Amsterdam maakt zijn vuilnis
productief.
Rubriek voor Vragen.
Afval zorgt voor electriciteit en nog meer.
Elke wijk heeft haar „eigen" soort...
De verbrandingsinrichting over het IJ vormt met de machtige transportbanen
en rijen schoorsteenpijpen een indrukwekkend geheel.
Mannen, die hun werk hebben en overdag'
van huis zijn, missen toch veel. De ochtend-
drukte in een woonwijk behoort tot de genoe-
gelijkste dingen van een groote stad. Het
kleedjesklop-concert van dienstmeisjes, de
knallende deksels van bakkerskarren, loop
jongens, die komen hooren en brengen en op
hun fiets, die vooroverhelt van de zware mand
de trottoirs af-bonzen, het buiten zetten van
de vuilnisbakken als de rateljongen van de
Stadsreiniging zijn instrument heeft gezwaaid
het zijn alle kleine geluiden, die voor nijvere
echtgenooten en vaders in een andere wereld
worden gemaakt. Wat een verschil met den
wandelenden rentenier! Hij kent die ochtend
geluiden precies; ook kan hij u nauwkeurig
vertellen, in welke straten van Amsterdam de
hermetisch gesloten vuilnisemmers keurig in
het gelid worden gezet en in welke het een
allegaartje is van rijk gevulde tonnen, teilen,
kisten, bussen, bakken, die te wachten staan
in een entourage van eierschalen, vischgraten.
gekreukte papieren en wat er nog meer .bij
het hardhandig neerzetten over den rand is
geschud.
Wat hij misschien niet weet. is de oorzaak
van dit opvallende verschil. Hebben in de
eene straat de bewoners zooveel meer zin voor
hygiëne dan in de andere en waarom ziet b.v.
Amsterdam-Zuid, dat toch een reputatie van
„nette" woonwijk heeft op te houden, er tel
kens weer even slordig uit, terwijl in drukke
volksbuurten soms een merkwaardige eensge
zindheid op het gebied van vuilnisemmers
blijkt te bestaan? Ik zal hem. en u het geheim
onthullen. Het ligt in de bedoeling van de
Stadsreiniging, iedere huisvrouw in Amster
dam gratis een verzinkt ijzeren emmer te ver
strekken, voor welke attentie zij niets anders
behoeft te doen dan er netjes het huisvuil in
te deponeeren. Maar dat "wordt dan ook van
haar verlangd;, zii mag nog zoo gehecht zijn
aan haar gebukkelden emmer of haar ton van
half vergaan hout. als zi.i het mat-glanzend
geschenk van de Stadsreiniging heeft ontvan
gen. moet zij het gebruiken ook. Nu is de dis
tributie van die emmers in vele wijken al ge
schied, maar in Amsterdam-Zuid is de wel
doende Sinterklaas-van-de-gemeente nog niet
geweest. Binnenkort, zal hij ook daar de ron
de doen en bij het begin van het nieuwe jaar
zullen alleen in dit stadsgedeelte 200.000 em
mers zijn uitgedeeld. Dan wordt Zuid pas echt
een nette wijk!
Het spreekt van zelf, dat de Stadsreiniging
niet uit een behoefte om cadeautjes te geven,
aldus te werk gaat. Het eenige doel, dat zij
voor oogen heeft, is het bevorderen der hy
giëne van de stad. Zij is daartoe steeds op uit,
den dienst te modemiseeren en door nieuwe
vindingen nog weer doelmatiger te maken.
Kleinigheden zijn het soms, maar die van
groot nut kunnen zijn. Hoe vernuftig is niet
het mechanisch ledigen van de emmers ge
vonden, waarbij in de nieuwe, bovendien nog
van een windkap voorziene vuilnisauto's de
vulopening wordt afgesloten, zoodat geen
atoompje stof in de keel van den argeloozen
voorbijganger kan terecht komen. Die nieuwe
auto's zien er prachtig uit, maar gelukkig heb
ben zij het ophalen met paard en wagen nog
niet overval vervangen en zullen dat ook wel
niet doen, omdat vele Amsterdamsche straat
jes voor de auto's te nauw zijn. We zouden in
het stadsbeeld ook bepaald iets missen wan
neer we Bles zijn groenigen ijzeren wagen met
bezem en schoppen als emblemen achterop,
niet meer zagen voorttrekken van huis tot
huis.
Waarheen wordt het vuil nu gebracht, wan
neer de wagens vol zijn? Het Venetië van het
Noorden bezit in zijn grachten een transport
gelegenheid ,waar andere steden jaloersch op
'kunnen zijn. Slechts korte trajecten behoeven
de vuilniswagens af te leggen; men rijdt ze
naar een der electrische hijschkranen, die op
twaalf punten in de stad aan den waterkant
zijn opgesteld; daar worden de volle bakken
uit den wagen genomen en voor leege verwis
seld. zoodat de mannen van de reiniging on
middellijk weer met vuil ophalen kunnen be
ginnen. 't Is een bedrijvig gedoe bij zoo'n
kraan. De vuilniswagens komen aanrijden
worden ontladen, de kraan heft de bakken
een voor een van den grond en laat ze boven
een gereed liggende schuit weer zakken. Zijn
de schuiten, die elk tien bakken kunnen be
vatten vol, dan vangen ze, getrokken door
een stoom- of motorbootje, hun reis door de
grachten en over het IJ naar de vuilverbran
ding aan. Dat dit uiterst hygiënische trans
port de schoonheid van de Amsterdamsche
wateren in 't minst niet schaadt, laat de af
beelding zien, waarop een sleep met bakken-
schuiten door den Amstel vaart; niemand zal
daarbij aan „vuil" denken! In een afzonder
lijke schuit gaan de groote stukken mee, waar
voor ook in de vuilniswagens al geen plaats
was en die de voerlui er dus gewoonlijk maar
bovenop zetten. Met zulke tropheeën getooid,
ziet men vaak de wagens door de stad rijden.
„U hebt er geen idee van. wat ze ons allemaal
meegeven", vertelt een der mannen me, die
bij een hijschkraan juist zuchtend van in
spanning een gebloemden crapaud van wan
kele schoonheid heeft afgeladen. „Groote
doozen. ledikanten, matrassen, canapés, ka
chels. U kunt het zoo gek niet bedenken of
wij vervoeren het".
Een soort gratis expeditie-onderneming
dus, opperde ik.
Zoo iets; maar bij ons gaat alles naar
één plaats: de verbranding. U moest eens zien.
wat daar uit de bakken te voorschijn komt
aan papier, lompen, zink, koper. Vroeger werd
dat allemaal uitgezocht en er zat nog heel
wat van geldswaarde in.
Stelt de Reiniging dan nu geen prijs meer
pp dat geld?
Mijn zegsman gelooft, dat het uitzoeken te
duur werd door 't arbeidsloon. En hij heeft
gelijk. Dat is, naar mij later door een hoogere
instantie werd verteld, een van de redenen,
waarom in 1923 het sorteeren gestaakt werd,
vier jaar nadat de prachtige verbrandingsin
richting over het IJ was geopend. Een rapport,
uitgebracht in 1927 door een commissie ter
bestudeering van het vuilverwijderingsvraag'
stuk voor Amsterdam, vermeldt nog het vol
gende merkwaardige motief om met het sor
teeren op te houden: Het zoeken en wroeten
in het vergankelijke van Amsterdam bleek
voor de jeugdige werklieden uit ethische over
wegingen minder geschikt te zijn".
Voor 'n keer had ik het toch wel eens wil
len zien, dat zoeken en wroeten, waarbij de
sorteerders met harkjes gereed stonden om
uit het vuil, dat in trommels over ijzeren
transportbanen liep, het waardevolle naar
zich toe te trekken. Op het terrein der ver
branding herinnert het voormalige sorteer-
gebouw nu in gebruik voor de bewerking
van de slakken nog aan dat curieuze be
drijf, waarbij de gemeente dus eigenlijk als
„voddenkoopman" optrad. Het afschaffen van
het sorteeren maakte nog een ingrijpende
verbouwing noodzakelijk, want de transport
banen vormden een schakel in den weg, dien
het vuil had te gaan.
In 't kort is die weg thans: als de schuiten
met de gevulde bakken in het haventje van
de vuilverbranding zijn aangekomen, worden
de bakken twee aan twee door een hijschkat
opgenomen en langs een luchtspoor, dat zich
op 25 meter hoogte bevindt, boven een bun
ker gereden. Hier wordt de achterklep van
de bak losgeslagen en het vuil valt via een
trechter in den bunker, die een inhoud heeft
van 2000 M3. In dezen bunker loopen twee
electrische kranen met grijpers en telkens
wordt een hap vuil gepakt om daarmee één
der stortkokers van de ovens te vullen.
In totaal zijn er acht verbrandingsovens,
die elk vijf cellen hebben, zoodat in den bun
ker 40 stortkokers uitmonden. Onder aan el-
ken stortkoker bevindt zich, dicht bij de ver
brandingscel, een regelbare vulsehroef, waar
mee de stoker de cel van vuil kan voorzien.
De cellen bestaan uit gietijzeren bakken met
holle wanden, waar met behulp van een ven
tilator lucht doorheen wordt gevoerd. Wan
neer deze lucht als koeling van de cellen heeft
gediend, is zij voldoende voorgewarmd om ter
bevordering der verbranding door een rooster-
plaat met gaatje in het vuil te worden ge
blazen.
Daar vuil ook brandstof is men kan zeg
gen, dat 5 K.G. huisvuil in verbrandingswaar-
de overeenkomt met 1 K.G. kolen wordt op
deze wijze een hooge temperatuur bereikt. Met
de warmte der verbrandingsgassen wordt in
ketels stoom geproduceerd, een der beide pro
ducten, die de vuilverbranding oplevert en
die de hooge kosten van het bedrijf eenigs-
zins compenseeren. In een gemeenschappelijke
leiding gaat de stoom uit de verschillende ke
tels naar de Centrale Noord, waar zij wordt
omgezet in electrische energie. De hoeveelheid
voortgebrachte stoom, is ongeveer zoo groot,
dat men een stad als Leiden er mee van elec-
trciteit kan voorzien.
Het is een technisch relaas, maar ook voor
niet-technici zit er veel interessants in vuil
verbranding. Daar is in de eerste plaats het
uit architectonisch oogpunt zeer geslaagde
bouwwerk, van gewapend beton opgetrokken,
dat met de machtige transportbanen en rijen
schoorsteenpijpen (van de ovens en de Cen
trale Noord) een indrukwekkend geheel vormt.
Aan den kant van den Papaverweg, waar tot
het terrein der vuilverbranding een aardig
stuk tuin behoort en wilde wingerd het ge
bouw in gloed kan zetten heeft men een ty
pische combinatie van natuur en techniek,
die het sterkst wordt aangetroffen in een
huisje van slakkenbeton, waaruit een enorme
grasspriet omhoog steekt!
Dan het merkwaardige, dat de vuilverbran
ding In zekeren zin een seizoenbedrijf is. Hoe
veelheid en aard van het vuil loopen sterk uit
een in de verschillende jaargetijden. Zoo is
de lente niet alleen voor huisvrouwen, maar
ook voor de vuilverbranders sehoonmaaksei-
zoen: veel licht brandbaar materiaal als pa
pier, stroo. lappen, wordt aangevoerd. In den
zomer heeft het vuil al een heel weinig uit
gesproken karakter: aarde, kalk en wolken
stof storten in den bunker. Het is dan soms
zóó slecht brandbaar, dat met behulp van teer
of olie het aantal warmte-calorieën moet wor
den opgevoerd.
Najaar is blikjestijd. Ik heb zoo'n vermoe
den, dat men op de vuilverbranding den con
servenfabrikanten geen goed hart toedraagt
Is de zware groenten-afval, die in den herfst
ook veel meekomt, al moeilijk te verbranden
o, die natte koolstronken! met de blikjes
gaat dit heelemaal niet. Ze moeten uit het
vuil worden gehaald en verhuizen naar een
handelaar in oud ijzer.
In den vollen winter beleeft men aan den
overkant van het IJ den besten tijd; de slak
ken, die na de verbranding overblijven, zijn
alleen de winterslakken voor den aanleg van
wegen te gebruiken.
Het rendabel maken van de slakken da
teert van 1925; vele jaren heeft men tever
geefs bepeinsd, wat toch met de slakken, die
zich in reusachtige bergen bij de vuilverbran
ding ophoopten, moest worden gedaan. Thans
vormt de bewerking van dit product een be
langrijk onderdeel van het bedrijf.
In den oven blijven de gesmolten slakken
na de verbranding achter. Met behulp van een
ontslakkingsmachine wordt de slak rood
gloeiend uit de cel getrokken, de slakkenwa-
gen rijdt er mee weg en dompelt ze in een
bak met water, waar ze door de snelle afkoe
ling in stukken springt. Na deze z.g. granula
tie wordt dé aseïïmassa mét één Jacob'sladder'
opgevoerd naar een roteerenden zeeftrommel.
Als de slakken zijn gezeefd en nog eenige be
werkingen hebben ondergaan, krijgt men het
product, dat voor den wegenbouw, zulke uit
stekende eigenschappen bezit. In tegenstel
ling met het natuurasfalt, dat spoedig glad
wordt, blijft een mengsel van bitumen, slak
ken en zand stroef, terwijl het bovendien heel
weinig slijt. Amsterdam heeft dit product van
zijn vuilverbranding reeds veel gebruikt; lang
zamerhand vindt het ook elders in het land
letterlijk en figuurlijk zijn weg.
Vrij vaak gebeurt het, dat in den aschbak
voorwerpen terechtkomen, die er niet in hoo
ren. Juist als de bak geleegd en de vuilnisman
vertrokken is. bemerkt iemand, dat hij zijn
gouden ring of sigarettenkoker kwijt is. Er
gaat een noodseintje over het IJ en de bak,
waarin het waardevolle voorwerp moet zijn
verdwaald, wordt er uit gehouden. Minutieus
zoekt men dan alles na en meermalen is het
gelukt wanneer de ring tenminste niet bij
het fonteintje lag! het verlorene uit het
vuil te voorschijn te brengen. In volkswijken
hebben de menschen soms de eigenaardige
gewoonte, onder in de ton een kistje vast te
maken, waari nze hun geld opbergen. Zij ver-
keeren in de wonderbaarlijke illusie, dat dit
de veiligste plaats is. De vuilverbranding, die
al heel wat geldkistjes te voorschijn heeft
moeten tooveren, weet wel beter!
Vermeldenswaard is nog, dat men aan de
samenstelling van het huisvuil de wijk, waar
uit het is opgehaald, kan herkennen. Sommige
wijken met vuile, slordige bewoners hebben
bepaald onsmakelijker huisvuil dan andere!
Ook is het merkwaardig, dat de welstand dei-
bevolking een factor vormt in de hoeveelheid
afvalstoffen. Tusschen 1920 en 1927 is deze
hoeveelheid van 0.3 M3. tot 0.7 M3. per hoofd
en per jaar gestegen, wat voor een belangrijk
deel aan de verhoogde welvaart van groote
groepen der bevolking wordt toegeschreven.
Ook sprak de materieele verarming in den
wereldoorlog zeer duidelijk uit het kwantum
afvalstoffen. Gemiddeld was dit, vergeleken
bij 1914, in het laatste oorlogsjaar met 25 pet.
per hoofd gedaald.
Zoo ziet men wel, dat uit het huisvuil van
een'groote stad meer te lezen valt dan men
oppervlakkig zou denken!
L. N.
DONDERDAG 6 DECEMBER '34
EEN VRIJSPRAAK IN DE ZAAK DER
MORRO CASTLE.
De rechtbank heeft een der verantwoorde
lijke hoofdambtenaren van de reederij van de
Morro Castle, het schip dat in September
door een brand waarbij 164 menschen om het
leven kwamen, werd verwoest, vrijgesproken.
De betrokkene Henri Cabaud was in staat
van beschuldiging gesteld, evenals de kapitein
William Warms en de eerste machinist. Ab
bott, die Maandag a.s. voor de rechtbank zal
verschijnen.
,Wij hebben teveel bloed zien
vloeien".
Scapini pleit voor Franscli-Duitsche
toenadering.
PARIJS, 5 Dec. (Reuter). De blinde afge
vaardigde Scapini heeft in de „Oeuvre" op
nieuw een artikel geschreven over de Fransch
Duitsche betrekkingen.
Hij verklaarde te behooren tot een gene
ratie, die teveel bloed heeft zien vloeien, om
niet alles in het werk te stellen om een her
haling van den oorlog te voorkomen. Men
moet er niet voor terugschrikken, met Duitsch
land in contact te treden.
Tenslotte kondigde Scapini aan. dat hij in
de Kamer controle van dén staat zou eischen
op den wapenhandel en de oorlogs-industrie.
Steden in Midden" en
Zuid-Amerika verwoest.
Tengevolge der aardschokken.
Uit Tegucigalpa wordt nader gemeld, dat
Midden- en Zuid-Amerika gisteren door een
aantal hevige aardschokken is geteisterd. Men
heeft met de geteisterde streken nog geen ver
binding kunnen krijgen, doch men vreest dat
het aantal slachtoffers zeer groot is en dat
verscheidene steden zijn vei-woest. De over
heid heeft maatregelen genomen om met
hulpmiddelen naar het Zuiden te vertrekken,
teneinde de eerste hulp te verleenen.
Nog meer Engelschen in het
Saarpolitiecorps.
Meerendeels ex-officieren.
LONDEN, 5 December (Reuter)De diplo
matieke medewerker van de Morning Post
meldt, dat wederom dertig Engelschen zijn
aangesteld voor de Saarpolitie, nadat reeds
eenige weken geleden een aantal Britsche on
derdanen is aangesteld als officier in het in
ternationale Saarpolitiecorps.
De meesten die thans zijn aangesteld heb
ben als officier in den wereldoorlog dienst ge
daan en beheerschen de Fransche en Duitsche
taal. Zij zullen gedeeltelijk te Londen worden
uitgerust, waarna zij gezamenlijk onder lei
ding van kapitein Farrell naar het Saarge-
bied zullen vertrekken.
Een sleep bakkenschuiten, op weg naar de vuilverbranding, vaart door de Amstel.
DUIDELIJK GESTELDE VRAGEN
van alle Abonné's van dit blad worden door
een specialen Redacteur en zijn talrijke
medewerkers zoo mogelijk en ten spoedigste
beantwoord.
De vragen moeten worden geadresseerd
aan het bureau van ons blad, met duidelijke
vermelding van naam en woonplaats.
De namen der vragers blijven redactie
geheim.
Vragen, waaraan naam en adres ontbreken,
worden terzijde gelegd.
De antwoorden worden GEHEEL KOSTE
LOOS thuis bezorgd.
DIEREN.
VRAAG: Hoe zou het komen, dat onze huis-
duif maar niet door den rui kan komen?
ANTWOORD: Misschien is het voedsel wat te
eenzijdig. Geeft u des morgens eens wat eier
dooier, hardgekookt en vermengd met 4 druppels
goede levertraan.
RECEPTEN
VRAAG: 1. Hoe maakt men chocoladeborst
plaat?
2. Hoe roomborstplaat?
ANTWOORD: 1. Benoodigd: 1 pond suiker, V/3
d.L. water en 30 gram goede cacaopoeder. Roei
de cacao door de suiker en wrijf er alle klontjes
uit. Voeg er dan in een geëmailleerd pannetje
het water bij en breng langzaam en steeds roe
rend aan de kook. Laat, nog steeds roerend, door
koken, tot het zoo dik is, dat een druppel erva.n,
dien gij op een steenen plaat laat vallen, direct
stolt. Neem dan van het vuur en blijf roeren,
tot het dikker wordt. Giet dan in de ringen, die
op een beboterd papier zijn gezet.
2. Voor roomborstplaat benoodigd: 1 1/2 ons
suiker: 2 eetlepels room en zooveel water, tot de
suiker vochtig is. Verder behandeling als onder 1.
VRAAG: Hoe maakt men een Moscovischen tul
band?
ANTWOORD: Benoodigd: 120 gram bloem, 1
ons boter; 1 ons suiker; 1 ons melange van kren
ten, rozijnen en sucade; 5 eieren en wat poeder
suiker.
Roei" de eierdooiers met de suiker volkomen
glad. Wasch de krenten en rozijnen, die van de
steeltjes ontdaan zijn, met lauw water af en
droog ze op een stuk grauw papier op een puntje
van de kachel. Snipper de suoade en roer daar
na de melange door de dooiers. Zeef het meel:
leg er de harde boter in en hak deze in kleine
gelijke stukjes. Klop het ehvit zoo stijf moge
lijk, roer er met een paar slagen de dooiers door:
vermeng het daarna, zoo luchtig mogelijk, met
de gehakte boter en het bloem en doe het be
slag dadelijk in den tulbandvorm, die met wat
boter bestreken en met wat poedersuiker en meel
bestrooid is. Zet den vorm in een heeten oven
met onderwarmte en zie na 5 minuten voorzich
tig, of htft moscovisch niet te bruin wordt. Leg
er dan een met boter besmeerd stuk grauw pa
pier op en bak verder bruin en gaar (30 a 45
minuten). Probeer of het gaar is, door er een
mes of breinaald in te steken, die er dan droog
moet uitkomen. Stort het gebak op een paarden
haren zeef; laat bekoelen en bestrooi met poeder
suiker.
VRAAG: Hoe moet men moquette zittingen
schoonmaken?
ANTWOORD: Met harden borstel met zuivere
wnschbenzine stevig schuieren, maar het geheele
oppervlak raken en zoo gelijkmatig mogelijk, an
ders ontstaan er kringen. Als de zittingen goed
droog zijn en niet meer naar benzine ruiken,
neemt gij ze af met een spons, gedoopt in een
mengsel van een half theekopje mierenzuur op
1 liter koud water. De benzinebehandeling hui
ten in de schaduw en vooral geen vuur of vlam in
de nabijheid!
VRAAG: Hoe verwijdert men een vetvlek uit
een eikenhouten buffet?
ANTWOORD: Stevig afwrijven met een doek
je, gedoopt in lauwwarm sodawater en goed' droog
wrijven. Is de vlek dof geworden, dan met witte
was stevig in- en uitwrijven.
VRAAG: 1. Hoe maakt men een bruin lederen
motorjas schoon? 2. Hoe moet men deze behan
delen om te zorgen, dat zij kleur en soepelheid
behoudt?
ANTWOORD: 1. Leg de jas glad op een tafel
en borstel met zuivere waschbenzine goed af.
Hang de jas glad op een kleerhanger te drogen.
Deze bewerking buiten in de schaduw en vooral
geen vuur of vlam -in de nabijheid!
2. Om de jas weer. zacht en soepel te maken
moet gij deze in drogen toestand met de hand
in alle richtingen stevig wrijven, rekken en
kneden.
VRAAG: Hoe kan men vergulde portret- en
spiegellijsten schoonmaken en oppoetsen?
ANTWOORD: Eerst met een doek goed afne
men, dan met een stukje rauwe ui goed wrijven
en ten slotte met een zachten doek nawrijven.
VRAAG: Hoe maakt men Surinaamsche pud
ding?
ANTWOORD: Benoodigd voor 5 personen: 5
groote beschuiten, 60 gram. bloem, 60 gr. kren
ten, 60 gr. sultane rozijnen, 3 eieren, 50 gram
amandelen, 60 gr. suiker, 125 gr. boter, 1/2 thee
lepeltje zout 1 theelepel bakpoeder; de geraspte
schil van 1/2 citroen en y2 d.L. mek.
Wrijf een warmen puddingvorm in met .boter
en bestrooi hem met paneermeel. Roer de boter
in een kom met een houten lepel, tot zij zacht is.
Roer er een voor een de eierdooiers door; dan
de suiker, het zout, de bloem, de gestampte be
schuiten, de melk, de gewasschen krenten en ro
zijnen, de gepelde en gemalen amandelen de ge
raspte citroenschil en ten slotte, luchtig, het
stijfgeklopte eiwit en het bakpoeder. Doe deze
massa in den puddingvorm en kook de pudding
2 uur au bain Marie en vul af en toe met kokend
water bij tot even onder den rand van het dek
sel. Presenteer er een schuimsaus bij.
PLANTEN.
VRAAG: 1. Moet een Clivia veel of weinig zon
hebben?
2. Koud of lauw water?
3. Na hoeveel tijd bloeit zij?
4. Kunnen alle soorten tulpen zoowel in de zon
als in de schaduw groeien?
ANTWOORD: 1. Een Clivia behoeft nu wel
juist niet de meest zonnige plaats, maar is toch
wel dankbaar voor een zonnetje. In een kamer
is voor het raam de beste plaats.
2. Water op kamertemperatuur is het beste.
3. Jonge stekken na 2 of 3 jaar; zaailingen na 4
of 5 jaar.
4. Neen, weinig zonlicht geeft slappe stelen en
minder goed gekleurde bloemen.
VRAAG; De bladeren van mijn Cyclame, die
in een koele kamer staat, worden geel en gaan
slap hangen, evenals de bloemknoppen. Ik heb
al kunstmest gegeven, maar het helpt niet. Wat
moet ik er aan doen?
ANTWOORD: De plant krijgt zeker te weinig
licht, of wel heeft, voordat zij op de tegenwoor
dige standplaats kwam in een te warme ruimte
gestaan. Bemesting helpt daar niet voor. Zet haar
voor het raam en geef alleen water op het scho
teltje. Misschien haalt zij het nog op.
RECHTZAKEN
VRAAG: Ik heb 4 jaar geleden 480 geleend
op een ongezegelde schuldbekentenis, waarin
niets staat omtrent wijze van aflossing of tijd
stip, waarop het bedrag moet zijn terugbetaald.
Nu eischt de geldgever ineens, dat ik met 100
p. m. zal terugbetalen. Ik heb dit een keer ge
daan, maar het is mij onmogelijk meer dan 25
per maand te missen.
1. Heeft hij het recht te vorderen, dat 100
p. m. wordt terugbetaald?
2. Moet hij er genoegen mee nemen dat ik 25
per maand betaal?
ANTWOORD: 1. Hij heeft zelfs het recht de
leening ineens geheel op te zeggen.
2. Neen.
VRAAG: 1. Hoelang heeft een dagmeisje, dat
ziek geworden is, recht op loon?
2. Zij is er voor volle dagen, met kost. Heeft
zij dan ook recht op kostgeld?
3. Als blijkt dat haar ziekte voortkomt uit een
ongeval, in haar betrekking gebeurd, heeft zij
dan recht op ongevallenuitkeering?
ANTWOORD: 1. Gedurende 14 dagen.
2. Neen.
3. Neen, daarvoor zal zij niet verzekerd zijn
geweest en de werkgever zou alleen dan tot uit-
keering verplicht zijn als het ongeval aan zijn
schuld te wijten was.
Amerikaansche Senaats
commissie weer bijeen.
Wapenfabrikanten voorspelden in 1908 een
Europeeschen oorlog!
De Amerikaansche senaatscommissie van.
onderzoek naar de werkzaamheden der wa-
penindustrieëelen heeft Dinsdag haar onder
zoek hervat.
Gehoord werd de professor in de rechtsge
leerdheid Mans ley, Hudson, die lid is van heb
Permanente Hof voor Internationale Justitie
in Den Haag;
Hij legde er den nadruk op, dat een controle
van de fabricage der munitie slechts moge
lijk is langs internationalen weg.
Bij het verdere verloop der zitting werd een.
verklaring voorgelezen, welke de advocaat der
Colt Patent Fire-arms Cy, Benedict Holden,
in 1926 in een belastingzaak ter kennis bracht
van de regeering. In deze verklaring werd te
kennen gegeven, dat de wapenfabrikanten
reeds in 1908 een oorlog in Europa zagen aan
komen.
In de verklaring van Holden staat o.m.: Wij
wisten, dat een geweldig conflict dreigde en
gaven de noodige bedragen uit om een ver
kooporganisatie in geheel Europa in te rich
ten.
Voorts werd in de verklaring te kennen
gegeven, dat de Amerikaansche regeering
eenige harer eigen munitie-leveringscontrac
ten van 19141916 had overgedaan aan Enge
land.
In het verdere verloop van de zitting bleek
uit de verhooren dat de Belgische wapenfabri
kanten in 1929 een schrijven hadden gericht
aan de „Winchester Arms Company" in
Amerika en aan andere wapenfabrikanten in
Engeland, Frankrijk, Italië en Tsjecho-slowa-
kije, Duitschland, Oostenrijk en Hongarije om
adviezen in te dienen betreffende een manier
om te maken dat het voorstel tot een vol
kenbondsconventie betreffende den wapen
handel gewijzigd zou kunnen worden zóó, dat
de belangen van wapenfabrikanten beter be
hartigd zouden worden. Een document waar
uit dit blijkt werd bij de enquete-commissie
gedeponeerd.
Voorts is bekend geworden, dat de in
ternationale wapenfabrikanten in Februari
1925 te Parijs een groote conferentie hebben
gehouden, dus enkele maanden voor het bij
eenkomen der conferentie van Genève.
Naar voorts werd medegedeeld zou Herbert
Hoover een conferentie hebben bijeengeroepen
van Amerikaansche wapenfabrikanten ten
einde te beraadslagen over wegen en midde
len ter bescherming van de belangen van de
fabrikanten van oorlogsmateriaal.
Furtwangler naar Oostenrijk?
Twee benoemingen zouden hem te Weenen
wachten.
WEENEN, 5 December (Reuter) Alhier loopt
het gerucht, dat prof. Wilhelm Furtwangler,
die ontslag heeft genomen als dirigent van
het Berlijnsche Philharmonisch Orkest tot
directeur zal worden benoemd van het Ween-
sche Philharmonische Orkest en van de
Weensche opera. i
De spelling-Marchant in
Ned.-Indië.
Invoering op 1 Augustus 1935.
BATAVIA, 5 December (Aneta). De re
geering heeft beslist, dat de spelling-
Marchant met ingang van 1 Augustus 1935 op
alle openbare en gesubsidieerde bijzondere
scholen van het Westersche onderwijs moet
worden ingevoerd Tusschentijdsche invoering
wordt niet wenschelijk geacht.
Men verwacht, dat ook het hooger onder
wijs de vereenvoudigde spelling zal aanvaar
den,
