CLEARING IN EUROPA:.
Vijfti
K.L.M.
Noormannen-recht geldt.
ien jaar
DOOR
CEORC BERNHARD.
In de tweede commissie van den Volkenbond
heeft de Fransche minister van handel La-
moureux een interessant voorstel tot verlich
ting van de wereldcrisis gedaan. Het heeft be
trekking op het systeem der handelscontin
genten, dat tegenwoordig bij de internationale
uitwisseling van waren steeds meer ingang
vindt. Deze contingenteeringsmethode is een
gevolg van de verstoring van het geldsysteem,
voor welks ontwikkeling de menschheid vele
duizenden jaren noodig had en dat tot aan
den wereldoorlog goed functionneerde, dat de
moderne menseh zich aan het begin van de
twintigste eeuw noch den nationalen, noch den
internationalen goederenruil anders dan op de
geldbasis kon voorstellen.
De omwegen, waartoe de menschheid steeds
weer gedwongen wordt, dragen alle de meest
fraaie namen. Slechts deze namen zijn nieuw.
De omwegen zelf zijn daarentegen oeroud.
Steeds, wanneer in den tijdkring der eeuwen
het feillooze functionneeren van het geld-
apparaat verstoord werd, moest men een uit
weg zoeken. En deze uitwegen waren altijd om
wegen, omdat het steeds weer noodzakelijk
bleek terug te keeren tot de primitieve vor
men van den goederenruil, welke door de ont
wikkeling van het geldwezen als overbodig, en
lastig over boord waren geworpen.
Bij de contingenten gaat het schijnbaar om
handels-politieke maatregelen. Maar in wer
kelijkheid zouden alle overwegingen, die
schijnbaar met de bescherming der nationale
productie samenhangen, in het geheel niet in
aanmerking komen, wanneer de nationale
„huishoudens" thans even gemakkelijk als
vroeger de geldelijke ruilmiddelen te hunner
beschikking hadden.
In vroeger tijden bereidde de kwestie der
betalingsbalans den volkeren veel minder zorg
dan nu. Want het oogenschijnlijk zoo gecom
pliceerde, in werkelijkheid echter zeer eenvou
dig werkende mechanisme van den interna
tionalen wisselkoers zorgde er voor, dat een
te sterke goedereninvoer van een land den
wisselkoers van dit land zoo ongunstig beïn
vloedde, dat het als een grendel tegen verdere
invoeren en gelijk tijdig als aanmoediging
voor nieuwe export werkte. Wanneer het ech
ter niet mogelijk bleek den wisselkoers op peil
te brengen, werd uit den overvloed der in de
wereld voorradige kapitalen een staatsleening
of een particuliere leeening met industrieeele
ondernemingen in het buitenland aangegaan.
En dadelijk was de betalingbalans weer in
orde.
Dat lijkt ons nu een sprookje. En er zijn zelfs
geleerde menschen in de economie, die het
reeds zoo als een gewoonte hebben aangeno
men den huidigen abnormalen toestand als
norm aan te nemen, dat zij in den economi-
schen nood dezer tijden stof vinden voor diep
zinnige theorieën. Het komt hun absoluut nor
maal voor, dat de staten tegenwoordig de deu
ren voor elkaar dichtdoen en dat de eene
economische gemeenschap heel nauwkeurig
met de andere afrekent. En wanneer uit deze
afrekeningen blijkt, dat de eene staat van een
tweede meer invoert, dan hij aan export aan
den ander stuurt, ontstaat er onrust in dat
eerste land. Want de geldmiddelen worden
schaarsch.
Iedere nationale huishouding wenscht
zoo weinig mogelijk baar geld aan een andere
te zenden en wil even veel waren in het land
halen, als zij bijwijze van compensatie daar
tegenover kan exporteeren.
Door dit clearingsysteem, dat openlijk en in
het gê'heim tusschen de 'volkeren bestaat, ont
staat voortdurend nieuwe onrust. Want elk
einde van de maand worden de betalingssaldi
berekent en de internationale inkoopen verder
beperkt. De Fransche minister van handel
Lamoureux heeft deze stijgende onrust zeer
terecht als een wezenlijk nadeel voor den in
ternationalen goederenruil aangeduid. Hij
heeft zeer juist ingezien, dat wanneer men nu
geen uitkomst weet te verschaffen, de hoe
veelheid internationale ruilproducten zal
blijven slinken. Dit vooruitzicht bracht hem
tot het voorstel, dat hij de tweede Volken
bondscommissie heeft voorgelegd.
Hij gaat bij zijn plan van het feit uit, dat
het clearingverkeer der staten een volstrekt
verschillend uiterlijk heeft. Terwijl de reke
ningen met eenige landen passief zijn, vertoont
zich op andere rekeningen een actief saldo.
Eenerzijds moeten dus de debetsaldi door be
talingen in baar geld vereffend worden. An
dere rekeningen leveren overschotten in baar
geld op. De idee van den Franschen minister
van handel is nu, dat in de toekomst niet
slechts tusschen twee, maar tusschen drie of
meer landen handels-politieke schikkingen
worden getroffen en wel zoodanig, dat de
in het clearingverkeer van die landen be
staande overschotten gebruikt worden voor
inkoopen in die verdragslanden, waar de im
port grooter is dan de export. Daar zich
vandaag met dit, morgen met dat land een
saldo in baar geld voordoet, komt een derge
lijke uitbreiding van het contingenteerings-
stelsel elk der verdragsstaten ten goede.
De leidende gedachte van dit voorstel- is
juist en kan, wanneer zij verstandig en con
sequent doorgevoerd wordt natuurlijk ook
weer langs een omweg tenslotte naar den
beslissenden uitweg van de huidige verwar
ring leiden. Als wij eens aannemen, dat lang
zamerhand een steeds grooter aantal Euro-
peesche landen bereid zou zijn tot het sluiten
van zulke gemeenschapsverdragen, zou dit be-
teekenen, dat uit een reeks van nationale be-
talingsbalanzen, die allen van den goederen
ruil. uit kleine economische gebieden afkomstig
zijn, een grootere gemeenschappelijke be
talingsbalans gevormd wordt. Wij durven er
thans nog heelemaal niet aan te denken, dat
men een dergelijke verstandige maatregel over
het geheele Europeesche vasteland zou kunnen
doorvoeren. Maar laat ons eens één oogenblik
Indenken in de mogelijke verwerkelijking van
een toestand, die ons vandaag nog een Utopie
toeschijnt. Wat zou het gevolg van een der
gelijke gemeenschappelijke Europeesche
clearing zijn? Een Europeesche betalings
balans.
Een uniforme Europeesche betalingsbalans
beteeken t in den grond der zaak feitelijk
hetzelfde als: Europeesche waarde-eenheid. Of
-exporten verrekent, is de hoofdzaak. Hoe
ver zijn we echter nog af van een door heel
Europa gegarandeerde banknoot ter betaling
der saldi binnen het Europeesche kader? En
deze banknoot zou nog niet eens noodzakelijk
zijn, wanneer slechts die Europeesche banken,
llllllllllllllllllllllllllllll
die goed bezitten haar zusterinstellingen in
de aan goud arme landen door leeningen in de
gelegenheid wilden stellen de munteenheid op
het normale peil te brengen.
Dan zou men inderdaad geen contingen-
teeringen meer noodig hebben. Want dan
had Europa een normaal geldverkeer met vaste
valuta. Maar vermoedelijk bestaat er naar deze
eenvoudige oplossing geen regelrechte en een.
voudige weg, doch als zoo dikwijls in de ge
schiedenis, een omweg. Er zijn echter ook
productieve omwegen. En misschien zal het
voorstel van den Franschen handelsminister
het begin van zulk een productieve omweg
blijken te zijn.
(Nadruk verboden.)
Goedkooper telefoneeren met
Ned.-Indië.
Eerste drie minuten thans 36.
In het radiotelefoonverkeer tusschen Ne
derland en Ned.-Indië is het tarief voor ge
sprekken met de tweede Indische zóne (t.w.
Noord-Sumatra en de plaats Makassar op
Celebes) verlaagd. Voor een gewoon gesprek
van 3 minuten bedragen de kosten thans f 36
in plaats van f 39.
Het tarief van f 12 per minuut vindt ver dei-
toepassing t.m. de 9 minuut; van de 10 t.m.
de 15 minuut wordt de prijs per minuut f 9.50
en boven de 15 minuut f 7. Deze verlaging zal
geacht worden te zijn ingegaan op 1 Septem
ber 1934, zoodat van de na dien nog volgens
het oude tarief gevoerde gesprekken terugbe
taling van het teveel gehevene zal geschie
den.
ZILVEREN JUBILEUM MUZIEKHANDELAREN
VEREENIGING.
De heer Alsbach
25 jaar voorzitter.
De Vereeniging van Muziekhandelaren en
Uitgevers in Nederland heeft Donderdag haar
25-jarig bestaan herdacht. Het was tevens een
jubileum voor een der oprichters, de heer
J. A. Alsbach, die van de oprichting af het
voorzitterschap der vereeniging heeft bekleed.
Nederlandsch goud naar
Duitschland.
Vaste stemming voor de Rijksmark.
De laatste dagen hebben enkele te Amster
dam gevestigde Duitsche bankiershuizen
kleine bedragen goud naar Duitschland ver
scheept. Deze onder de huidige omstandig
heden zeker zonderling lijkende transacties
moeten worden toegeschreven aan de vaste
stemming, die voor de Rijksmark valt waar
te nemen. De vaste stemming heeft verschil
lende oorzaken, waarvan de voornaamste wel
is de dekkingsaankoop en voor blanco posi
ties, die ongeveer drie maanden geleden zijn
ontstaan, in de verwachting, dat de„ gouden
standaard in Duitschland zou worden losge
laten. Daarbij is de Genehmigung voor goe-
derenaankoopen in Duitschland sinds 1 Oc
tober verder verminderd, zijn de doeleinden
waarvoor de registermark kan worden ge
bruikt zbeperkt, terwijl tenslotte de controle
op het smokkelen van registermarken uit
Duitschland is verscherpt. Door dit alles is
de vraag naar vrije marken sterk toegenomen.
BEVEILIGING BIJ DE PONTVEREN OVER
HET NOORDZEEKANAAL.
Naar aanleiding van een door den A. N. W,
B. en de K. N. A. C. voorgebracht verzoek ont
vingen die Verkeersvereenigingen van den
Hoofdingenieur-Directeur van den Rijkswater
staat te Haarlem bericht, dat door den Minis
ter van Waterstaat machtiging is verleend om
afsluitboomen te doen plaatsen vóór de toe-
gangsbruggen naar de ponten in de veren
nabij de Hembrug en te Buitenhuizen. Het
verbeteren van de verlichting van de pont
pleinen heeft de aandacht van voornoemd
Hoofdingenieur.
Kwiek moet koning worden.
„Maar welke?" vragen de Poolsche
Zigeuners zich af.
WARSCHAU, 5 Oct. (V.D.) Onder de Pool
sche zigeuners wordt op het oogenblik een
hevige pro-pagandastrijd gevoerd tusschen
twee partijen voor de keuze van een nieuwen
koning.
Ondanks de verkiesbaarheid van den Ko
ning is er slechts één, zij het ook zeer uitge
breide familie, Kwiek genaamd, waaruit steeds
de Koning wordt gekozen.
Ook bij den verkiezingsstrijd van dit jaar
gaat het om twee neven Kwiek, die beiden
candidaat zijn voor de functie van Koning.
STAD DOOR PEST GETEISTERD
CHARBIN, 5 October (Reuter). Op een
der hoofdgebouwen van de stad Padunei aan
de- Sungari-rivier is een zwarte vlag geheschen
ten teeken, dat de plaats geteisterd wordt
door de pest. Reizigers, die per schip langs de
stad kwamen, vertellen, dat de stad eruit zag
als een doode stad. In de straten was niemand
te zien, van vele huizen waren deuren en
vensters dichtgespijkerd.
AMERIKAANSCHE JODEN PROTESTEEREN
TEGEN DEELNEMING DER V. S. AAN DE
OLYMPISCHE SPELEN.
Het Amerikaansche Joodsche congres en de
Macabee sport-organisatie hebben een krach
tig protest ingediend tegen het besluit van het
Amerikaansche Olympisch comité, om deel
te nemen aan de Olympische Spelen te Berlijn.
Zij zijn naar Reuter meldt van oordeel, dat de
verzekering van Duitschland, dat het in de
sport geen onderscheid zal maken ten aanzien
.van de Joden, niet nagekomen wordt.
„KLOK-PRIKKEN" IN DUITSCHLAND
AFGESCHAFT.
BERLIJN, 5 Oct. (V.D.) In een onlangs
gehouden rede heeft dr. Ley verkondigd, dat
deze ook in werkelijkheid in g-i.^enschappe-
lijk Europeesch geld tot uitdrukking moet
komen, is van ondergeschikte beteekenis. Dat
Europa onderling zijn goederenimporten en
het „klok-prikken", wat de werklieden 's mor
gens bij hun entree in de fabriek moeten doen,
niet meer overeenkomstig de standing van den
modernen arbeider is. Het maakt de arbeiders
tot nummers, niet tot menschen, zeide hij. Hij
wilde liever zien, dat de arbeiders 's morgens
voor ze begonnen op een rij gingen staan en
zichzelf nummerden, zooals dat in het leger
gebruikelijk is. Dit was meer overeenkomstig
de tucht en kameraadschap, die in den Natio-
naal-socialistischen Staat onder de arbeiders
moest heerschen. Een metaalfabriek in Gel-
senkirchen in het Roergebied heeft dezen
maatregel het eerst toegepast. De prik-klok is
onder plechtige ceremoniën door de werklieden
verbrand.
verzachi de pijn
geneesi de wond
(Adv. Ingez. Med.)
Hèï résultaaï 'der VeiligKeids-
lanen.
Belastingen in den vorm van
kippen en tarwe. Een
gevangenis met twee cellen.
Waarschijnlijk is op geen enkele andere
plaats ter wereld de herinnering aan de koene
daden en avonturen der Noormannen nog zoo
levendig waar te nemen dan op het kleine
eiland Sark 1), een der Kanaal- of Norman-
dische Eilanden.
Dit idyllische plekje op aarde heeft nog een
souverein bestuur. Aan het hoofd van dit be
stuur staat iemand, die den titel „Seigneur"
draagt, een waardigheid, welke door overer
ving in de aanzienlijkste families blijft. Te
genwoordig wordt dit ambt door een vrouw
bekleed en uitgeoefend.
Wanneer men eens een zitting van de „Wetge
vende Vergadering" bijwoont, waant men zich
bijna in den tijd van Willem den Veroveraar
in de elfde eeuw. Vergaderingen worden, om
de drie maanden gehouden in het schoolge
bouw van het eiland. Vijftig personen maken
er deel van uit, van wie veertig lid zijn uit
hoofde van hun bezit en eigendom. De tien
anderen worden gekozen, teneinde de belan
gen van zeelieden en vissehers te behartigen.
Voorzitter is „Seigneur", die op een soort van
„troon" zetelt. Aan zijn rechterzijde zit een
hoog ambtenaar, de senechal, die feitelijk de
eerste minister van het kleine eiland is; aan
zijn linkerhand zitten de „Greffier" (griffier),
de staatssecretaris, de „Prévöst" als eerste
ambtenaar van den Burgerlijken Stand en
nog twee lagere ambtenaren, die belasting
en politioneele bezigheden verrichten.
Evenals in de dagen, toen de Noormannen
Engeland veroverden en hun cultuur der
waarts brachten, geldt op hét eiland het
„Fransch" der Noormannen nog als de offi-
cieele taal. Het is het dialect van het eiland
geworden. Bewoners van Engelsche geboorte,
die zich later op 't eiland gevestigd hebben
en dit dialect niet voldoende beheerschen,
moesten zich aan een soort „college" onder
werpen, om het te leeren.
Elke vergadering wordt nog met een oud
gebedsformulier geopend, en men houdt zich
ook streng aan de voorschriften, welke nog
geheel op het oude Noormannen-recht be
rusten, zooals het eertijds door hen bij de
verovering, in Engeland ingevoerd is.
Een afschrift van het oorspronkelijke wet
boek van Sark, dat tijdens de regeering van
Koningin Elizabeth door den toenmaligen
Seigneur, Sir Heiier de Carteret, samengesteld
werd, berust als een kostbaar bezit in han
den van den Greffier.
Het eiland, is in ..vijftig stukken gronds ver
deeld, waar-van' ei- oorspronkelijk' tien den
Seigneur toebehoorden*'Elkeen, die een eigen
dom door erfenis verkrijgt, is verplicht een
soort van oorkonde te teekenen, waarbij hij
zich verbindt, twee mannen voor de verdedi
ging van 't eiland beschikbaar te stellen. Be
treft het een nieuwe eigenares, dan heeft
deze op den zetel van de „wetgevende ver
gadering", uit hoofde van den eigendom van
den grond verkregen, slechts recht geduren-
den den tijd, dat zij ongehuwd is. Als zij een
huwelijk aangaat, dan gaat haar recht in
dezen op den echtgenoot over.
Ongetwijfeld doet dit „Noormannen-recht'
in onzen modernen tijd ietwat vreemd aan.
Zoo ook de bepaling, dat als een stuk gronds
of een huis verkocht wordt, Seigneur een
dertiende deel van den koopprijs ontvangt.
Telkenj are wordt ook nog een z.g. „hoender-
of kippenbelasting" geheven, welke berekend
wordt naar het aantal schoorsteenen in het
huis. Deze belasting wordt aan Seigneur, door
middel van kippen, voldaan. Betreffende den
leeftijd der dieren bestaan geen bepalingen.
Een andere kleine belasting wordt met tar
we betaald. Er bestaat ook een wegenbelas
ting, ten bedrage van acht shilling per jaar.
deze moet door iederen mannelijke inwoner
van het eiland opgebracht worden. De moge
lijkheid is evenwel geschapen, om deze belas
ting ook op andere wijze te voldoen, nl. door
twee dagen bij den wegenaanleg werkzaam te
zijn, of wel door een plaatsvervanger te stel
len. Deze verplichting valt dus eigenlijk te
vergelijken met de hand- en spandiensten,
welke men ook bij ons te lande in enkele
streken nog tot in het begin dezer eeuw ge
kend heeft.
Ook nog op andere wijze wordt aan het
oude recht herinnerd, nl. op het gebied van
het gevangeniswezen. Er is op Sark een ge
vangenis, maar dit gebouw is zoo zonderling,
dat men er zich moeilijk een voorstelling van
kan maken, 't Is niet meer dan een klein
steenen huisje, dat twee cellen heeft. Meesten
tijds staat dit kleine gebouwtje twaalf maan
den leeg; de sleutel er van wordt in het er
tegenoverliggende huis bewaard, waar hij bij
bezichtiging door vreemdelingen, moet wor
den gehaald.
Duizenden auto's zijn nog een gevaar
op den weg.
Nu de tournee van de Veiligheidslaan is
afgeloopen, heeft de K.N.A.C. het eindresul
taat bekend gemaakt. Hieruit blijkt, dat in de
groote steden het aantal auto's, dat bij het
eerste onderzoek terstond kon worden goed
gekeurd, veel grooter was dan dat in de klei
nere steden. Den Haag spande de kroon. Daar
kon onmiddellijk 59.60 procent der auto's wor
den goedgekeurd.
De eigenaars van de wagens, welke echter
niet terstond werden goedgekeurd, geloofden
het dan blijkbaar wel, want slechts zeer wei
nigen van hen kwamen voor een herkeuring,
terug, zoodat het totaal percentage van de
auto's aan welke een wimpel kon worden uit
gereikt-, ver beneden dat van de andere steden
bleef. Haarlem staat op de achtste plaats, wat
betreft het terstond, goedgekeurde aantal
auto's, vlak achter Utrecht, doch het totaal
aantal is minder goed. Dan neemt Haarlem
de elfde plaats in.
Uit de gepubliceerde cijfers blijkt duidelijk
dat er in Nederland nog duizenden en duizen
den wagens rijden zeer velen hebben nooit
een Veiligheidslaan bezocht, omdat ze toch
wel wisten, dat hun auto afgekeurd zou wor
den die een gevaar voor de veiligheid zijn,
Steeds grooter vooruitgang.
Tal van nieuwe plannen reeds gereed.
Internationaal oplichter.
Ook te Bloemendaal „gewerkt".
1). Sark of Sercq, een der aan Engeland
toebehoorende Kanaal-Eilanden, ligt op 49
gr. 25' N.B., 2 gr. 22' W.L. Het bestaan uit
twee hooge schiereilanden, door een smalle
Zandstrook vereenigd. Men vangt aan de kust
veel gevogelte en visch. De Kanaal-Eilanden
drijven hoofdzakleijk handel met Groot-Brit-
tannië.
NIEUWE EXPEDITIE VAN EDWARD
SHACKLETON.
BOEDAPEST, 5 October (V. D.) De Poolvor-
seher Edward Shackleton, die zich op het
oogenblik in het Pool-gebied bevindt, heeft
aan zijn vriend, den Hongaarschen schrijver
Alexander Hegedues een brief geschreven
waarin hij hem mededeelt, dat hij van plan
is om dezen winter naar Grantland te gaan
met een slede-expeditie. Verder hoopt hij dan
nog verscheidene onbekende gebieden boven
Canada te exploreeren. Edward Shackleton,
die een familielid is van wijlen Sir Ernest
Shackleton bevindt zich op het oogenblik in
Groenland.
DE KAMER VAN HORST WESSEL
HISTORISCH MUSEUM.
BERLIJN, 5 October. (V. D.) De kamer van
Horst Wessel die door de nationaal socialis
ten als hun held wordt vereerd zal tot histo
risch museum worden ingericht. Zooals rnen
Voor de rechtbank te Alkmaar heeft Don
derdag terechtgestaan de 29-jarige te Wee-
nen geboren journalist F. R., verdacht van
drie oplichtingen resp. te Bergen, Bloemen
daal en Leiden.
Te Bloemendaal had de oplichter zekeren
heer Polle bewogen tot afgifte van een foto
toestel, dat door hem later verkocht was. Ge
makshalve werden de drie zaken door de
Alkmaarsche rechtbank behandeld. Verdach
te is een bekend internationale oplichter zoo
als uit versterkte inlichtingen uit het bui
tenland was gebleken. De officier merkte op,
dat verscheidene oplichtingen, diefstallen er
exploitatie van verliefde dames aan verdach
te ten laste gelegd konden worden en requi-
reerde 3 jaar gevangenisstraf.
De verdediger, mr. Schuurman, wees er op,
dat verdachte een zwakkeling is met psycho-
patischen aanleg.
Tijdelijke opcenten Indische
invoerrechten.
Regeering wil ze voor 1935 bestendigen.
Ingediend is een wetsontwerp, strekkende
tot bestendiging voor het jaar 1935 van de
tijdelijke opcenten op de invoerrechten an
Ned. Indië.
Ingevolge de wet van 29 December
193-3 worden in 1934 in Nederl,-Indië,
'behoudens eenige uitzonderingen, 50 op
centen op de invoerrechten geheven. De
geldelijke vooruitzichten van Ned.-Indië voor
1935 aldus de minister van koloniën in de
memorie van toelichting zijn van dien
aard, dat bestendiging van deze opcentenhef-
fing voor dat jaar noodzakelijk moet worden
geacht. De opbrengst wordt op f 15.500.000
geschat.
BEDRAG VAN f 900 OP GEHEIMZINNIGE
WIJZE VERDWENEN.
Bij een firma aan de Prinsengracht te Am
sterdam heeft men de minder prettige ont
dekking gedaan, dat uit de brandkast een
-bedrag van ruim f 900 aan bankbiljetten ver
dwenen is.Een inbraak is niet gepleegd en ook
zijn er verder geen aanwijzingen.
Winnaars van de Prix de
Rome.
De heeren J. Hul en J. Bolhuys.
Vrijdag zijn in de aula der Rijksuniversiteit
de uitslagen bekend gemaakt van de wedstrij
den in de vrije schilder- en beeldhouwkunst
1934, de z.g. Prix de Rome.
In de afdeeling schilderkunst werd de gou
den medaille gewonnen door den heer J. Hul
de zilveren medaille door mejuffrouw
iM. Bloemen. De jury van dezen wedstrijd
waaraan werd deelgenomen door een viertal
jonge kunstenaars, bestond uit de heeren
prof. dr. P. H. van Moerkerken, voorzitter;
Leo Gestel. W. van Konijnenburg, Jan Sluy-
ters en prof. H. J. Wolter, secretaris.
Als onderwerp voor het te maken schilderij
was gegeven: Rust op de vlucht naar Egypte.
In den wedstrijd in de vrije beeldhouwkunst
besloot de jury bestaande uit de heeren prof.
dr. P. H. van Moerkerken, voorzitter, dr. A
Pit, L. Zijl, John Radecker en prof. J. Bron-
ner, secretaris met algemeene stemmen
voor te dragen voor de gouden eerepenning
den heer J. Bolhuys, en met drie stemmen
voor de zilveren medaille mejuffrouw J. Huls-
hoff Pol, beiden, eyenals de vorigen, te Am
sterdam.
Het onderwerp was ontleend aan de Odyssee
van Homerus: Odysseus, koning van Ithaka,
na langdurige en vele omzwervingen door
een schipbreuk naakt aan land geworpen,
wordt door de koningsdochter Nausikaa aan
het strand ontdekt en vraa-gt haar om
voedsel en kleederen. De gespa
tieerde woorden waren uit te drukken in een
geboetseerde figuur.
DUITSCHE VROUW VAN HELING VRIJ
GESPROKEN.
Op 24 Maart hebben twee rechercheurs in
een perceel aan de Van Woustraat te Am
sterdam een Duitsche vrouw gearresteerd en
een vreemdeling met wien zij samenleefde,
zich noemende Risto Docik. Het doel der huis
zoeking was een passencontrole. Het onder
zoek leverde echter meer op. In een tasch van
de vrouw werd een aantal sieraden gevonden,
afkomstig van inbraken te Rotterdam.
De man werd deswege te Rotterdam veroor
deeld tot drie jaar gevangenisstraf. De vrouw
had zich voor de rechtbank te Amsterdam te
verantwoorden wegens hXyng.
Het O.M. requireerde een gevangenisstraf
van een jaar en zes maanden, met aftrek van
twee maanden voorarrest.
Op Zondag 7 October zal het vijftien jaar
geleden zijn, dat te 's-Gravenhage de stich-
tingsacte werd gepasseerd van de Koninklijke
Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en
Koloniën N.V.
Van een bedrijf met 12 man personeel groei
de de K.L.M. tot een onderneming, waarin 789
mannen en vrouwen werkzaam zijn, wien
jaarlijks f 1.300.000 aan loon en premies wordt
uitbetaald. De groei is voortgezet tot op dit
oogenblik toe. Verwacht wordt, dat het aan
tal passagiers dit jaar 78.000 zal bedragen
(tegen 21.000 in 1932 en 41.000 in 1933) en dat
268.000 K.G. post en 1.150.000 K.G. goederen
zullen worden vervoerd.
Van 17 Mei 1920, toen de dienst geopend
werd, tot 7 October 1934 hebben in het geheel
240.532 betalende passagiers van de geregelde
diensten gebruik gemaakt en waren er 135.000
pleïziervliegers; de vloot legde 22 millioen
K.M. af; 8.050.000 K.G. goederen en een mil
lioen K.G. post werden per K.L.M. vervoerd.
Wat het Europeesche luchtverkeer betreft,
begon op 17 Mei 1920 de K.L.M. met een an-
derdaagschen dienst op Londen in samen
werking met de Aircraft Transport and Tra
vel Ltd. Een enkele reis naar Londen kostte
toen f 150. Op 1 September 1920 werd een ver
binding met Hamburg geopend, in samenwer
king met de Deutsche Luft Reederei. In 1922
kwam er een dienst naar Brussel, welke een
jaar later naar Parijs werd doorgetrokken.
Uit 1922 dateert ook de eerste winterdienst.
De dienst op Hamburg werd in 1924 uitge
breid tot Kopenhagen en in 1926 doorgetrok
ken naar Malmö, daar aansluitende op de
treinen naar Oslo, Stockholm en Gothenburg.
Verder is in 1931 de dienst op Berlijn, in 1934
die op Hull en Liverpool geopend. Bij het
Europeesche verkeer is het gebruik van het
vliegtuig steeds toegenomen. Ook na de intre
ding van de crisis is het passagiers- en post
vervoer standvastig toegenoemen en het goe
derenvervoer ondervindt geenszins een zware
depressie als andere transport ondernemin
gen. Het vervoer en de buitenlandsche lijnen
der K.L.M. en met haar samenwerkende maat
schappijen bedroeg in 1933 40.917 betalende
passagiers, 111.156 K.G. briefpost, 36.651 K.G.
paketpost en 1.219,74 K.G. goederen. Voor
1934 wordt het geraamd op 78.000 betalende
passagiers, 212.000 K.G. briefpost, 56.000 K.G.
paketpost en 1.150.000 K.G. goederen. De
K.L.M.overweegt, te gaan meevliegen op de
Praaglijn en om over de Alpen naar Milaan te
gaan. Zij gaat dit jaar voor het eerst twee
maal per dag naar Scandinavië, éénmaal
rechtstreeks en éénmaal via Hamburg. Voorts
denkt de K.L.M. aan een doortrekking van de
lijn naar Parijs tot Marseille.
Wat de HollandIndië-verbinding aan
gaat, heeft Van Dijk met de „Reiger" op 25
September 1930 een geregelden, veertiendaag-
schen dienst geopend, welke 1 October 1931
in een wekelijkschen werd veranderd.
De K.L.M. hoopt het volgende jaar tegen
den winter het materiaal te hebben om twee
maal per week op Indië te kunnen vliegen. De
bedoeling is, eerst twee maal per week met
een Douglas op Indië te vliegen, welke dan
later door de F 3 vervangen wordt.
Met betrekking tot het binnenlandsch lucht
verkeer worde herinnerd aan de opening, in
Juli 1931, van het 53 K.M. lange en terstond
winstgevende lijntje RotterdamHaamstede,
aan de totstandkoming van de luchtlijn naar
Twente in 1932 en aan de definitieve instel
ling van de verbinding met Groningen in
1933. Dit jaar heeft men de luchtlijn naar
Eindhoven en een uitbreiding van(_de Zeeuw-
sche lijn naar Oostende gekregen.
Het volgende jaar zal het binnenlandsche
luchtverkeer geschieden met nog grootere
snelheid en frequentie. Ter gelegenheid van
de tentoonstelling te Brussel zal de frequen
tie zoodanig worden verhoogd, dat men hier
's morgens kan vertrekken, een geheelen dag
ter tentoonstelling doorbrengen en 's avonds
weer in zijn woonplaats kan zijn. Men is
voorts bezig met een vliegveld op Texel. Het
wachten is nog op een vliegterrein in Lim
burg. Alleen in het binnenlandsche luchtver
keer wordt het aantal passagiers dit jaar tus
schen 20 en 30 duizend geraamd.
De K.L.M.-vloot bestaat thans uit 32 Fok
kervliegtuigen met snelheden van 160 tot 260
K.M. per uur, uit 5 Koolhovens, een Werk
spoorvrachtvliegtuig en de Douglas DC 2 met-
300 K.M. kruissnelheid, dus de snelste van de
vloot.
De heer Plesman, directeur der K.L.M. die
bovenstaande bijzonderheden in een perscon
ferentie aan journalisten mededeelde, voegde
er bij, dat, als de economische omstandighe
den wat gunstiger waren, de maatschappij al
rendabel zou zijn. Er is in Europa nog geen
enkele rendabele maatschappij. De kostprijs
van een tonkilometer (het vermogen om 1000
K.G. over een K.M. te vervoeren) was in
Augustus 38 cent en is, over het geheele jaar
berekend, 66 cent. De heer Plesman zeide ons,
dezen kostprijs reeds acht jaar vooruit te
hebben berekend. De opbrengst per tonkilo
meter echter is veel lager, dan vroeger is
geraamd, door de gedeprecieerde valuta en
door tarief verlagingen welke niet te voorzien
zijn geweest. In Augustus was de opbrengst
van een tonkilometer 44 cent. Ook de han
delsbelemmeringen hebben 'n drukkenden in
vloed. De kostprijs van een tonkilometer kan
echter nog aanmerkelijk dalen, als straks toe
stellen van veel grooter rendement in ge
bruik genomen zullen. De F 36 heeft Londen-
Amsterdam gemaakt in één uur twintig mi
nuten en een Douglas doet dit zeker ook.
Ter gelegenheid van het vijftienjarig be
staan der K.L.M, wordt a.s. Zondag op Schip
hol een vlootrevue gehouden, waarbij alle
vliegtuigen van F 2 tot F 36, chronologisch
zullen zijn opgesteld, met vermelding van alle
bijzonderheden. Vliegers, mécaniciens en
marconisten zullen aanwezig zijn om inlich
tingen te geven.
VERSPREIDER VAN OPRUIENDE GE
SCHRIFTEN VRIJGESPROKEN.
Een 28-jarige waterbouwkundige bij de
Provinciale Waterwegen W. W. uit Gouda,
hefet te Rotterdam terecht gestaan wegens
het versppreiden va neen opruiend geschrift.
Verd. bekende met het Julinummer van de
„Neen", het orgaan van de Internationale
Socialistische Anti-Oodlogs-Liga gecolpor
teerd te hebben, maar het pamflet niet voor
uit gelezen te hebben.
Ofschoon de inhoud en toon van het ge
schrift afkeurenswaardig is, sprak de politie
rechter verd. vrij.
Arbeider met een vijl gestoken
MAASTRICHT, 5 Oct. Aan de werken van
het Albertkanaal in het naburige Canne kre
gen twee arbeiders twist. De 24-jarige J. C.
liep daarbij een steek met een vijl in het on
derlijf op. De verwonding was zoo ernstig, dat
C. in zorgwekkenden toestand opgenomen
„_oDe rechtbank sprak de vrouw Vrijdag van
weet, is Horst Wesseï in 1930 bij een politieke het haar ten laste gelegde vrij en beval haar wc-rd in het ziekenhuis te Maastricht. De da-
vechtpartij door een revolverschot gedood, onmiddellijke invrijheidstelling. der v. S. werd gearresteerd.
