HET NIEUWE AVONDBLAD
Gouden Jubileum van den Ned. Protestantenbond.
A. A. M.
BERICHT
18e JAARGANG No. 352
VRIJDAC 22 DECEMBER '33
IJMUIDER COURANT
ABONNEMENTEN: per week 10 ets., per maand
40 cents plus 2]/2 cents incasso, per kwartaal 1.20
plus 5 cents incasso, losse nummers 3 cents.
Kantoor: Kennemerlaan 42 - IJmuiden - Telef. 521
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courantuitgaven en Algemeene Drukkerij N.V.
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
ADVERTENTIEN: 15 regels f 0.75. Elke regel meer
15 ct. Bij abonnement belangrijke korting. Adverten
ties van Vraag en Aanbod 1-3 regels 25 ct., elke regel
meer 10 ct. Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
ALLE ADVERTENTIëN, OPGEGEVEN VOOR DIT BLAD WORDEN KOSTELOOS OPGENOMEN IN DE NEVEN-EDITIE HET NIEUWE AVONDBLAD DE KENNEMER COURANT.
Alle abonnes van dit blad zijn, zoodra zij 14 dagen als zoodanig in de registers
zijn ingeschreven en verder op voorwaarden, die van tijd tot tijd gepubliceerd
en ten kantore van dit blad gratis verkrijgbaar zijn. kosteloos verzekerd tegen
de gevolgen van ongevallen voor de navolgende bedragen:
2000.bij algeheele invaliditeit; 600.bij overlijden; 400.— bij verlies van
een hand, voet of oog; 250.bij verlies van een duim; 150.— bij verlies van
een wijsvinger; 100.— bij breuk van boven- en/ot onderarm: 100.— Dij breuk
van boven- en/of onderbeen; 50.bij verlies van eensanderen vinger. Tenge
volge van spoor-, tram- of autobusongeval; 5000.— bij overlijden van man en
vrouw beiden; 3000.bij overlijden van den man alleen; 2000.— bij over
lijden van de vrouw alleen Opvarenden van visschers-, marine-vaartuigen
enz. 400.bij verdrinkingsdood door ongeval tijdens de vaart, tot een
maximum van i 2000—, indien hetzelfde ongeval den dood van vijf of meer
abonnés mocht tengevolge hebben.
Alleen de abonné(e) zelf is verzekerd, behoudens het vermelde omtrent spoor-,
tram- of autobusongevallen. Polis is niet noodig. Uitkeeringen krachtens
deze verzekering worden gewaarborgd door de Nieuwe H.A.V.-Bank te
Schiedam.
IJMUIDEN
DE SPROTVISSCHERIJ LANGS
DE NOORDZEEKUST.
Sprotschardijn, sardien en
bliek.
BELANGRIJKE PRODUCTEN DER
KUSTVISSCHERIJ.
Er is een klein vischje met schubben als van
zilver, dat telkenj are in de maand November
aan onze kusten verschijnt in eskaders van
milliarden. Naarmate het jaar verloopt, wor
den de eskaders dunner, om langzamerhand
te verdwijnen, maar niet dan nadat er mil-
1. men en millioenen zilvervischjes door Bel
gische, Nederlandsche en Duitsche visschers
zijn gevangen in trawlnetten, zegens, wonder
en andere kuilen.
Dit kleine vischje is de sprot, clupea sprat-
tus. ook wel schardijn (niet te verwarren met
sardien, clupea pilchardus) genaamd. Het is
een internationaal schepseltje en heeft na
tuurlijk in elk land z'n naam: in Frankrijk
heet het esprot, in Duitschland Sprotte of
Breitling, in Engeland sprat, in Scandinavië
Brisling.
We kennen dit schitterende vischje heel
goed in IJmuiden. Het lijkt veel op haring, is
echter kleiner, hoogstens 15 c.M. lang en heeft
getande buikschubben. Nog meer dan op ha
ring lijkt het op bliek, dat eigenlijk jonge
having is.
De sprot is ook bij ons een handelsartikel
bij uitnemendheid, alhoewel de Nederlandsche
sprotvisscherij van veel geringer beteekenis
is dan bijv. de Belgische, Duitsche of Noorsche.
Alvorens we iets meer vertellen over de
vissclierij willen we nog iets zeggen omtrent
het vischje zelf.
De sprot heeft een rugvin die verder naar
achteren staat dan die van den haring. Om
het sprotje van jonge haring te onderschei
den behoeft men het slechts langs de buiklijn
te strijken. De stekens van de buikschubben
van de sprot zijn een onfeilbaar kenteeken.
Een ander uiterlijk kenteeken is, dat rug- en
buiklijn meer gebogen zijn. dan van den
haring.
De sprot is een visch der koude en gematig
de wateren. Behalve in de Noordzee komt de
sprot voor langs de Spaansche, Portugeesche,
Fransche en Noorsche kust en in de Baltische
Zee.
De visch zwemt meest in diep water; alleen
bij bepaalde temperaturen en in den paaitijd
komt de sprot aan de oppervlakte te voor
schijn.
Wat de sprotvisscherij betreft, deze wordt
in hoofdzaak uitgeoefend met verschillende
soorten kustvisschersvaar tuigen. In onze
omgeving zijn het vooral de botters die ze
aanbrengen. Elders in ons land, bijv. in de
Waddenzee wordt de sprotvisscherij uitge
oefend met den wonderkuil door kleine motor
vaartuigen, in de Lauwerzee met den raam-
kuil.
Zooals gezegd, is de Nederlandsche sprot
visscherij niet van veel belang. In 1932 be
droeg de opbrengst: Noordzee 447.100 K.G. ter
waarde van f 9.846, Waddenzee 263.745 K.G.
t. w. van f 8.217. Zuid-Hollandsche stroomen
4500 K.G. t. w. van f 90 of totaal 715.645 K.G.
t. w. van f 18.171.
In België is de visscherij zeer aanzienlijk,
zoo ook in Duitschland In eerstgenoemd land
is de sprotvisscherij een belangrijke bron van
inkomsten. Vooral 1930 was een gunstig jaar,
in hoofdzaak doordat de visch toen veel geld
opbracht. In genoemd jaar was de totale aan
voer 5. 135.000 K.G. met een opbrengst van
8.288.000 francs. Het volgende jaar bracht
weliswaar een rijke oogst, bijna 8 millioen
K.G. maar de opbrengst was slechts 3.303.000
francs. En 1932 was nog ongunstiger: 5.572.000
K.G. ter waarde van 1.268.000 francs.
In Duitschland verschijnt het sprotten-
eskader van November tot einde Januari tus-
schen de monden van Ems en Elbe. De eerste
berichten over de komst van het zilvervischje
veroorzaken een soort van alarmtoestand in
de verschillende visschersplaatsen. Het zijn
werkelijk ontzettende hoeveelheden, die de wa
teren bevolken. Er gaan 6000 tot 7000 van deze
vischjes in een centenaar (100 p.) Honderden
scheepjes varen uit op de sprotvisscherij en
brengen tot 200 centenaars aan. Snel varen de
vaartuigen terug naar de haven, want het
vischje is zeer spoedig verkleurd.
Het grootste deel van de voor de consumptie
bestemde sprot wordt gezouten en hard ge
rookt tot de bekende „bosjes sprot", waarvan
vooral de Nieuwediepers als een delicatesse te
beschouwen zijn. Deze zijn in het algemeen
smakelijker dan hun taaiere Engelsche naam-
genooten. In Noorwegen, waar zooals reeds
gezegd, eveneens veel sprot gevangen wordt,
wordt ze gezouten en in blik in den handel
gebracht als „Appetit Sild", zelfs wel als
Noorsche anehovis, wat als een oneerlijke
concurrentie met de veel fijnere en duurdere
ansjovis, engraulis encrasicholus, waarvan
orze oude Zuiderzee het monopolie had, be
schouwd moet worden. Ook maakt men er in
Noorwegen „pilchards" van, maar ook deze a
naam komt onze sprot niet toe. Pilchard is
sardien of pelser, een langer vischje (18—25
c.M. i. dat een geregelde bezoeker is van de
Fransche en Portugeesche kust en na gekopt
te zijn, als de bekende sardien in blik, gekookt
in olijfolie in den handel komt.
Er is de laatste jaren een nieuwe industrie
geboren, waarvan de sprot een belangrijke
grondstof vormt; de schubben worden n.l. ver
werkt als imitatie-paarlemoer enz. En het
van de schubben beroofde vischje deugt dan
nergens anders meer voor dan voor de visch-
meelfabriek. Maar zoowel de schubben- als de
vischmeelindustrie kwijnt en hierdoor kwijnt
ook de sprotvisscherij. Verleden jaar en ook dit
jaar waren de uitkomsten zeer onbevredigend.
RIJWIELHERSTELPLAATS UITGEBRAND.
Donderdagmiddag brak brand uit in de
rijwielherstelplaats van den heer W. van
Wijk aan de Kalverstraat. De brand was ont
staan, doordat een werklamp was omgevallen.
De brand greep snel op zich heen en weldra
sloegen de vlammen naar buiten. De brand
weer was echter, zooais steeds, spoedig ter
plaatse. Met twee slangen werd het vuur be
streden en spoedig was de brand gebhischt.
De rijwielherstelplaats brandde geheel uit.
HAARLEMSCHE ORKEST-VEREENIGING.
De Haarlemsche Orkest-Vereeniging geeft
Zondagmiddag a.s. halfdrie een volksconcert
in de Gemeentelijke Concertzaal te Haarlem
Dirigent is Marinus Adam; saliste Hanny
Scheffelaar-Klots (viool). De soliste zal met
orkestbegeleiding voordragen het Vioolcon
cert in C-dur van Antonio Vivaldi en Intro
duction en Rondo Capriccioso van Camille,
Saint-Saëns.
De H.O.V. voert o.m. uit Maestoso en
Adagio-andante quasi allegretto uit „Die Ge-
schöpfe des Prometheus" van Ludwig van
Beethoven, Bizet's Tweede Arlesiènne Suite
en Weihnachits-Konzert no. 8 van Corelli.
AFSCHEID MEESTER VAN POPTA.
Donderdagmiddag, de laatste schooldag
van dit jaar. nam de heer W. van Popta af
scheid als onderwijzer aan de Groen van Prin-
stererschool, wegens vertrek naar Stadska
naal. Bij dit afscheid waren mede tegen
woordig het personeel der genoemde school en
dat der Marnlxschool
De scheidende meester sprak zijn leerlingen
hartelijk toe. Namens de kinderen der klas
sprak het hoofd der Marnlxschool, de heer
D. Visser. De kinderen boden een boekwerk
aan tot aandenken. Vervolgens werd het
woord gevoerd namens het bestuur der scho
len door den tweeden voorzitter, den heer P.
Ver woerd.
De onderwijzers en onderwijzeressen bleven
in gezellig samen zijn nog een tijdje bijeen.
In deze samenkomst sprak de heer J. Feitsma
namens het personeel der Groen van Prin-
stererschool terwijl mede het woord werd
gevoerd door de. heeren T. van Popta en D.
Visser. Allén getuigden van de prettige ver
houdingen wederzijds, en wenschten hun
collega Gods zegen toe op zijn verderen ar
beid.
De vertrekkende onderwijzer sprak enkele
woorden van dank.
In 1906, 22 jaar na haar oprichting in eigen huis.
Nauw verbond met de Doopsgezinde Gemeente.
Den 13en Januari a.s. zal het 50 jaar ge
leden zijn, dat in de bovenzaal van Hotel
Nommer Eén, een twintigtal IJmuidenaren
besloten tot de stichting van een onderaf-
deeilng van de stichting Protestantenbond,
die tot 8 October 1906 heeft behoord bij de
kerkelijke gemeente Beverwijk.
Reeds meerdere malen was in het IJmuiden
van die dagen de wenschelijkheid uitgespro
ken om tot het vormen van een eigen kring
te komen en toen deze oprichting een feit
geworden was, werd de aan alle oud-IJmui-
denaren zoo bekende predikant dr. ds. K.
A. Gonlag uit Beverwijk bereid gevonden, de
predikbeurt, die in den beginne 's Zondags
om de 14 dagen gehouden werd, te vervullen.
Deze eerste kerkdienst, op Zondag 17 Fe
bruari 1884 in Hotel Nommer Eén gegeven,
zal de Bondsafdeeling Zaterdagavond 17
Februari 1934 met een herdenkingsavond
vieren.
Door de vriendelijke welwillendheid van
den tweeden secretaris van de afdeeling,
den heer H. van Dijk, waren wij in de ge
legenheid van tal van interessante herin
neringen aan de eerste jaren der afdeeling
inzage te verkrijgen.
Het eerste afdeelingsbestuur, dat 8 Febru
ari 1884 gekozen wordt, bestond uit de
hèeren C. J. Kalis praeses, H. Slegtkamp,
vice-praeses, E. J. Arlrnan, secretaris, K.
Hoekstra penningmeester en S. P. Kuyper,
archivaris. Namen, die met vele andere welke
wij steeds in de oude geschriften tegenkomen
als: J v. d. Hoeve, P. Roggeband, J. J. Werk
hoven, J. E. de Weerd. P. van Vliet, D. F.
van der Woude, D. de Wit, A, Hopman, M.
Schuitemaker e.a. met de wordingsgeschiede
nis van IJmuiden nauw verwant zijn.
De eerste jaren moest de jonge afdeeling,
waarvan de lijst van contribuanten over
1884 61 namen telde, financieel gesteund
worden door de Doopsgezinde Gemeente te
om Uw Cliëntèle, Vrienden en Kennissen
een voorspoedig 1934 toe te wenschen
dan door een Nieuwjaars-advertentie in dit blad
U HEBT NIETS ANDERS TE DOEN, dan onderstaand biljet
in te vullen en te bezorgen aan een der daarbij ver
melde adressen (ook kunt U het aan den bezorger van
dit blad medegeven), onder bijsluiting van de kosten
De prijs van deze Nieuwjaars-advertentiën is slechts
10 cent per regel, minimum 30 cent.
WH ZORGEN ER VOOR. DAT UW GEU'KWENSCH
ONDER DE OOGENKOMT VAN DUIZENDEN
Ondergeteekende (naam)
straat
plaats
verzoekt plaatsing van een Nieuwjaars
advertentie in de IJmuider Courant. De
kosten adcent zijn hierbij ingesloten.
Handteekening:
Uw opdrachten worden, GAARNE ZOO SPOEDIG
MOGELIJK, ingewacht aan ons kantoor Kennemer
laan 42, of aan de volgende adressen:
C. POSTHUMUS, Schoolstraat 11 rood, IJmuiden.
H. BROEKHUIZEN, Willemsplein 7, IJmuiden.
A. J. VISSER, Eerste Torricellidwarsstraat 2, IJmuiden
T. J. ROOTLIEB, Groeneweg 37, IJmuiden-Oost.
K. WESSELIUS, Leeuweriklaan 6, IJmuiden-Oost.
J. J. WESSELIUS, Melklaan 62, Velsen-Noord.
C. SLINGER, Kerkweg 26, Santpoort.
Beverwijk. Predikanten waren toendertijd de
bovengenoemde ds. K. A. Gonlag (Evang.
Luth.) en ds. J. C. Boon (Herv.) beiden van
Beverwijk
Hoewel de afdeeling in ledental bloeide,
liet de stand der financiën toch niet toe tot
stichting van een eigen gebouw over te gaan,
hoe gaarne men dit ook wilde. De huisves
ting was onbevredigend, daar steeds nog in
het hotel bijeengekomen werd. Op iedere
algemeene vergadering werd dan ook de
wenschelijkheid van een eigen gebouw ter
sprake gebracht. Totdat in het begin van
het jaar 1905 de koe bij de horens gepakt
werd. Op initiatief van mevr. Planteijdt
Hopman werd een damescomité opgericht,
dat door middel van een grootsche fancy-
fair de eerste gelden, bestemd voor een eigen
gebouw, verzamelde, zoodat op de algemeene
vergadering van 14 Juli 1905 tot stichting
ervan kon worden overgegaan en waarin de
IJmuider reeder de heer C. J. Planteydt
een werkzaam aandeel had.
Het jaar 1906 was in dubbel opzicht een
heugelijk jaar 'voor de IJmuidensche af
deeling. Ten eerste scheidde zij zich af van
Beverwijk en werd zij zelfstandig, daar
IJmuiden als kerkelijke gemeente Beverwijk
geheel over 't hoofd gegroeid was.
Ten tweede werd in den zomer van dat
jaar het kerkgebouw in gebruik genomen en
was men dus eindelijk (na 22 jaar!) in eigen
huis.
De eerste eigen predikant, welke de ge
meente benoemen kon, was ds. E. Pekema
uit Monnikendam, welke. 10 Augustus 1909
zijn intree-rede hield. Hem zijn resp. opge
volgd ds. Attema uit Twisk, ds. Luikinga uit
Aalsmeer en ds. Milatz uit Enkhuizen. Laatst
genoemde is sinds October 1929 hier ter
stede werkzaam.
Voor de waardige viering van haar 50-
jarig bestaan heeft zich uit de leden een
comité, dat hiertoe reeds serieuze voorbe
reidingen getroffen heeft, gevormd. Het be
staat uit de heeren: C. Luchsinger (voorzit
ter), Borgwat, Smits, Vlas en de dames
Milatz, Daalder en VisserMets.
De afdeeling IJmuiden van den Neder-
landschen Protestanten Bond, welke sedert
jaren met die der Doopsgezinde Gemeente
verbonden is, heeft in den loop der jaren
meerdere malen bewezen, dat zij ondanks
haar leeftijd over een respectabele vitaliteit
beschikt; met taaiheid en volharding heeft
zij den moeilijken, dikwijls zoo ontmoedi-
genden weg van het kerkelijk leven ge
volgd.
De 20 leden, die haar, toen IJmuiden nog
slechts 810 jaar oud was stichtten, hebben
hiermede den grondslag gelegd voor een ge
meente die onder haar zustergemeenten een
waardige plaats inneemt en welker geschie
denis innig met die onzer havenplaats is
samengeweven.
GEEN INTERIM-DIVIDEND
TWENTSCHE BANK.
VERLEDEN JAAR WAS HET 2
Naar wij vernemen zal de directie van de
Twentsche Bank geen gebruik maken van
haar bevoegdheid tot uitkeering van interim
dividend per 31 December.
Directie en commissarissen wenschen hun
standpunt ten aanzien van de al dan niet
uitkeering van een dividend onder de be
staande economische omstandigheden niet
eerder te bepalen, dan noodig is.
Over 1932 is 2 pet. interim-dividend en
totaal 4 pet. uitgekeerd.
ZONDERLINGE AVONTUREN OP
EEN IJSSCHOTS.
VAN EEN ZEEMAN, DIE ZIJN VRIEND
ZOCHT.
In den nacht van Woensdag op Don-
derdagL ontdekte een voorbijganger te Rot
terdam, dat in de Onude Haven een man op
een ijsschots ronddreef. Hij waarschuwde de
politie, die er met veel moeite in slaagde den
man op het droge te brengen. Hij vertelde,
dat hij een zeeman uit IJmuiden was, en dat
hij naar zijn vriend zocht, met wien hij samen
de sterkte van het ijs was gaan probeeren. De
vriend was echter plotseling verdwenen.
Zijn naam kon de zeeman zich niet meer her
inneren. Toen dreggen geen resultaat had,
belde de politie de politie van IJmuiden op,
om te vernemen of deze den naam van den
vriend wist. Deze kwam te weten, dat de
vriend vermoedelijk in de Schoonoordstraat
te Rotterdam woonde. Men begaf zich naar
het adres en vond den vriend slapende thuis.
Hij had het zoo koud gekregen, dat hij was
weggegaan, en blijkbaar had zijn kameraad
zijn groet niet gehoord......
DOMANIALE ANTHRACIET
IS DE VOORDEEUGSTE
'9^ B Ericionstr. 1 (Sloiiplein) Tel. 44, Zeeweg 263
Tel. 907, Meereniteinpl.l.BeTerwijk,Tel.2451
(Adv. Ingez. Med.)
VELSEN
DE NIEUWJAARSBODEN KOMEN BINNEN.
In de tweede ronde is weer een aantal
nieuwjaarsboden in den vorm van diverse
soorten kalenders binnengekomen.
De Nederlandsche Spoorwegen zonden een
maandkalender, waarvan op elk maandblad
interessante foto's voorkomen van het be
drijf.
De heer G. Oldenburg, schoenmakerij „Cor
rect" zond evenals de schoenmakerij „De
Econoom" M. Rem een handig maandkalen-
dertje.
Twilfit, vertegenwoordigd door den heer R.
Feddema, magazijn „De Faam" zond een En
gelsche kalender met een kunstgravure. In
derdaad een smaakvolle wandversiering.
De Levensverzekering Mij. „Noord-Brabant"
kwam goed voor den dag met een maandka
lender en een sierlijk gebonden zakagenda,
die reeds een vast plaatsje gevonden heeft.
En last not least kwam daar weer het be
kende jaarboekje der vereeniging „Eendracht
maakt Macht", 30e Jaargang, samengesteld
door onzen plaatsgenoot den heer H. Groene-
veld.
Dit jaarhoekje bevat een schat van gege
vens, die vooral van groote waarde zijn voor
de binnenschipperij. Men vindt er de getij-
tafels voor een 18-tal havens met vermelding
der data van de springtijen, afmetingen van
tal van sluizen, een volledige opgave van het
waterstaatspersoneel enz. Het boekje ziet er
in zijn blauw met verguld bandje smaakvol
uit.
UITSLAG AANBESTEDING.
Ten gemeentehuize vond de aanbesteding
plaats voor den aanleg van den verlengden
Terrasweg enz. te Santpoort, voor rekening
der gemeente.
Ingekomen waren twaalf biljetten n.l.:
1. N.V. Bouw- en Exploitatie Maatschappij
„Santpoort" f 15.413.
2. A. Bruisschaart te IJmuiden-Oost
f 14.749.
3. D. Esser H.M.zn., te Delft f 14.597.
4. H. Bakx en H. Steenkist te Haarlem
f 13.780.
5. G. den Adel te Velsen-Noord f 13.150.
6. Firma De Moei en Hermes te Alkmaar
f 12.878.
7. A. Bijl te Amsterdam f 12.250.
8. W. H. Klos te Houkes (Wieringen)
f 12.000.
9. G. Oosterwal te IJmuiden-Oost f 11.995.
10. Firma Joh. Dienaar en Zonen te IJmui
den-Oost f 11.492.
11. G. Hulsebosch te Bloemendaal f 11.407.
12. P. Groenewoud te Amsterdam f 10.990.
Zij, die zich met ingang van 1
Januari per kwartaal abonneeren,
ontvangen de in December nog te
verschijnen nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
SANTPOORT
NAAR 'T CONCOURS.
Ons plaatselijk gemengd dubbel kwartet,
dat 4 November j.l. met zoo'n mooi succes aan
den zangwedstrijd te Sliedrecht deelnam,
trekt Zondag a.s. naar Amsterdam, alwaar
het uitkomt op het concours van Harmonie",
het in de zangerswereld zoo bekende man-
nenkwartet van Keereweer.
TUINDERSVEREENIGING „ONS BELANG".
Bovengenoemde R.K. Coöp. tuindersvereeni-
ging hield Donderdagmiddag in café „Rozen-
stein haar jaarvergadering.
De heer J. P. Nijssen opende de vergade
ring en besprak in het kort de crisis, welke
ook de leden van „Ons Belang" heeft getrof
fen.
De rekening en verantwoording van den
penningmeester werden goedgekeurd.
Vervolgens werd de balans vastgesteld.
In behandeling kwam een voorstel van het
bestuur om het verlies over het boekjaar 1932-
1933 voor zoover dit niet door het reserve
fonds werd gedekt, om te slaan over de leden
der vereeniging, zoodat ieder lid daarvan
een gelijk aandeel zou hébben te betalen. Dit
werd aangenomen, alsmede een voorstel om
het bestuur te machtigen om bovenbedoeld
verliesaandeel zoo noodig in rechten op te
vorderen van die leden of uitgetreden leden,
die tot betalen om het treffen eener behoor
lijke regeling niet bereid zouden zijn.
Hierna werd de heer J. P. Nijssen wederom
tot voorzitter herkozen. Tot bestuursleden
werden de heeren A. v. d. Bronk en W. Moo-
lenaar herkozen tot lid van den Raad van
Toezicht de heer F. Heeremans.