oliefabrieken Calvé-Delft bestaan 50 jaar.
DE KAMPEERDERS
Van apenootjes rot slaolie en vetten.
GEEN SPORTVLIEGERS NAAR
MELBOURNE.
FINANCIEELE MOEILIJKHEDEN VOOR
ONZE LANDGENOOTEN.
Eenigen tijd geleden heeft de heer Faber.
een lid van de Nationale Luchtvaartschool te
Amsterdam, aan .Koolhoven Vliegtuigen" op
dracht gegeven tot den bouw van een vlieg
tuig, waarmede hij met den heer De Mul, in
structeur van de N.L.S. in de hoofdstad, de
groote vlucht naar Melbourne zou gaan onder
nemen. Het contract is geteekend, aldus
schrijft de Tel., maar de heer F. Koolhoven
eischte daarbij als. voorwaarde, dat het con
tract pas zou ingaan zoodra voor den bouw de
benoodigde fondsen bijeen zouden zijn. Hoe
wel men aanvankelijk optimistisch gestemd
was omtrent de mogelijkheid het geld bijeen
te krijgen f 35.000 voor het toestel en
f 15.000 a f 20.000 voor den tocht is het toch
niet mogelijk gebleken. De heer Faber heeft
nu verzocht zijn opdracht te mogen annu-
leeren.
De heer Koolhoven heeft er in toegestemd
het contract als ongedaan te beschouwen.
NEDERLANDSCHE REEDERSVEREENIGING.
In de vergadering van de Nederlandsche
Reedersvereeniging is tot voorzitter der ver-
eeniging gekozen in de plaats van den heer
D. Hudig, de heer W. H. de Monchy, directeur
van de N.V. Nederlandsch-Amerikaansche
Stoomvaartmaatschappij te Rotterdam. Tot
ondervoorzitter werd benoemd de heer J. B
van der Houven van Oordt, president van den
Raad van Beheer van de N.V. Vereenigde Ne
derlandsche Scheepvaartmaatschappij te
's-Gravenhage.
Ter voorziening in de vacatures ontstaan
door het periodiek aftreden van de heeren D.
Hudig en A. Warnderink Vinke, werden tot
bestuursleden gekozen de heeren J. van Has
selt, directeur van de N.V. Koninklijke Neder
landsche Stoomboot-Maatschappij te Amster
dam en A. Donker, directeur van de N.V.
Stoomvaart-Maatschappij „Noordzee" te Am
sterdam.
Het jaarverslag over 1933 werd goedgekeurd.
Bij den aanvang van het verslagjaar waren
bij de vereeniging aangesloten 42 reederijen
met 684 schepen, metende 2.639.172 B. R. T.
Op 1 Januari 1934 waren aangesloten 40 ree
derijen met 623 schepen, metende 2.434.273 B.
R. T.
Volgens het verslag zijn de vooruitzichten
voor de scheepvaart buitengewoon ongunstig.
RUIM ANDERHALF PROCENT
ONVOLWAARDIGEN.
EEN TELLING IN 505 GEMEENTEN.
Verschenen is het rapport betreffende de
telling van onvolwaardigen d-oor de Neder
landsche Vereeniging tot Bevordering van
den Arbeid voor Onvolwaardige Arbeids
krachten „A.V.O.".
Van 505 gemeentebesturen werd in den loop
der maanden een opgave omtrent -het aantal
getelde Onvolwaardigen ontvangen.
Er zijn provincies, zooals Drente, Overijsel
en Noord-Brabant, waarin voor verreweg het
grootste gedeelte is geteld.
Gebleken is, dat in 505 gemeenten van de
•meest uiteenloopende soort in verschillende
streken des lands is geteld, dat 1,61 pet. der
bevolking onvolwaardig is.
Voor het geheele land zou naar diehzelfden
maatstaf gemeten, zulks een aantal onvol
waardige cijfers geven van 127,762.
De cijfers der onderscheidene provincies
loopen niet veel uiteen.
DR. DELPRAT OVERLEDEN.
OUD-CURATOR DER AMSTERDAMSCHE
UNIVERSITEIT.
In den ouderdom van 79 jaar overleed te
Amsterdam dr. C. C. Delprat,
Nog in 1931 was dr. Delprat opnieuw be
noemd tot curator der Gemeentelijke Univer
siteit te Amsterdam en in 1932, ter gelegen
heid van het 3e eeuwfeest der universiteit,
vonden zijn groote verdiensten waardeering
door zijn benoeming tot commandeur in de
orde van Oranje-Nassau.
Onlangs is Dr. Delprat als curator afgetre
den.
VOOR DE OUD-GEPENSIONNEERDEN.
Het Eerste Kamerlid, mevrouw Pothuis-
Smit, heeft aan den minister vragen gesteld
en wel of het den minister bekend is, dat het
lot van een groot aantal oud-gepensionneer-
den en hun vrouwen in dezen tijd van werk
loosheid buitengewoon treurig is. Indien niet
snel wordt ingegrepen zal een gunstige wijzi
ging ten behoeve van hen doelloos zijn. Kan
de minister daarom niet toezeggen, vraagt zij,
dat zeer spoedig deze zaak tot een bevredi
gend einde zal worden gebracht.
GEEN BESPREKINGEN OVER STEUN
VERLAGING?
Naar aanleiding van een persbericht, vol
gens hetwelk er onlangs onder leiding van
den directeur-generaal voor den steun en
de werkverschaffing besprekingen zouden
hebben plaats gehad met het doel normen te
vinden voor verlaging van den steun, welke
besprekingen gevoerd zouden zijn met de wet
houders van maatschappelijk hulpbetoon
uit Amsterdam, Rotterdam, 's-Gravenhage
en Utrecht, kan het Corr. Bureau mededeelen,
dat hiervan ten stadhuize van 's-Graven
hage niets bekend is.
HET VEE VERBRANDDE.
Onder de gemeente Bakel heeft Woensdag
een brand gewoed. De brand is uitgebroken
in een stal gelegen achter de boerderij, be
woond door den landbouwer Rovers. Het vuur
sloeg over naar twee stallen van den land
bouwer Raaimakers. Vee en een hoeveelheid
hooi en stroo gingen verloren. De stallen
brandden geheel af. Verzekering dekt de
Schade.
Een overzichtsfoto van de Oliefabrieken Calvé-Delft, die op 8 April het 50-jarig bestaan herdenken. In den hoek een
afbeelding yan de eerste fabriek in 1884.
In de haven achter de Oliefabrieken Calvé-
Delft liggen de schuiten met grondstoffen
de coprah in zakken, de grondnoten los in de
ruimen en bovenop, in hooge schuin-oploo-
pende tassen en machinaal worden ze van
de vervoermiddelen in de fabrieksgebouwen
gebracht, gezogen en getild. Machinaal ko
men ze als grondstof in> de fabriek, machi
naal ondergaan ze alle bewerkingen, in de
malerij, persen, zuiveringstoestellen, raffi-
neerderijen, mengafdeeling en verpakkings
ruimten. Geen hand raakt grondstof of pro
duct aan, de flesschen worden automatisch
gereinigd en gevuld, de vetten door vernuf
tige machines verpakt.
De Oliefabrieken Calvé-Delft.
Op 8 April zal het precies 50 jaar geleden
zijn, dat voor het eerst in Nederland eetbare
olie werd gefabriceerd in de fabriek. Vijftig
jaar geleden werd het eerste gebouw opge
richt op de plaats, waar het complex thans
ook nog staat, een fabriekje dat nauwelijks
anderhalve Hectare besloeg, doch dat in den
tegenwoordigen tijd uitgedijd is tot 32 Hect
are. Ook in Nantes en Bordeaux staan fa
brieken.
De oorzaak van de stichting was het feit,
dat omstreeks 1880 vooral uit Frankrijk veel
olie werd ingevoerd voor de toen tot ontwik
keling komende kunstboter-industrie. De heer
J. C. van Marken, directeur van de reeds
eenige jaren bestaande Ned. Gist- en Spiri
tusfabriek, begreep, dat een oliefabriek in
Nederland zeer zeker recht van bestaan zou
hebben en hij richtte een vennootschap op,
die op 8 April 1884 haar eerste olie ten ver
koop aanbood. Maar het is moeilijk ingewor
telde gewoonten te breken en zij, die olie
noodig hadden, bleven die uit Frankrijk be
trekken, ondanks de uitmuntende kwaliteit
van het Nedérlandsch product, die bleek uit
prijzen op tentoonstellingen o.a.
Stugge volharding en vasthoudendheid
wonnen het echter in den loop der jaren van
wantrouwen en ongeloof en de fabriek breid
de zich uit tot ver over de grenzen, En dit
leidde in'deiï oorlog uitteraard tot groote in
krimping van de productie. Ook de laatste
jaren laat zich een sterke afneming gevoelen
van den export die te wijten is aan de vele
invoerrechten, contingenteeringen, aan het
verlaten van het vrijhandelsbeginsel over de
heele wereld.
Het gevolg van deze dingen was en is, dat
steeds gezocht is naar terugwinnen van het
elders verloren terrein in Nederland zelf. In
1912 werd de fabriek uitgebreid met de be
werking van coprah uit ïndië. Tot dat jaar
toe werden alleen grondnoten verwerkt. En
men begon later de productie van veekoeken
en pluimveevoeder ter hand te nemen, die
geleid heeft tot het vervaardigen van alle
soorten veemeel, die groote bekendheid heb
ben verworven.
„De tijden zijn hoogst" ernstig", zeide de
heer A. C. Waller, president directeur van de
fabriek", doch onze onderneming heeft in
haar 50-jarig bestaan reeds vele zeer moei
lijke tijden doorgemaakt en het is met vol
doening en dankbaarheid dat wij kunnen
vermelden, dat zij zich niet alleen heeft we
ten te handhaven, doch zich ontwikkeld heeft
tot haar huidige grootte".
De zware depressie, waaronder het bedrijfs
leven over de geheele wereld gebukt gaat,
geeft geen reden om dit jubileum, het 50-ja
rig bestaan op feestelijke wijze te vieren. Om
echter deze gebeurtenis niet geheel en al on
gemerkt te doen voorbijgaan heeft de direc
tie voor Zaterdagmiddag 7 April een recep
tie vastgesteld in de hal van het groote kan
toorgebouw. Dien morgen zal er een ontvangst
van het personeel plaats hebben.
In de haven achter de fabrieken liggen de
schuiten, die uit Indië de coprah, het vrucht-
vleesch der cocosnoten aanvoeren, en uit de
havenplaats Rufisque in Senegal de grond
noten of olienootjes, de arachis hypogaea
Dit zijn de twee grondstoffen, waaruit de
Delftsche Slaolie, Delfia, Delfrite, de veekoe
ken en het (pluim) veevoeder gemaakt wor
den. Want nadat de olie uit de grondstoffen
is geperst, wordt de rest verwerkt tot meel.
dat als voer voor het vee in den handel wordt
gebracht,
Steeds door is men bezig nieuwe mengsels
voor het voer, nieuwe bewerkingen te zoeken,
die het product zoo mogelijk moeten vervol
maken. Steeds hamert men. zooals de heer
Waller zei, op het aambeeld: kwaliteit en nog
eens kwaliteit. Steeds tracht men nieuwe mo
gelijkheden te vinden om Nederlandsche
grondstoffen voor het mengen van het vee
voer te gebruiken en om alles, zoo het kan,
nog hygiënischer te maken dan het nu al' is.
Op onzen rondgang door de fabrieken wer
den we rondgeleid door den president-direc
teur zelf en we hebben de inrichting der fa
brieken bewonderd. Zooveel mogelijk is ge
bruik gemaakt van den loopenden band,
vooral bij de bereiding van de olie.
De olienootjes met bast en al komen aan
de eene zijde de fabriek in en zonder dat een
hand ze aanraakt gaan aan de andere zijde
de kisten met flesschen slaolie en de doozen
met vetten er uit....
NOG MEER OP ZIJN KERFSTOK.
IN ROTTERDAM EN DEN HAAG
GEOPEREERD.
Het onderzoek naar de brutale inbraken
aan den Westersingel te Rotterdam, in ver
band waarmee zekere R. D. en een vrouw
zijn gearresteerd, heeft nog uitgewezen dat
D. zich op Zondag 11 Februari aan een in
braak in een pand aan de Cornelis Speelman -
straat in Den Haag heeft- schuldig gemaakt.
De daar ontvreemde voorwerpen zijn in de
woning van D. in beslag genomen.
SPELLINGSKWESTIE NOG ONBESLIST.
Berichten, in enkele bladen opgenomen,
dat de Ministerraad het voorstel van minister
Marchant tot vereenvoudiging der spelling
zou hebben afgewezen, zijn uit de lucht ge
grepen. Het voorstel- is zelfs nog niet in den
ministerraad behandeld.
BLOK WONINGEN AFGEBRAND.
In een blok van drie woningen aan den
Waarbekenweg te Hengelo (O.) heeft een
felle brand gewoed. Het vuur greep zoo snel
om zich heen, dat enkele minuten na het uit
breken van den brand het geheele blok een
vlammenzee was. De brandweer kon niet ver
hinderen, dat het geheele blok woningen in
vlammen opging.
KINDEREN SPEELDEN MET
VUUR.
TWEE BOERDERIJEN AFGEBRAND.
Woensdagmiddag is, .vermoedelijk, doordat
kinderen met vuur speelden in een hooiberg
staande in de buurtschap Toldijk, onder
Steenderen, brand ontstaan. Van den hooi
berg sloeg het vuur over naar de boerderij
om vandaar over te slaan naar een volgende
boerderij
Hoewel de brandweer direct ter plaatse
was. kon zij door gebrek aan water niets
uitrichten. De beide boerderijen brandden
geheel af. Twee varkens kwamen in de vlam
men om. Een buurman, die trachtte de var
kens te bevrijden, werd door een brandende
balk getroffen en licht gewond.
De schade wordt door verzekering gedekt.
BELANGEN VAN DEN KAASEXPORT
BESPROKEN.
Dr. H. Colijn heeft een speciale audiëntie ver
leend aan zes Kamers van Koophandel, te
weten de heeren G. Nobel en G. Grondsma,
van Alkmaar: A. van Wijnen en J. Beijen,
van Gouda; P. L. E. G. M. Stuyt en mr. A.
A. Deenik, van Haarlem; C. Kroon en J.
Schardam, van Hoorn; J. Keg en L. Olivier,
van Zaandam; K. Eriks, van Leeuwarden; L.
Withoff Keus, van Leiden, en P. Koel, afge
vaardigde van de Vereeniging van kaashan
delaren. Breedvoerig zijn de belangen van
onzen kaasexport besproken.
ANDERE REGELING DER
STAATSLOTERIJ?
HET INITIATIEFVOORSTEL DER HEEREN
TER LAAN EN IJZERMAN.
In de Memorie van Antwoord op het Voor-
loopig Verslag der Tweede Kamer over hun
initiatiefwetsvoorstel tot wijziging van de re
geling der staatsloterijen schrijven de Tweede
Kamerleden de heeren K. ter Laan en IJzer
man:
Wie ook maar eenigszins op de hoogte is van
den geweldigen omvang, welken zoowel de
buitenlandsche als de binnenlandsche loterij-
bedrijven hebben aangenomen, kan niet in
twijfel verkeeren omtrent de groote be
hoefte aan loten bij een zeer aanmerke
lijk gedeelte van het volk. Naast de binnen
landsche z.g. premieleeningen, die in waar
heid niets anders zijn dan gewone loterijen,
werken hier verschillende buitenlandsche on
dernemingen, die jaarlijks tienduizenden
vreemde loten in ons land plaatsen.
De voorstellers meenen dan ook te mogen
verwachten, dat er bij de regeering geen be
zwaar zal bestaan tegen de tijdelijke vergroo
ting van het aantal loten, omdat niet de ge
ringste wijziging in het stelsel der staatsloterij
bedoeld wordt. Van een „toespitsen van po
litieke en geestelijke tegenstellingen" dat ter
wille van de noodzakelijke eendracht moet
worden vermeden, is bij dit bescheiden voor
stel wel geen sprake. Hét nemen van loten
wordt op geen enkele wijze aangemoedigd,
ONZE DAGELIJKSCHE
KINDERVER TELL ING.
VLOOöoooot^ I t
En inderdaad, er was in het heele kamp geen betere
voetballer te ontdekken. Reeds zes maal had Sietske den
bal zoo mooi geschopt, dat het een doelpunt werd en toen
de wedstrijd geëindigd was, was Sietske ineens een heele
hoop in de achting en bewondering der kampeerders ge
stegen. En twee jongens, die wel van een pretje hielden,
maakten vlug een krans van sparren en hingen die den
held om.
„Hoera, voor onzen voetballer," riepen de jongens en
nadat men een toespraak had gehouden tot den eersten
klasser, werd hij de hoogte in getild. „Schei er maar mee
uit, ik weet het nou wel," riep Sietske, maar dat meende
hij niet. want hij was er maar wat trotsch op, zoo door
zijn vrienden gevierd te worden. En dat kon je ook best
aan zijn glunderend gezicht zien
enkel wordt de veiligheid van dat gedeelte
van het volk, dat zich toch een lot aanschaft
beter verzekerd.
De moeilijkheden zullen verdwijnen bij -een
betere verdeeling van de staatsloten over het
land, maar zij kunnen ook geheel opgeheven
worden door te verbieden, dat die z.g. premie
leeningen gebruik maken van de trekkingen
der staatsloterij Zulk een verbod is dringend
noodig.
De voorstellers merken nog op, dat alle
Staatsinstellingen zich hebben aangepast aan
de tegenwoordige tijdsomstandigheden. Al
leen aan de Staatsloterij is sedert 1885 niets
veranderd. Zij wijzen ook op de verhoogde
winst van f 650.000, die, al is deze wetswijzi
ging niet ter vermeerdering van 's Rijks in
komsten voorgesteld, in deze tijden meer dan
ooit op prijs mag worden gesteld en die het
voordeel heeft van te zijn een geheel vrijwil
lig opgebrachte belasting, terwijl er in de te
genwoordige omstandigheden reusachtige be
dragen naar buitenlandsche loterij-onderne
mingen vloeien.
BUITENLANDSCHE AUTO'S IN DUITSCH-
LAND.
De A.N.W.B. Toeristenbond voor Nederland
meldt:
Van 1 April af zijn personen-automobielen
en motorrijwielen voor een tijdelijk bezoek aan
Duitschland voor een verblijf van drie achter
eenvolgende maanden vrijgesteld van het be
talen van belasting. Het belastingvrij verblijf
kan een onbeperkt aantal keeren herhaald
worden, mits ieder verblijf niet Ihnger duurt
dan drie maanden. Bij langer verblijf dan 3
maanden in Duitschland moet de gewone
thans daar te lande voor iederen ingezetene
geldende belasting betaald worden.
Van de vrijstelling zijn uitgesloten personen
auto's die tegen betaling personen vervoeren,
b.v. taxi's, huurauto's, autobussen en ook
vrachtauto's. Als bewijs van den duur van het
verblijf in Duitschland kunnen dienen de op
het triptiek of carnet aangeteekende datum
van binnenkomst, of een op verzoek door de
Duitsche douanekantoren kosteloos af te geven
vrijstelling.
RICHTLIJNEN VOOR HET
WERKFONDS-1934.
Lagere loonbasis noodzakelijk.
BRUIKBARE WERKOBJECTEN.
In de rede, waarmede de minister-presi
dent, dr. H. Colijn, het „Werkfonds 1934"
heeft geinstalleerd dat, zooals men weet, is
ingesteld voor de uitvoering van het 60-mil-
lioen-plan der regeering ter bestrijding van
de werkloosheid, wees de minister er op, dat
de werkverschaffing onvoldoende uitkomst
biedt voor het euvel der werkloosheid. Want
al vinden ook 50.000 gezinshoofden en kost
winners daardoor arbeid, toch kan men daar
mede niet tevreden zijn. De regeering acht
méér werkgelegenheid noodzakelijk en vooral
acht zij het noodig, dat onze geschoolde ar
beiders in hun eigen vak weder kunnen wor
den te werk gesteld. Vandaar het voornemen
om een aantal normale werken aan te vatten.
Zoodra de regeering den financieelen toe
stand voldoende gunstig achtte om tot de uit-'
voering van haar plannen over te gaan, heeft
zij onverwijld haar aanvrage om een crediet
voor 60 millioen ingediend. Nadat dit bewil
ligd zal zijn,-behoort onverwijld de uitvoering,
ter hand .genomen-te worden. Daarbij zal één
gedachte niet mogen worden uit het oog ver
loren. De uitvoering van een aantal overigens
normale werken heeft in dit geval ook een
abnormale zijde; deze nl„ dat zij thans nog
niet zouden worden aangevat, -wanneer niet
bijzondere; redenen daartoe drongen. De wer
ken, hoezeer deze behooren opgetrokken te
worden op een economisch en technisch ge
zonde basis, worden nu aangevat omdat ook
een moreele Overweging daartoe noopt. Het
rijk getroost zich met het oog daarop het of-;
fer, dat het zijn kapitaaldienst belangrijk
verzwaart.
Daaruit volgt zonder meer, dat de kosten
van de aldus ondernomen werken beneden
het normale peil moeten liggen. Dit geldt met
name van de loonen. En dat te eerder, nu
immers in het algemeen het drijvend houden
van ons bedrijfsleven het noodzakelijk maakt,
dat ons loonpeil zich aanpast bij dat van de
ons omringende landen.
De aandacht zal derhalve vooral gericht
moeten worden op twee onderwerpen: bruik
bare werkobjecten en de arbeidsvoorwaarden.
De regeering kent de groote waarde, die
aan 't instituut der collectieve contracten gej
hecht wordt. Dat intussohen voor de werken,
waarover het thans gaat, deze contracten
niet zullen kunnen gelden, is duidelijk. Het
is er om te doen, dat deze gansche kring zich
doorloopend bewust toont, dat aan den eer.en
kant de noodige werkverruiming alleen te
verkrijgen is op een lager liggende loonbasis
dan in de collectieve contracten voor over
eenkomende werken geldt en dat aan den an
deren kant te waken zij tegen het ruw ver
breken van een waardevol bouwsel.
Richtlijnen.
Wat de werkobjecten betreft laat het in
gediende wetsontwerp volle vrijheid. Toch zal
bij de keuze dier objecten rekening zijn te
houden met enkele overwegingen, die de re
geering onder uw aandacht wenscht te bren
gen.
In de eerste plaats zal er tegen gewaakt
moeten worden, dat het oog valt op werken,
die anders toch reeds nu zouden worden uit
gevoerd.
Ten tweede zal de keuze mede geleid moe
ten worden door de overweging, dat het werk
eenerzijds zooveel mogelijk over de verschil
lende deelen des lands wordt verspreid, doch
aan den anderen kant vooral ten goede be
hoort te komen aan plaatsen, waar de meeste
werkloozen bijeen wonen.
Ten derde zal in het oog zijn te houden,
dat de werken mede dienstbaar zijn te ma
ken aan de mogelijkheid eener algemeene
loonsverlaging, b.v. door den bouw van goed-
koope volkswoningen
Ten vierde worde bij de keuze gelet, op het
bedrag der uit de werken voortvloeiende di
recte en zijdelingsche loonbedragen. Om dit
nader toe te lichten wees de minister er op,
dat bij den bouw van een huis, naast de
eigenlijke bouwvakarbeiders, ook steenbak
kers en anderen betrokken zijn.
Ten vijfde zal een deel van den aan te wij
zen arbeid moeten worden gereserveerd voor
de jeugdige werkloozen. wier zeer bijzondere
moeilijkheden de regeering volkomen ver
staat en die ook voor sommigen uit uw kring
reeds een voorwerp zijn van hun ernstige be
moeienis.
De voorzitter van het Werkfonds 1934. de
heer C. J. P. Zaalberg, beantwoordde deze
installatierede.
