C AJETANI
- JOHN LAW-STAVI
ellEII-IMICCCIRCI-IG*
CAETANO
GEHANGEN IN 'T NARRENPAK!
Wat is een oplichter? Wij vragen
hier geen juridische definitie,
maar een algemeen menschelijke.
Zelfs een rechtskundige omschrij
ving valt niet mee, een andere is
nog moeilijker. Wij konden er niot toe ko
men boven dit artikel b.v. „De grootste op
lichters aller tijden" te zetten, daar toch zij,
die als zoodanig bekend staan, vóór of na
hun dood gesnapt zijn; en de allergrootste
bedriegers, laten zich niet ontdekken! Al
mag het waar wezen, dat het kwade op
aarde wordt gewroken, wraak is niet het
zelfde als openbaarheid. Wij houden het er
dan ook voor, dat het meerendeel der wer
kelijk geniale dieven en roovers zijn wan
daden ten eeuwige dage weet te verbergen
en dan misschen gestraft wordt doof een
macht, even geheimzinnig en onbekend als
de onverlaat zelf.
Wij presenteeren U hier dus een aantal
officiëel ontmaskerde aartsbedriegers, die,
hoewel beroemd en intelligent, waarschijnlijk
niet meer dan een afschaduwing zijn van
den onbetrapten doortrapten belager der
menschheid.
Waar zich dan deze super-oplichters be-1
physische noch langs chemische weg is te
bereiden. Grootere regeerders dan Max
Emanuel zijn er in gevlogen; maar dat men
zijn menschen zoo slecht aankijkt
Tegenwoordig is goud misschien te ver
vaardigen uit andere elementen door ana
lyse van het atoom. Maar de kosten over
treffen in ieder geval de baten.
Enfin, Caetano vluchtte naar Weenen,
waar hij holfalchimist werd, fabelachtige
sommen opstreek en daar succes natuurlijk
uitbleef, tenslotte verdween en wel in de
richting Berlijn. Aldaar pikte hij nog 50.000
taler mee. Maar toen had men er ook ge
noeg van. Men wist den reeds weer vluch
tenden graaf te va,tten, richtte te Küstrin
een galg op, die men met goudpapier be
plakte en stelde hem terecht. Zijn laatste
gewaad was een narrenpak. De executie
had plaats in 1709.
Ongetwijfeld veel grooter dan Caetano
was diens vermaarde landgenoot Cagli-
o s t r o. De laatste verdient, als een der
geniaalste, eindelijk gepakte schelmen uit
vroeger tijden, een uitgebreide vermelding
in ons artikel.
dokter. Sardinië, Genua, Griekenland,
Egypte, Perzië en Rhodus werden op zijn
eerste zwerftocht door hem met een bezoek
vereerd. Op Rhodus nam hij zijn lessen im
de alchimisterij en wat dies meer zij; de
Griek Althotas onderwees hem. Ook ging
hij naar Malta. Te Rome deed hij een on
betaalbare vrouw op: de schoone Lorenza
Feliciani, die zijn echtgenoote werd en hem
haar heele leven trouw hielp bij de uitvoe
ring van zijn boevenstreken. Aan haar
charme heeft hg zeker veel te danken.
Na het huwelijk begon de trek door
Europa; van Italië naar Duitschland, Polen
Frankrijk, Spanje, Portugal, Engeland, Ne
derland enz.
Alessandro verkocht poeders om het
eeuwige leven te beërven, middelen om mooi
te worden, als men leelijk was; zijn vrouw
had ze zelf ingenomen etc. Hij werd aan
beden door de dames; zijn innemende ma
nieren, zijn waardigheid en de pracht,
waarmee hij zich omringde, verschaften
hem overal toegang. Natuurlijk maakte hg
ook goud, gaf althans vóór, dat te zullen
doen.
DE GRAAF VAN GAGLIOSTRO,
ARTS,ALCHIMIST,TOOVENAAR,etc.
door dezen werd hij in een voorval betrok
ken, dat, droevig als het is, toch -onze
lachlust opwekt: de geschiedenis met het
collier vna Marie Antoinette. Opgehelderd
is deze zaak nooit, en mag dan de koningin
zelf geen schuld treffen, hooge dames en
heeren uit haar omgeving hebben de hand
in deze affaire gehad. Een schandaal in
Frankrijk anno 1785
De goede Rohan werd door Jeanne St.
Remy de Valois en anderen hopeloos voor
den gek gehouden.
Op 31 Mei had de coup de theatre
plaats: Rohan werd gearresteerd, evenals
Mme de Lamotte (Jeanne)en ook Caglios-
tro werd in hechtenis genomen. Hij wist
zich vrij te pleiten, werd echter niettemin
verbannen.
Cagliostro trok naar Engeland. Men be
gon hem evenwel te doorgronden. Door
Morand werd hij aangevallen. Te Bazel
wilde men niets van hem weten. Turijn
moest hij verlaten. Eindelijk werd hij in
Rome tot celstraf veroordeeld in 1789. Hij
stierf op 28 Augustus 1791 in het fort
San Leone.
Ziehier in korte trekken het leven van
Nee vader, hou nou maar op met die foefie's, ik heb dat krantenartikel over den veredelenden invloed van muziek ook gelezen; geloof er
maar niks van hoor, ouwe sok. (A. B. G.)
vinden? Hoe kunnen wij dat weten, als ze
niet ontdekt zijn? Misschien treft men hen
onder de achtenswaardige milliardairs aan,
misschien ligt hun schuilplaats verder, ach
ter de schermen.
Amuseert U thans met de volgende schel
menroman.
Don Domenico Manuel Caetano, Conté de
Ruggiero, ook wel Cajetani genaamd, was
in waarheid de zoon van een armen Itali-1
aanschen boer. Dit bewijst reeds, dat hij tot
de uitzonderlijke typen behoorde,, want hij
slaagde er in zich als aristocraat te ver
mommen en oa. een keurvorst voor den gek
te houden. Zooals bekend, moest een keur
vorst bij de verkiezing van de hoogste
staatsmacht behulpzaam zijn. Men mag dus
veronderstellen, dat zoo'n man onderschei
dingsvermogen bezat
Max Emanuel von Baden stelde Caetano
niettemin 600.000 gulden ter hand, voor
dien tijd een onzaglijk bedrag. De „conté",
had namelijk te kennen gegeven, dat hij
goud kon maken. Nu is het vertrouwen in
goudmakers op zichzelf den toenmaligen
stervelingen niet kwalijk te nemen, want
de wetenschap had nog niet aangetoond,
dat een scheikundig element noch langs
temkin) was uit ongeveer hetzelfde hout
gesneden. Gunsteling van Katharina n,
bouwde hij de zoogezegde Potemkinsche
dorpen. Om de keizerin te toonen, hoe de
zaken in de door*hem veroverde Krim flo
reerden, noodigde hij haar uit eens te komen
kijken. Inderdaad was alles wat de heer-
scheres te zien kreeg, boterje tot den boom,
maar 's nachts werd het modeldorp afge
broken en in ietwat gewijzigden vorm een
paar kilometer verder weer neergezet.
Honderd meter van het pad af, dat de kei
zerin bewandelde, lag een uitgestorven
woestijn. Tenslotte liep de graaf tegen de
lamp.
Talleyrand, de beroemde Fransche staats
man wendde weliswaar zijn gaven niet
alleen aan om de menschen te benadeelen,
maar het omgekeerde deed hij zeker even
min, en vooral na zijn dood is komen vast
te staan, hoe hij duizenden aan verdragen
verdiende, en millioenen aan het verraden
van plannen.
De eerste groote beurskrach werd ver
oorzaakt door John Law. Hg was een uit
zijn vaderland gevluchte Schot en stichtte
in 1716 de eerste nationale bank te Parijs.
Om het crediet van Frankrijk te verster
ken, schiep hij een „Westindische Compag
nie", dienende ter exploitatie van de lan
den aan de Missisippi. Het bedrijfskapitaal
bedroeg 100.000.000 franken. Een tijd lang
kon hij hooge dividenden uitkeeren, terwgl
geen cent aan de Missisipi werd verdiend.
Zijn aandeelen stegen en stegen, maar dft
duurde natuurlijk niet eeuwig. De zeepbel
sprong, en de papieren daalden t-ot op een
duizendste van hun nominale waarde. Law
vluchtte en stierf te Venetië.
Eigenlijk heette hij Guiseppe Bai-
samo, maar hg noemde zich o.m.
Marchesse Pellegrini, Marchese
d'Anna, Conté Fennix, Melissa,
Belmonte, Harat en Conté Alessan
dro Cagliostro. Op 8 Juni 1743
werd hij in Palermo geboren. Hij
bezocht het seminarium van St. Ro-
chus en verbleef een tgd lang in
het klooster der Barmhartige Broe
ders te Caltagirone, waar hg de
beginselen der schei- en genees
kunde machtig werd. Vervolgens
werkte hij te Palermo samen met
den kwakzalyer Walloto. De politie
kreeg echter de lucht van Ca-
gliostro's streken, zoodat die het
beter vond om van Sicilië te ver
dwijnen.
Hij begon te reizen en verwierf
o.a. als goochelaar een internatio
nale roem, die slechts door het Nederland-
sche illusionistengeslacht Bamberg, waarvan
nu nog telgen met succes in Europa en
Amerika optreden, is geëvenaard.
Maar behalve prestidigitateur was Cagli
ostro waarzegger, schatgraver en wonder-
FREDERIK II ONTDEKTE BIJ ZIJN INTOCHT
TE DRESDEN, DAT DE BEDRIEGER GRAAF
VON BRüHL, 200 PAAR SCHOENEN, 800
KAMERJASSEN EN 1500 PRUIKEN BEZAT
JOHN LAW ANNO 1716 TE PARIJS
Londen en Parijs deed hg in 1771 aan.
Bij zgn tweede visite aan de Engelsche
hoofdstad herdoopte hij zichzelf in Conté
Alessandro Cagliostro. Blijkbaar ter vie
ring van dit heuglijk feit stichtte hij het
genootschap der Egyptische Vrijmetselarij.
Zelf veranderde hij in een bode van Elias
(groot-koptha) en tenslotte Elias persoon
lijk. Hij maakte den menschen wijs, dat hij
de bruiloft te Kana had bijgewoond, en ook
hing hij vreeselijke verhalen op omtrent
de zondvloed, tijdens welke hg bijna om het
leven was gekomen. Over zgn afkomst en
opleiding deed hij onthullingen, die Hans
Heinz Ewers van nijd zouden hebben doen
pringen. Hij gaf op, eigenaar van mil-
ioenen te zijn en verklaarde, dat hg de
vedergeboorte der wereld in z'n eentje zou
bewerkstelligen.
Een algemeene Cagliostro-vereerïng kwam
tot uiting. Mén droeg hoeden k la Cagliostro
(zeker met dubbelen bodem) en schafte zich
Cagliostro-ringen aan. Van 's Gravenhage
ging hij naar Koerland, waar men hem
zelfs tot vorst wilde verheffen. Ook te St.'
Petersburg schitterde hij, waarbij zijn vrouw
als Gravin Santa Croce geen kwaad figuur
sloeg.
De eenige, die hem dóór had, was Ka
tharina H, zelf een genie en een niet in alle
opzichten scrupuleuze dame.
Te Straatsburg ontmoette hij Rohan, en
GRAAF POTEMKIN WAS DE
UITVINDER VAN DE BE
ROEMDE IN BERUCHTE
WELVARENDE DORPEN. -
een groot en gevaarlijk man.
Andere tijden, andere vormen. Cagliostro
was een der laatste vertegenwoordigers
van het „goudniaker-wonderdoener-type".
Na hem komen de pseudo-economen, die
soms met medeweten van het staatshoofd
als zoogenaamd staathuishoudkundig
hervormer hot menschdom uitzuigen. Tot
deze groep behooren de graaf von Briihl,
Potemkin en ook Talleyrand. Na hen krijgen
de groote financiers him kansen: John Law,
Ivar Kreuger, Alexander Stavisky, om enkele
van de belangrijke en gesnapte te noemen.
De graaf van Briihl en de edele Potem
kin zijn nog uit den tijd van den grooten
goochelaar. Law deed zelfs nog voordien
van zich spreken. Hg was in zijn soort een
pionier.
Wat de heer Brühl betreft: deze wist
tijdens de regeering van Friedrich H 5%
millioen taler uit de staatskas achtérover
te drukken. Hij was een ware vampyr. Wel
verrijkte hij Dresden met tal van nieuwe
bouwwerken, maar nog meer verrijkte hij
zichzelf. Hij had het in korten tijd van page
tot eersten minister gebracht, 'maar bleef
bij die weelde blijkbaar minder eerlijk en
smaakvol dan Djilio uit „Le Roi Pausole".
Integendeel, hg schafte zich voor het geld
van anderen ruim 200 paar schoenen, 800
kamerjassen en 1500 pruiken aan, plus de rest.
Crjegor Aleksandrowietsj Patjemkin (Po-
Dichter bg ons liggen de gebeurtenissen
in verband met de Kreugers en met Alex
ander Stavisky. Het ware omtrent den
„mooien Sas ja" weet men nog niet, en ver
neemt men misschien nooit. Hij was de
zoon van een tandarts uit Kiëf en werd m
1886 aldaar geboren. Van beroep was hg
theaterdirecteur en financier. Hoeveel staats
lieden bij deze affaire een pijnlijk geziekt
zullen trekken, is niet vooruit te zeggen.
TALLEYRAND,
OFSCHOON EEN
QROOT MAN, VER
STOND DE KUNST
UIT ONWETTIGE
ZAAKJES DUIZEN
DEN TE SLAAN.
HIJ VERDIENDE
ZICH VRIJ SP0E-
JIG RUK.
