poor Hon,
Waar ligt de Graalberg?
In Boedapest en in de Puszta.
a is mooi. En gezellig, want de Hol-
Soeoap» welkom Hongaren zullen nooit
!ander la iiun kinderen hier in den zwa-
fjigetenii logstijd ontvangen zijn. Maar ook
r=c ria*rip St|d is veel moois en interessants
Het grootste zoetwatermeer van
ie VÜQY(ifft sieclits een paar uur sporen van
Salop* venvijderd. Een meer even groot
t-.toH verwijaera. i^en meer even. groot
w heele eiland Curacao, Balaton, (5e
3 see- en toch maar een meter of vijf
tien diep. Een too verwoord voor den
pfhebbei', want aaar Droeaen ae lepe-
natuiirue ander€ zeldzame vogelsoorten,
land vrijwel of heelemaal verdwe-
die geweldige watervlakte
r rnooie stranden, vooral aan de Zuid-
iSarsoms zelfs een flinke branding kan
evenals biJv- aan het meer van Genève-
Kathedraal in Boedapest.
Geen wonder dat ln dezen tijd van baden en
wemmen het Balatonmeer een zeer druk
bezocht vacantieoord is geworden. Vooral de
Zuidzijde met zijn zandstrand en dennen-
bosschen, want.... de Noordzijde was het al.
Daar trekt nog ander water, namelijk dat uit
tallooze geneeskrachtige bronnen, die in ver
band staan met een reeks nauwelijks uitge
doofde vulkanen, die aan den oever oprijzen.
Daar zijn Radio actieve modderbaden van 32
er' Celsius, tussehen de Lotusbloemen, die hier
uitstekend groeien; dan mooie bazaltgroeven,
maar vooral de koolzuurhoudende bronnen,
waarvan de bekendste in Balatonfüred, het
Franz Jozef Bitterwasser" levert. Ook Apen-
ta komt daarvandaan. Balatonfüred is daar
door een der oudst bekende badplaatsen en
bet is er mooi ook. En de groote perziken,
inoaderrijp. kosten er nog geen cent het stuk.
Hoe kan iemand dan eigenlijk nog bltter-
water noodig hebben!
Ik zag er nog iets aardigs. Ik zat rustig per-
Men te eten in een der prachtige parken aan
het meer toen mijn aandacht getrokken werd
door boven water wegspringende vischjes, een
meter of tien van den wal. Een donker houtje
dook er midden tussehen op, maar het houtje
bewoog, nam een sprong, het monster van
Loéli Ness waardig: een ringslang op jacht.
Zeker een halve meter kronkelde boven het
water en pijlsnel schoot de kop omlaag.om
weer boven te komen met een wit vischje, van
een decimeter lang dwars in den bek. Meteen
kwam de ruim meterlange slang recht op mij
aanzwemmen in keurige horizontale kron
kels het fijne kopje met de visch een hand
breed boven water. Voor ik de camera ge
vechtslaar kon maken, had ze den wallekant
bereikt en verdween tussehen de bazaltbrok-
ken van de schoeiing. Ik kocht nog een kilo
perziken, maar heb de slang niet meer gezien.
Vlak bij Balatonfüred ligt het schiereiland
Tihany, hij velen bekend om zijn oude Bene-
diktijner abdij, waar Koning Karei en Konin
gin Zita in 1921 gewoond hebben. Aan den
voet van den berg. waarop het klooster staat,
ligt een bekend biologisch station, waar ook
Hoüandsche geleerden reeds vaak interessan
te studies over de zoetwater planten en die
renwereld hebben voltooid.
Daar rond Balaton heerscht modern strand
leven, aan den Noordrand is chique badplaats
publiek. De bevolking is geheel naar den ach
tergrond gedrongen. Komen wij daarentegen
beoosten Boedapest in de Puszta, dan vinden
wij daar de Hongaarsche landbouwers en vee
boeren nog als belangrijkste figuur in het
landschap terug. Daar liggen het Hongaar
sche Volendam en Marken, Mezökövesd en
Horthobagy. Natuurlijk bestaat ook in dit land
bij de bevolking neiging de oude mooie klee
derdracht voor het machineproduct te ver
vangen, maar de Hongaarsche staat en de
Staatsspoorwegen zijn er in geslaagd in een
paar centra de oude kleederdracht levend te
houden, de oude kunstnijverheid te bescher
men en nieuwe uiowegen te vinden voor de
merkwaardige producten der hier bedreven
huisvlijt. Wij weten tegenwoordig allen hoe
snoezig een lief meisje in zoo'n geborduurd
Hongaarsch blousje er uit kan zien! Een
groote rijkdom aan kleur bij een vrij primi
tieve maar toch variabele teekening, een
groote liefde voor volheid van detail en een
enorm geduld in het zorgvuldig bewerken ook
van grove en zware kleedingstukken als de
overjassen der mannen enz. Als de kerk uit
gaat in Menzökövesd en de jongens en meisjes
somen een dansje na maken in den tuin van
hC' aardige toeristenheim, waar heel wat van
ooze aardige handwerken te koop is, dan is
oat wel een zóó kleurig tafereel, als het saaie
stervende Europa maar zelden te zien geeft,
ande Horthobagy; dat is de symphonie der
fuszta. Daar dreunt de grond nog onder de
van duizenden half wilde paarden en
WMUizender. minstens even wilde runderen
svaL* t ?e Sleten van de prachtige
onastemmingen over de eindelooze Puszta,
door al dat vee, schapen en gei-
iA V€1'S'etcn. Och, zulke dingen moet
eent tir gaan zien- vvil nóg wel
er mee zoo kort na Pinksteren
dwars over den Donau heen. Een laatste blik
op het mooiste strandbad van Europa, de Mar-
garethen-insel en dan ligt dat ook alweer
achter mij. Nog even genieten van het vlotte
heuvellandschap onder ons en dan doemt al
gauw de groote vlakte voor den boeg op. Vlak
en vruchtbaar, door talrijke riviertjes door
sneden, tot in het Oosten de groote stroom,
de Donau zelf, weer zichtbaar wordt, bege
leid door spoor- en autoweg. In de rivier lig
gen telkens pontons, twee naast elkaar met
een waterrad ertusschen, dat hier de molen-
steenen in beweging brengt. Leuk gevonden,
maar je moet er natuurlijk een flink sterken
stroom voor hebben. De Donau vormt hier
de grens van Hongarije en Tsjechoslowakije.
Over de groote groene vlakte gaat het op
Bratislava aan, dat wij rechts laten liggen
aan den voet der kleine Karpathen. Vroeger
heette het Presburg en nog weer vroeger
Pozsony en toen was het de Koningstad der
Hongaren. Thans overschrijden wij de grens
tussehen Oostenrijk en Hongarije, kruisen nog
maals den Donau en daar ligt Weenen al voor
ons. Het vliegveld ligt weer een heel eind bui
ten de stad, 15 K.M. zoowat aan den overkant
van den Donau, wat natuurlijk weer een ge
zellig ritje in een flinke autobus beteekent.
En ik had al een doel. Bij het uitstappen stond
een soldaat naast den stationschef. Herrn Dr.
van der Sleen? Jawohl! Befehl vom Oberst-
leutnant. Sofort anrufen NoDat kan
alleen mijn vriendMühlhofer zijn. Dat is de
eenige op aarde, die mij durft bevelen. Be
halve mijn vrouw natuurlijk. Ik bel braaf op,
krijg een standje, dat ik twaalf minuten te
laat ben en order dadelijk te komen middag
eten. Niks liever. Een fijne vent, die vriend
van me. Als Oostenrijksch stafofficier heeft
hij jarenlang vermomd als Arabier in Noord-
Afrika gezworven in het Rif en in de Cyre-
naika, is een der aanvoerders van het Turk-
sche leger in Klein-Azië geweest, heeft gevan
gen gezeten in Syberië en is ontsnapt en
naar huis gewandeld. Nu schrijft hij in op
dracht van de Oberste Heeresleltung een deel
van de geschiedenis van den grooten oorlog,
waarvan alle archiefstukken in Weenen
worden bewaard. Alle schriftelijke bevelen en
rapporten van het heele Duitsche- en Oosten-
rijksche leger. Daar heb ik interessante stuk
ken gezien! En in zijn vrijen tijd is mijn be
velende vriend Höhlenforscher, grotonder
zoeker en bij zoom gelegenheid bij onderzoe
kingen in nog nooit betreden grotten en spe
lonken, heb ik indertijd geleerd hem te ge-
DINSDAG 19 MAART 1935
Duizenden predikanten in hun
woningen opgesloten.
Verzet tegen de Arische
leerstelling.
BERLIJN, 18 Maart (V.D.) De Duitsche
kerkstrijd, die de laatste dagen de gemoederen
weer meer in beweging brengt- dan in eenige
weken het geval is geweest, is thans weer in
volle felheid opgelaaid en heeft gisteren geleid
tot een groote actie der geheime staatspolitie
tegen de oppositioneele predikanten, die zich
blijven verzetten tegen het régime van den
rijksbisschop Mueller in de Evangelische kerk.
Aangezien bekend was, dat de oppositioneele
predikanten voornemens waren gisteren' het
manifest der belijdenissynode voor te lezen,
dat de Arische leerstellingen afwijst en de
door het nationaal-socialisme nagestreefde
stellingen voor de kerk betitelt met het
nieuwe paganisme", hebben de autoriteiten
maatregelen genomen om deze voorlezing van
den kansel te beletten. De geheime staatspo
litie heeft duizenden predikanten belet hun
woningen te verlaten, zij hadden zich te on
derwerpen aan een huisarrest, dat door de
politie werd gecontroleerd. Voor het huis van
de meesten was een politiewacht opgesteld om
hun te beletten zich naar hun kerk te bege
ven. Vier predikanten zijn door de staatspo
litie gearresteerd en worden in voorloopige
bewaring gehouden.
Duitschland gaf het sein.
Zullen Oostenrijk, Hongarije, Bulgarije en
Turkije volgen?
WEENEN, 18 Maart (Reuter). Te Weenen
verwacht men dat Hongarije, Bulgarije en
Turkije binnenkort soortgelijke maatregelen
zullen nemen als de Duitsche regeering. In
welingelichte kringen gelooft men dat ook de
Oostenrijksche regeering zelf dergelijke maat
regelen voorbereidt.
wii r.Qapest~Weenen? Dat is 11/2 uur zooals
half ™n^oordig leizen. Maar in die ander-
TiiPffon 13 aiweeI óeel wat te zien. Eerst
inmwS W€ 0V€r Boedapest, dat zijn millioenen
van j _u%esPveid heeft over beide oevers
to®* tot ver in de bebosclite heuvels
der rivier. Een prachtig
Wij vliegen recht over de stad en
Hongaarsch borduurwerk.
Mesokovesch.
hoorzamen, de hakken tegen elkaar te slaan
en te zeggen: Zu Befehl, Herr Oberst. Dat is
al haast weer 15 jaar geleden, maar de herin
nering aan dien tocht, toen wij twee en veer
tig uur achtereen tussehen druipsteen en ijs
pegels door de duistere diepten hebben ge
zworven, zijn nog zóó levendigdat ik ze
misschien nog wel eens een keer voor U zal
opschrijven.
Nu maakten wij een fijnen zwerftocht door
de prachtige omgeving van Weenen. Kropen
natuurlijk nog wel even in de verlaten koper
mijn, waar zich prachtige waterpartijen had
den gevormd. En wij praatten honderd uit, als
twee zwervers die beiden een groot deel van
de wereld gezien hebben, maar in zeer ver
schillende tijden en op zeer verschillende ma
nieren. Twee dagen waren te kort, maar ik
was alweer een maand aan het zwerven en mij
wachtte nóg een stad, nóg een land. En Fok
ker bracht mij weer verder in een wipje van
'n kleine 2 uur. WeenenPraag, 250 K.M. Ze
vliegen nog langzaam hier. Oude toestellen,
door de Franschen in Licentie gebouwd, maar
driemotorig, rustig en zeker! Veel is er niet
te zien, wat bosch en weiland, bouwland en
wijnbergen, dorpen, riviertjes. Wij vliegen
lager en lager en landen op een weiland tegen
de heuvelhelling, vliegveld K'oeli bij Praha of
tewel Praag. Tientallen vliegtuigen in de lucht
Militairen, sportvliegers, lesvliegtuigen Dit
nieuwe land heeft een goeden naam in de
vliegwereld en zal die wel houden ook!
Dr. W. G. N. v. d. SLEEN.
Bolivia meldt „succes'1
Vier Paraguaansche regimenten zouden
vernietigd zijn.
LA PAZ, 18 Maart. (Reuter.) De opperbe
velhebber van het Boliviaansche leger ge
neraal Enrique Peneranda heeft gisteren of
ficieel medegedeeld, dat de Boliviaansche troe
pen erin zijn geslaagd een doorbraak' te for-
ceeren in de Paraguaansche linie ten Noor
den van Villa Montez en dat zij vier Para
guaansche regimenten hebben vernietigd.
Bekroningen Eerste Tien-
daagsche Tentoonstelling
Flora Een.
De jury, samengesteld uit de heeren W. A.
Philippo, voorzitter, Jan Roes, Th. M. Hoog, A.
Verduyn Jr., A. C. van der Schoot, J. F. Ch.
Dix, J. M. van Til, J. Valkering en C. Thim,
heeft de volgende bekroningen toegekend:
Eereprijs van f 250 met lof van de jury.
Eereprijs Verguld zilveren medaille van den
Burgemeester van Heemstede: Af deeling
Heemstede, Tuinbeplanting met geforceerde
bolgewassen, Hyacinten, Tulpen, Narcissen en
andere gewassen.
Eereprijs van f 250 met lof van de jury.
Eereprijs Groot zilveren medaille van H.M. de
Koningin: Afd. OverveenBloemendaal, met
medewerking van de Vereeniging „De Hya
cint": 12000 Hyacinten in manden opgesteld.
Groote gouden medaille (f 50): Firma Ant.
v. d. Vlugt Zn., Lisse: Een collectie nieuwe
soorten Hyacinten in manden opgesteld.
Kleine gouden medaille (f 25): Fa. C. Soe-
teman, Noordwijk: Collectie enkele en dubbele
vroege tulpen, late en Darwin tulpen. Losse
beplanting.
Verg. zilveren medaille f 15)Firma L. Stas-
sen Junior N.V., Hillegom: Een collectie vroe
ge, enkele, dubbele, Darwin-, Parkiet- en late
tulpen. Losse beplanting.
Verg. zilveren medaille (f 15). Af deeling
Bennebroek, R.K. Landarb. Ver. St. Deus
Dedit: Huisbroei. Een collectie vroege tulpen
en hyacinten in potten.
Zilveren medaille (f 10)Firma C. A. v. d.
Wereld, Roelof-Arendsveen: Een collectie ge-
forc. nieuwe narcissen.
Kleine gouden medaille (f 25)Firma J. Dix
Jr., Heemstede: Een collectie geforc. Mendel-
tulpen.
Verg. zilveren medaille (f 15)Firma P. van
Reisen Zonen, Voorhout: Collectie dubbele
vroege tulpen in manden (Murillo-sporten).
Kleine gouden medaille (f 25)Firma J. G.
Eldering Co., Overveen: Inzending Mendel-,
Parkiet-, Breeder-, Darwin-, Bizarre- en late
tulpen.
Groote gouden medaille (f 50)) en Eereprijs
van f 100 met lof van de jury: Firma W. S.
Warmenhoven Zoon, Hillegom: Collectie
Hippeastrum (Amaryllis in verschillende kleu
ren)
Kleine gouden medaille (f 25')D. W. Lefe-
ber Co. N.V., Lisse: Een tuinbeplanting van
geforceerde bolgewassen. Nieuwe narcissen en
tulpen-species.
Verg. zilveren medaille (f 15)N.V. Gebrs.
Eggink, Voorschoten: Twee vakken Convalla-
ria's.
Kleine gouden medaille (f 25)Firma J. C.
RoozenHaverkamp, Haarlem: Een collectie
geforceerde Hyacinten in manden (nieuwig
heden). Een collectie geforceerde Mendel-
tulpen.
Kleine gouden medaille (f 25)Firma G.
van der Mey's Zonen, Lisse: Collectie nieuwe
Hyacinten in manden en dubbele vroege tul
pen in manden (Murillo-sporten).
Verg. zilveren medaille (f 15)Afd. Fries
land A. V. v. B. C.: Een collectie vroege, late
en Darwintulpen. Losse beplanting.
Verg. zilveren medaille (f 15)Firma M.
Beelen, Lisse: Collectie Mendeltulpen in vazen.
Eereprijs: Bloemist Winkeliersvereniging
Haarlem en Omstreken: Bindwerk van bol
gewassen.
Groote gouden medaille (50,Eereprijs
zilveren bollenkist met lof van de jury: Firma
G. Zandbergen—Terwegen, Sassenheim: Tuin
beplanting van nieuwe narcissen in soorten.
Groote gouden medaille, (f 50.De firma
G. Lubbe Zoon, Oegstgeest: Tuinbeplanting
met nieuwe narcissen in soorten.
Zilveren medaille, (f 15.P. Hopman en
Zn. N.V., Hillegom: Twee bloemstukken van
E.V.T. Sunburst.
Verg. zilveren medaille, (f 15.Firma J.
W. A. Lefeber, Lisse: Losse beplanting van
nieuwe narcissen.
Zilveren medaille, (f 10.Fa. P. v. Deur-
sen, Sassenheim: Lósse beplanting van nieuwe
narcissen.
Groote gouden medaille en Eereprijs v.
f 100.— met lof van de Jury: N.V. Gebrs. A. en
P. Nijssen, Santpoort, J. F. van den Berg en
C. Alkemade Az.: Tuinbeplanting met gefor
ceerde late tulpen, nieuwe variëteiten (Ro
bust tulpen)
Groote gouden medaille en Eereprijs v.
f100.met lof van de Jury: N.V. P. Bijvoet
Co., Overveen: Losse groepeering van gefor
ceerde Hyacinten en dubbele vroege tulpen in
soorten.
Kleine gouden medaille (f 25.—)Firma J.
Pijnacker Zonen, Lisse: Tuinbeplanting met
geforceerde vroege, late Mendel- en Darwin
tulpen.
Kleine gouden medaille (f 25.—)Af deeling
Heemstede. (R.K. Landarb. Ver. St. Deus De
dit: Huisbroei-Hyacinten Heemst, schooljeugd,
vroege en late tulpen in potten.
Verg. zilveren medaille, (f 15.N.V. Kwee-
kerïj „Enchantress" voorh. H. Carlée, Haar-
ilem. Collectie afgesneden Freesia's in negen
soorten.
Eervolle vermelding. Firma Eug. v. d. Schoot,
Hillegom: Een vak dubbele tulpen.
Wie eenmaal den berg Montserrat in het'
Noorden van Spanje bij Barcelona heeft ge
zien, die tot voor kort algemeen als de oor
spronkelijke Graalberg werd beschouwd, die
vergeet hem nooit. Zeker niet, als hij hem
zag zooals wij, toen we ongeveer een jaar ge
leden van de Pyreneeën af Spanje in reden
ons doel was Barcelona. Maar de onder
vinding had ons nog niet tot de perfecte
kaartlezers gemaakt, die we waren, toen we
een paar weken later aan den anderen kant
van de Pyreneeën Spanje weer verlieten; we
sloegen een verkeerden weg in, die ons in den
troosteloos neerdruilenden regen steeds ver
der uit de goede richting voerde door een
kale, rotsige, roodachtige bergstreek, waarin
de weg eindelooze bochten beschreef om
een bergflank heen, een dal in, weer tegen
een helling op. Huizen waren er zoo goed als
niet, dorpen geen enkele als oriënteerlngs-
mlddel hadden we slechts dien Montserrat.
dien geheimzinnigen berg, die zich een eind
ten Oosten van Barcelona bevindt, en die
volgens de kaart aan onze rechterhand zou
moeten liggen als wij hem passeerden. Maar
hoe zouden wij hem herkennen in dit berg
land, waar de ééne fantastisch gevormde kolos
na de andere uit den grond opdook en in
dit weer, dat aan de heele streek iets somber
mysterieus gaf?
Maar toen de Montserrat eindelijk voor ons
en links van ons opdook, toen tv, ij f el-
den we niet meer. Veel geheimzinniger, veel
majestueuzer dan alle bergen, die we tot nu
toe gepasseerd waren, hief hij zich omhoog uit
het rondom hem betrekkelijk vlakke land; met
zijn ontzaggelijken omvang en zijn woeste,
loodrecht omhoog rijzende flanken domineer
de hij den heelen omtrek. Zijn top was on
zichtbaar; ook om de toppen van sommige
van de andere bergen had een nevelwolkje
gehangen de geheele bovenste helft van
den Montserrat echter was aan het oog ont
trokken door een reusachtige, grillig ge
vormde wolk, die zwaar op zijn hellingen neer
hing. Het leek geen wonder, dat dit de berg
was, die eeuwen lang als de oorspronkelijke
Graalberg, die „Montsalvat" uit de Graalsage
gefigureerd heeft die sage, waarnaar Ri
chard Wagner zijn opera gemaakt heeft, en
waarvan hij het tooneel „in eine wüste Ge-
bïrgsgegend im Norden Spaniëns" gelegd heeft,
en wier „Montsalvat" hij zoo indrukwekkend
bezingt:
„lm fernen Land, unnahbar euren Schritten
Liegt eine Burg, die Montsalvat genannt
Het leek ook geen wonder, dat velen nog
maar noode afstand doen van het idee dat
deze duistere, ontoegankelijke kolos, met zijn
bijna altijd door wolken omhulden top. in
vroeger jaren als Graalberg is aangenomen,
die geheimzinnige plek waarnaar zoo velen
zochten en die slechts zoo weinigen vonden,
Zoo imposant, en tegelijkertijd zoo wereld-
onttrokken en mysterieus is de Montserrat, in
zijn „wüste Gebirgsgegend" dat het bijna
jammer lijkt hem te ontdoen van zijn zoo
passende reputatie van den oorspronkelijken
Graalberg te zijn geweest.
Op heel mooie, zonnige dagen biedt inder
daad de Montserrat, vooral van Barcelona uit,
een heel anderen aanblik dan dien eersten
en indrukwekkendsten, dien hij ons oplever
de. Als er geen wolken om zijn top hangen,
kan men al in de stad de merkwaardige, ge
kartelde kam zien blinken, die den berg zijn
naam gegeven heeft (serra zaag); dat zijn
ook de dagen, die het best geschikt zijn om
hem te beklimmen. Men kan den weg nemen,
die naar het Benedictijner klooster leidt, dat
halverwege de Zuidelijke helling ligt, via het
schilderachtige bergdorpje Monistro; men kan
ook den grooten autoweg nemen, waarlangs
dagelijks tientallen auto's en autobussen naar
boven klimmen; men kan tenslotte met het
tandradbaantje gaan, dat regelrecht naar het
klooster voert. Per jaar gaan eenige tiendui
zenden die drie verschillende wegen, want het
klooster is een beroemd bedevaartoord, waar
zich een merkwaardig zwart Mariabeeld be
vindt, dat door St. Lucas zelf gebeeldhouwd
heet te zijn en dat in den volksmond „La Mo-
reneta" heet. Maar met den Heiligen Graal
hebben die drie wegen niets te maken wie
dien wil gaan zoeken, in navolging van de
Middeleeuwsche dolende ridders, en wie den
top van den Montserrat wil bereiken om te
trachten zich daar op den Montsalvat te wa
nen, die moet het zoeken langs weinig betre
den bergpaadjes. Het is misschien eigenlijk
beter, dat hij dien tocht niet onderneemt
en misschien ook meer in overeenstemming
met de bedoelingen van den Graal, die iinmers
een heilig, maar voor de sterfelijke mensch
onbereikbaar ideaal verbeeldt. Wie het toch
doet, die vindt na een langen, moeizamen
tocht niets dan kale, onherbergzame toppen,
waarvan de hoogste zoo stijl en ontoegankelijk
zijn, dat hij hen toch niet kan bereiken
bovendien vindt hij er ook niets van de lief
lijkheid en de vreugde, die er toch boven op
den Montsalvat, waar koningin Répanse de
Joie met haar Graal jonkvrouwen den heiligen
kelk hoedde, geheerscht moet hebben. Pas
honderden meters lager begint het eerste
spoor van plantengroei, en daar boven
heerscht troosteloosheid, en niet het geluk
Hebben zij, die het eerst aan de authenti
citeit van den Montserrat als Graalberg zijn
gaan twijfelen, deze ervaring gehad? En ten
slotte deed Richard Wagner niet anders dan
de Graalsage van anderen adapteeren, en die
anderen legden het tooneel van hun verhaal
niet „in een woeste bergstreek in het Noorden
van Spanje", maar „ergens in de Pyreneeën"
en zij legden niet den nadruk op de verlaten
heid en onherbergzaamheid van de streek,
waarin de geschiedenis van Parsifal plaats
vond, maar zij beschreven het als een vrien
delijk land, waarin welvaart en vrede heersch-
ten. Wolfram von Eschenbach en Chrétien de
Troyes waren de eersten, die de Parsifalsage
vastlegden. Wolfram von Eschenbach noemt
nog een zekeren „Herr Kyott, der Meister
wohlbekannt", aan wien hij zijn gegevens ge
deeltelijk ontleend moet hebben, en die ver
moedelijk identiek was met den Provencaal-
schen troubadour Gyot de Provins, van wiens
werk echter nooit iets terug gevonden is. Maar
dit drietal moet meer geweten hebben van de
waarheid omtrent den Graalberg: leefde
Guyot de Provins niet in het eind van de 12e
eeuw; en bestaat niet de mogelijkheid, dat hij,
indien hij werkelijk de schepper van de ge
schiedenis van Parsifal en den Graal Is ge
weest, zich heeft geïnspireerd op ware ge
beurtenissen, op menschen. die werkelijk ge
leefd hebben, op een berg. die bestond?
Ieder weet, dat vrijwel ieder kunstwerk op
een meer of minder groote hoeveelheid wer
kelijkheid berust. Zelfs het begrip „Graal"
doet dat vermoedelijk, hoewel het in den loop
der tijden tot één der mooiste symbolen is
geworden, die de wereld kent. Maar ae Graal-
dee is zoo lang geleden ontstaan, dat het niet
meer mogelijk is den oorsprong ervan terug
te vinden en ook het woord „Graal" is zoo
oud, dat het met geen enkel woord ln een oude
of nog levende taal verband vertoont, zoodat
men niet weet, wat men er oorspronkelijk mee
bedoeld heeft. Maar de Parcivalsage, zooals
Chrétien de Aroyes en Wolfram von Eschen
bach die vertellen, levert wel aanknoopings-
punten op. en aan de hand daarvan is men ln
de laatste jaren tot de overtuiging gekomen,
dat niet de Montserrat in Noord-Spanje, maar
de Montségur bij het stadje Foix in het uiter
ste Zuiden van Frankrijk de Graalberg van
Wolfram von Eschenbach was.
Heel het Zuiden van Frankrijk beleefde in
de 12e en 13e eeuw boeiende, maar ook roe
rige tijden: het waren de troubadours en de
mode van de platonische edelvrouwenveree-
rlngen, die aan het bestaan kleur en verhe
venheid gaven. Maar het waren ook diezelfde
troubadours, en diezelfde edelvrouwen en edel
lieden, die ongewild oorzaak werden van de
beruchte Albigenzenoorlogen, die in dat deel
van Frankrijk dood en verwoesting brachten.
De Albigenzen bewaakten een geheime Ka-
tharenschat, die men na hun vernietiging niet
heeft kunnen terugvinden en toen de groote
Katharenstrijd ten einde liep, was het laatste
toevluchtsoord der Katharen, waarheen zij
ook de schat hadden meegenomen, de burcht
Montségur op den berg Montségur bij Foix
Waaruit die Katharenschat bestaan heeft,
weet men niet zij verdween, evenals de
Graal, op geheimzinnige wijze op den dag,
waarop ook Montségur in handen der vijan
den viel en de laatste opstandige Katharen
den dood in de vlammen vonden op een na
burige weide, die nog „Champ des Crémats"
heet.
Maar het merkwaardigste van alles is, dat
op Montségur tot twee maal toe het opper
bevel werd gevoerd door vrouwen, die beide
Esclarmonde heetten de ééne Esclarmonde
de Foix, de tweede Esclarmonde de Perelha,
en vast staat, dat die twee heroische vrouwen
figuren, waarvan de eerste in het begin van
de 13e eeuw stierf en de tweede, die haar op
volgde, op den „Champ des Crémats" verbrand
werd, al spoedig samensmolten tot een mys
tieke figuur, „la grande Esclarmonde", waar
van nog de herders in dit deel van de Pyre
neeën vertellen. En deze Esclarmondefiguur
moet het zijn geweest, die de oorsprong was
van Wolfram von Eschenbach's Graalkoningin
Répanse de Joie. Wie de geschiedenis van de
Zuid-Fransche adellijke families uit dien tijd
verder nagaat, vindt meer overeenkomst met
verschillende figuren uit de Graalsage: zoo
bestond tussehen Esclarmonde de Foix en
haar neef Ramon-Roger de Carcassonne, die
mén voor den ooi'spronkelijken Parcifal houdt,
dezelfde verwantschap als tussehen Parcifal
en Répanse de Joie, die zijn tante was. Terwijl
bovendien de figuur van Ramon-Roger's moe
der, Vicomtesse Adelaide de Carcassonne, die
één van de brillantste vrouwen van haar tijd
was, frappant veel overeenkomst met Herzelel-
de, de moeder van Parcifal vertoont. Als men nu
nog weet, dat Guyot de Provins een trouba
dour was, die vrijwel zijn heele leven in dit
gedeelte van Frankrijk vertoefd heeft, dat
ook hij, evenals al de genoemde figuren, tot
de Katharen behoorde, dan begint het toch
wel heel waarschijnlijk te worden, dat niet de
dreigende Montserrat, maar integendeel de
veel vriendelijker Montségur, wiens top, waar
op zich nog steeds de ruïnes van de oude
burcht Montségur bevinden, echter even
moeilijk te bereiken is als die van den Mont
serrat, de oorspronkelijke Graalberg is ge
weest.
In het land van Foix leven de boeren, de
herders in de innige overtuiging, dat „la
grande Esclarmonde" niet gestorven is, maar
nog ergens in de spelonken en ontoeganke
lijke spleten van de Pyreneeën leeft en er den
Katharenschat hoedt, die bij de verovering
van Montségur toch niet in handen der vij
anden viel, maar op geheimzinnige wijze ont
week. Katharenschat Graal. Wat was die
Katharenschat, wat was de Graal?
Het doet er weinig toe, of de Graal een kelk,
een bokaal, een schrijn of een onbekende
schat was. Het is zelfs zeer waarschijnlijk dat
de menschheid in den loop der eeuwen de
symbolische beteekenis, de innerlijke waarde
van den Graal aan verschillende voorwerpen
toegekend heeft. In het geval van Wolfram
von Eschenbach's of beter nog: van Guyot
van Provins' Graalverhaal was het de Ka
tharenschat, waaraan de Graalgedachte ver
bonden werd, en de geschiedenis van den
Katharenstrijd inspireerde den dichter tot de
historie van Herzeleide, Parsifal en Répanse
de Joie.
Zoo zullen de Spanjaarden afstand moeten
doen van de reputatie, die men den Montserrat
jaren lang voornamelijk om zijn suggestief
uiterlijk heeft toegekend, en de Franschen
zullen er in den vervolge op kunnen bogen,
dat de ware Graalberg zich in het uiterste
Zuiden van hun land bevindt.
WILLY VAN DER TAK.
De Montserrat in Noord Spanje.
