1
Het Provinciaal Ziekenhuis „Duin en Bosch"
Uit de geschiedenis.
Hoe het zilveren feest gevierd zal worden.
Een mooi laantje op „Duin en Bosch".
Deze therapie beoogt om alle patiënten,
wier toestand dat nog eenigermate toelaat,
arbeid of tenminste bezigheid te doen ver
richten. Wel was dit, ook vóór 1926, zij het
op meer beperkte schaal, het geval, doch ar
beid van krankzinnigen werd toen in het al
gemeen minder gezien als een vorm van be
paalde behandeling, doch meer als een mid
del om den patiënt aan ledigheid en hare
gevolgen te onttrekken en liefst zoo nuttig
mogelijk werk te doen verrichten.
Het jaar 1926 nu gaf op dit punt een be
langrijke koersverandering te zien. Het doen
arbeiden werd in de eerste plaats een middel
van behandeling, behoudens voor hen van wie
bleek, dat zij geestelijk of lichamelijk niet tot
eenigcn arbeid in staat zijn.
Deze meer uitgebreide en consequente toe
passing van de meer „actieve therapie" gaf
aanleiding dat verschillende werkplaatsen
belangrijk moesten worden vergroot, dat ook
de taak van het verplegend personeel een wij
ziging onderging', waaraan het zich met veel
toewijding heeft aangepast.
De mannelijke patiënten vinden thans werk
in werkplaatsen voor het maken van schoe
nen, matrassen, borstels, matten en manden,
terwijl er ook een boekbinderij is. Ook houden
zij zich bezig met land en tuinbouw en ver
schillende voorkomende werkzaamheden.
De vrouwen vinden voornamelijk werk in
de wasscherij fstrijkerij), in de naaikamer en
in het schillokaal. Ook is er een raffia werk
plaats.
Sinds de invoering daarvan zijn thans een
aantal jaren verloopen, doch de arbeids-
therapie is een zeer voorname plaats blijven
innemen onder de methoden van behandeling
van patiënten.
Het uitgestrekte terrein en de aard daarvan
de werkplaatsen en de afdeelingen bieden een
voldoende gelegenheid tot differentieering
van arbeid naar den aard en het kunnen dei-
verpleegden.
Ook het contact blijven houden met familie
gezin en maatschappij wordt, waar eenigs-
zins mogelijk, door den geneesheer-directeur
bevorderd door het aanmoedigen van bezoek
van verwanten en het toestaan van verlof (in
den zin van vacantie).
Ook worden uitstapjes met verpleegden
gemaakt naar andere gedeelten van het land
(zooals in 1933 naar het Gooi. Scheveningen
en het Westland). Van deze uitstapjes, waar
voor zij zelf sparen, konden in 1933, 203 pa
tiënten genieten.
Ook naar een zoo vrij mogelijke verpleging
wordt in ..Duin en Bosch" zooveel mogelijk
gestreefd. Voor 34 mannen kon dit tot dusver
zoover worden doorgevoerd dat zij. behoudens
eenige leiding bij het middagmaal in hun
dag en nacht niet-afgesloten verblijf, ge
heel zelfstandig huizen. Ieder heeft een eigen
zit-slaapkamertje, dat door hem zelf gezellig
is gemaakt met planten, platen enz. Ook de
buitendeuren van dit verblijf worden 's nachts
niet afgesloten. Het betreft hier meerendeels
patiënten, die zich in het huiselijk en maat
schappelijk leven niet zouden kunnen hand
haven, maar voor wie het ziekenhuis-regime
het mogelijk maakt om hun een groote mate
van vrijheid te geven.
Wat ontspanning voor patiënten en perso
neel betreft, beschikt Duin en Bosch over een
zaal, die ongeveer 400 personen kan bevatten
en ingericht is voor het geven van film- en
tooneelvoorstellingen.
Onder het personeel bestaan thans 6 ver-
eenigingen; allereerst de vereeniging ..Ont
wikkeling". die lezingen en filmvoorstellingen
organiseert zoowel voor patiënten als perso
neel. Verder zijn er twee tooneelvereenigingen
,.Ons Vermaak" en „Ons Genoegen" en een
fanfare corps. Ook is er een Zusterkoor en
een Tennisclub.
St. Nicolaas- en Kerstfeest wordt steeds op
opgewekte wijze met patiënten gevierd.
Het maximum aantal patiënten dat bij
Koninkiljk besluit in „Duin en Bosch" mag
worden verpleegd, werd oorspronkelijk in
1909 bepaald op 732. thans bedraagt dit 865,
n.l. 448 mannen en 417 vrouwen.
Het vorig jaar werd begonnen met den bouw
van een nieuw paviljoen voor 146 vrouwelijke
patiënten. In dit paviljoen zal het systeem
van plafondverwarming worden aangebracht.
Een systeem dat in Nederland nog slechts in
enkele gebouwen toepassing vindt en waar
aan volgens deskundigen .verschillende voor-
deelen zijn verbonden, zooals gelijkmatige
verwarming en het ontbreken van radiatoren.
Als dus dit nieuwe paviljoen gereed is, zul
len in „Duin en Bosch" in totaal ruim 1000
patiënten kunnen worden verpleegd.
Sinds de opening in 1909 heeft dit gesticht
4 geneesheeren-directeur gekend. De eerste
geneesheer-directeur was Dr. J. W. Jaeobi, die
in verband met den bouw reeds 1 April 1903
als zoodanig werd benoemd en sedert 1 No
vember 1904 aan het hoofd stond van het
tijdelijk gesticht aan den Zwanenburgwal te
Amsterdam. Dr. Jacobi werd opgevolgd door
Dr. F. A. Melchior, reeds sinds 1 Augustus 1909
als waarnemend geneesheer-directeur aan het
gesticht verbonden. Na diens overlijden werd
in 1919 benoemd de heer Dr. W. M. van'dei-
Scheer,
In 1921, na de benoeming van dr. van dei-
Scheer tot geneesheer-directeur van het Pro
vinciaal Ziekenhuis nabij Santpoort, kwam de
tegenwoordige directeur, de heer A. M. Ben
ders aan het bewind, die in de uitoefening
van zijn taak wordt bijgestaan door een
staf van medici, hoofd-ambtenaren en verder
personeel, waaronder er ook verschillende zijn
die dit jaar hun 25-jarig dienstjubileum
vieren.
Het beheer over het gesticht wordt onder
toezicht en verantwoordelijkheid van Gedepu
teerde Staten gevoerd door de oommissie van
bestuur. Deze commisise bestaat uit 5 leden,
waarvan één lid is van Gedeputeerde.Staten,
als zoodanig als voorzitter fungeert en telkem
jare door dit College wordt aangewezen.
Voor het eerst werd eind 1908 als voorzitter
aangewezen de heer Jhr. G. S. Boreel. sinds
1923 na het aftreden van den heer Tli. M.
Ketelaar, fungeert als zoodanig de heer A. H.
Gerhard.
Van de leden der commissie, die reeds bij
de opening van het gesticht in 1909 als zoo
danig waren benoemd, heeft thans nog zit
ting de heer K. de Boer Czn. wiens 25-jarig
lidmaatschap op 2 Januari 1934 door bestuur
en personeel van het ziekenhuis, werd her
dacht, doch op welk heugelijk feit een scha
duw werd geworpen door het slechts enkele
maanden te voren overlijden van den heer
dr. J. Timmer, eveneens sinds 1909 lid van de
commissie van bestuur.
Met dit kort overzicht meen ik te mogen
volstaan.
Bestuur, directie en personeel hopen met
patiënten op 25 en 29 Mei a.s. het 25-jarig
bestaan van „Duin en Bosch" op bescheiden
wijze te herdenken. Er zal een' avond-uitvoe
ring in de tooneelzaal zijn en een tuinfeest
worden gegeven.
Gezegd mag tenslotte worden dat bestuur
en directie er steeds naar hebben gestreefd
het gesticht in den loop van de 25 jaren van
zijn bestaan met zijn tijd te doen medegaan
zoowel in technisch opzicht als waar 't be
treft de verpleging van patiënten.
Hierdoor en door de uitgestrektheid van het
gestichtsterrein en de gesteldheid daarvan, de
mooie, landelijke omgeving, de goede verbin
dingen met Amsterdam. Haarlem en Alk
maar, de huiselijke inrichting en de bij uit
stek rustige en gemoedelijke sfeer van het
geheel, neemt het tweede Provinciale Zieken
huis van Noord-Holland een waardige plaats
in naast de beide andere Provinciale Gestich
ten en beantwoordt in ieder opzicht aan het
gestelde doel: te zijn een verplegingsoord
voor geesteszieken.
H. P. DEINUM,
Secr. bestuur Prov. Ziekenhuizen
Noord-Holland.
BEVERWIJK.
HET JUBILEUM VAN DEN
CHR. WERKMANSBOND.
DE KERKELIJKE HERDENKING.
Gisteren herdacht de afd. Beverwijk en om
streken van de Chr. Nat. Werkmansbond het
feit, dat zij voor 20 jaren werd opgezicht
door Ds. van Bemmel, welk feit zij herdacht
door een kerkelijke herdenking in de Ned.
Herv. kerk.
Na het zingen van psalm 150 1 en 2
heette ds. C. M. Krijger alle aanwezigen har
telijk welkom in het bijzonder mevr. Honig—
van Ollefen en de heer Cor Kee, die resp. met
zang en orgelspel deze bijeenkomst opluister
den.
Spreker vond het jammer, dat de oud-pre
dikanten, ds. G. B. Westenburg en Jac. Poort
wegens ziekte niet aanwezig konden zijn,
zoodat hun feestreden vervielen.
Nadat de heer Cor Kee het Bondslied van
den Chr. Nat. Werkmansbond en koraalva
riaties over „Uw Koninkrijk kome" van F.
Mendelssohn gespeeld, en mevr. Honigvan
Ollefen twee liederen van Bach gezongen had,
ving ds. C. M. Krijger zijn rede aan, naar
aanleiding van de woorden uit Handelingen
2 vers 55: „En zij hadden alle dingen gemeen"
Reeds de leden der eerste Christengemeente,
aldu§ spreker, leefden niet langs elkaar heen,
maar zochten elkaar op en deelden in elkan
ders vreugde en smart. Niet alleen één in hun
uitwendige belijdenis, maar ook in hun in
nerlijke gemeenschapsbanden.
Langzamerhand kwamen de veranderingen
totdat op het einde der vorige eeuw de ziekte
toestand acuut wordt. Waar vroeger werk
gever en werknemer samen werkten en el
kaar kenden, komt na de invoering der ma
chines een groote verandering tot stand en
leeft elk zijn eigen bestaan. Mannen als Bil-
derdijk en Da Costa verhalen ons reeds van
wantoestanden en de allerdroevigste om
standigheden, waarin de arbeiders verkeeren.
Eerst ontstaat Patrimonium en nog later de
Chr. Nat. Werkmansbond, opgericht door
wijlen dr. de Visser en zoo ook ontstond de
afd. Beverwijk, opgericht door ds. Van Bem
mel. Spreker brengt dank aan God met wiens
hulp het plantje groei.de en het ledental sterk
aanwies. Maar op dezë herdenkingsavond wil
spr. ook vooruit zien en dan ligt er nog een
groote taak voor ons, en kon er nog veel ge
daan worden. Maar dan moeten wij als echte
Christenen leven, dan zal het werk ons licht
vallen en zal er zegen rusten op onze arbeid
en zal ook de Chr. Nat. Werkmansbond
groeien.
Na de rede van Ds. Krijger gaf de heer Kee
op het orgel een prachtige vertolking van het
.Andante" van C. M. Widor. Vervolgens zong
mevr. Honig het „Care Selve" van Handel en
„Alleluja" van Mozart waarna de heer Kee
nog een compositie van zichzelf ten gehoore
bracht n.l. „Toccate Ps. 24."
Met een kort slotwoord, waarin hij dank
bracht aan mevr. Plonig en den heer Cor Kee
benevens aan de afgevaardigden van diverse
afdeelingen, aan de feestcommissie en aan de
kerkvoogden, sloot Ds. C. M. Krijger deze ge
slaagde herdenkingsavond.
DE SCHOOLTUIN GEOPEND.
Van heden Dinsdag af, de schooltuin,
welke vorig jaar werd aangelegd en ingericht
op een deel van het gemeenteterrein achter
de Stumphiusstraat, geopend en kunnen alle
leerkrachten uit de gemeente met hun leer
lingen, ongeveer 20 tegelijk, deze tuin geregeld
bezoeken. Bovendien kunnen de leerkrachten
uit den tuin ook planten, bloemen of vruch
ten voor hun lessen in plantkunde bekomen.
De keurig ingerichte tuin heeft zich mogen
verheugen in de toegewijde zorgen van den
heer L. J. Vonk, hoofd van School 4, die er
niet alleen uitstekend in geslaagd is een
systematische beplanting aan te brengen,
maar die bovendien een aantal merkwaardig
heden wist te bemachtigen. Zoo kan men
naast de meer bekende voedings- én voeder
gewassen plotseling tegenover een plant
komen te staan, die voorkomt langs de kust
van de Middellandsche Zee, maar die het tot
groote verbazing van den leek ook uitstekend
in den Beverwijkschen grond blijkt te doen.
Dat- de heer Vonk ook een plaats inruimde
aan landbouwgewassen valt zeker toe te
juichen, want het is wel zeer opmerkelijk,
dat zoovelen absoluut niet weten hoe bijv.
de granen als haver, rogge, gerst, enz. groeit,
bloeit en vruchten voortbrengt. Fraaie hees
ters en boomgewassen omzoomen het midden
terrein dat de leerlingen oja., in kennis stelt
met de duinflora in de aangelegde duinpan,
met de vorming van laagveen in het moeras,
van hoogveen en dat een beeld geeft van de
merkwaardige flora van Zuid-Limburg,
waarvoor zelfs in den schooltuin mergel-
houdende grond moest worden aangevoerd.
De systematische inedeling vergemakkelijkt
natuurlijk ten zeerste het overzicht en uit al
les spreekt de liefde van den ontwerper voor
de levende natuur.
Stellig zal deze Beverwij ksche schooltuin
aan zijn doel, om deze liefde over te brengen
op de jeugd, gaan beantwoorden. Zoo keurig
verzorgd na een zoo korten tijd van voor
bereiding immers in dubbele beteekenis
moet het „groeien", als deze schooltuin is,
wekt zij ook den lust tot botaniseeren in
sterke mate op. Alle planten, heesters en
boomen zijn voorzien van bordjes, welke de
namen op duidelijke wijze kenbaar maken.
Ongetwijfeld zal het onderwijzend personeel
van deze gelegenheid om zijn lessen in de
natuurlijke historie meer vruchtdragend te
doen zijn en belangrijk te vergemakkelijken,
gretig gebruik maken.
TENTOONSTELLING VAN WERKSTUKKEN.
Het. vrouwenpaviljoen III.
In de school voor Buitengewoon Lager Onder
wijs aan het C. H. Moensplein, hoofd de heer
P. Timmer was een tentoonstelling ingericht
van de werkstukken, welke vervaardigd wer
den door de leerlingen.
Het geëxposeerde gaf een verrassend beeld
van de resultaten van het onderwijs, dat aan
deze school aan debiele en imbeciele leerlin
gen wordt gegeven. Wel sprak uit alle ten
toongestelde voorwerpen het groote nut van
handenarbeid voor deze leerlingen, die niet
als normale kinderen kunnen leeren lezen,
schrijven en rekenen, of, zoo deze kennis hem
dan al in heel bescheiden mate kan worden
bijgebracht, door handenarbeid zoover kun
nen worden gebracht, dat zij zich in hun ver
dere leven toch nog een bescheiden plaatsje
in de maatschappij zullen kunnen veroveren.
Daarom neemt handenarbeid aan deze onder
wijsinrichting op het lesrooster zoo'n voor
name en groote plaaJts in. ALs regel blijven de
kinderen tot hun 15de ja'&T op de school, en
kele gevallen doen zich voor. dat leerlingen
van hoogeren leeftijd de school blijven be
zoeken.
Zoo telt de school zelfs twee „leerlingen"
van 20-jarigen leeftijd. Van leerlingen kan
men in deze gevallen niet spreken. Deze jon
gens houden zich bezig met het vlechten van
matten en eigenlijk ontbreekt aan de school
een werkinrichting, waarin deze kinderen bo
ven den leerplichtigen leeftijd zich verder
zouden moeten kunnen bekwamen. Maar een
dergelijk „verlengstuk" van dit onderwijs zal
althans voorloopig wel tot- de vrome wen-
schen blijven behooren.
De school telt drie afdeelingen en van elke
afdeeling waren vele werkstukken geëxpo
seerd, opklimmend in moeilijkheid. Carton-
nage- en vlechtwerk, knippen, kleuren, idei-
arbeid, figuurzagen, manden- en mattenvlech-
ten, houtarbeid vormen wel de meest be
oefende vakken. De resultaten waren zeer be
hoorlijk.
In de hoogste afdeeling wordt bovendien
nog het timmervak zij het ook in bescheiden
mate beoefend en het is wel merkwaardig,
dat de jongens daarvoor groote animo hebben
Zij hadden het zelfs zoover gebracht, dat zij
allen een klein trapje hadden vervaardigd.
De school telt thans 51 leerlingen, waarvan
het meerendeel uit omliggende gemeenten
afkomstig is, o.a. iut Heemskerk, Wijk aan Zee
en Duin en Uitgeest.
In de zeven jaar, dat de school bestaat, is
ongetwijfeld veel belangrijk werk verricht.
Vooral voor de gewone lagere scholen betee-
kende de oprichting van deze school destijds
een zeer gewichtige ontlasting.
Op de school voor B. L. O. worden deze leer
lingen allen individueel behandeld, zij worden
afzonderlijk geobserveerd en daarvan is de
mooie cvracht. dat het hoofd de heer Timmer
en zijn helpsters deze kinderen nog zooveel
kennis en vaardigheid vermogen bij te bren
gen, dat zij later niet als het ware met „leege
handen" tegenover het harde leven staan.
Een onderwijs-inrichting alzoo, waarop Be
verwijk en omgeving, al klinkt dat in diit ge
val misschien wat eigenaardig, terecht
trotseh mag gaan.
DE EXPLOITATIE DER
VEILINGEN.
Gemeenschappelijk veilen
voorgeschreven.
EEN COMMISSIE VAN BIJSTAND VOOR DE
BOLLENVEIL1NG.
Volgens de overeenkomst, welke werd aan
gegaan na de dading tusschen de veilingen
..Kennemerland" en Vrije Veiling" en de
Spaarnebank N.V. zijn deze veilingen verplicht
teneinde tot een loonende en economische
exploitatie te geraken een zoodanige rege
ling te treffen, dat de veilingen gemeen-
meenschappelijk plaats hebben. Daarmede
zal reeds op uiterlijk 1 Juni a.s. een aanvang
moeten worden genomen. Deze tijdelijke ge
meenschappelijke veiling zal in den meest
uitgebreiden zin worden geregeld door de be
sturen der beide veilingsvereenigingen in on
derling overleg, waarbij de volgende richt
lijnen in acht genomen zullen moeten wor
den:
De Vrije Veiling en Kennemerland ver
plichten zich voortaan voor zooveel mogelijk
te veilen in de localiteiten van Kennemerland
De veilingen geschieden op naam van Kenne
merland en Vrije Veiling gezamenlijk. Voor
de onderlinge verrekening tusschen de beide
veilingen komen voor rekening van „Kenne
merland" veilingen van haar inbrengersleden
en van inbrengersgasten, evenzoo voor reke
ning der Vrije Veiling de veilingen van haar
leden en gasten. De veilingen van nieuwe
inbrengers-gasten komen in een verhouding
van 3 1 maar hun omzet voor rekening van
Kennemerland en Vrije Veiling.
De exploitatiekosten, waaronder niet wor
den begrepen rente en afschrijving van Ken
nemerland en Vrije Veiling afzonderlijk, wor
den omgeslagen in de verhouding aan de om
zetten van beide veilingen. De betaling van
rente en afschrijving komt ten laste van elk
der veilingen afzonderlijk, Het veilingsper
centage zal voor beide veilingen gelijk zijn.
Het personeel.
De personeelskosten komen ten laste van
de gemeenschappelijke exploitatierekening.
De besturen der beide veilingen beslissen in
onderling overleg welk personeel van beide
veilingen kan behouden blijven.
Deze door de besturen te ontwerpen rege
ling is onderworpen aan de goedkeuring van
een door den regeeringscommissaris voor de
steanverleening aan den tuinbouw te benoe
men neutrale commissie, welke uit een on
even aantal leden moet bestaan en waarin
het Rijk, de Coop. Centrale Boerenleenbank
te Eindhoven en de Centrale Raifeissenbank
te Utrecht ieder door tenminste één lid zijn
vertegenwoordigd.
Ingeval de beide besturen omtrent de te
treffen regeling niet vóór 1 Juni 1934 tot
overeenstemming zijn gekomen, zal de neu
trale commissie verplicht zijn zelf deze rege
ling te maken, welke regeling zoowel voor
Kennemerland, als voor de vrije veiling bin
dend zal zijn.
De definitieve regeling voor de gemeèn-
schappelijk te houden veiling geschiedt door
de neutrale Commissie, zooveel mogelijk in
overleg met de beide veilingsbesturen en
moet uiterlijk 1 October 1934 zijn ingevoerd.
De door deBloembollenveiling verschul
digde bedragen ad. f 39.000, f 17333.33 ëh 1
f 8666.67 zullen terstond opeischbaar zijn, zoo
dra Kennemerland. Vrije Veiling of beide een
der bedoelde regelingen niet invoert of de
invoering daarvan tegenwerken of een harer
verplichtingen niet nakomen.
Vervolgens zullen het Rijk, de centrale Rai
feissenbank, de Land- en Tuinbouwbank en
ledenvergaderingen ieder een commissaris
kunnen aanwijzen voor de bollenveiling. Het
Rijk,- dat het stemrecht uitoefent voor de aan-
deelen verplicht zich de voorgedragen per
sonen als zoodanig te zullen benoemen, als
ook zijn medewerking te verleenen voor een
statutenwijziging, waardoor de Directie der
bollenveiling wordt verplicht om geen beslis
singen te nemen ten aanzien van het vaststel
len of wijzigen van het veilingsreglement, het
vaststellen van koopers- en verkooperspro-
visie, het regelen van inhoudingen en uitbe
talingen, zonder goedkeuring van een uit vijf
personen bestaande commissie van bijstand
door en uit de leden van Kennemerland (3)
en Vrije Veiling (2) te benoemen.
De Centrale Raifeisenbank heeft het recht
een afgevaardigde aan te wijzen, die alle ver
gaderingen van het bestuur der Vrije Veiling
mag bijwonen en zonder wiens goedkeuring
geen besluiten mogen worden genomen, die
financieele gevolgen hebben voor de Vrije
Veiling. Voor Kennemerland wordt hetzelfde
recht toegekend aan de Land- en Tuinbouw
bank. De bollenveiling wordt verplicht zich
te stellen onder accountants-controle.
De beide veilingvereenigingen moeten zich
verder verplichten per 1 April, 1 Juni, 1
Augustus en 31 Dec. een exploitatie-over
zicht, alsmede jaarlijks een jaarverslag van
de exploitatie-uitkomsten van de gecombi
neerde veiling, geverifieerd door een door de
regeering aan te wijzen accountant, bij het
Rijk in te dienen.
Alle geschillen, welke tusschen Kennemer
land en Vrije Veiling mochten ontstaan
^aar aanleiding van de overeenkomst zullen
door arbitrage worden uitgemaakt. Als
scheidsgerecht zal de hiervoor genoemde com
missie optreden. De geschillen tusschen de
andere partijen worden beslecht door drie
arbiters, te benoemen door den kantonrech
ter te Haarlem.
SCHEEPVAARTBERICHTEN
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Drechtdijk, Rotterdam n. Vancouver 14 (n.)
te Cristobal.
Statendam 13 (n.m.) van Rotterdam te
N.-York.
Veendam, Rotterdam n. New-York, p. 13
(n.m.) Lizard.
Volendam New-York n. Rotterdam 14
(6.30 v.m.) van Plymouth, 15 (9.30 v.m.)
verwacht.
Narenta 11 van Vancouver naar Rotter
dam.
Lochmonar, Vancouver n. Rotterdam 10
(n.m.) te Los Angeles.
Dinteldijk, Rotterdam n. Vancouver 12
(1,28 n.m.) 300 mijl Z.W. van Land's End.
Lochkatrine, Vancouver n. Rotterdam. 12
End.
HALCYON LIJN.
Flensburg 12 van Narvik naar Rotterdam-
Vlaardingen.
Maasburg 14 van Narvik te Rotterdam.
Stad Vlaardingen 13 van Rotterdam te
Narvik.
Stad Dordrecht 12 van Bagnoli te Melilla.
Stad Arnhem, Vlaardingen n. Oxelosund
p. 14 Holtenau.
Stad Haarlem 12 v. Pto. Ferrajo n. Melil
la.
Stad Zaandam 12 van Civita Vecchia n.
Oran 8 Huelva.
Rozenburg 13 van Oran naar Bouvau.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
Klipfontein vertrok 14 van Beira n. Rotter
dam.
Nieuwkerk (thuisreis) 12 Mei van Mar
seille.
Randfontein (uitreis) 13 van Mozam
bique.
HOLLAND—WEST-AFRIKA LIJN.
Klipfontein vertrok 14 van Beira n. Rot
terdam.
Nieuwkerk (thuisreis) 12 Mei van Mar
seille.
Randfontein (uitreis) 13 van Mozambi
que.
HOLLAND—WEST AFRIKA LIJN.
Maaskerk (uitreis) 12 van Dakar.
Amstelkerk (thuisreis) 13 van Las Pal-
mas.
KON. HOLLANDSCHE LLOYD.
Gaasterland (uitreis) 13 Mei te Antwer
pen.
Zeelandia (thuisreis) 12 van Pernam-
buco.
Amstelland (uitreis) 12 Mei van Monte
video.
Montferland (thuisreis) 11 van Las Pal-
mas.
Eemland 13 Mei van Hamburg te Am
sterdam.
Maasland (thuisreis) 11 Mei van Monte
video.
KON. NED. STOOMBOOT MIJ.
Fauna, Rotterdam n. Pasajes p. 13 Dun-
geness.
Vesta, Rotterdam naar* Faro p. 13 Dun-
geness.
Stella. Rotterdam n. Tanger 13 (1,54 n.m.)
60 mijl Oost van Niton.
Ajax 13 van Aalborg te Amsterdam,
Atlas 10 van Jacmel te Curagao.
Baralt 12 van Curacao naar Bovenwindsche
eilanden.
Boskoop Chili naar Amsterdam 12 te Liver
pool.
Colombia 13 van Hamburg te Amsterdam.
Deucalion 13 van Valencia te Rotterdam.
Hebe 12 van Santander naar Oporto.
Helder 14 van Hamburg te Amsterdam.
Hercules, Bourgas n. Rotterdam 13 (1.40
n.m.) 150 mijl van Ouessant.
Juno 12 van Lissabon naar Amsterdam.
Mars 12 van Livorno naar Napels.
Merope 12 van Palermo naar Setubal.
Midas 10 vaii Curacao naar Pto Plata.
Oranje Nassau, Paramaribo n. Amsterdam
13 van Madeira.
Rhea 12 van Malaga naar Alicante.
Telamon 14 van Amsterdam naar Ham
burg.
Theseus, Stettin naar Amsterdam, p. 14 (3
v.m.) Brunsbuttel.
Tiberius 12 van Valencia naar Amster
dam.
Titus 11 van Calamata te Malta.
Trajanus Amsterdam n. W.-Lndië 12 (5
v.m.) 16 mijl Z. van Terceira.
Ulysses 14 van Stamboul te Samos.
Simon Bolivar 12 v. West-Indië te Colon.
Bodegraven, Chili n. Amsterdam 11 van
Callao.
Baarn, Chili n. Amsterdam 12 te Toco-
pïlla.
Bgerenice, Barcelona n. Amsterdam p.
14 Ouessant.
Ganymedes 14 van Salonika n. Izmir.
Orestes 11 van Izmir te Nauplia.
Orion 14 van Olhao naar VOlareal.
Perseus 13 van Kopenhagen te Gdynia.
Vulcanus 13 van Beyrouth te Gandia.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Baloeran (uitreis) 14 van Lissabon.
Dempo (thuisreis 13 van Sabang.
Sibajak (uitreis) 14 te Belawan.
Slamat 14 van Batavia te Rotterdam.
Kota Nopan (thuisreis) 13 (11,25 v.m.)
250 mijl Z. van Land's End, via Londen.
Kota Tjandi (uitreis) p. 12 Perim.
Palembang (uitreis) p. 14 Sagres.
Sotoebondo (thuisreis) p. 13 (11 v.m.)
Ouessant.
ROTTERDAM—ZUID-AMERIKA LIJN.
Alcyone (thuisreis) p. 12 Las Palmas.
Alpherat (thuisreis) 11 van Bahia.
Alwaki (thuisreis) 11 van Montevideo.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND.
Poelau Tello 13 van Bremen te Londen.
Poelau Roebia, (thuisreis) 13 van Port
Said.
Simaloer (thuisreis) 14 te Havre.
STOOMVAART MIJ OCEAAN.
City of Wellington, Rotterdam n. Japan p.
14 Perim.
Benvannoch, Japan n. Roterdam, 12 van
Gibraltar.
Diomed, Japan n. Rotterdam 14 van Port
Said.
Myrmidon, Amsterdam naar Java p. 13
Perim.
City of Bagdad, Dairen n. Rotterdam p. 13
Gibr..
Antenor, Japan n. Rotterdam p. 14 Prawlept.
Achille, Japan n. Rotterdam 11 van Sjang
hai.
Melampus 13 Mei van Batavia te Amster
dam.
Phrontis, Batavia en Amsterdam n. Liver
pool, passeerde 13 Mei Lizard.
