HET PROCES TE LEIPZIG.
Hoedensïrijd.
De schat in 't oude Holland
IjMUIDER COURANT. DONDERDAG 5 OCTOBER 1933
TWEEDE BLAD.
Waarom de zaak onmiddellijk bij het hoogste
gerecht kwam. De ketenen der verdachten
door Mr. B. W. STOMPS
Een vraag, die bij velen in Nederland gere
zen is. is. of het Reichs-Gericht te Leipzig wel
de bevoegde instantie is, om over deze brand
stichting te oordeelen. want het doet in Ne
derland wel zeer vreemd aan. dat deze brand
stichting terstond in eerste instantie voor het
hoogste Gerecht wordt behandeld. Wij kennen
jn Nederland ook eenige gevallen, waarbij ons
hoogste Rechts-College in eerste instantie
kennis neemt van strafbare feiten en wel van
ambtsmisdrijven en ambtsovertredingen, be
gaan door de leden der Staten-Generaal, door
Ministers, door de Gouverneurs-Generaal, de
leden van den Raad van State en de Commis
sarissen der Koningin in de provincies.
Tevens neemt de Hooge Raad in eerste res
sort kennis van misdrijven als zeeroof en
kaapvaart. Van een vonnis van onzen Hoogen
Raad in eerste en tegelijk laatste ressort ge
wezen, is geen hooger beroep en ook geen cas
satie mogelijk. Het eenige wat een schuldig
bevondene hiertegen nog doen kan. is revisie
of gratie vragen.
Het hoogste Duitsche Gerecht, het Reichs-
Gericht te Leipzig, oordeelt in strafzaken, in
eerste en laatste ressort in gevallen van hoog
verraad, landverraad, oorlogsverraad en spion-
nage-misdrijven.
Hoogverraad wordt in de Duitsche Strafwet
in de artikelen 80 en volgende, omschreven.
Artikel 80 kan buiten beschouwing blijven,
want dit artikel slaat op moord en poging tot
moord op den keizer, terwijl het eerste lid van
art. 81 ook op het oogenblik geen waarde
heeft, omdat het betreft ongeveer hetzelfde
strafbare feit, gepleegd jegens een Bondsvorst.
Belangrijk is echter het 2de lid van art. 81,
dat als hoogverraad kwalificeert het geweld
dadig het staatsbestel van het Duitsche Rijk
veranderen, artikel 82 nu zegt, dat als een
handeling, waardoor het misdrijf van hoog
verraad voltooid wordt, moet worden
beschouwd iedere handeling, waardoor het
voornemen onmiddellijk tot uitvoering zal
worden gebracht.
Op het misdrijf van artikel 80 stond van
oudsher als sanctie de doodstraf op het
misdrijf van artikel 81, en ook van 82, stond
als sanctie levenslange tuchthuisstraf, óf
levenslange vestingstraf, en slechts, indien
verzachtende omstandigheden in aanmerking
genomen konden worden, kon vestingstraf van
minstens 5 jaar worden opgelegd.
Onder den druk der omstandigheden is op
28 Februari 1933 de straf voor hoog- en land
verraad verscherpt, terwijl bovendien op 4
April 1933 een „Wet tot afweer van po
litieke gewelddaden" is afgekondigd,
die uit slechts 2 artikelen bestaat, waarvan,
voor ons slechts van belang is het 2de lid van
artikel 1, dat zegt;
Wie een gebouw, dat dienstig is voor open
bare doeleinden, in brand steekt of in de lucht
laat springen, of wie brand sticht, enz. met
liet oogmerk bij de bevolking angst of schrik
te verwekken, kan met den dood of met
levenslange tuchthuisstraf, of met tuchthuis
straf van 15 jaren worden gestraft, voorzoover
tot dusver mildere straffen geëischt waren.
Dit is dus het beruchte artikel in de Straf-
wet met terugwerkende kracht, waarover
reeds zooveel is geschreven, en hier moet ik
een onjuistheid, die in de Nederlandsche dag
bladpers heeft gestaan, weerleggen. Men heeft
n.l. gezegd, dat ik het plan had om, indien ik
als verdediger zou zijn toegelaten, in mijn
pleidooi te zeggen, dat dit artikel niet zou
gelden. Dit is onjuist. De wet is er nueen
maal en de rechter moet de wet toepasseri. Het
eenige wat ik hieromtrent in een pleidooi zou
kunnen zeggen, is, dat de wet er nu eenmaal
is en dat zoo'n wet in een onrustigen tijd ge
maakt is, maar dat ik dringend zou willen
vragen zooveel maanden na den daad die wet
niét in al haar gestrengheid toe te passen,
omdat toepassing van deze wet strijdig zou
zijn met het diepste rechtsgevoel.
Deze nieuwe wet is. voor zoover ik weet, een
unicum in de geschiedenis van het Strafrecht,
want het is toch te allen tijde een van de fun
damenten van het Strafrecht geweest, dat
geen straf kon worden opgelegd, zonder voor
afgaande strafbepaling, en ik geloof wel, dat
de wereld buiten Duitschland deze wet, in al
haar gestrengheid toegepast, een strafrech
telijk monstrum zou noemen, maar ik geloof
niet, dat in Duitschland in rustigen tijd liet
elementaire rechtsgevoel zou verdwijnen, zoo
dat wij deze wet moeten beschouwen als in
revolutietijd geboren en als een wet, die moge
lijk nimmer zal worden toegepast.
Er is mij ook gevraagd, hoe het mogelijk is.
dat de verdachten in dit proces zoo lang ge
ketend zijn gehouden, en of dit geoorloofd
was, en mijn antwoord hierop luidt, dat in
derdaad de Duitsche wet de mogelijkheid tot
deze o.i. barbaarsche handelwijze biedt. In
art. 116, Strafvordering, wordt n.l. voorge
schreven, dat de zich in hechtenis bevindende
zooveel mogelijk van andere gescheiden moet
worden gehouden en niet in de zelfde ruimte
met strafgevangenen mag vertoeven. Met zijn
toestemming kan echter van dit voorschrift
worden afgeweken. Aan de zich in hechtenis
bevindenden mogen slechts zulke beperkingen
worden opgelegd als dienstig zijn tot beveili
ging van "de hechtenis en tor. bewaring van de
orde in de gevangenis. Ketenen mogen den
verdachte slechts dan worden aangelegd,
wanneer het wegens de bijzondere gevaarlijk
heid van zijn persoon, en met name ter bevei
liging van anderen, noodzakelijk lijkt, of wan
neer hij een zelfmoordpoging of ontvluch
tingspoging heeft gedaan, of heeft voorbereid.
Bij de behandeling ter terechtzitting moet hij
niet geketend zijn. Hoe men echter wil goed
praten. dat men deze 5 verdachten maanden
lang (Torgler en Dimitroff zeiden beiden
openlijk bij hun verhoor: ,.Vijf maanden
lang!")dag en nacht op een buitengewoon
hinderlijke wijze heeft geketend gehouden, is
mij een raadsel. Men had hen namelijk een
ketting om het middel gesloten, waaraan op
de borst de beide polsen weer met stalen slo
ten waren vastgemaakt. Het is mij opgevallen,
dat toen op 21 September de terechtzitting
begon, van der Lubbe, dus in strijd met arti
kel 116, nog steeds op die wijze geboeid was,
zooals de lezers ook uit de foto's in de dag
bladen hebben kunnen zien; eerst later heeft
men hem die ketenen afgedaan, en bij de zeer
passieve houding, die Van der Lubbe tijdens
de zittingsdagen, die ik heb bijgewoond, heeft
aangenomen, is het mij opgevallen, dat als
Van der Lubbe opstond, hij als het ware in
stinctmatig zijn handen bracht in de hou
ding, die zij blijkbaar 7 maanden lang. dag en
nacht, hebben gehad. Men moge verklaren,
dat de verdachten niet z'ijnmishan del d,
voor mijn gevoel staat een dergelijke behande
ling gelijk met een mishandeling.
(Nadruk verboden).
BEVERWIJK
RAADSVERGADERING.
De gemeenteraad vergadert op Donderdag
12 October 1933 des namiddags te half acht.
Punten van behandeling;
1. Benoeming van:
a. 4 leden der Commissie van bijstand in
het beheer der bedrijven.
b. 4 leden der Commissie van bijstand in
het beheer der Openbare Werken.
c. 4 leden der Commissie van bijstand in
het beheer der Financiën.
d. 4 leden der Commissie van bijstand in
het beheer van het Openbaar Slachthuis.
2. Voorstel tot herbenoeming in tijdelij
ken dienst van mej. C. Kaaskooper tot
leerares in koken enz. aan de Huishoud- en
Industrieschool voor den cursus 1933/34.
3. Voorstel van de leden C. Versteeg en
N. J. Out tot niet-toepassing van het raads
besluit d.d. 29 Augustus j.l. (salariskorting)
op de jaarwedden van de ambtenaren van
de instelling Maatschappelijk Hulpbetoon.
4. Vaststelling gewijzigd partieel uitbrei
dingsplan voor zooveel betreft de gronden,
ingesloten door de Baanstraat en de Graaf
wijkstraat.
5. Aanbieding gemeente-rekening, dienst
1932.
6. Mededeelingen en ingekomen stukken
en hetgeen verder ter tafel zal worden ge
bracht.
7. Besloten zitting (Belastingreclames)
GEMEENTELIJKE HUISHOUD- EN
INDUSTRIESCHOOL.
B. en W. hebben den Raad voorgesteld met
ingang van 1 Sept. in tijdelijken dienst voor
den cursus 1933-1934 tot leerares in koken
en voedingsleer aan de Gemeentelijke Huis
houd- en Industrieschool te benoemen Mej.
C. Kaaskooper, sedert 1 Maart 1933 als zoo
danig aan de school tijdelijk werkzaam.
VASTSTELLING UITBREIDINGSPLAN.
Met betrekking tot het in de raadsvergade
ring van 29 Augustus j.l. voorloopig vastge
stelde gewijzigd uitbreidingsplan voor zoo
veel betreft de gronden, ingesloten door de
Baanstraat, den Jan Alsweg, de Koningstraat
en den Patersweg, deelen B. en W. den Raad
mede, dat het ontwerp van dit plan en de
daarbij behoorende bebouwingsvoorschriften
voor een ieder ter inzage hebben gelegen ter
gemeente-secretarie van 2 tot en met 10 Sep
tember j.l. Bezwaren tegen voormeld ont
werp zijn niet ingekomen.
B. en W. stellen den Raad mitsdien voor
het gewijzigde partieele uitbreidingsplan met
de daarbij behoorende bebouwingsvoorschrif
ten, hierboven bedoeld, thans definitief vast
te stellen.
(In Amerika breidt zich de zonder-
hoed-mode onder de mannen sterk
uit en de hoedenf abrikanten, die
zich met ondergang bedreigd voe
len. zijn een scherpe actie ertegen
begonnen)
Amerikaansche hoedenmakers
Zijn tot actie opgewekt.
Want hun mannelijke klanten
Houden zich niet meer gedekt.
Met de hoedenfabricage
Loopt het gauw en leelijk mis,
Als de man onder een hoedje
Plots niet meer te vangen is.
Zooveel hoofden zooveel zinnen.
Maar dit spreekwoord klopt niet goed,
Met het feit dat zooveel hoofden
Eens van zin zijn zonder hoed.
Deze actie wordt gestreden,
Onder meer. op dezen grond:
Als een hoofd teveel ge-zond is
Is dat hoofd niet meer gezond.
Zonder is nog niet ge - zonder.
Het komt zonde meer nabij.
Zonde van die bloot-e hoofden
En de hoedenmakerlj.
Die betoogt nu, dat in 't leven
Elk den ander steunen most,
Zeggend: laat ons u behoeden.
Dan zijn wij meteen behoed.
P. GAEL'S.
op 288. Het was voor de biljarllefhebbers een
aardige avond, waarop voor hen niet alleen
veel te genieten, maar ook veei te leeren viel
DE HAASTIGE WIELRIJDER EN EEN DURE
KONINGIN-v..-AG.
De haastige wielrijder, die op Koninginne
dag onmiddellijk na afloop van de aubade met
groote snelheid een juffrouw uit Assendelft
aanreed, werd door den Haarlemschen Kan
tonrechter tot f 15 boete subs. 10 dagen hech
tenis veroordeeld.
HET VERLOOP VAN DE
GROENTENMARKT.
GROOTE VERSCHEIDENHEID VAN
PRODUCTEN.
DE SALARISKORTING VOOR HET GE-
MEENTEPERSONEEL.
De heeren N. J. Out en C. Versteeg heb
ben bij den gemeenteraad een voorstel in
gediend. om de salariskorting van zes pCt.
voor het gemeentepersoneel niet in toepas
sing te brengen op de beide ambtenaren van
de instelling „Maatschappelijk Hulpbetoon".
De voorstellers zijn de meening toegedaan,
dat het wenschelijker zou zijn, om de sala
risverlaging voor deze beide ambtenaren
niet toe te passen, omdat zij boven hun nor
male zeer druk bezette dagtaak twee avon
den, n.l. Maandags en Vrijdags in functie
zijn en omdat hun functie van tijdelijken
aard is.
B. en W. hebben den Raad omtrent dit
voorstel medegedeeld, dat er geen bijzonde
re redenen aanwezig zijn, om de korting op
de wedden van de hierboven bedoelde amb
tenaren van de instelling Maatschappelijk
Hulpbetoon niet toe te passen. Omtrent het
verrichten van extra werkzaamheden door
bedoelde functionarissen, merken B. en W.
op. dat dit werkzaamheden betreft, aan het
ambt verbonden, waarvan de omvang voor
af bekend was. B. en W. hebben den'Raad
in overweging gegeven het voorstel te ver
werpen.
KENNEMER MOTORCLUB.
.De Kennemer Motorclub heeft voor Zon
dag a.s. een toer-rit door Noord-Holland,
georganiseerd voor de leden, die nog in het
bezit zijn van een wegenbelastingkaart. De
rit gaat langs mooie wegen naar Den Hel
der. De start is bepaald op Zondagmorgen
half tien vanaf .het clubhuis „Suisse" in- de
Breestraat. Het bestuur rekent op de op
komst van alle leden.
BILJART-WEDSTRIJD.
Woensdagavond heeft de bekende Rotte r-
daimsche Prof. Solien in Hoitel „Oud-Meeren-
stein" een partij gespeeld tegen den amateur
Sam. Muys uiit Alkmaar. De prof gaf zijn
tegenstander een voorgift van 400 caramboles
doch hij vermocht dezen voorsprong niet in
te loopen. Wel maakte Soliën egn mooie serie
van 104 punten, maar daarna waren eenige
minder goede beurten, dat Muys zijn 100
c "unboleis kon uitspelen.-
De prof., die zich een zeer sportieven en
aangenamen tegenstander toonde, eindigde
Ondanks het jaar ongemerkt weer flinke
vorderingen gemaakt heeft en wij ons reeds
in het laatste kwartaal bevinden bieden de
aanvoeren nog een groote verscheidenheid
en een ruime keuze van producten. Het is
echter jammer dat ofschoon het aanbod van
sommige producten onze bewondering af
dwingt, de prijzen in de meeste gevallen niet
hiermede in evenredigheid zijn. De afgeloo-
pen week was dan ook nog weinig verande
ring in den algemeenen toestand te ont
dekken en stonden de prijzen geregeld op
laag peil. De aanvoer van boonen was ook
deze week nog buiten verwachting zeer ruim
te noemen, waaraan het mooie weer dan ook
zeker niet vreemd zal zijn. De aanvoer van
snijboonen was wel iets minder doch bleek
toch nog ruimschoots aan de vraag te kun
nen voldoen. De handel vertoonde niet veel
leven en de prijzen stonden naar soort zoo
ongeveer van 512 cent per K.G.
Dubbele boonen kwamen nog in groote
kwantums voor en ondervonden vooral voor
eenigszins afwijkende kwaliteit een stuggen
handel. De noteerhigen die geregeld naar
soort stonden van 39 cent wijzigden de
laatste veiling voor de betere soorten met
een kleine verbetering. Van de andere soor
ten spercieboonen bleven de prijzen vrij wel
ongewijzigd al maakten soms een extra par
tij een uitzondering.
Pronkboonen hadden eveneens weinig be
langstelling meer en brachten het zoo p.m.
van 45 cent per K.G.
Spinazie heeft den laatsten tijd weinig af
trek en voor dit product waren de prijzen
van het verkochte zeer laag terwijl weer
zeer veel partijen zelfs geen bod konden
krijgen.
Andijvie had eveneens geen gunstig ont
haal en kwam geregeld aan veel te lage prij
zen. De noteeringen wisselden naar kwali
teit van 1535 cent per kist.
Postelein wilde zich ook nog niet herstel
len en al kon een enkel partijtje aan een
redeli,jk prijsje komen een groot gedeelte
komt nog slechts aan den minimumprijs.
Bloemkool zakte dén laatsten tijd steeds
meer naar beneden en kwam in deze week
voor goede kwaliteitaan noteeringen van
57 cent.terwijl mindere soorten bijna geen
aandachthebben.
Tomaten waarvan, de aanvoeren ook uit
de natuur van flinke beteekenis waren wer
den de laatste dagen iets williger afgeno
men,. de noteeringen brachten echter nog
geen verbetering en bleven vrijwel staan op
van 26 cent per K.G.
De aanvoer van bospeen is nog zeer om
vangrijk en hiervan willen de prijzen zich
ook nog maar niet in gunstiger richting be
wegen. Ook deze week bleven de noteeringen
cirkelen van 36 cent per bos.
De verschillende koolsoorten gingen naar
mate van aanvoer met de prijzen steeds
meer naar beneden en hiervan gingen dan
ook alle partijen voor zeer lage prijzen van
de hand.
De aanvoer van druiven bepaalt zich nog
tot geringe hoeveelheden, hiervan wisselden
de noteermgen naar kwaliteit van 2430
cent per K.G.
OPENBARE LEESZAAL EN
BIBLIOTHEEK.
Het bestuur van de Openbare Leeszaal, ge
vestigd Noorderparklaan 19 vei'zoekt ovrs nog
eens de aandacht te vestigen op de sedert
December 1919 bestaand? Leeszaal en Biblio
theek, toegankelijk vcor de leden van de Ver-
eeniging tot Oprichting en Instandhouding
van een Openbare Leeszaal en Bibliotheek te
Beverwijk.
De leesbibliotheek beschikt over een zeer
root aantal mooie werken van verschillende
aard. w.o. vele romans, studie-boeken op elk
gebied, alsmede Duitsche-, Engeische- en
Fransche werken, enz.
Al deze werken worden gratis uitgeleend aan
de leden der vereeniging.
De leestijd voor een roman bedraagt 14
dagen; vcor elk ander werk vier weken.
Woordenboeken, atlassen, plaatwerken en
andere door de directie aan te wijzen boeken
die niet worden uitgeleend, kunnen de leden in
de leeszaal lezen.
De contributie voor het lidmaatschap van
de vereeniging kan dcor de leden zelf worden
bepaald, doch bedraagt, minstens een gulden
per jaar. Wie dus meer kan betalen, geve
meer.
De leeszaal is geopend iedieren werkdag, be-
h-'.ve des Woensdags van 7 tot 9 uur n,m.
Voor het lidmaatschap kar. men zich op
geven aan de leeszaal bij de bibliothecaris of
bij den penningmeester Ph. M. Pattes, H. Eur-
gersstraat no, 5 te Beverwijk.
Al heeft men geen gelegenheid of interesse
tot lezen, men kan toch deze nuttige instelling
steunen door het lidmaatschap, wat vooral
in deze moeilijke tijdsomstandigheden zeer ge-
wenscht is.
VELSEN
VOOR DE ZUIGELÏNGENZORG
VAN „HET WITTE KRUIS".
PRACHTIG RESULTAAT VAN DEN
BLOEMPJESVERKOOP.
Gisteren waren in alle deelen der gemeente
ijverige dames aan het werk voor den ver
koop van het „Zuigelingen bloempje". Het
'resultaat was van dien aard, dat zonder over
drijving gezegd kan worden, dat. het voor de
Vrisensche zuigelingen een goede dag is ge
weest. Wij willen gaarne namens het b°->ur
den dank overbrengen aan alien, die het
hunne tot het welslagen van deze collectedag
hebben bijgedragen in het bijzonder tot de
collectrices. die zich zoo dapper va.n haar taak
gekweten hebben.
De totale opbrengst in de gemeente bedroeg
f 799.23. Gecollecteerd werd in Urm;::'.en
f 270.31 1/2, in IJmuiden-Oost f 123.21 L2. in
Velsen en Velsen-Noord f 253,06 1/2 en in Sant
poort, f 152.63 1/2.
Uit het resultaat blijkt duidelijk dat het
werk van „Zuigelingenzorg'" door de ingeze
tenen. ten zeerste gewaardeerd wordt.
VEEL VRAAG NAAR ONBEHEERDE
RIJWIELEN.
Een inwoner van Velsen heeft aangifte ge
daan van diefstal van zijn rijwiel, dat hij had
geplaatst op een bouwterrein aan den Stations
weg.
SPREEKUUR BURGEMEESTER.
De burgemeester is vér hint1'""1 heden en
a.s. Donderdag spreekuur te houden.
ZATERDAGMIDDAG-COMPETITIE.
A.s. Zaterdagmiddag 3 uur speelt V. J. B. op
haar terrein in Rooswijk tegen Kennemer-
land IV.
„IN DEN MAALSTROOM DES LEVENS".
De plaatselijke afdeeling van den Chr. Ge-
heelonthoudersbond geeft Vrijdag 11 October
een filmvertooning in het gymnastieklokaal
der Chr. School, van Langeveldtstraat.
Vertoond zal worden de film „In den maal
stroom des Levens".
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM. 4 October.
Bevallen 28 September: H. E. Hekelaar
Michel, z.; 29 September: A. R. Beneker
van Groningen, d.; M. de Jager—Mikmak,
d.30 September: J. KerstenKaspers, z.;
J. H. H. Sijbrands—Kuijpers, z.; J. Menks—
Beers, z.; M. C. H. Beumer—Zoon, d.; 2 Oc
tober: M. H. de BoerNiemöller. d.; W. Tol—
Jonk, z.; A. v. d. Brink—ten Wolde, z.
Overleden 29 September: L Rijneveld, 43
j„ Hieronymus van Alphenstraat; C. J., 7
mnd., d. v. P. Duivenvoorden, Kamperlaan.
In Brussel had een protestdemonstratie van levensmiddelenhandelaren plaats tegen de
hooge belasting. De kop van den stoet droeg een doek mee met de opschriften „Mort aux
taxes" en de Vlaamsche vertaling ,jDoodt de taksen".
AGENDA TE HAARLEM
DONDERDAG 5 OCTOBER
Luxor Theater: „De mummie" 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Ein Lied fiir Dich".
Tooneel: Kaye, d'Artois en Philips. 7 en 9.15 u.
Palace: „Au nom de la loi". Tooneel 3 Wil-
lards. 7 en 9.15 uur.
VRIJDAG 6 OCTOBER
Bioscopen, nieuw programma.
FEUILLETON
(Een geval uit de practijk van
Wil J. Sanders, detective).
33)
door UDO VAN EWOUD.
(Nadruk verboden.
Een kleine sensatie beleefden wij nog
slechts tegen elf uur, toen wij ons ter ruste
wilden begeven. Sanders had ditmaal, als
wijze voorzorgsmaatregel, de ons toegewezen
slaapcoupé's grondig geïnspecteerd en even
eens een onderzoek ingesteld naar de be
trouwbaarheid van de bewoners der aangren
zende compartimenten. Toen wij echter in de
lang van den slaapwagen elkaar wederkeerig
een goede nachtrust toewenschten, ontdekte
de detective op de deur van de coupé, waarin
Nieuwenhuis en hij den nacht zouden door
brengen, een stukje papier, dat, opgevouwen
met een punaise in het hout was gestoken,
bi het licht van een lamp, welke de, in de
gang heerschende duisternis slechts ten deele
verbrak, namen wij kennis van den inhoud,
die zich, in groote drukletters geschreven,
biet moeilijk ontcijferen liet.
Verstandig gehandeld. Tot de grens
zal ik u ongezien vergezellen. Dan
keer ik terug en zult u nooit meer
van mij hooren.
Toen wij het gelezen hadden, vouwde San
ders het papier nadenkend tusschen de vin
gers, om zich daarna met een impulsieve be
weging tot ons te wenden.
„Dit verandert mijn plan", zei hij. „Ik zal
nu tot mijn spijt niet tot Berlijn door kunnen
reizen. Op het eerstvolgende station verlaat
ik den trein"
„Maar waarombegon Nieuwenhuis,
doch de detective belette hem zelfs zijn vraag
te beëindigen.
„Het spijt mij op dit oogenblik geen tekst
en uitleg te kunnen geven"', zei hij, een reis
gids te voorschijn halende en daarmee mid
den onder de lamp post vattende. „Het zou
mij te veel tijd kosten en bovendien mag ik
nog niet spreken. Mijn plan wordt omver ge
worpen door dit briefje, dat ik niet had voor
zien en dat bewijst, dat de man zich op een
andere plaats bevindt dan ik vermoedde."
Hij bladerde haastig in het spoorboekje en
hield het bij een bepaalde pagina zoo, dat het
spaarzame licht van de lamp er bovenop viel.
Daarna keek hij op zijn horloge.
„Over een uur zijn wij in Scheidemühl.
Daar verlaat ik den trein. Ik zal dus van deze
slaapcoupé geen gebruik maken. Overigens
zullen jullie beiden het gerust zonder mij
kunnen stellen, wanneer je rechtstreeks door
reist. Het gevaar is nu geweken".
Ik had nog een vraag op de lippen, maar
sprak deze niet uit. Sanders bemerkte even
wel mijn aarzeling en scheen mijn gedachten
te raden. Hij reikte mij de hand en zei: ..Hoe
lang ik nog noodig zal hebben om achter de
waarheid te komen, weet ik niet, Miel. Het
spijt me. dat ik je zoo moet laten gaan, maar
ik verzeker je, dat het mij niet aan mededeel
zaamheid zal ontbreken, wanneer ik den tijd
daartoe gekomen acht" Daarna gaf hij ook
Nieuwenhuis de hand ten afscheid, wenschte
ons goede reis en verliet den slaapwagen.
Een uur lang bleef ik wakker en toen de
trein in Schneidemühl stopte, boog ik mij uit
het venster van mijn slaapcoupé om te zien
v/aar Sanders bleef Ik zag hem den trein ver
laten en zich haastig naar den uitgang spoe
den.
„Ook nieuwsgierig?" hoorde ik op dat mo
ment een stem naast mij en ik zag het hoofd
van Nieuwenhuis, dat in de aangrenzende
coupé eveneens uit het venster stak.
Dagen van spanning.
Onze verdere reis naar Holland had slecht*
één bezwaar, lil". dat zij te lang duurde. Nu
wij door Sanders eenvoudig uitgeschakeld
waren en wij dus voorloopig geen aandeel
meer zouden hebben in den loop der dingen,
gevoelden wij merkwaardigerwijze beiden nog
slechts behoefte zoo spoedig mogelijk het ge
wone werk weer te kunnen hervatten. Daar
bij kwam nog, dat Nieuwenhuis' aanwezig
heid in Haarlem thans dringend noodzake
lijk was en waar ook ik mij verbeeldde, dat de
brieven der „Mercuur"-correspondenten het
niet langer zonder mijn zorg zouden kunnen
stellen, dachten wij er zelfs een oogenblik
over den verderen tocht van Berlijn af maar
per vliegtuig te maken.-
Nieuwenhuis begon er over. toen ik den
volgenden morgen aan het ontbijt tegenover
hem zat. maar een zorgvuldige bestudeering
van het. door den kellner van den restauratie
wagen bezorgde „Verkehrsbuch" leerde ons,
dat wij in Berlijn onmiddellijk aansluiting
zouden hebben aan den D-trein naaf Hol
land, terwijl met een rit naar het vliegveld
Tempelhof en het vertrek van het eerstvol
gende vliegtuig naar Amsterdam nog min
stens vier uren gemoeid zouden zijn.
Dies besloten wij de reis per trein voort te
zetten, maar' toen wij ons een half uur later
met een flinke hoeveelheid lectuur in een
hoekje van de coupé installeerden, kostte het
ons toch eenige moeite vrede te hebben met
het vooruitzicht nu nog eens een geheelen
dag tusschen de wielen te moeten doorbren
gen.
Het onderwerp, dat ons nu bijna een week
lang had bezig gehouden, werd vrijwel niet
meer aangeroerd. Het kwam slechts even ter
sprake, toen ik in de „Berliner Illustrirte"
een afbeelding zag van een landschap in Oost
Pruisen, hetgeen mij aanleiding gaf tot de
opmerking, dat dit deel van het Duitsche rijk
zeker heel wat meer door vreemdelingen zou
worden bezocht, wanneer het wat meer on
der de aandacht van het publiek werd ge
bracht.
Nieuwenhuis bleek dit volkomen met mij
eens ..maar toch", zoo liet hij er op volgen,
„hoop Ik er nooit meer te komen. De herinne
ring aan hetgeen zich in dat land der 3000
meren heeft afgespeeld, zal mij m'n geheele
leven bij blijven".
..De resultaten van het onderzoek van den
Mühlheim naar den verborgen schat konden
echter wel eens van dien aard zijn, dat uw
overkomst noodzakelijk is", merkte ik op,
maar Nieuwenhuis bleek daarvan voorloopig
niet te willen hooren.
„Ik maak mij dienaangaande geen illusies",
zei hij. „Eerlijk gezegd, heb ik m'n vertrouwen
in de geheele zaak verloren en niets was mij
liever dan dat ik haar bij mijn aankomst in
Haarlem voor goed zou kunnen vergeten. Ik
geloof niet, dat de heer Mühlheim met zijn
opgravingen iets zal bereiken hij zelf bleek
trouwens ook verre van optimistisch en
wat de bemoeiingen van den heer Sanders
betreft, ook te dien aanzien koester ik weinig
hoop op een goeden, uitslag, hoe graag ik ook
zou willen, dat de dader van den moord op
mijn compagnon zijn gerechte straf ontving".
Ik voelde mij gedrongen mijn vriend tegen
