Door iJe 'lucht naar Spanje.
Langs de Zuidkust van China
He, who will thrive, must rise at five.
He, who has thriven, may lay till seven!
De Pyreneeën op hun mooist.
De luchtvaart is een jong bedrijf en dus
moeten wij vroeg op. Ons vliegtuig vertrekt om
5 uur van Marignan, het groote vliegveld, waar
de Pelikaan ons neerzette. Dat is drie kwartier
rijden, maar de Fransehen, die den naam van
beleefdheid hebben, halen eerst de passagiers
op, dan de post, wat meestal een kwartier tijd
kost. daar de chauffeur de zakken zelf uit het
postkantoor moet sleuren, dan halen wij den
piloot op en die alleen weet de mecanicien te
wonen, waarvoor wij weer vijf minuten terug
moeten en dan gaat het naar het vliegveld, o
neen, eerst nog naar een stationnetje, waar
de nachttrein uit Parijs gelukkig met slechts
10 minuten vertraging aankomt!
Onder een prachtigen sterrenhemel worden
wij en onze koffers enz. uitgeladen en staat
het toestel te wachten. De Air France gebruikt
op deze belangrijke internationale lijn, die ge
deeltelijk over zee en dan 2000 M. hoog over de
Pyreneeën gaat één-motorige Latecoère vlieg
tuigen, zooiets als onze D.O. en D.X. die op
Vlissingen en Twente vliegen, maar een beetje
kleiner. Ze ontwikkelen een snelheid van on
geveer 200 K.M. per uur, maar stijgen dunkt
mij langzaam. Ik ben de eenige passagier. Voor
in de cabine zit de marconist met zijn appa
raten. Af en toe klimt hij op den rechter voor
sten zetel, opent een luikje boven in den voor
wand, wringt daar zijn bovenlichaam door
heen en geeft zóo boodschappen door aan den
piloot.
Beneden ons duiden lichtrijen de wegen,
Vlekken van tintellichtjes de dorpen en
zwaaiende vuurtorens de kapen en rotsen aan.
De lucht begint lichter te worden schuinsch
achter en, al spoedig teekenen zee en land zich
als donkere en lichtere vlekken af. Niet lang
echter. Een lichte nevel vormt zich onder ons
en verdikt zich tot een wolkenlaagje, dat e$n
paar honderd meter boven de plassen en moe
rassen der Rhönedelta hangt en zich een klein,
eindje in zee uitstrekt. Achter ons teekenén.
zich de van ouds bekende lijnen van het ge
bergte af, vóór ons boven de wolken zee als
een donkere band tusschen grijze wolken en
grauwe lucht de Pyreneeën.
Het is prachtig stil weer. Wij hangen rustig
in de lucht. Nu eens de eene vleugel dan de
andere op den horizon. Slordig noem je dat,
dweilen door de lucht en als de wolken wat
hooger stijgen en een beetje beweging veroor
zaken valt dat nog veel sterker op. Geen fijn
vlieggevoel. Geen corrigeeren van de beweging,
van de afwijking van de horizontale op het
oogenblik zelve dat die ontstaat, zooals wij dat
van onze vliegers gewend zijn. Maar al gauw
heb ik geen oogen meer om op dergelijke klei
nigheden te letten. Achter ons kleurt de lucht;
het komende licht brengt meer en meer tee-
kening in de wolkenzee. De schaapjes scharen
zich in rijen om de zon te begroeten en de slor
dige rotsmuren aan den overkant rekken zich
hooger en hooger uit om als eersten de dag-
vorstirme te verwelkomen en kleeden zich in
sluiers en gewaden van sneeuw. Hoe meer licht,
hoe helderder de sneeuw zich afteekent van
de rotsgevaarten. Kwart voor zes begint mijn
Contaxcamera zijn dagwerk, vijf minuten later
de Agfa-movex, smalfilmcamera en dan blijft
het heen en weer hollen van linksachter naar
rechtsvoor met geelfilters en telelenzen om
dat prachtige op plaat en rolfilm vast te leg
gen; de spierwitte, zonovergoten wolkenzee,
opbruisend, neen, opwuivend tegen de donkere
rotsgevaarten of grijze wolkenlagen, verdoeze
lend en grauw, doezelig overgaand in fel-
zwarte rotswanden, waarop glanswitte sneeuw-
tongen omlaaglekken, naar de grauwe damp-
massa's beneden.
Als wij op 2000 M. over de Oostelijke Pyre
neeën Spanje's lucht bevliegen (ik had eerst
willen schrijven Spanje's grondgebied gaan
betreden, maar je moet zoo op je woorden
passen in de lucht) blijven de wolken achter
ons. De Zuidkant der Pyreneeën is geheel hel
der, alleen nog niet zoo mooi verlicht als zoo
even de Noordzijde was. Al verder wijken de
sneeuwbergen terug en het eerste wat wij van
Spanje zien lijkt op wat aardrijkskunde boe
ken schreven: een hoog plateau, diep uitge
sneden rivierdalen. Verspreid liggende armoe
dige dorpen. En als wij Barcelona naderen,
komt een lichte nevelsluier het land bedekken.
Om straks de verrassing des te grooter te doen
zijn als wij tot de conclusie komen dat Spanje
een moderne staat is geworden met alle ge
makken en voordeelen van dien.
Maar wij zijn er nog niet! Wel boven Bar
celona. De kerktorens boren door den nevel
heen; de zee is helder, de heuvels achter de
stad baden in het zonlicht, maar een nevel
sluier ligt in de breede vallei en bedekt juist
het vliegveld der Air France; bedektdat
is te zeggen. Ik zie den windzak en het dak
van de hangar, maar het veld zelf zie ik niet,
ja toch, daar is het midden vrij, nu het Oos
telijk einde. Wij zwerven rond op 200 M. hoog
te. Een gat in de nevelmassa drijft langzaam
aan, passeert het heele vliegveld in de lengte,
alles lijkt vrij. Maar de piloot blijft rond zwie
ren. Ja, komt de marconist vertellen, de piloot
is er pas één keer geweest en dat is 2 jaar gele
ien, en er kunnen boomen geplant zijn.Smirnoff
zou hem er allang ingeprikt hebben, ook zon
der aansporing van Soer. Volle vijf kwartier
hebben wij daar rondgeslingerd en gezwaaid,
drie keer de landing geprobeerd, den 4den keer
lukte het en kon hij net zijn zwaai nemen op
20 M. afstand van het einde van het veld. Als
onze militaire vliegers 15 jaar geleden het zoo
deden kregen ze veertien dagen provoost. Onze
piloot kreeg een standje van 13 12 minuut
van den welbespraakten Franschen manager
van het vliegveld en door al die vertraging,
kwam ik te laat voor de luchtvaart acrobatiek-
•yedstrijden ter besluiting van het Lentefeest
en had de keus tusschen den schoonheids
wedstrijd der bloemstalletjes (maar er waren
meisjes bij) of een snelheidswedstrijd voor
fietsers. De keus was niet moeilijk want na
afloop ging alles weer samen naar het eve
nement van de feestweek: Het stierengevecht
met den beroemden toreadorweet ik veel
hoe die man heette. Ik had nog juist peseta's
genoeg voor een plaatsje heel bovenaan de
schaduwzijde, maar wat hindert dat in de eeuw
der kijkers en tele-objectieven. En mijn Zeiss
kijker had druk werk hoor! Een prachtige op
tocht.
Als de deuren van de arena openvliegen
komt in gestrekte draf een eskadron cavalerie
binnen in prachtige uniformen, rood, wit,
goud, koperen helm met haneveeren; het es
corte van den Gouverneur der Provincie. Dan
zijn rijtuig en een tiental volgtrijtuigen, je
reinste bloemencorso. Prachtige bloemen,
prachtige meisjes, prachtige paarden. Ik had
het nog maar half gezien, toen ik alweer er
gens anders heen. moest'kijken. Al dat moois
had zich rond de arena opgesteld en daar
kwamen plotseling twee cowboys te paard
binnen galoppeeren. Steigeren, boksen, dan
sen of ze een hobbelpaard ingeslikt hadden.
Zoo'n steigersprong uit volle ren moet je dan
mooi vinden al wordt het arme paard er zoo
wat bij uit elkaar getrokken. Ik wou dat de
teugel gebroken was, wat zou die vent, er dan
afgezijn (ik waag mij niet aan één letter
meer!). Toen verdween al het moois uit de
arena en alleen een cowboy bleef over en pas
nadat Gouverneur en dames hun zitplaatsen
hadden ingenomen stoof de eerste stier de
arena in. De cowboy was intusschen gewapend
met een houten stootspeer van 1 M. lang en
een lemmet van een voet, blinkend staal. Toen
begon een aardig maar wreed spel. De rijder
liet zijn paard--steeds vlak-voor den uitvallen
den stier ..langs rennen en trachtte hem dan
den speer in den rug te stooten. Gevaarlijk
spelletje, althans voor het paard! al liep het
deze keer en goed af. Je krijgt trouwens zeer
sterk den indruk dat ook het gevaar voor den
toreador te voet niet groot is. De stier char
geert den rooden lap en die houdt de moedige
man altijd zuinig naast zich. In Peru hadden
de toreadors tenminste een rood pakje aan,
maar dat was hun blijkbaar ook te gevaarlijk
hier. Zoo werd het geheel een laffe vertooning,
voor wie niet geleerd heeft te applaudisseeren
als anderen het ook doen. Neen hoor, ik heb
mijn laatste stierengevecht gezien, tenzij ik
een volgenden keer zelf mee vecht. Dat zou
ik wel eens willen probeeren, maar dan eerst
met een beetje 'n tamme!
Dr. W. G. N. v. d. SLEEN.
WIELRIJDEN.
De kampioenschappen van
Nederland op den weg.
C. Bogaert algemeen kampioen.
Uit Hoogerheide (Noord-Brabant)Maan
dagmiddag één uur zijn de professionals, on-
afhankelijken en amateurs gestart, in totaal
ruim 225 renners. Het parcours, dat een leng
te had van ongeveer 18 K.M., anoest zeven
maal worden afgelegd.
Geruimen tijd bleven alle renners bijeen,
totdat in de vierde ronde in de groote groep
een scheuring kwam. Allereerst liep C. Bo
gaert weg, die geruimen tijd alleen aan den
kop ging. Kort daarop kwamen Middelkamo.
Van der Ruit en Snoeyers bij den alleen rij
denden Bogaert, terwijl even later C. Heeren
zich bij dit viertal kwam voegen. Dit kleine
groepje breidde zich nog met eenige renners
uit. doc-h geen hunner slaagde er in om alleen
de leiding te veroveren, zoodat de beslissing in
den eindstrijd viel.
Tijdens dezen eindspurt werd Bogaert door
Van der Ruit naar de rechterzijde van den
weg gedrongen. Bogaert zou tusschen het pu
bliek zijn geraakt, zoo hij niet op een gegeven
moment Van der Ruit met den arm had weg
geduwd. Het gevolg daarvan was, dat Van der
Ruit na afloop van den wedstrijd bij de wed-
strijdcommissie een protest indiende.
De wedstrijdcommissarissen hebben ruim
twee uur noodig gehad om dit protest te be
handelen; eerst daarna kon de einduitslag
worden vastgesteld. Oeze luidde:
Professionals: 1 C. Bogaert (St. Janssteen-
Zeeland), tijd 3 uur 50 min. 44 sec. 2 G. van
der Ruit (Capelle a. d. IJsel), 3 W. H. Cober
(Hpënsbroek) 'beiden op eenige lengten).
Onafhankelijken: 1 Th. Middelkamp (Kiel-
drecht), eveneens in den tijd van 3 uur 50
min. 44 sec. 2 C. Heeren (Bossohenhoofd), 3
P. van Zundert 'Et-ten).
Amateurs: 1 P. Snoeyers (Hoogerheide)2
J. A. Verveer (Rotterdam), 3 J. H. Brauns
(Heerlen)
'Algeméén kampioen vair Nederland werd
C. Bogaert.
Na afloop werd hij namens de Nederland-
sche Wielren Unie toegesproken door den
heer Swaab de Beer.
's Morgens tien uur waren de veteranen
vertrokken. Hiervan luidde de uitslag:
1 S. Koppen Amsterdam. Tijd 2 uur 16 min.
17 sec.; 2 L. van Grinds ven. Den Bosch 2 uur
20 min. 8 sec. 3 Van Buitendijk, Amsterdam;
4 J. J. Hombeek. Helmond, 5 L. Meester. Vlij
men, 6 H. V. Wagenaars, Gouda; 7 M. van dei-
Weg, Roosendaal.
DAMMEN.
De zomercompetitie van
D. C. IJ.
G. Postma kampioen.
De uitslagen der achtste en negende (laat
ste) ronde van ae zomercompetitie, gespeeld
tusschen een 10-tal leden van de Damclub
IJmuiaen, luiden als volgt:
Roelofs wint van Wartenhorst, SchagerF.
Postma remise. Vrijhof verliest van G Post
ma. Rasv. d. Velde remise, Souverein ver
liest van F. Dukel, T. Postma remise met F.
Dukel, G. Postma wint van Wartenhorst. Vrij
hof verliest van Ras.
De eindstand luidt:
gesp.
gew.
rem.
verl. pnt.
G. Postma 9
6
2
1 14
Vrijhof 9
6
1
2 13
T. Postma 9
3
5
1 11
F. Dukel 9
4
2
3 10
J. Roelofs 9
4
2
3 10
Souverein 9
3
3
3 9
v. d. Velde 9
2
4
3 8
A. Ras 9
2
3
4 7
Schager 9
1
4
4 6
Wartenhorst 9
1
1
6 3
Zoo won dus G. Postma het kamüioenschap
dezer zomercompetitie.
Eindelijk een mislukte zeeroof.
Hardhandige douaneambtenaren.
Senator Nye trekt conclusies.
WASHINGTON, 17 Sept. (V.DOndanks
het streven van staatssecretaris Huil, de
verhooren voor de commissie van onderzoek
voor den Senaat met betrekking tot de ge
bruiken in de wapenindustrie, zooveel moge
lijk tot ziiiver Amerikaansche kwesties te be
palen, en het betrekken van het buitenland
te vermijden, gaat de pers voort te wijzen
op de betrekkingen van de Amerikaansche
wapenfabrikanten met vreemde mogendhe
den. De bladen schetsen de internationale
intrigues en wijzen op het omkoopen van bui-
tenlandsche ambtenaren en officieren en op
het verraad van militairen alleen uit winst
bejag
Senator Nye heeft het resultaat van het
onderzoek, voorzoover tot nu toe bekend, als
volgt samengevat:
Particuliere wapenfabrikanten nemen den
oorlog ter hand om bevriende volken met el
kaar op slechten voet te brengen en de po
gingen te ontwapenen tegen te werken. Le
ger en marine hebben den verkoop van oor
logsmateriaal aan vreemde mogendheden on
dersteund. Amerikaansche wapenfabrikan
ten werken samen met de Europeesche colle
ga's. In grooten omvang zijn steekpenningen
betaald, terwijl ontzaglijke winsten zijn ge
maakt.
WASHINGTON, 16 Sept. (Reuter). In de
Senaatscommissie tot onderzoek naar de wa-
penfabricatie en -handel werd verklaard, dat
Duitschland een militaire luchtvloot bouwt;
de onderdeelen van de vliegtuigen worden uit
Engeland en de Vereenigde Staten ingevoerd.
Verder worden verklaringen afgelegd over
het verschepen van wapens uit Italië naar
Oostenrijk en de distributie van oorlogsgas-
sen.
Verder werden rapporten ingediend over de
herbewapening van Hongarije, niettegen
staande de protesten van de Kleine Entente,
welke door de houding van de Britsche, Fran-
sche en Italiaansche gedelegeerden te Genève
worden doodgezwegen.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM, 17 September.
Ondertrouwd 15 September: K. A. F. J.
Pliester en E. I. G. van Eek Duijmaer van
Twist.
Bevallen 13 September :M. de BoerPaetz-
hold, z.; M. H. C. van RoonSmelter, d.; M.
M. v. d. ZouweNoorderbroek, z.; 14 Septem
ber: E. M. den OtterSteenkist, z.; J. M.
DeenVroom, z.
Overleden 14 September: J, Clausing, 75 j.,
Warmoesstraat.
I-W
m 51
Nieuwe straat te Sfwatow.
„Well gentlemen, I see this is a friendly
game" (Dit is een vriendschappelijk spelletje
zie ik, heeren), merkt de Amerikaansche con
sul op den rooksalon binnenstappend. „Ja, u
zult zich hier wel thuis voelen", spot iemand
Er wordt gebridged. Aan bak-.- en stuur
boord voor de salondeuren staan soldaten
met geladen geweer; op kleine tafeltjes naast
de spelers liggen revolvers voor onmiddellijk
gebruik gereed.
De brutale overval van de „Shuntien" om
de Noord aan den mond der Gele Rivier heeft
de waakzaamheid verscherpt. We hebben nog
ongeveer duizend Chineesche sailon- en dek
passagiers aan boord, waaronder zich best ge
vaarlijke elementen kunnen bevinden.
Zooals bekend werd het nieuwe Engelsche
stoomschip „Shuntien" op haar tweede reis
door zich onder de passagiers bevindende
Chineesche bandieten overmeesterd en uitge
plunderd. De derde officier, die zijn gezag
voerder wilde ontzetten werd bij deze poging
levensgevaarlijk gewond.
Twintig Chineesche-, vijf Engelsche- en
één Japansche passagier werden door de roe
vers als gijzelaars meegevoerd.
Hieronder bevonden zich een gewezen mi
nister van het Nangking Gouvernement,
twee Engelsche Marine officieren, terwijl de
Japanees, hoewel officieel schoolmeester, een
belangrijke post bij het léger moet hebben
bekleed.
Doordat de piraten verzuimden het draad
loos station onbruikbaar te maken, kon bijna
onmiddellijk nadat de roovers met buit en
gevangenen in vijf jonken verdwenen
waren, om hulp worden geseind, waarop drie
Engelsche- drie Amerikaansche en één Ja-
pansch oorlogsschip zich met volle kracht
naar de plaats des onheils begaven.
Onder de te hulp gesnelde schepen bevond
zich ook het vliegtuigmoederschip „Eagle".
Al spoedig mocht het, door onvoorzichtig
schieten gewaarschuwd, één der aviateurs
gelukken de schuilplaats der boekaniers te
ontdekken, die om sneller te kunnen vluch
ten, hun gevangenen vrij lieten. Hun jonken
werden door Chineesche vliegtuigen gebom
bardeerd en vernield. Nangkingtroepen sne
den den vrijbuiters den pas af. Nu was
de ongelijke strijd spoedig beslist. Na een
kort maar hevig gevecht werden de weinige
overlevenden, waaronder de rooverhoofdman
gevangen genomen. Dezen keer was de zee
roof schitterend mislukt.
Of dit echter ook voor anderen een les zal
zijn? Nog even voor ons vertrek van Hong
kong ontvingen we een „Piracy Warning"
(Waarschuwing tegen zeeroof), waarin stond,
aat ongeveer vijftig, als piraten bekend staan
de personen zich naar Hongkong hadden be
geven. Waarschijnlijk niet met de bedoeling
daar inkoopen te gaan doen.
Ten dienste van de kustvaart is door het
Britsche bestuur een waarschuwingsdienst
ingesteld, die van diverse plaatsen op de Chi
neesche kust zijn spionnenberichten binnen-
krijgt.
Deze waarschuwing beteekent dus voor ons
hetzelfde, als de zwarte bal van de seinposten
op de Nederlandsche kust beteekent voor de
visschers: „Weest op uw hoede".
Hoe het altijd mogelijk is dat de zeeroo-
vers zich o tusschen de passagiers kunnen
verbergen, zondet verdenking, op-te wekken.
en bij bagage controle en (of) onderzoek
aan den lijve hun wapenen weg weten te hou
den is nog steeds een onopgelost raadsel. Ver
moed wordt dat, door handlangers onder de
bemanning, de revolvers reeds van te voren
aan boord worden gesmokkeld.
Zeeroof bestaat sinds mensohenheugenis
op de Chineesche kust. Nagenoeg iedere
maand wordt een rivier-, of zeeschip door pi
raten overmand en geplunderd, om van de
jonken maar te zwijgen.
In de Engelsch-Chineesehe pers wordt den
scheepsbouwers en -eigenaars dan ook verwe
ten te weinig aandacht aan dit probleem te
schenken en-wijst men* er terecht op, dat
vreemde, (Hollandsche) schepen, wat ligging,
hutten der officieren, alarmtoestellen en af-
siluiting aangaat veel heter te verdedigen
zijn. Daarentegen hebben de Eng'elschen een
goed geoefende .sterke vloot bij de hand, tei
wijl wij slechts beschermd worden door wat
Javaansche Veldpolitieagentjes, die ofschoon
van goeden wille en goed gedrild, geen zee
lui zijn waarvan kwaadwilligen wel eens
gebruik zouden kunnen maken.
Onze capabele Hollandsche matrozen, bik
ken en meniën de ankers der permanent te
Soerabaja in conservatie liggende kruisers en
trekken grassprietjes uit voor de Marine
kazerne te Goebeng.
Maar nu, met goed weer. kunnen we op onze
bewakers vertrouwen en al hebben de passa
gier-s in de hutten beneden wel eens een
beetje last van de heen en weer stappende
militaire laarzen, het geeft hun aan den an
deren kant weer een gevoel van veiligheid.
Heel vroeg den volgenden morgen, bij het
naderen van Swatow (Swatau) raken we tus
schen de uitzeilende visschersvloot. Overal
dansen de lichtjes. Toch neemt men op vele
prauwen niet eens de moeite deze aan te ste
ken, telkens doemen weer vlak voor ons de
donkere omtrekken van romp en zeilen der
jonken op. Dan moet haastig worden uitge
weken, want niettegenstaande de schuld bij
aanvaring ontegenzeggelijk bij de jonk zou
liggen, vloeien er toch voor ons allerhande
cnaangenaamreden uit voort, buiten de
schandelijk hooge schadeloosstelling, die men
de stoomvaartmaatschappij, onder bedrei
ging met boycot zal trachten af te persen.
Gelukkig is de „Ban Hok' een goed ma-
noeuvreerbaar schip..
Ongeveer een uur later wordt gestopt voor
het overnemen van den loods.
Met haar rotsachtige kale kust, maakt
Swatow reeds bij het binnenvaren een on-
herbergzamen indruk. Nadere kennismaking
verbetert dien indruk niet.
Kort nadat de loods aan boord is gekomen
moet weer worden gestopt, nu voor een grijze
motorboot, waaruit wel twintig inllcht-
blauw linnen gekleede Chineesche douane
ambtenaren opduiken.
De Russische leider van het geval stapt de
brug op: „Search party on board Captain"
meldt hij zich aan, salueert en verdwijnt
weer.
Zijn ondergeschikten zijn ondertusschen
reeds begonnen de bagage der passagiers te
doorzoeken. Speciaal op suiker en geweven
stoffen heeft men het gemunt, maar verder
wordt alles wat er maar nieuw of bruikbaar
uitziet, belast. Bij poging tot smokkelen wor
den om te beginnen een paar rake klappen
uitgedeeld, verder zijn invoerrechten en boe
ten zoo hoog. dat verscheidene passagiers er
de voorkeur aan geven hun belastbare arti
kelen over boord te gooien, dan in de han
den van de Chineesche douane te vallen.
Bij het opstoomen van de reede worden we
tegemoet gevaren door een tiental sam-
pangs, vol luidschreeuwende. ongure Chinee-
zen. Het zijn de ronselaars voor de In-
landsche hotels.
Als het schip nog volle kracht vaart worden
enterhaken in de verschansing en onze tus-
schendeks patrijspoorten geslagen. Als apen
klimmen de kerels langs de touwen en stok
ken omhoog.
Nog eer de beduusde passagiers van den
ruwen douane-overval bekomen zijn, hebben
ze een nieuwe te doorstaan. Ongevraagd ma
ken ze zich van de vrijgegeven bagage mees
ter, plakken er alvast etiketten op en vieren
ze, indien mogelijk, in hun sampangs. De
passagier is nu wel genoodzaakt te volgen en
voorloopig van hun kosthuis gebruik te ma
ken alvorens naar het binnenland door te
reizen.
Swatow is de voorhaven van Chaochofoe,
de voornaamste stad van de provincie Kwan-
toeng. waarmede het door een spoorweg ver
bonden is. Sinds 1858 is het bij tractaat van
Tientsin voor den buitenlandschen handel
opengesteld.
Gelegen aan den Zuidkant van de Straat
van Formosa en aan den mond der Hanrivier
is het een vrij goede natuurlijke haven. Ech
ter ligt het geheel open voor Zuid—Oostelijke
winden en de Oceaandeining. In Augustus
1922 werd het door een zware typhoon nage
noeg geheel verwoest. De waterstand rees
twaalf voet (3,75 M.) boven „hoogwater-
spring". Verscheidene stoomschepen werden
op den wal geslagen, bijna de geheele In-
landsche visschersvloot verging, of werd in de
haven vernield, ook driekwart der sam
pangs, motorbooten en kleinere kustvaartui
gen ging verloren. Dijken en kaden werden
weggeslagen en de geheele ongelukkige stad
en omgeving liepen onder water. Duizenden
verloren hierbij het leven. Hongersnood en
besmettelijke ziekten teisterden daarna het
land en sleepten wederom duizenden ten
grave. Maar al spoedig liep het water terug,
een nieuwe moderner stad verrees en op het
oogenblik is de catastrophe al bijna verge
ten.
Chaochofoe is een .centrum vanaardewerk-*
industrie, reeds in de zeventiende eeiiw wer
den hier als eenige vreemdelingen eenige Hol
landers toegelaten, om het poceleinbakken
te bestudeeren.
We zullen slechts een paar uur te Swatow
blijven Zoodra de douane gereed is en de pas
sagiers zijn gedébarkeerd vertrekken we.
Men kent hier nog niet als in Neder-
landsch-Indië, of Europa, den „boom": een
afgesloten havengebied met slechts enkele
poorten, waardoor al het verkeer geleid
wordt en waar dus ieder met zijn bagage de
douane moet passeeren.
Hier te Swatow worden alle inklaringswerk-
zaamheden aan boord verricht, hetgeen de
scheepvaart veel oponthoud geeft en boven
dien niet practisch werkt.
Op de reede liggen een Amerikaansch en
een oorlogsschip. Over de komst van dit laat
ste hoorden we de volgende geschiedenis: De
Chineesche burgemeester van Swatow had
een nieuw controlesysteem bedacht voor bin
nenkomende dekpassagiers dat, daar ook hier
bij weer alles aan boord moest geschieden,
zoowel aan ons, als aan de Engelsche en Noor-
sche scheepvaart, veel nadeel en oponthoud
zou veroorzaken Vergeefss hadden de scheep
vaartmaatschappijen en diverse consuls te
gen dezen maatregel geprotesteerd, hij zou en
moest worden doorgevoerd. Toen stuurde En
geland de „Folkestone".
Het eerste wat de burgemeester den Engel-
schen commandant vroeg toen deze zijn
opwachting maakte was, wanneer het oor
logsschip weer zou vertrekken, waarop de
commandant prompt antwoordde, dat het over
twee weken zou worden afgelost.
Gevolg van het onderhoud was, dat de las
tige maatregel voorloopig werd opgeschort. AI
heel spoedig kwam bericht uit Nanking, dat
hij definitief van de baan was.
Bij het uitstoomen ontmoeten we een Ja-
panschen torpedojager. China behoeft zich
werkelijk niet te beklagen over gebrek aan
buitenlandsche belangstelling in zijn havens!
Al spoedig verdwijnt Swatow uit het ge
zicht. Een kalm zeetje, lichte deining en
wind mee geven ons allle hoop, dat we vóór
donker nog onze volgende bestemming Amoy
zullen bereiken.
Plvr.
Jonden ter reede van Swatow.
