vormers 4, vuurwerkers 19,
werktuigk 1, ijzerwerkers 2.
Kantoorpersoneel: bedienden mannel. 41.
idem vrouwel. 4. aank. bed. vr. 2, aank bed.
mannl. 9, werktuigkundig teekenaars 1.
Huish. beroepen: Dienstboden (dag en nacht)
1, hulpen in de huishouding 3, werksters
dagmeisje voor halve dagen 1, portiers 3.
Diverse beroepen: Fotografen 5, boekdruk
kers 1, letterzetters 5 w.o. 1 ben. 18 jaar, ma
chinale houtbewerkers 10 w.o. 1 ben. 18 jaar,
kuipers 19, mandenmakers 6, meubelmakers
3, modelmakers 1, rietmatten-makers 1, stoelen
matters 1, stoffeerders 2, w.o. 1 ben. 18 jaar.
zagers 4, kappers 1, kleermakers 1, aardewer
kers 4 w.o. 1 ben. i8 jaar, glazuurders 1, mo
delleurs 1, schoenmakers 1, boekbinders
nettenbreiers 1, zeilmakers 3, bakkers 9 w.o.
3 ben. 18 jaar, broodbezorgers 2, koks 13 w.o.
6 vlsscherijkoks, sigarenmakers 2, slagers 3
bloemisten 5, tuinders 12, vissehers 66, col
porteurs 4, kruideniersbedienden 4 w.o. 1 ben.
18 jaar, magazijnbedienden 11, reizigers
vertegenwoordigers 2, winkelbedienden vr
bakkenschippers 19, chauffeurs 39, bedienden
gr. vaart- 2, dekknechts 6 w.o. 1 ben. 18 jaar.
expeditieknechts 1, expeditrices 2, haven
transportarbeiders 120, kraanmachinisten
mat-r. koopv. 8 pakhuisknechten 5, schippers
GEGEVENS OVER 1931.
Een der grootste vliegtuigen van Duitschland de D 2500, zakte dezer dagen "bij het opstij
gen van het Kieler-vliegveld gedeeltelijk in de modder weg; het terrein had dx>or de
hevige regens veel te lijden gehad. Drie honderd, man van de marine rechts op de
jot o zichtbaar); trok den kolos op vaster en bodem
Het jaarverslag van deri Gem. Dienst der
rbeidsbemiddeling en Werkloosheidsverze
kering over 1931 be'vat de volgende inleiding
die een beknopt doch duidelijk overzicht
feeft van den toestand op de arbeidsmarkt
in onze gemeente.
Er zullen in de economische geschiedenis
niet veel voorbeelden worden gevonden van
jaren, die onder zulke droeve omstandighe
den eindigden als het jaar 1931.
Het geheele jaar door was er slechts spra
ke van malaise en crisis, van ontwrichting
van handel en industrie, van financieele ont
red-dering, zonder dat er ook maar een enkel
lichtstraaltje door het donker gordijn van
den economisch en chaos viel te bespeuren.
Het schijnbare lichtpuntje, dat het initia
tief van President Hoover ontstak en, dat,
zoodra het zichtbaar werd, allerwege op
luchting teweeg bracht en koersen en prijzen
deed stijgen, bleek ma?- al te spoedig een
fata morgana, dat weldra doofde on
der politieke tegenstellingen.
En de wereld dook op nieuw onder in een
golf van pessimisme; koersen en prijzen gin
gen verder bergafwaarts, terwijl de finan
cieele ontwrichting in verschillende landen
zich verder voltrok.
Als gevolg hiervan gleden de meeste Euro-
peesche landen af naar het zoo funeste pro
tectionisme, de afsluiting binnen eigen gren
zen, om te trachten althans het eigen land
van al-geheelen ondergang te redden.
Noodzakelijkerwijze zal ook ons land wor
den gedwongen tot tegenmaatregelen er
moeten gaan meezingen in het protectionis
tisch koor.
Het zijn groote verwoestingen, welke de
wereldcrisis heeft aangericht in de industrie.
We behoeven slechts de economische, fi
nancieele en sociale rubrieken in de dagbla
den na te gaan om daarvan telkens opnieuw
en steeds dieper te worden doordrongen.
Voortdurend leest men van inkrimping der
productie, geheele of gedeeltelijke' sluiting
der fabrieken, verkorting van arbeidstijden,
loonsverlaging, verminderde omzet, phantas-
tische daling van aandeelen in industrieels
ondernemingen en vooral van werkloosheid
In Duitschland en Engeland telt men de
werkloozen bij millioenen. De werkloosheid
is tenslotte de pijnlijkste vorm. waarin de
wereldcrisis zich aan ons voordoet.
Het is voor den buitenstaander niet ge
makkelijk de tragiek te beseffen, die de
werkloosheidscijfers inhouden. Dorre cijfers
welke in dit verslag zijn te vinden kunnen er
althans geen levend beeld van geven.
Tijdens het verslagjaar is ook in.ons land
de werkloosheid zoo toegenomen dat zij eer
ernstige' bedreiging is gaan vormen voor orizi
welvaart en ons volksbestaan, gezien de -ge
weldige offers, die de steunregelingen, werk
verschaffingen, enz. aan Rijk en Gemeenten
opdringen.
Aan het einde van het verslagjaar ver
toonden zich nog geen teekenen, welke op
verbetering van den toestand wezen, inte
gendeel zette de inzinking van het bedrijfs
leven zich onverminderd voort. Scherpe bin
nen- en buitenlandsche concurrentie, onvol
doende koopkracht, verminderde vraag, be
lemmering van den export door contingeh-
teering en andere beschermende maatrege
len en meer dergelijke ongunstige factoren
beletten iedere opleving der industrie.
Een droevig beeld van achteruitgang en
verval vertoonde de land- en tuinbouw. Zoo
lang de uiterste lage prijzen der landbouw
producten zich handhaven, zal ook hier van
opleving geen sprake kunnen zijn.
Verder zagen we in onze havens een op-
eenhooping van opgelegde schepen, stille ge
tuigen van den ontwrichten wereldhandel
en. mede als gevolg hiervan een geduchte in
zinking bij de binnenvaart.
Om kort te zijn kunnen wij wel zeggen,
dat bijna geen enkele tak van bedrijf aan de
economische ontreddering ontkwam. In meer
of mindere mate leden zij een kwijnend be
staan.
Het zal iedereen duidelijk zijn, dat de ar
beidsbeurzen onder zulke noodlottige omstan
dagheden, geen aangename taak te vervullen
kregen. Het bemiddelingswerk werd vaak op
den achtergrond gedrongen door de voor de
meestal geringe' personeelssterkte tè uitge
breide administratie, vooral van die der werk
loosheids verzekering, welke in dezen tijd
enorme afmetingen aannam.
Toch verheugt het ons te kunnen wijzen
op het feit, dat het aantal aanvragen van
werkgevers verre is gestegen boven het peil.
dat in 1930 werd bereikt en. dat het aantal
plaatsingen van werkzoekenden nog gunstig
afsteekt bij genoemd jaar.
Voor een groot deel is dit te danke'n aan
de groote en welwillende medewerking, die
de arbeidsbeurs van de zijde der groot-in
dustrie mocht ondervinden.
Dat wij dankbaar zijn voor het in ons ge
stelde vertrouwen, behoeft geen betoog
Gedurende het geheele jaar werd weder
om mondeling- en schriftelijk reclame voor
de arbeidsbemiddeling gemaakt, al kon dit.
1 om de hierboven vermelde redenen, niet zoo
intensief geschieden als het vorige jaar.
Vraag en aanbod worden wekelijks gepubli
ceerd in de plaatselijke bladen. Deze publi
caties blijven zich in de algemee'ne belang
stelling verheugen.
Voor de welwillende medewerking der pers
is een woord van dank liier op zijn plaat-s.
Den Rijksdienst der Werkloosheidsverzeke
ring en Arbeidsbemiddeling te 's-Graven-
hage en de Districts-Arbeidsbeurs te Haar
lem werden steeds de gevraagde gegevens
verstrekt, terwijl de samenwerking met beide
diensten, -niets te wenschen-
Een Handschrift.
De uitgever Emanuel Querido en de schrij
ver A. M- de Jong kennen ongetwijfeld beiden
hun Pappenheimers door en door. „Toen",
zegt Quérido, „hij ons in zijn glunderen een
voud het manuscript van „De dood van de
Patriarch" ter hand stelde en wij zijn prach
tig, zeer karakteristiek handschrift weer voor
de zooveelste maal voor ons hadden en door
lazen, kwam, mede op grond van de Jong's
zeldzame populariteit, een denkbeeld bij ons
op waarmee wij meenden het groote publiek
op origineele wijze te zullen verrassen. Wij
stelden de Jong namelijk spontaan voor, dit
kostelijke, vrij omvangrijke verhaal, gelijk
het daar in heel zijn geheime binnenskamer-
sche bewerking in het authentieke hand
schrift voor ons lag, te doen reproduceeren
en uit te geven, om daardoor heel lezend Hol
land de gelegenheid te geven zich in het bezit
te stellen van de Jong's handschrift. Wijl bij
ons weten, althans in Holland, nog nimmer
een geheel boek is facsimile is uitgegeven,
leek ons het denkbeeld, dit te volvoeren met
een boek van een zoo algemeen gelezen auteur
als de Jong, bijzonder aantrekkelijk. Het zou
dezen eminen-ten verteller allicht nog dichter
bij zijn lezers brengen. En de sensatie, nu een
boek te lezen in het handschrift van den
auteur, zou nieuw en van groote bekoring
zijn. En A. M. de Jong na eenige aarzeling
juichte ons origineele denkbeeld toe en
stemde er hartelijk en joviaal mee in. On
middellijk togen wij aan het werkenz.
Het resultaat ligt thans, ter recensie, op de
redactietafel. 122 pagina's in het authentie
ke handschrift van A. M. de Jong! Voor
iedereen te koop, tegen civielen prijs! Zijn
ouwe kapitein in Harderwijk, uit- de dagen
toen hij nog Frank van Weezei was en als
reserve-luitenant diende, heeft misschien een
oud „verzoekie" om uitzonderingsverlof van
'em bewaard in de hoop dat dit andere
authentieke specimen van zijn handschrift
nog eens met goud op een veiling betaald zou
worden! Maar dat kan de kompiescomman-
dant nu wel weggooien.
Werkelijk, de Jong schrijft een heel mooie
hand- Vast, rond en heel duidelijk. Napoleon,
als hij nog leefde, zou er beschaamd van
staan. In Emil Ludwig's boek over den grooten
keizer staat een minnebrief aan Maria Wa-
lewska in facsimile afgedrukt, en ik heb on
langs mijn pogen nog zitten afpijnigen om de
hanepooten des grooten mans te kunnen be
grijpen. Verder dan een woord of twintig
kwam ik niet, en twee fantastische gedach
ten rezen. Ten eerste: zou Maria er ooit uit
wijs hebben kunnen worden? Ten tweede:
heeft Grouchy zijn orders voor den slag bij
Waterloo wellicht niet kunnen lezen, en daar
door dien vreeselijken blunder gemaakt,
waarmee de slag verloren ging en het aange
zicht der wereld totaal veranderde?
Het is een geruststelling dat het moderne
genie zooveel duidelijker schrijft, al moge
„glundere eenvoud" dan niet het meest-
opvallende kenmerk van. deze uitgave (met
zulk een aankondiging erbij» zijn. Een knies
oor die dit de Jong euvel duidt. Wat zoudt gij
doen, lezer, als gij, uw Pappenheimers ken
nende, voeldet dat zij bij .duizenden naar de
sensatie van uw authentieke handschrift
zaten te snakken? En als uw uitgever, een
der gladste jongens in zijn vak, u zoo'n ori
gineel voorstel deed? Ook gij zoudt na
eenige aarzeling het toejuichen en er
hartelijk en joviaal mee instemmen.
Wie er nog aan twijfelen mocht dat A. M.
de Jong makkelijk werkt, wordt door het
lezen van dit boek van zijn twijfel geheel
ontheven. Er staan maar heel weinig doorha
lingen in het geclicheerde manuscript. Ove
rigens verhoogen zij de echtheid van het ge
val (de uitgever zou zeggen: de sensatie).
Mijn eenige bezwaar is, dat het boek ondanks
het mooie handschrift toeh niet zoo duidelijk
en vooral niet zoo overzichtelijk leest als een
normale uitgave. Ik houd het bij de letterkast
van den zetter, en blijf hem boven den che-
migraaf verkiezen. Ondervindt iedere be
roepsschrijver niet dat hij bij het nalezen
van de drukproeven zijn werk beter beoor-
deelen kan dan bij het nalezen van zijn ma
nuscript? Dit moet voor den lezer in nog
sterker mate gelden. Ik heb het ondervonden
bij de lezing van dit boek. Ondanks het dui
delijke handschrift zijn er af en toe woorden
waarbij men even twijfelt, en men komt er
niet zoo licht toe eens een passage te herle
zen. Het is tenslotte toch veel inspannender.
De behandeling van den titel is ook al
origineel. Op den rug staat als titel „de pa
triarch", voorop de kaft alleen het mono
gram van den schrijver, en binnen op de
eerste pagina dijt de titel pas verrassender-
wijze uit tot ,.De dood van de Patriarch".
De uitgever Querido heeft, om „consequent
een weinig buitennissig be blijven" in zijn
aankondiging niets willen zeggen omtrent
den inhoud Hij zal het van de critiek mis
schien wèl verwachten, al wil hij dat de in
houd „een verrassing zij". Nu, A. M. de Jong
is een buitengewoon knap verteller, en dab
heeft hij zich opnieuw getcond in dit boeien
de verhaal van den ouden schurk, die als
huisjesmelker, woekeraar en vrouwenverlei
der met ijzeren hand en strengen blik re
geert over „de Griebes", een buurtje waarin
een wonderlijk samenraapsel van menschen
zich onder zijn tyrannic bukt. De kracht van
zijn brutale, insolentie persoonlijkheid over-
he erscht allen. Tot de bekoorlijke' zigeunerin.1
Maja komt, die kracht breekt terwijl zij ten
slotte zelf voor hem bezwijkt en met hem.
vermoord wordt door den zwarten Janus,
haar man. Het Ls een rauwe maar een boeion-
de en aangrijpende vertelling. Ik zou haar
gaarne nog eens in gewonen druk willen
lezen
Misschien bij een toekomstige volgende'
editie, als de Pappenheimers eerst allen van'
het handschrift voorzien zijn?
HET VERGAAN VAN DE „NIGSE".
Naar het vergaan van het Duitsche oplei
dingsschip der marine „Niobe" waarbij onge
veer de geheele bemanning is verdronken,
zal een onderzoek worden ingesteld door den
krijgsraad.
