Parlementaire locomotief en ministeneele
salonwagon in botsing.
STA TEN-GENERA At
TWEEDE KAMER
Geen persoonlijke ongelukken.
Motie-Drop aangenomen.
H. J. v. Braambeek
(S. I). A. P.)
Den Haag, 12 December
Het begon vanmiddag al niet goed. De par
lementaire locomotief reed tegen den ministe-
rieelen salonwagen aan. De botsing liep ech
ter nog zonder persoonlijke ongelukken af.
Want de Minister van Waterstaat kreeg alleen
een lichte schram, in den vorm der aanne
ming met groote meerderheid van de door hem
bestreden motie-Drop (verplichtend stellen
opneming van collectieve arbeidsovereenkomst
in de Rijksbestekken). Slechts 20 tegenstem
mers, bestaande int
de c.-h., de liberale
fracties, 3 anti-revo-
lutionnairen en een
.paar eenlingen, moes
ten met Minister
Kalff tegen 62 voor
stemmers het onder
spit delven.
Later echter, aan
het eind van het
spoorwegdebat, zag
.het er op een gegeven
oogenblik naar uit
alsof we een déraille
ment met droeviger
afloop zouden aan
schouwen. Met man en macht is er toen ge
werkt om dit te voorkomen, en tenslotte kwam
het sein nog juist op veilig. De trein kan nu
wel zonder verdere ongelukken het eerstvol
gende station, aanneming der Waterstaatsbe-
grooting bereiken.
Voor den heer Krijger (c.h.) deed het hoofd
van den Minister, voor den heer v. Kempen
(lib.) eer dat der Spoorwegdirectie dienst als
kop van Jut. De zwarte vlek op de Rijksbe-
grooting het spoorwegtekort moet wel
dra verdwijnen, want dit tekort oefent een
grooten invloed op de geheele Rijksbe grooting
en daarmee op de mate van behartiging van
vitale volksbelangen uit. Maar het beleid van
dezen bewindsman aldus 's heer en Krijger's
conclusie wekt niet het vertrouwen, noodig
met het oog op de door de Kamer te dragen
verantwoordelijkheid. De Memorie van Toe
lichting doet alsof er geen vuiltje aan de
lucht is, nota bene bij een te kort van 30 mil-
lioen. ..Zeer verontrustend" vond deze afge
vaardigde een dergelijke houding van den Mi
nister, wien hij reeds dreigend toevoegde: bij
het Verkeersfonds zien wij elkaar weer.
De heer v. Kempen, die het eens was met
het door Excellentie Kalff ingenomen stand
punt i.z. de loonsverlaging, nam de Directie
onder handen, welke zelf ln dezen het initia
tief had moeten nemen. Zij loopt echter vol
gens hem, al te zeer achter de economische
feiten aan. En wat de invoering der Diesel-
treinen aanging, nu dat was geen daad van
durf, doch een fout geweest. Veel te veel in
eens had men hier gedaan. Nergens was men
tot invoering op zoo groote schaal en zoo
snel overgegaan. Met de vrachttarieven was
het ook niet in orde, wat o.m zou blijken uit
belangrijke zendingen van de Duitsche grens
af naar Tsjecho-Slowakije ondernomen.
C. J. Kuiper (R.K.)
Mis hoor, kwam Ir. v. d. Waerden (s.d,) ver
tellen. Dit argument houdt geen steek, want
over groote trajecten kan men nu eenmaal
extra-goedkoope vrachttarieven berekenen.
En wat het achter de feiten aanloopen betrof,
ook ten dien aanzien had deze s.d. afgevaar
digde nog een appeltje met den liberalen
woordvoerder te schillen. Dat het auto-vervoer
goedkooper is, ligt voor de hand. Daar zit men
immers lang niet op zoo hooge kosten en las
ten. Dus hier trof de Directie geen schuld en
als men verder eens lette op de daling der
personeelsuitgaven in luttele jaren tijds van
130 op 82 millioen gulden, terwijl het perso
neel van 50000 op ruim 35000 man was terug
gebracht, en dit bij enorme toeneming van
het werk, dan kon men zeker niet beweren
dat er geen sprake zou -zijn van aanpassing.
Minister Kalff gaf bij ziin verweer den heer
Krijger te verstaan, dat deze op spoorwegge
bied een leek is en als zoodanig praat.Hem kon
-de Minister niet verzekeren dat binnen een
bepaalden tijd het spoorwegtekort weggewerkt
zou zijn.
En nu de klachten over de mislukking met
de Dieseltreinen. Och wat waren wij trotsch
geweest, als het met een kleine proef wel
gelukt ware, zoo zeide Minister Kalff, die
voorts uiteenzette hoe tenslotte gebleken is,
dat de hoofdfout, waardoor het nu voors
hands een mislukking werd, bij den motor zelf
ligt. En die fout kan men pas na eenige dui
zenden Kilometers rijden ontdekken, hetgeen
(wel een aardige bijzonderheid) niet door een
van de ingenieurs der fabriek, die de motoren
levert, is ontdekt, maar door een Nederlandscb
ingenieur van Werkspoor. Overigens kon men
gerust zijn: het overgroote deel der reparatie
kosten komt voor rekening van den fabrikant.
En wat het ons nog zou kosten vermoedelijk
eenige tonnen dat halen we er wel weer
gauw genoeg uit, als men slechts even bedenkt
hoe per jaar één Dieseltrein van Amsterdam
naar Eindhoven een besparing van f 20.000
oplevert.
Met Ir. v. d. Waerden vond de Minister dat
de heer v. Kempen te weinig notitie had ge
nomen van wat de Spoorweg-Directie heeft
gedaan om het bedrijf op lager niveau en
dichter bij rentabiliteit te brengen.
Tegenover den klager Krijger voerde de Mi
nister o.m. aan, dat van 1929 tot nu toe de
ontvangsten meer dan 22 millioen achteruit
zijn geloopen, terwijl de exploitatiekosten van
130 millioen tot 109 gedaald waren, een da
lingspercentage dus met 30%. De belangrijk
heid hiervan, zoo meende de Minister, moest
zelfs een op bedrijfsgebied zoo grooten leek als
de heer Krijger iets zeggen.
Van bijkans alle zijden had het hoofd van
het Departement van Waterstaat kritiek in
ontvangst te nemen, met betrekking tot zijn
houding aangaande verlaging van het salaris
van het personeel. Fout vonden het b.v. de
heeren v. Braambeek (s.d.) en Kuiper (r.k.),
dat de Minister, nadat de Directie tot 3 1/2%
was gegaan, bij vorige gelegenheden had
men deze salarissen reeds met 25% doen dalen
zei: „Neen, het moet 5% zijn. En ik ben
bereid (onvoorziene buitengewone omstandig
heden daargelaten) te verzekeren dat er ge
durende de eerste twee jaar niet meer aan de
salarissen getornd zal worden, indien alle
in den Personeeisraad vertegenwoordigde bon
den de nieuwe regeling willen aanvaarden.
Om der wille van het georganiseerd overleg,
getrouw tevens aan wat bijkans steeds ten
dezen geschiedt, wensehte de Minister van zijn
eisch in zake de unanimiteit geen af
stand te doen, ook al
kon men er op wijzen,
dat thans een paar
heel kleine organisaties
de volledige overeen
stemming in den weg
staan. Deze afwijzende
houding van Minister
Kalff (die naar het
mij voorkomt ten on
rechte een standje
van den waarnemen-
den voorzitter den heer
Dijk in ontvangst
had moeten nemen,
aangezien hij iets min
der vriendelijks over den heer Sneevliet had
gezegd) deed den heer Kuiper'een motie voor
stellen. Daarin werd o.a. beweerd, dat onder de
bestaande regeling van het georganiseerd
overleg, een dergelijke eisch niet gesteld had
moeten worden, dat voor de eerstvolgende
twee jaar de nieuwe salarisregeling een wet
van Meden en Perzen zou dienen te zijn, waar
na dan de wensch volgde, dat de Regeering
voortaan ook niet meer met zulk een eisch
voor den dag zal komen. Toen de Minister de
mötie bestreden had, begon het er raar uit te
zien. Een opeenhoping van Kamerleden viel
in de buurt van het spreekgestoelte en den
voorzitterszetel waar te nemen. Er dreigde ge
vaar. Dus stak men de hoofden bij elkaar. Met
het gevolg, dat na een korte uiteenzetting van
Mr. Joekes (v.d.) de zinsnede omtrent de sa
larisregeling, zelf er uitging. Maar ook zoo
bleek de Minister niet bevredigd. Sterker nog,
onaanvaardbaar noemde hij de passage waar
in stond dat de voorwaarde niet gesteld had
moeten worden. Aan den anderen kant echter
bleek thans de heer Kalff toch wel, speciaal
wat de praktische zijde van het geval betreft,
d.w.z. wat de salarisregeling zelf aangaat, tot
groote soepelheid bereid. Het was daarom maar
goed, dat schorsing dezer beraadslagingen
volgde, aangezien men nu gelegenheid kreeg
zich nog even te beraden. Met het resultaat,
dat de heer Kuiper tenslotte zijn motie terug
trok nu de Minister hem en anderen bevredi
gende toezeggingen deed.
Onderwijl was Minister de Wilde al eens
even komen neuzen had men hem bericht
dat er onraad dreigde? en ook de Minister
van Buitenlandsche Zaken was wezen kijken.
Maar deze laatste verscheen eigenlijk omdat na
Waterstaat de heer Sneevliet over onze deel
neming aan de Volkenbondsmacht in het
Saargebied zou intefpelleeren. Het einde trad
echter vanmiddag ten gevolge van de hier ge
schetste botsing nog niet in. Maar nu het zoo
afliep, dat het veel ging lijken op een storm
in een glas water, staat alleen nog de eind
stemming over de begrooting te wachten. En
daarna kan dan worden geinterpelleerd.
E. v. A.
Gruwelijke doodslag-.
Zijn slachtoffer blijven
achtervolgen.
In hooger beroep 15 jaar geëischt.
In I-Iooger Beroep stond als verdacht van
doodslag voor het Bossche Gerechtshof te
recht, de 29-jarige landbouwer J. O. te Prin-
cenhage.
Hij was door de rechtbank te Breda tot
tien jaar gevangenisstraf veroordeeld, omdat
hij op 13 Juli j.l. den 30-jarigen C. de Koning-
met een spade den schedel had ingeslagen.
Er werden geen getuigen gehoord.
Verdachte zei, met een revolver naar de
Koning te zijn gegaan om met dezen te gaan
praten. De Koning zou n.l. kwaad op hem
zijn geweest, daar verdachte ongeoorloofde
betrekkingen met de vrouw van De Koning
onderhield. Bij de woordenwisseling had hij
De Koning in het been geschoten. De Koning
vluchtte naar het huis van zijn buurman,
daarheen heeft verdachte hem gevolgd en is
De Koning buiten blijven opwachten. Toen
deze, door zijn vrouw ondersteund, buiten
kwam. heeft verd. hem met de revolver op
't hoofd geslagen en daarna is hij weer weg
gegaan. Nogmaals kwam hij terug en zag De
K. in het veld liggen. Met een spade heeft
hij hem toen op het hoofd geslagen, waarna
hij weer wegging.
Toen hij zijn slachtoffer weg zag kruipen
sleurde hij hem terug en sloeg hem met de
spade den schedel in.
De Advocaat-Generaal achtte niet, zooals
de Officier van Justitie te Breda, moord aan
wezig, wel dodoslag. Wegens dit feit eischte
hij vijftien jaar gevangenisstraf.
Hoogere sïraf in Hooger
beroep?
Een autobusdienst-kwestie.
Voor de rechtbank te Amsterdam stond
Dinsdag in hooger beroep terecht, de auto
busondernemer G. ten H. uit Rotterdam.,
verdacht van overtreding van de wet op de
vervoermiddelen. Hem was ten laste gelegd,
dat hij zonder vergunning een auto
busdienst AmsterdamRotterdam v.v. had
georganiseerd.
De Kantonrechter had ten H. veroordeeld
tot f 10 boete.
De Officier van Justitie meende, dat de
straf in dit geval aanmerkelijk moest wor
den verhoogd. Spr. requireerde thans f 150
boete subs, zestien dagen hechtenis. Het
O.M. wees er op, dat hij, bij herhaling, zich
genoodzaakt zou zien hechtenisstraf te vra.
gen.
BUZIAU VEERTIG JAAR OP DE PLANKEN.
In het begin van het volgend jaar zal het
40 jaar geleden zijn dat Joh. Buziau, de be
kende revue-speler, voor het eerst de planken
betrad.
Ter herdenking van dit jubileum wordt er
een Hoofdcomité gevormd, met afzonderlijke
comité's in eenige groote steden des lands. De
heer D. Hans heeft zich, op verzoek, bereid
verklaard, als voorzitter van het Hoofdcomité
op te treden.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen, mr. H. P. Marchant heeft daar
toe uitgenoodigd, het voorzitterschap aan
vaard van een Eere-comité hetwelk zal wor
den gevormd.
W oningbouwvereeniging
f 20.000 benadeeld?
Arrestatie te Eindhoven.
EINDHOVEN, 12 Dec. (V.D.) Gisteravond
is de 40-jarige C. Hees uit de Binnenwierstraat
alhier voor den officier van justitie te Den
Bosch geleid, verdacht van fraude van twin
tigduizend gulden uit de kassen van de Prot.
Woningbouw Vereeniging „Helpt uzelf door
samenwerking", waarvan hij drie jaar ad
ministrateur was. Hij heeft dit bedrag weten
te verduisteren door de cijfers op de giro
biljetten te veranderen. Sinds April van dit
jaar is er een onderzoek gaande.
DE KERSTVLUCHT VAN DE „UIVER".
Datum van postverzending
vervroegd.
In aansluiting aan het reeds vroeger ge
melde, vestigen wij er nogmaals de aandacht
op, dat, wil men zijn post naar Indië met het
vliegtuig de Uiver meegeven, de gewone porten
en rechten althans gedeeltelijk moeten zijn
voldaan door middel van het voor het voor bij
zondere postvluchten bestemde driehoekige
luchtpostzegel ad 30 cent. Stukken, waarop dit
bijzondere zegel niet voorkomt, worden in geen
geval met de „Uiver" verzonden. Voorts moet
op bedoelde stukken de aanwijzing „Per vlieg
tuig Uiver" worden gesteld.
Door de Ned. Indische Postadministratie zal
voor het vervoer met de retourvlucht hetzelfde
luchtrecht worden geheven als voor de over
brenging mei de heenvlucht verschuldigd zal
zijn.
Personen, die geen relaties hebben in Neder-
landsch Indië kunnen hun correspondentie,
waarvoor terugzending aan den afzender
wordt verlangd, adresseeren aan het Hoofd van
het Bedrijf der Posterijen te Bandoeng. Naam
en adres van den afzender behooren op duide
lijke wijze te worden vermeld op de linkerhelft
van de betrokken stukken, op welke helft zoo
mogelijk onderaan links tevens het voor de
terugzending verschuldigde port en recht
volledig in Nederlandsch-Indische frankeer-
cn/of luchtzegels moet worden verantwoord.
Wordt terugzending naar Nederland met de
retourvlucht van het vliegtuig „Uiver" ver
langd, dan moet het luchtrecht en de gewone
porten en rechten voor bedoeld vervoer, al
thans gedeeltelijk, worden voldaan door mid
del van het voor bijzondere postvluchten be
stemde Nederlandsch-Indische driehoekige
luchtpostzegel ad 30 cent. De hierbedoelde
Ned. Indische frankeer- en luchtpostzegels
zijn aan de verzamelaarsloketten verkrijg
baar.
Wegens wijziging van den aanvankelijk vast
;estelden datum van vertrek, moet de met de
Uiver te verzenden gewone correspondentie
uiterlijk 18 December a.s. te 20 uur en de aan-
geteekende stukken te 19.30 u. ten hoofdkan
tor e Haarlem zijn bezorgd.
In verband met het vorenstaande wordt de
luchtpostzegel voor bijzondere vluchten voor
het publiek verkrijgbaar gesteld tot en met
18 dezer.
DE POST VOOR DE SNIP.
Vaz Dias meldt: Aangezien de Snip reeds
om 0.20 uur in den nacht van Vrijdag op
Zaterdag vertrekt is het noodzakelijk dat de
Kerstpost voor West-Indië den dertiende
December verzonden wordt. Brieven, die den
veertienden December om achttien uur het
postkantoor aan het Centraal Station te Am
sterdam bereikt hebben, gaan nog mee. Wat
na dien tijd binnenkomt blijft onherroepelijk
achter.
Zoo juis tis 'n zeer merkwaardig poststuk
aan de Snip toevertrouwd, namelijk een brief
van zes oud-gouverneurs van Suriname, ge
richt aan Prof. Mr. J. C. Kielstra. De brief
weegt 270 gram en is met f 54 aan postzegels
gefrankeerd.
WERELD-PETITIONNEMENT VAN JEUGDIGE
WERKLOOZEN.
In verband met de behandeling van het
ernstige vraagstuk van de werkloosheid der
jeugd op de Internationale Arbeidsconferentie
in Juni van het volgende jaar te houden heeft
het Internationaal Christelijk Vakverbond, in
samenwerking met de organisaties van arbei
dersjeugd, besloten een wereld petitie van
jonge werkloozen te organiseer en, welke tot
genoemde conferentie gericht zal zijn.
In dit petitionnement verklaren de jeugdige
werkloozen hun leven niet in luiheid en slen
teren te willen verdoen. Zij vragen om een
plaats aan de machines en de werkbanken, op
de kantoren en dé teekenkamers.
Zij hopen, dat de Internationale Arbeids
conferentie hun program in overweging zal
nemen en bij alle regeeringen met kracht zal
aandringen om hun wenschen werkelijkheid
te doen worden.
Plaatselijke Kunstkringen
zelfstandig.
Werkloosheid blijft stijgen.
Cijfers boven die van 1933.
Proefnemingen met de
duren voort.
,Snip'
uitmetingen kosten veel tijd.
Het was grijs en grauw Woensdagmiddag op
Schiphol. De regen kletterde neer en er woei
een gure wind.Achter op de nagenoeg geheel
verlaten vliegwei-de stond d-e P.H.A.I.S. alias
„Snip", het toestel dat gereed wordt gemaakt
voor de aanstaande Kerstvlucht naar de West.
De machine zag er met zijn blinkende vleugels
en opgeschilderde romp als fonkelnieuw uit
Men was sinds 's morgens tien uur met
man en macht in de weer met het voortzetten
van de diverse proefnemingen. Woensdag was
de beurt aan den Rijksstudie Dienst voor de
Luchtvaart welke onder leiding van Ir. Winia
startmetingen heeft verricht. Deze hebben
den geheelen dag in beslag genomen en
moesten toen de duisternis inviel worden on
derbroken. Hoewel het weer zeer ongunstig
was, zijn de proeven naar wensch verloopen.
Het gold hier een opmeten van de lengte
van den start bij verschillende gewichten. Dit
is een zeer langdurig' werk, aangezien het
toestel steeds moet worden gewogen en tot
het juiste gewicht geladen.
De eerste piloot Hondong en de mecanicien
Stolk waren den ganschen dag in touw. Heden
zou de laatste startmeting geschieden, terwijl
dan tevens de beide compassen zullen worden
gecompenseerd.
Wij spraken nog even met den chef van
den vliegdienst den heer Aler, die zeide, zeer
tevreden te zijn over het verloop van de voor
bereidingen #oor den vliegtocht.
Vele werkzoekenden.
De directeur van den rijksdienst der werk
loosheidsverzekering en arbeidsbemiddeling-
deelt mede, dat in de week van 19 tot en met
24 November het aantal leden van ingevolge
het werkloosheidsbesluit 1917 gesubsidieerde
vereenigingen bedroeg 567,400, waarvan 82,600
landarbeiders. In de maanden Mei tot en met
November worden geen gegevens ontvangen
aangaande de werkloosheid van de vereeni
gingen van lar/iarbeidërs.
De werkloosheid onder de overige 484.800
verzekerden bedroeg in de genoemde week
28.9 pet., tegen 27,6 pet.- in de week van 5 t.m.
10 November 1934.
In de overeenkomstige verslagweek van het
vorig jaar bedroeg de werkloosheid 26,2 pet.
Bij 1062 organen van de openbare arbeids
bemiddeling stonden op 24 November 1934 in
totaal 373,555 werkzoekenden ingeschreven,
waaronder 352,655 mannen. Hiervan waren
werkloos 354,039 personen, waaronder 339,487
mannen. Op 10 November 1934 bedroeg het
totaal aantal ingeschrevenen bij een ongeveer
gelijk aantal organen 358,118. Hiervan waren
werkloos 330,312 personen. Het aantal inge
schreven werkzoekenden is van 10 tot 24 No
vember gestegen met 15.437.
Vergeleken met het overeenkomstige tijd
stip van het vorig jaar, wijst het aantal in
geschreven werkzoekenden een stijging aan
van 28.610.
In Februari onderhandelingen
met de V. S.
Over een handelsverdrag.
Tegen Februari zullen de besprekingen om
te komen tot een handelsverdrag tusschen Ne
derland en de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika te New York aanvangen. Een offi-
cieele regeeringsdelegatie zal tegen dien tijd
naar Amerika vertrekken. Zij zal onder leiding
staan van den heer Lamping, directeur van
handelsaccoorden. Prof. van Gelderen komt
thans naar Nederland terug, teneinde de In
dische belangen bij de onderhandelingen in
Programma van „Het Schouwspel" wordt
afgewerkt.
De curator in het faillissement van de N.V.
Internationaal Theater Bureau Holland deelt
mede dat in de Maandag te Utrecht gehouden
vergadering van tooneeldirecties en plaatse
lijke vertegenwoordigers gebleken is, dat in
bijna alle afdeelingen (kunstkringen) met
volle medewerking van alle belanghebbenden
het speelplan voor dit seizoen regelmatig kan
wbrden afgewerkt. De plaatselijke kunst
kringen zullen voortaan zelfstandig optreden.
Verraden echtgenoot tracht
wraak te nemen.
Liefdes-affaire te Rotterdam.
ROTTERDAM, 12 Dec. (V.D.) De 19-jarige
mejuffrouw A. van R. had sinds eenigen tijd
omgang gehad met den 19-jarigen jongeman
P. L. van U.
Het meisje kwam er achter, dat de jonge
man reeds gehuwd was en met haar moeder
is zij gisteravond naar de woning van van U.
gegaan, waar zij hem met zijn echtgenoote
aantroffen.
Aan de echtgenoote werd de geschiedenis
verteld en daarna zijn moeder en dochter
weer vertrokken. De aldus verraden echtgenoot
heeft zich zeer opgewonden en is moeder en
dochter op zijn motor achterna gegaan. Op
de Diergaardesingel heeft hij gepoogd de twee
vrouwen omver te rijden, doch zij wisten opzij
te springen.
Daarop is de motorrijder aan den haal ge
gaan. Bij de politie is aangifte gedaan, waarna
de man is aangehouden en in bewaring ge
steld, verdacht van poging tot doodslag.
Japansche scheepvaart ver
hinderde overeenkomst.
Ook verschil van meening over goederen
export.
■Naar Aneta verneemt, is de voornaamste
oorzaak van de moeilijkheden inzake de Ne-
derlandsch-Japa-nsche conferentie het feit,
dat Japan niet bereid is de conditie van Ne
derland te aanvaarden, dat de export van
verscheidene producten uit Nederlandsch-
Indië naar Japan niet zal mogen worden ge
bezigd voor her-export uit Japan. Deze meer
dere export van producten uit Ned.-Indië zou
o.a. zijn voortgevloeid uit een gunstig verlobp
der, conferentie.
Een verder bezwaar is, dat de Japansche
scheepvaartmaatschappijen niet bekend zijn
de prealabele voorwaarden te aanvaarden,
welke de Nederlandsche iregeering verbond
aan de in Kobe te houden scheepvaartbespre
kingen. Van deze aanvaarding stelde de Ne
derlandsche regeering destijds de voortzetting
van de Bataviasche conferentie afhankelijk.
Het lid van de Nederlandsche delegatie, de
heer Van Gelderen, is Woensdag per vlieg
tuig naai' Nederland vertrokken.
Aneta verneemt nog dat aan de Japansche
scheepvaartmaatschappijen een vijftal voor
waarden was voorgelegd, betreffende het ter
rein waarover de besprekingen te Kobe zou
den worden gevoerd. Door verwerping dezer
voorwaarden hebben bedoelde maatschap
pijen, wetende dat verdere voortgang der
Nederlan-dsch-Uapansche onderhandelingen
van de inwilliging dier voorwaaren afhanke
lijk was, gewust de mogelijkheid van het tot
stand brengen van een aanvullend handels-
I tra-ctaat onmogelijk gemaakt.
I De heer Van Gelderen, bevestigde voor
DONDERDAG 13 DECEMBER 1933
Een halve eeuw geleden.
Uit Haariem's Dagblad van 1884.
13 December:
Bij de commissie tot tijdelijke werk
verschaffing is van H.H. M.M. den Ko
ning en de Koningin ontvangen 2000.-.
Het totaal der gifte nis tot f 60 000 ge
stegen. De werkzaamheden zijn gedeelte
lijk reeds aangevangen; 1870 werklieden
meldden zich aan.
De schepper van het Esperanto
In memoriam Dr. L. L. Zamenhof.
Op 15 December is liet 75 jaar geleden, dat
in Polen geboren werd L-odewijk Lazarus Za
menhof, de man, die later de schrijver vani
het Esperanto zou worden.
In Polen, dat was de opstanden van 183-1 enJ
1863 had doorgemaakt, was het verre vani
rustig, ook al door den volksaard, die de ver
schillende bewoners elkaar deed bestrijden.
Te midden van deze revolutionnaire gebeurte
nissen groeiend, leefde Zamenhof met zijnl
moeder, die een godsdienstige en idealistische
vrouw was. Zij leerde haar zoon van °de een
heid van alle menschen en bitter was de ont
goocheling, toenZamenhof de wereld inging eni
bemerkte, dat die eenheid slechts bestond in
het strijden tegen elkaar. i
Daarin moest verandering' komen; de jon
geman meende, dat. het taalverschil wel een!
groote factor in die oneenighei-d was. Hij zou
dit dus gaan veranderen; het latijn moest
weer de wereldtaal worden als weleer. Het
mislukte. Zamenhof zag de onmogelijkheid
daarvan reeds spoedig in. Toen begon hij op
mathematische wijze een taal samen te stel
len: a. ab, ac, ba, ca, e, eb, be, ce, etc. Dat
ging wel gemakkelijk, doch het leeren ging
nu juist niet zeer gemakkelijk. Ook dit mis
lukte weer.
Doch met de kracht van den idealist zette'
hij door en begon weer opnieuw. Nu had hij
eindelijk den goeden weg gevonden. Meh
moest geen woorden, doch begrippen verta
len en dan met behulp van toevoegsels de
nuances dier begrippen aangeven.
Deze wijze van werken gelukte j Zamenhof
kon na veel moeilijkheden in 1905 voor het
eerst in publiek optreden in Boulogne sur
Mer. Het gelukte; men verstond elkaar,
wat eenigen tijd vroeger bij Volapiik niet het
geval was geweest.
Toch was Zamenhof de taal niet het hoogst.
Zijn begeeren was slechts te dienen, te dienen
de menscbheid, die in duisternis was gehuld
door het slechts verheerlijken van eigen volk
en natie. Daarvoor werkte hij. Daarvoor streed
hij. Moeilijkheden moest hij overwinnen en
offers brengen. Doch hij volbracht alles. Tot
dat hij, die in 1905 reeds de hoogste Fransché
onderscheiding had verworven, het legioen
van eer, in 1914 weer in Parijs kwam om het
..menschdomsfeest" te vieren, zooals hij de
jaarlijksche congressen noemde. Doch toen
reeds honderden waren aangekomen begon!
de meiischdomsslachting; Zamenhof moest
terug naar Polen. Deze slag was te groot voor
den man, -die reeds zooveel had medegemaakt*
Hij begon te sukkelen -en stierf na enkele ja
ren (1917): de vredesapostel onder het ka
nongebulder; de dokter, die ieder gratis hielp'
onder het gekerm op de slachtvelden, waar
ionge krachtige menschen hun pijnen uitgil
den. lijdend en stervend voor de geweten
loosheid van enkele lieden, wier zwendel eerst
nu is bekend geworden.
A. K. U. moet weer inkrimpen.
Afzet ondervindt moeilijk
heden.
Ontslagen te Arnhem en te Ede.
De Directie van de Algemeene Kunstzijde
Unie deelt in een communiqué mede dat, ter
wijl in de eerste helft van 1934 een productie-
vergrooting, die een verlaging van den kost
prijs ten gevolge had, voor de Nederlandsche
fabrieken in de concurrentie met Japan, Ita
lië en Engeland, dringend noodig was, sedert
Augustus echter de afzet van de Nederland
sche kunstzijde in alle deelen van de wereld
zoo veel moeilijkheden ondervond, dat een
steeds stijgend gedeelte van het geproduceer
de onverkocht bleef.
De directie ziet zich daarom genoodzaakt
weer terug te gaan tot de productie ongeveer
als in 1933. Dit beteekent dat in beide fabrie
ken te Arnhem en Ede een zeer belangrijke
beperking moet worden doorgevoerd, waarbij
ontslagen niet te vermijden zijn.
De productiebeperking doet de reeds bereik
te kostprijsverlaging te niet, terwijl deze ver
laging toch niet gemist kan worden om ver
dere inkrimping van d-e afzet te voorkomen.
Daarom is het noodzakelijk te trachten op elk
gebied verdere beperking te bereiken.
ARTIS KRIJGT UITSTEL.
Op Woensdag gehouden vergadering van hou
ders van obligaties der 3 pet. hypothecaire geld
leening 1895 ten laste van het Kon. Zoöl.
Genootschap „Natura Artis Magistra" waarbij
een bedrag van f 410.000 aan obligaties ver
tegenwoordigd was, werden met algemeene
stemmen dé volgende voorstellen van het be
stuur van het genootschap aangenomen.
1. Uitstel van de uitlotingen en aflossingen
die in 1935, 1936 en 1937 zouden moeten ge
schieden, tot uiterlijk 1 Mei, resp. 1 Juli
1938.
2. Uitstel tot 1 Januari 1936 van de beta
ling der achterstallige rente, met machtiging
aan den trustee, dit uitstel telkens met 1
jaar te verlengen, echter niet langer dan tot
1 Januari 1938.
3. Uitstel van uitlotingen en aflossingen, die
in 1933 en 1934 hadden moeten geschieden,
tot uiterlijk 1 Mei, resp. 1 Juli 1938.
Een en ander onder voorwaarde, dat ten
aanzien van de niet hypothecaire geldleening
1927 (oorspronkelijk groot f 100.000) overeen
komstig uitstel van rentebetaling en aflos
sing worde verleend, zullende bij eventueels
afwijking hiervan, alle achterstallige beta
lingen uit hoofde der hypothecaire geld
leening 1895 onmiddellijk invorderbaar zijn.
De rentebetaling der geldleening 1865 zal
op 1 Januari 1935 worden hervat en wel met
Amerika te kunnen behartigen. Prof. van Gel- k - -
deren heeft indertijd toegezegd, zijn verblijf vertrek het bericht dat men van Japan-
in Indië tevens dienstig te maken aan het sche ziJde hoopt de onderhandelingen te
verzamelen van officieele gegevens betreffende Batavia in de eerste helft van 1935 te kunnen de op dien datum vervallende coupon no. 79;
den omvang van het handelsverkeer tusschen hervatten, in welk geval de heer Van Gel- De coupons zullen betaalbaar zijn bij de
Ned. Indië en de Ver, Staten, deren naar Batavia terugkeert* Sank Associatie N.V, te Amsterdam.
