Het proces te Leipzig
op den derden dag.
ijmuider
Een dure grap.
De schat in 't oude Holland
COURANT.
MAANDAG 25 SEPTEMBER 1933
TWEEDE BLAD.
Het Proces te Leipzig.
pe eerste dagen van het proces tegen de
beschuldigden inzake den Rijksdagbrand te
Leipzig, voor het Duitsche Hooggerechtshof,
Lebben velerlei indrukken gewekt. Overigens
blijft men geneigd tot voorbehoud, omdat de
hoofdzaken nog niet in geding zijn gebracht.
Op deze wijze voortwerkend zal men vele
weken noodig hebben om tot een resultaat te
komen. Dit heeft het Hof blijkbaar zelf voor
zien, want bij den aanvang werd al medege
deeld dat na 11 October de zittingen te Berlijn
gehouden zouden worden. Of gedurende zoo
fangen tijd de wereldbelangstelling voor deze
zaak even intens kan blijven als gedurende
deze eerste dagen valt te betwijfelen.
In Engeland pleegt men de periode voor de
publieke belangstelling in een of andere ge
beurtenis op negen dagen te begrenzen, en
meestal klopt dat vrijwel. Die Engelsche op
vatting' is zelfs spreekwoordelijk geworden; de
uitdrukking „a nine days' wonder" geeft haar
weer. Het is te voorzien dat de belangstelling
voor dit strafproces-op-langen-termijn zal
zakken en af en toe zal herleven als er iets
onverwachts mocht gebeuren.
De Duitsche opvatting, dat de Hollander
Marinus van der Lubbe de hoofddader is, vindt
in het buitenland geen weerklank. Als hier
inderdaad van een internationaal communis
tisch complot sprake zou zijn, lijkt v. d. Lubbe
als leidende figuur onaanvaardbaar. Triester,
onbeduidender „hoofddader" in een proces
jpet politieken achtergrond kan men zich niet
voorstellen. Natuurlijk bestaat de mogelijkheid
dat zijn sufheid en zijn onverschillige afwij
zende houding tegenover hen, die hem als ver
dedigers terzijde hebben willen staan, gesimu
leerd zijn. Maar de vele onbeduidende en ver
warde briefjes uit vroeger tijd, die hij geschre
ven heeft en die gepubliceerd zijn, bewijzen
toch wel heel duidelijk dat men hier te doen
Üeeft met een jongen van uiterst geringe ont
wikkeling, die misschien als werktuig van
anderen heeft kunnen dienen maar toch zeker
geen leidende rol zal kunnen spelen in een
boosaardig complot en dan nog wel inter
nationaal. Zijn kennis van eigen taal is al
van de primitiefste soort; zijn kennis van
andere talen heeft blijkbaar vrijwel niets te
beteekenen. Als hoofdfiguur kan hij in dit
proces niet aannemelijk blijven.
Omtrent den opzet van het communistische
complot is tot dusver eigenlijk nog niets ge
bleken. Is er inderdaad, een complot ge
weest, dan zou Torgler, die van de vijf ver
dachten de eenige man-van-ontwikkeling
schijnt te zijn en die bovendien de eenige
Duitscher onder hen is, in het middenpunt van
de zaak dienen te komen.
De wijze waarop de president de zittingen
leidt heeft ongetwijfeld tot dusver in het bui
tenland geen slechten indruk gemaakt, maar
zijn verklaring bij den aanvang, dat men de
zaak zou behandelen onafhankelijk van de
buitenwereld, is wat boud geweest. Zeer ken
nelijk wordt Duitschland, en ook de Duitsche
rechtspraak, verdedigd tegenover buitenland-
sche opvattingen. Men heeft gisteren gerea
geerd op berichten in de Nederlandsehe pers,
op uitingen zelfs in dagbladen te Rio de
Janeiro, en gedebatteerd met het veelbespro
ken Bruinboek. Eenmaal op dezen weg zijnde,
zal men hem moeilijk meer kunnen verlaten.
En blijkbaar is dat ook niet de bedoeling. Het
is alsof het huidige Duitschland in de rechts
zaal te Leipzig zich staat uit te sloven om zich
jegenover het buitenland te rechtvaardigen.
Waarbij dan de Nederlandsehe pers ongetwij
feld nog als een uiterst mild beoordeelaar
geldt, want de toon van zeer veel Engelsche
Fransche, Zweedsche bladen.... om maar de,
pers van enkele landen te-noementegen
over het huidige Duitsche régime klinkt wel
buitengewoon veel scherper. Een blad van zoo
erkende standing al de Manchester Guardian
heeft b.v. verklaard, dat de getuigen die het
alibivan Tanef (een der drie Bulgaarsche
verdachten) bewijzen kunnen, opzettelijk niet
gedagvaard zijn. De Engelsche houding tegen
over Duitschland, die eenige jaren geleden nog
vriendschappelijk was, is sinds het optreden
der Hitler-regeering als een blad aan een
boom omgekeerd.
Hoe het proces zich verder ontwikkelen zal
moeten wij afwachten. De hoofdzaak: is de
Rijksdagbrand het gevolg geweest van een
internationaal communistisch complot, of
niet? is nog niet aan de orde geweest en blijft
een open vraag. Van v.d. Lubbe is tot dusver
gebleken dat hij sinds jaren niet meer tot de
groote communistische organisatie behoorde
en slechts deel uitmaakte van een klein groep
je met eigen opvattingen. Stond dit groepje
in connectie met de Duitsche communistische
partij, met de regeerende communisten in
Rusland? Was er dus inderdaad een machti
ge internationale communistische opzet, zich
richtend op den ondergang van West-Europa,
zooals de Duitsche Nationaal-socialisten zoo
herhaaldelijk verzekerd hebben? Dit is onein
dig interessanter dan de geenszins-belang-
wekkende figuur v. d. Lubbe, die nu al ver
naar het tweede plan is verschoven.
R. P.
BEVERWIJK
PERSONALIA.
Voor het politie diploma van den Neder-
landschen R.-K. Politiebond is geslaagd de
heer H. Berlee te Beverwijk.
ÜITKEERING WEGENFONDS.
De uitkieering uit het Rijkswiegenfonds is
over het jaar 1932 voor deze gemeente vast
gesteld oip f 11-50.
R.-K. STAATSPARTIJ EN
REGEERINGSPOLITIEK.
EEN SCHRIJVEN VAN RECHT EN PLICHT.
Het bestuur van de R.K. Kiesvereenigang
„Recht en P-licht" heeft in verband met de
op 30 Sept a.s. te Haarlem te houden Kamer
centrale, een schrijven gericht aan het diage-
lijksch bestuur van die R.K. Kamercentrale
aldaar. In dezen brief wordt o.m. het volgen-
die opgemerkt: Wij zouden het ten zeerste op
prijs stellen, indien de vergadering der Ka
mercentrale op 30 Sept. e.k. zich nog eens
uitdrukkelijk uitsprak tegen het neg steeds
voort kankerende kwaad van cummulatie van
functies, cummulatie van pensioenen en
cummulatie van functies en pensioenen.
De jongste gevallen (met name genoemd)
maken deze aangelegenheid tot een zaak, die
diringend o-m een bevredigende oplossing
vraagt.
Het wordt een opmerkelijk verschijnsel ge
acht, dat juist minder intelligente personen
van dergelijke cummulaties profiteexen.
Volkomen begrijpelijk is het dan ook, dat
heit volk door wrevel wordt aangegrepen, als
een minister van .financiën, die nalatig
blijft om 'in te grijpen, meent te moeten zeg
gen, dat verdere versobering noodzakelijk is,
terwijl hij blijkbaar niet beseft, dat hij tot
boeren, middenstanders, ambtenaren en ar
beiders spreekt, die door belastingdruk en
loonsverlagingen worden gedupeerd en aa-n
een langzame, maar zekere verarming zijn
blootgesteld.
In de tweede plaats, aldus het schrijven,
wenschen wij ons ernstig misnoegen uit te
spreken over de plannen der regeering, zoo-
als die tot uiting zijn gekomen in de Troon
rede. In deze stukken is absoluut niets te be
speuren van een constructieve welvaartspo-
litiek, van een maatschappelijken opbouw in
den geest van die Pauselijke Encyclieik „Qua-
dragesino Anno". Integendeel, zij bevatten
nieuwe -maatregelen van ellende voor tien
duizenden gezinnen. In plaats van opbouw,
verdere afbraak. Afbraak vain het onder
wijs, afbraak van sociale voorzorg, van het
Levenspeil van arbeiders, ambtenaren, mid-
denstanders.en boeren en nieuwe belastingen
in velerlei vormen op de steeds meer ver
armende burgerij, zonder dat de regeering
zich ook maar eeniger-mate bewust blijkt te
■zijn van de gevolgen haver belastingpolttiék
op liet maatschappelijk leven, op handel en
nijverheid, op land- en tuinbouw. Loonsver
lagingen, faillissementen, eexcuties, ontslag
van personeel, werkloosheid, belastingdruk,
bij voorkeur op groote gezinnen, heit wordt
alles gecontinueerd en sloopt volkomen de
koopkracht der bevolking. Wij achten het in
hooge mate noodzakelijk, dat de R.K. Staats
partij weigert de verantwoordelijkheid voor
dergelijke rege-eringspolitiek te dragen en
achten het meer dan urgent, zoowel uit een
•oogpunt vaan algeme-ene welvaart, al-s voor
het behoud der R.K. Staatspartij, dat aan de
(Een Kopenhaagsch blad, dat twee,
reeds in het Engelsche tijdschrift
Punch verschenen grappen, in
eenigszins anderen vorm heejt ge
publiceerd, is wegens schending
der auteurswet tot een boete ver
oordeeld).
Hij die boeken schrijft of vaerzen,
Zelfs de dwaas, die rijmen pleegt,
Wordt beschermd door de auteurswet,
Die zijn recht zwaarwichtig weegt.
Maar het was nog niet erg helder,
Of het grappenmakersras,
Voor elk geestig geesteskind je
Ook beschermd voor diefstal was.
Meestal is de groote kwestie,
Waar een grapje is ontstaan,
Zelfs voor wijze magistraten
Niet precies meer na te gaan.
Als de rechter, bij exceptie,
Wel den oorsprong vinden kan,
Maakt hij er (in Kopenhagen)
Naar wel blijkt, geen grapje van.
En de overtreder maakt zich
Er niet met een grapje af,
Tweedehandsche grapverkooping
Kan dus leiden tot een straf.
Eenerzijds kan ik begrijpen.
Dat u daarentegen zegt:
Is het noodig, dat een grapje
Ook aan banden wordt gelegd.
Anderzijds vind ik: een grapje
Zij geen vogelvrij-e buit,
Men bescherm' ze, of ze sterven
In deez' droeve tijden uit.
P. GASUS.
hand van de Encycliek Quadragesima Anno,
de R.K. Staatspartij een nieuwe welvaarts-
poliitiek va.n maatschappelijken opbouw gaat
volgen, waarvan het program in een beperkt
aanbal punten wordt vastgesteld en uitge
voerd.
JAARVERGADERING D. E. M.
De R.K. S. V. „D, E. M." houdt Donderdag
avond haar jaarvergadering in het ge-bouw
der K. S. A. «De agenda vermeldt o.m. het
jaarverslag van den penningmeester, be
stuursverkiezing wegens periodieke aftre
ding van de heeren D. Burger, R. Th.
Schram en H, B. Vlek, bespreking van een
in-do or training en de vaststelling van den
hoofdelijken omslag.
KRACHTSrORTSUCCESSEN.
De gewichtbeffers van onze plaatselijke
krachtsportvereeniiging „D. O. K." lneibben
Zaterdagavond met veel succes deelgenomen
aan de nationale wedstrijden- in worstelen en
gewichtheffen te Amsterdam.
Zij behaalden de volgende prijzen:
Vedergewicht: Rooymans 227 1/2 punt, 2de
prijs, N. v. d. Wel 212 1/2 p. 3e prijs.
Midden A-gewicht: C. G. Tabak 287 1/2 p.
2e prijs.
Midden B-gewicht: C. Duiker, 275 p. 2e pr.
Zwaargewicht: A Burger." 300 pnt., Ie prijs.
C. Vessies, 280 p. 2e prijs.
Twee Bulgaarsche verdachten gehoord.
Dimitrof windt zich op.
Van der Lubbe eet weer, na aanvankelijk voedsel te hebben geweigerd
Vandaag vertrekt de Amerikaan Byrd met zijn uit 70 menschen bestaand gezelschap naar
de Zuidpool. Bovende beide leiders Byrd midden en luitenant Noville (links); rechts
de jinancier van de onderneming Ruppert. Beneden: de bemanning van de „Bear", ,en
der beide expeditieschepen
Van der Lubbe nogmaals gehoord
In de zitting van Zaterdagmiddag van het
Rijksdagproces werd blijkens het Wolffver-
slag, alvorens het verhoor van den Bulgaar
Dimitrof werd hervat, eerst nog gesproken
over een uitlating, welke v. d. Lubbe zou heb
ben gedaan kort nadat hij werd gearresteerd.
De Berlijnsche politie-commissaris Heisig
herhaalt, dat hij de eerste ambtenaar is ge
weest, die v.d. Lubbe na zijn arrestatie over
de zaak heeft gehoord.
Landgerichtsdirektor Parisius merkt op:
Uit de acten blijkt, dat v. d. Lubbespoedig
na zijn arrestatie op de mededeeling, dat hij
zich waarschijnlijk voor het Rijksgerechtshof
te Leipzig zou moeten verantwoorden, gezegd
zou hebben: „Nou, dat is fijn; daar zal ik een
groote vlammende politieke rede houden!''
Tot dusver hebben wij niets van zulke vlam
mende redevoeringen gehoord; ik zou echter
willen vaststellen, of hij deze uitlating te
genover getuige heeft gedaan.
Heisig: Ik kan mij die uitspraak herinne
ren. Ik heb gelast, dat zij in het protocol werd
opgenomen.
De president vraagt verdachte, of hij
vroeger zulk een vlammende rede heeft aan
gekondigd.
Van der Lubbe kijkt eerst zwijgend naar
den vloer en murmelt dan zacht: „Neen".
Verhoor van Dimitrof
Het verhoor van den Bulgaar Dimitrof
wordt dan voortgezet.
Hij verklaart van Januari tot Juli 1929 in
verschillende Russische sanatoria te hebben
vertoefd in verband met een longziekte. Te
Moskou heeft hij een reis door Europa voor
bereid, waarbij het ér hem vooral om te doen
was propaganda te maken voor een verdere
uitbreiding van de komende nieuwe Bul
gaarsche amnestie-wet. Dit achtte hij noodigv
omdat de regeering weer de belangrijkste
leiders van de amnestie wilde uitzonderen.
In Juli kwam hij weer naar Berlijn.
Hij heeft Berlijn gekozen, omdat hij daar
het best zijn incognito heeft kunnen bewaren.
De president tracht dan vast te stellen, of
Dimitrof te Berlijn in het geheel geen aan
sluiting heeft gehad bij Duitsche communis
ten. Verdachte antwoordt dat hij een geheele
reeks Duitsche communisten te Moskou heeft
leeren kennen. Hij heeft echter maar zelden.,
misschien twee keer, met Duitsche commu
nisten over Bulgaarsche kwesties gesproken,
De president maakt verdachte er voorts op
merkzaam op, dat er bij zijn arrestatie een
boekje met telefoonnummers gevonden is.
Een der nummers betrof in omgekeerde
volgorde, dat van den communist Stacker,
een ander dat der Russische handelsvertegen
woordiging.
De president: U bent toch getrouwd?
Verdachte: Mijn- vrouw is in Mei j.l. in
Moskou overleden. Iri de acte van beschuldi
ging staat, dat ik mij, hoewel getrouwd, onder
den naam van dr. Schasla Schmidt met een
dame heb verloofd en ook gedrukte verlo
vingsaankondigingen heb rondgestuurd. Van
deze bewering is mij tijdens de instructie
geen mededeeling gedaan.
Den verdachte wordt aan een kaart ge
toond, waarop staat, dat Anni Krüger gebo
ren Matzmann en dr. John Schasla Schmidt,
Potsdam, hun verloving aankondigen. Opge
wonden verklaart Dimitrof, dat hij die kaart
voor het eerst ziet. Hoewel de president hem
voortdurend vermaant, windt Dimitrof zich
steeds meer op.
De president: Als u op dien toon verder
gaat, Dimitrof, breek ik de ondervraging af
en zullen wij overwegen, of u het proces ver
der nog mag bijwonen.
Dimitrof: Ik zou nog iets over mijn persoon
willen zeggen: Ik ben een geestdriftig vriend
der Sovjet-republiek en van Stalin, maar ik
ben nooit in Duitschland, of in een ander
land een afgezant geweest der Sovjet-Russi
sche communisten. Ik bestrijd die bewering-
van de acte van beschuldiging.
De president: Voor dergelijke uitlatingen
zal ik u later voldoenden tijd geven. Tot nu
toe heeft u laten uitkomen, dat u door en
door communist en een geestdriftig aanhanger
van het communisme is. dat u echter indi-
vidueele terreurdaden van de hand wijst en
beweert, dat u niets met den brand in den
Rijksdag te doen hebt.
Dimitrof: Ja. Mijn eenige schuld of onwet
tige handeling in Duitschland was, dat ik er
heb gewoond, zonder bij de politie aangemeld
te zijn.
Op desbetreffende vragen van den procu
reur-generaal bevestigt Dimitrof, dat hij lid
van het executieve comité van de internatio-
nale communistische partij was. Met de Roo-
de Hulporganisatie in Berlijn zou hij geen
relaties hebben onderhouden.
De rechercheur Bauch uit Berlijn geeft in
lichtingen over de herkomst van den valschen
pas van Dimitrof. Getuige heeft dezen pas,
welke op naam van Hediger stond, na een
kort onderzoek direct herkend' 'als een pro
duct van de roode communistische' valsche-
passenwerkplaats in Wilmersdorf.
Tenslotte blijkt, datDimitrof pas ha Mos
kou met de twee andere Bulgaren in contact
is gekomen.
Verhoor, van Popof
Het Hof gaat dan over tot het verhoor van
verdachte Popof, die in 1902 in--een Bul-
gaarsch dorp is geboren. Zijn vrouw woont in
Moskou. Verdachte geeft'toe, dat'hij In Juni
1932 wegens zijn lidmaatschap van het cen
traal comité der Bulgaarsche communisti
sche partij, bij verstek, tot 12^. jaar tuchthuis
straf en 15 jaar verlies van burgerrechten, is
veroordeeld.
Na de pauze komt de Oberreichsanwalt Wer
ner eerst even terug op de door dr. Sack ge
dane mededeeling over- de -berichtgeving der
Braziliaansche pers over het proces. Het is
hem gebleken, dat deze peï's niét door een der
aanwezige journalisten 'is bediend, daarmede
is de zaak afgedaan.
Dan wordt het verhoor van Popóf voortge
zet. Het blijkt, dat hij van 1925 tot 1929 te
Moskou heeft vertoefd. Eind 1929 werd hij
secretaris van de Bulgaarsche communisti
sche jeugdorganisatie en-voor dat doel reis
de hij naar Bulgarije. Eind October- 1931 werd
hij gearresteerd, doch hij--slaagde -er in te
vluchten en weer naar Moskou te- gaan.
De voorzitter vraagt- verdachte,, .te verkla
ren, waarom hij bij zijn eerste verhoor an
dere mededeelingen heeft gedaan over zijn
verblijfplaatsen dan later.-
Popof antwoordde daarop, dat hij vreesde
dat zijn mededeelingen 'aaiï dé Duitsche po
litie ook aan de Bulgaarsche autoriteiten ter
oore zouden komen. En hij wilde" niet dat de
Bulgaarsche politie iets zou hooren over zijn
verblijf in Rusland.
Op de vraag of hij te Berlijn in commu
nistische kringen heeft verkeérd antwoordt
Popof, dat hij nooit niet' 'een leidende per
soonlijkheid in pólit-ieke partijen 'ik' bijeen ge
weest en er ook geen kent,
Oberreichsanwalt dr. Werner: Waarom is
Berlijn eigenlijk een geschiktere plaats om
amnestie af te wachten dan Moskou?
Popof: Emigranten, die-uit. Rusland, direct
naar Bulgarije terugkeeren, .worden daar al
tijd vervolgd. Bovendien .was het een instruc
tie der partij, dat ik naar.Berlijn moest gaan
en vandaar uit zorgen, voor steunaan de
Bulgaarsche emigranten.
De zitting werd daarna verdaagd tot he
denmorgen half tien.
Proces zal eenige weken duren
Landgerichtsdirektor Parisius, die- optreedt
als tweede officier van- Justitie; heeft aan
een specialen verslaggever van de „Angriff"
een onderhoud toegestaan 'övér dén- vermoe-
delijken duur van het 'p'röces', Hij'" zeide, dat
dit nog wel eenige weken zal duren. Alle fei
ten, die van belang kunnen zijn, moeten uit
voerig worden behandeld. Dat geldt niet al
leen voor de gebeurtenissen bij de brand
stichting zelf, maar nog meer voor het aan-
toonen van contact van v. d. Lubbe met zijn
medeplichtigen en opdrachtgevers.
Bij het gedeelte van het procés, dat zich
te Berlijn zal afspelen, zullen ter plaatse
grondige onderzoekingen moeten worden ver
richt over de feitelijke gebeurtenissen bij en
na den brand.
Gedwongen voeding van Van der
Lubbe?
Van der Lubbe is Zaterdagavond, ha afloop
van de proces-zitting, zoo meldt. Wolff ten
slotte nog, door den gerechtelijken arts, dr.
Schütz, onderzocht. Het resultaat van het
onderzoek naar v. d. Lubbe's gezondheidstoe
stand formuleerde deze als volgt:
„Van der Lubbe bevindt zich in een toe
stand van lijdelijk verzet en psychischen af
weer en legt het er blijkbaar op aan, door het
teweeg brengen van volkomen krachteloos
heid het afbreken van het proces af te
dwingen. Zulk een houding komt ook overeen
met de aanwijzingen, die aan de leden der
communistische partij zijn gegeven ten op
zichte van hun houding voor dé rechtbank.
Voorloopig is Van der Lubbe nog in staat het
proces bij te wonen. Hij is ook in staat de
besprekingen te volgen. Mocht hij zijn hou
ding, van verzet niet opgeven, dan zal. natuur
lijk moeten worden overwogen, of men tot
gedwongen voeding zal overgaan. Van der
Lubbe krijgt in de gevangenis ziekenkost. Za
terdag is hem bijvoorbeeld vleesch met ge
bakken aardappels en groenten en boven
dien wijn en perziken gegeven. Hij heeft ech
ter niets gebruikt".
Later meldde Reuter uit Leipzig, dat Van- der
Lubbe weer eenig voedsel tot zich had ge
nomen.
FEUILLETON
(Een geval uit de practijk van
Wil J. Sanders, detective).
door UB O VAN EWOUD.
(Nadruk verboden.
24)
Ik heb er zelfs zoo'n flauw vermoeden
van, dat wij daarmee vanavond niets zullen
bereiken, want als ik mij niet sterk vergis,
heeft de professor zijn houding' sinds van
middag gewijzigd. Hij stelt geen prijs meer
op onze belangstelling voor zijn persoon en
als hij van plan is wat te ondernemen, zal hij
dat zeker in 't donker doen. Wij zullen daar
om waarschijnlijk ook vannacht een wacht
post moeten betrekken. Nu wij met ons vie-
ren zijn, levert dat niet zoo heel veel moei
lijkheden op. Het lijkt me het beste, Miel,
dat jij met den heer van Do-bben de uren
tusschen 11 en 3 voor je rekening neemt, ter
wijl de heer Nieuwenhuis en ik dan daarna
jullie taak zullen overnemen".
Wij allen vei'klaarden ons met dit voorstel
te kunnen vereenigen en Sanders deelde ons
i bijzondeiTeden mede, hoe hij zich
die wachtpost gedacht had. „Wij zullen", zoo
begon hij, „hierbij natuurlijk niet kunnen vol
staan met een eenvoudige bewaking van het
tuinpoortje en den hoofdingang, zooals wij
dat tot dusver gedaan hebben. Dat is slechts
mogelijk tot een uur of twaalf. Wanneer
straks de heer Nieuwenhuis in de eetzaal gaat
dineeren, blijven jullie beiden op je kamer. Ik
zal mijn maaltijd voor op het terras nutti
gen".
„Om half acht", zoo vervolgde hij met een
blik op zijn horloge, „neemt de heer v. Dob-
ben, de plaats van den heer Nieuwenhuis in,
terwijl jij, Miel, mij op het terras, of, zoo je
dat liever doet, in het café komt aflossen.
Hoofdzaak is, dat jij den ingang in het oog
kunt houden. Om kwart voor acht ontmoeten
de heer Nieuwenhuis en ik elkaar bij de Stein
poort om gezamenlijk een bezoek te brengen
aan het kasteel Pazlok. Het dunkt mij nl. niet
kwaad, dat wij dezen anders verloren tijd ten
nutte maken om eens een nader onderzoek
in te stellen naar de juiste verblijfplaats van
de verborgen schat. Overdag is daartoe
uiteraard weinig gelegenheid, omdat het
kasteel in dezen vacantietijd herhaaldelijk
door vreemdelingen wordt bezocht-. Ik heb
daarom vanmiddag nog een kort onderhoud
gehad met den burgemeester, die mij beloofd
heeft den hoofdbewaker van het slot te zullen
opdragen ons ook 's avonds toegang te ver:-
leenen. Hoé' laat wij van deze expeditie zul
len terugkeeren, is-natuurlijk niet-met ze
kerheid te zeggen, maar later dan midder
nacht zal het wel niet worden, omdat wij dan
kans zouden hebben den professor tegen het
lijf te loopen, want deze schijnt men waar
schijnlijk in het belang' van de wetenschap!
zelf in het bezit te hebben gesteld van een
sleutel van een zij-ingang. U ziet wel', dat de
medewerking van de autoriteiten hier niets te
wenschen overlaat Waren er meer sleutels
geweest, dan zou deze brave burgervader ze
ker ook mij een exemplaar ter hand hebben
gesteld. Nu bleef hem niets anders over dan
mij de medewerking van den hoofdbewaker
toe te zeggen. Slechts heb ik met de hand
op het hart moeten beloven niet met de op
gravingswerkzaamheden te zullen beginnen,
omdat daarvoor een vergunning noodig is
van het volledig stadsbestuur, dat overigens
morgen reeds over dit verzoek zal beslissen.
Ik twijfel er niet aan, of ook de hooggeleerde
professor zal zich bij deze voorwaarde hebben
moeten neerleggen, maar waar het ook voor
hem natuurlijk gewenscht is den noodigen
spoed te betrachten, lijkt het mij een uitge
zochte avond omzich eens wat nader te
oriënteeren.
Hoewel het personeel van het hotel hier
waarschijnlijk eerst ver na middernacht naar
bed gaat, is het voor jullie natuurlijk onmo
gelijk om tot drie uur in het café en de eet
zaal te blijven zitten. Dat zou allicht verba
zing. wekken bij den hotelier of bij iemand
van het personeel en waar verbazing in der
gelijke gevallen gelijk staat met nieuwsgie
righeid en waakzaamheid, moeten we die tot
eiken prijs zien te voorkomen. Nu is de om
geving van het hotel helaas niet van dien
aard, dat twee menschen zich gemakkelijk
verdekt kunnen opstellen. Je zoudt natuur
lijk quasi-onschuldig eenige malen de markt
met het aan den tuin grenzende steegje kun
nen rondwandelen, maar ook dat zou ver
moedelijk al spoedig opvallen en daarom heb
ik het plan overwogen om een auto te be
stellen, die dan bijvoorbeeld van twaalf uur
af op de markt zou kunnen parkeeren en
daar dan den geheelen nacht tot onze be
schikking blijft. Wij voorkomen daarmee te
vens, dat de professor nogmaals gelegenheid
krijgt zich, zooals vanmiddag in Eubing, aan
een achtervolging te onttrekken. Mochten
jullie dus vannacht schaduwwerk moeten ver
richten, verzuim dan vooral niet den chauf
feur op te dragen om langzaam te volgen, ook
al is er mijlen in den omtrek geen andere
auto te bekennen. Het bestellen van dien wa
gen zal ik straks voor mijn rekening nemen,
terwijl ik dan tevens even bij den hotelier
zal informeeren, of het mogelijk is vannacht
om drie uur het hotel te verlaten. Wij zullen
hem maar vertellen, dat de heer van Dobben
en ik buitengewone vischliefhebbers zijn, die
morgenochtend vroeg hun geluk eens willen
beproeven in de Weeske en het Drausenmeer,
dat ik vanmiddag van den trein uit bewon
derd heb en dat, volgens verhalen van eenige
medereizigers, buitengewoon vischrijk moet
zijn. Mocht hij me voor dit sympathieke doel
een sleutel ter hand stellen, dan zal ik dien
natuurlijk vanavond nog aan jullie geven,
zoodat je zonder eenig bezwaar vannacht het
hotel kunt binnenkomen. En daarmee, mijne
heeren", zoo besloot Sanders zijn uiteenzet
ting, meen ik ons krijgsplan voldoende te
hebben toegelicht. Ik mag de heeren nog wel
op het hart drukken vooral de noodige voor
zichtigheid te betrachten, want uit de erva
ringen, welke wij tot dusver hebben opge
daan, is wel op afdoende wijze gebleken, dat
wij met een gevaarlijk heerschap te doen.
hebben...."
Intermezzi.
Het werd een vrij vervelende avond, waar
bij zich aanvankelijk slechts één feit van be-
teekenis voordeed. Nieuwenhuis. die de kamer
vanSanders verlaten had om, zooals hem
was opgedragen, in de eetzaal te gaan dinee
ren, kwam reeds twee minuten later min of
meer buiten adem terug. Hij was op zijn
eigen kamer geweest om zich voor den maal
tijd wat op te frisschen en had daar op den
vloer voor de kamerdeur een briefje gevon
den, dat door iemand daar onderdoor moest'
zijn geschoven. De inhoud van het korte
epistel, dat zeer veel overeenkomst vertoon
de met dat, wat op zoo geheimzinnige wijze
•in den D-trein Berlijn—Koningsbergen in- ons"
