Magarii"
rte Kroon"
E. J. KOOI
EET MEER
PAARDENVLEESGH
VISCH EN VISSCHEN OP JAVA.
STERK's Schoenenmagazijn
T. BOSMAN, Meervlietstraat 7, Velsen Telefoon 4869
<£@MPliTIE WONING-INRICHTING
C. BESSE
MARCELIS
Koffie- en Pindabranderij
UW ADRES VOOR,
W A G T E R'S RIJWIELMAGAZIJN
G. VAN TELGEN, Kapper,
TROMPSTRAAT 9, IJMUIDEN-OOST.
KORF IS GOED
EN GOEDKOOP
RESTANTEN
Gij behoeft toch niet te zoeken
Een net vol visch: een caleidoscoop.
In liet holst van den nacht rijden
wij door Batavia's straten, maar het
is er haast even druk als overdag.
Overal Javanen, den picolan of wel
draagstok over den schouder, zware man
den torsend met al wat een groote stad
in den vroegen morgen vraagt. Wat bij ons
voor dag en dauw door ratelende vrachtwagens
wordt binnengebracht, groenten en melk en
vleesch en vruchten, het komt hier alles on
gemerkt in 't klein, geruischloos, door den
nauwelijks hoorbaren tred der kleine - krach
tige gestalten, die meezwiepen met den stok
onder den last. Ook aan de haven bedrijvig
heid; hier en daar flikkeren fakkels, maar het
vertrouwde dagelijksche werk van het zeil
klaar maken der schepen kan best in de aller
eerste schemering of bij het heerlijke licht
van den helderen sterrennacht gedaan worden.
yischbroed in manden bij Tjipanas.
Vóór het aquariumgebouw, dat nog schijnt uit
te rusten van de gezellige drukte der bezoekers
overdag, ligt de Max Weber, de motorboot van
het Zoölogisch Instituut, klaar en terwijl de
stuurman nog rondstommelt om onze bagage
te stuwen, glijdt bijna geruischloos de eene
forsche prauw na de andere voorbij. Een Ja-
vaansch vrouwtje peddelt langs in een prauw
tje van twee meter lang, in den eersten sche
mer zien we al een paar zeilen zich ontplooien
en als het snel lichter wordt varen we de
haven uit, tusschen allerlei ranke vaartuigjes
door, soms alleen door een .uitlegger" van
bamboe in evenwicht gehouden. Als wij een
maal buiten de haven zijn steken overal de
langwerpig-vierkante zeilen prachtig af tegen
de kleuren van het morgenrood. Tweemaster-
tjes zijn er ook. Over elk boord een. zeil, net
vlinders. Maak de camera's maar klaar! Maar
dat valt niet mee. Eén groote prauw met een
man of twaalf aan boord kunnen we nog net
- inhalen, maar de rest loopt flink uit op onze
motorboot, die koers zet naar Haarlem, een dei-
koraaleilanden voor de kust om wat nieuwe
visschèii voor het aquarium te halen en. tevens
ons in de gelegenheid te stellen de wondere
weelde der riffen nog eens nader te bekijken.
Want daar krijg je nooit genoeg van. Ze mo
gen vertellen wat ze willen van de zeetuinen
van Ambon en de wonderen van Catalina-
eiland in Californië: Er is maar één Haarlem,
en dat is dat één van de duizend eilanden in
de baai van Batavia. Weet ge wel dat al die
prachtig gevormde witte koraaltakken, wan
neer ge ze levend onder water tegen komt,
prijken in de prachtigste kleuren. Bruin is de
hoofdkleur en er is geelbruin en roodbruin,
maar ook smaragdgroen en blauwviolet. En
dan is er hemelsblauw van zeesterren en knal
rood van orgelkoraal. Er staan de starre ko
raalmassieven en de wuivende anemonen, soms
overschaduwd door polypenkolonies, die als
teere varens heen en weer wuiven op de dei
ning. En dan de visschen. Een caleidoscoop,
anders kan ik het niet noemen. In een minuut
of tien telde ik vanmorgen veertig soorten en
alle even in het oog loopend door vorm en
kleur.
Daar bijna tegen de koraalbanken aan lig
gen nu ook visschers, maar ze zorgen wel, dat
ze er net even vandaan blijven, want de
scherpe punten der koraalstruiken zouden het
net hopeloos verscheuren en zelfs de lijnen,
waar hier vooral mee geviseht wordt, zouden
zoo verward raken in het gewirwar van tak
ken en struiken, dat verlies onvermijdelijk zou
zijn. En toch liggen de visschen dicht bij het
koraal, want dat is niet alleen een gevarieerde,
maar ook een zeer rijke dierenwereld. Hier en
daar liggen ook prauwen midden in zee. Ze
kennen hun vak, deze lieden. Waarschijnlijk
hebben ze opgemerkt, dat zich in de schaduw
van een stilliggende prauw altijd visschen
verzamelen. Elk drijvend stuk hout heeft zijn
i commensalen. Dus: Maak schaduw! En de
Visscher bindt een paar groote cocospalmbla-
deren aan elkaar. Een paar flesschen, een
paar leege noten als drijvers en het drijvend
eiland is klaar, veel vlugger dan hun verwanten,,
die dienen moeten voor steunpunten der lucht-
vaart op den Atlantisehen Oceaan! Altijd ver
zamelt zich een collectie visschen onder zoo'n
paar palmbladeren. Het net wordt er omheen
gelegd, nauwer en nauwer toegehaald, een
jongen springt in het water, waardoor al velen
in het net schieten en als hij het eiland over
de kurkenlijn heensleept is de rest verloren.
Want er wordt hier meest met drijfnetten ge
werkt, net als bij onze haringvisscherij, net
ten, drijvende aan kurken en bezwaard met
steenen of lood (deden de oude Friezen en de
Batavieren het ook niet zoo!). Vaak wordt de
visch dan door plonzen in het net gejaagd.
Daar zijn natuurlijk weer allerlei methoden
voor gevonden. Tegelijk met de visschersvloot
zeilen we het haventje van Batavia weer in.
Met een handigen zwaai wordt het zeil om de
ra gewikkeld en neergelaten totdat het ho
rizontaal een paar meter boven boord in een
gaffel komt te liggen. Twee gaffels eigenlijk,
verbonden door een stok, waarin eetketeltjes
hangen en bundeltjes met het Zondagsche pak
en alles wat verder droog moet blijven aan
boord van het ranke vaartuigje, waar nog al
eens een golf over den rand in loopt. Leuke
manier. Er is meer leuk. In voorsteven en roer
zijn vaak aardige figuren gesneden, steeds in
heldere kleuren geschilderd. En als de glin
sterende visch uitgedragen wordt blijkt, dat
ze behalve de zilver glanzende volle zeevisch
ook heel wat prachtig gekleurde koraalvis-
schen hebben bemachtigd. Ik wijs bewonde
rend een paar prachtstukken aan. De visscher
knikt goedkeurend: „Saja toewan, ennak be-
toel". (Ja mijnheer, die is bijzonder lekker).
Zou hij de kleuren niet zien. Uitgesloten voor
zoo kunstzinnige menschen. Maar eten is de
hoofdzaak. En't geld dat de zaak inbrengt.
Daarbij wordt de grootevisch per stuk of in
rnooten verhandeld, meest aan grossiers in de
stad.
Maar voor wij zoover zijn zien wij nog andere
visscherij. Het Noordstrand van Java is zeer
vlak en vaak slïjkerig. Dan groeien daar im
mers boomen, de mangrove tot vlak in zee.
Bladeren en vruchten geven voedsel aan my
riaden garnaaltjes en vischjes en dus vinden
wij daar steeds Inlanders, die met een derge
lijk vierkant net als waarmee wij onze paling
visschen, maar dan nog veel fijner, het slijk
als het ware uitzeven. De vangst van zoo'n
visscher of vischvrouw, die daar eenige uren
in het water heeft rond gebaand, bestaat dan
uit een paar pond kleine garnaaltjes en krab
ben, zoo" groot, dat je kop en staart net on
derscheiden kunt. Dat rommeltje wordt ge
droogd, half verrot en nog eens gedroogd, tot
dat het nóg veel erger stinkt dan scharretjes
en vormt dan als trassi een extra lekkernij;
of de zaak wordt zóó verorberd, gekookt, ge
roosterd in pisangblad of croquant in olie ge
braden. Erg lekker hoor, vooral als er niets
anders te eten is bij de rijst, die het hoofd-
voedsel van den inlander vormt, maar waarbij
visch de onmisbare eiwitaanvulling is. Immers
ook in elke rivier kunt ge vrouwen met den
zegen zien werken of met een typisch In-
landsch vischinstrument, dat is een halfbol-
vormige mand van gevlochten bamboe met
openingen van 25 m.M. Daarmee worden de
waterplanten doorzeefd, de heele rivier afge
schept ende rijstvelden grondig van al
wat eetbaar is gezuiverd. Want dat is weer
zoo merkwaardig bij onzen Javaan èn Soen-
danees èn Bantammer enz., dat al vóór de
rijst immers ook jong vischbroed op de Sawah
wordt geplant, vischbroed, dat gekweekt
wordt in speciale vischvijvers bij Soekaboemi
en Tjapanas en langs de dorpen uitgevent.
Voor een paar dubbeltjes wordt zoo'n sawah
volgeplant met goudkarpers, die straks hand-
gróót zullen zijn als de rijst geoogst is. Dan
wordt het water afgelaten en al wat mee-
zwemt in bamboekorv.en of netten opgevan
gen. Als zoo de groote buit binnen is, begint
een geweldig geploeter. Het heele huisgezin,
alle erfbewoners, baggeren het water,in met
groote korf zeven, om de modder een voet diep
om te werken. Daar huist de kleine modder
vette meerval met zijn gevaarlijken gifstekel
aan de kieuwen. En dan allerlei kleine visch,
garnaaltjes, krabben, slakjes, alles is welkome
buit. Af en toe gaat een gejuich op als een
schildpad gevangen wordt, dat is een groote
hap, of een geweldig getier, gegil, een- uiteen
stuiven naar alle kanten als een slang in zijn
rust gestoord, een goed heenkomen zoekt. Als
het een gewone bruine sawahslang is laat men
hem rustig begaan. Dat is een goede vriend,
een rattenverdelger. Maar rijst de gevaarlijke
platte kop van een cobra sissend uit de sa-
wahkant op, dan wordt het een wilde jacht
om dezen levensgevaarlijken klant te dooden.
Een heel interessante visscherij is ook die
met vergif; soms met derriswortel, de toeba,
waaruit het Rotanon gefabriceerd wordt, dat
als insectendoodend middel groote beteekenis
krijgt, maar ook zaden van andere planten.
Vooral aan dé Zuidkust wordt dan bij eb een
groote waterpoel uitgezocht, alle uitgangen
met palmblad dichtgestopt en dan het gif in
het water gemengd. Al spoedig worden de
visschen flauw, zwemmen kantelend rond.
Vrouwen kneden het gif, mannen verspreiden
het in het water en jongens hebben de gaten
dichtgestopt en de kleine meisjes probeeren
het eerst met hun korven een vischje te schep
pen. Neen, de eerste visch is voor de reigers,
die meteen weten wat er te doen is. En dan
duurt het niet lang of oud en jong, man en
vrouw gaan te water om de visch in zijn ele
ment te achtervolgen. Meest zijn het vischjes
van vingerlengte of zoo, slechts enkele groo-
tere worden buitgemaakt. De heele kampong-
werkt een heelen dag voor een paar pond
visch.
Dr. VAN DER SLEEN.
Vischvijver van Tjipanas.
Zie onze EXTRA
VOORDEELIGE
ESCHDOORNSTRAAT 32
Hoek Meidoornstraat
Het meest voordeelige
adres in Uwe omgeving!!
Ruime Sorteering.
Sterk Concurreerende prijzen11
Het is GOEDKOOP en geeft U een enorme hoeveelheid voedingswaarde, is
smakelijk en licht verteerbaar, wordt aanbevolen door H.H. Doctoren. Mits
EERSTE KWALITEIT.
ZIET DE LAGE PRIJZEN.
Blank jong Paarcfen-
vleesch.
Biefstuk, Haas
Biefstuk
Rosbief
3 pond
Baklappen, extra
3 pond
Magere Lappen
Doorregen Lappen
Gehakt, half om half
3 pd. Rollade, mager.
4 pd. Rollade, doorr.
4 pd. Gehakt, h. o. h..
70
60
45
1.25
40
1.10
30
25
25
1.—
1.—
1.—
Kalfsvleesch.
Fricandeau 50
Lappen 40
Gehakt
40
Blank Varkensvleesch.
Fricandeau 55
Rollade 55
Haascarbonade 55
Ribearbonade 50
Schoudercarbonade 45
Magere Lappen 50
Doorr. Lappen 35
Vette Lappen 25
Gehakt 40
Saucijsjes 40
Vet en Spek.
5 pon'd rauwe Reuzel 1.50
5 pd. rauw Ossenvet 1.75
5 pond Schapenvet1.25
5 pd. dik vet Spek 1.25
5 pd. mager Spek 1.50
5 pd. gesm. Ossenvet 1.75
5 pd. gedi-. vette Lappen 1.—
5 pd. gedr. Vet 75
Metworst, per pond 30
Bloedworst, per pond 25
Va pond Rookvleesch 35
Va pond Ham 35
Va pond Lever 18
Neemt proef van onze fijnë METWORSTa 30 ct. per pond
SPECIALITEIT IN FIJN GEROOKT VLEESCH.
De Alkmaarsche Paarden- en Varkensslagerij.
Alléén FRANS NAEREBOUTSTRAAT 55, IJMUIDEN-OOST,
Trompstraat 17
Telefoon 4177
Keizer Wilhelmstr.
22
Onze Koffie kwaliteit en prijzen
zijn NIET TE OVERTREFFENI
Alle dagen vei-sch gebrand.
Koffie (Best) 25 et, p. pond
Prima-Prima 32 ct. p. pond
Extra-AS ct. p. pond
Hoogfijne Dessertkoffie
60 en 80 ct. p. pond
Thee Best 17 cent per ons
18, 19, 20, 21, 24 ct. per ons
Java en Afternoon thee
Pindas, een specialiteit van ons,
ALTIJD WARM
In smaak en brand niet t®
evenaren.
Loonbvanderij voor Winkeliers,
Telefoon 4177
bij h. Velserduinplein,
TELEFOON 4834.
LIJSTEN
op iedere gewenschte maat,
repareeren en schoonmaken
van Schilderijen.
Lijsten- en Fotohandel
„ARTISTIEK"
Zeeweg 261. IJmuiden (O.)
EINDE VACANT1E Ze beginnen
weer met frisschen moed met een paar
degelijke RCBINSIN- of C. R. E. S.-
SCHOENEN aan de voeten. Wij leveren
U uiterst voordeelig
ZEEWEG 105 - Telef. 4057 - 1JMUIDEN(0.)
Drogerijen, Chemicaliën, Specialité's, Crême's,
Eau de Colognes (ook per maat), Parfums,
Toiletartikelen, Bijtsen, Verven, Borstelwerk,
Sponzen, Zeemlappen, enz.
DROGISTERIJ „DE CEDE R",
CEDERSTRAAT 51 TELEFOON 5610.
WILLEBRORDSTR. 2 (hk. Zeeweg)
is HET ADRES voor GEGARANDEERDE KWALITEITEN
en LAGE PRIJZEN. Wij hebben ruime keuze
BANDEN, RÜWIELBENOODIGDHEDEN enz. - Tevens
het adres voor STOFZUIGER REPARATIE en ANKER
WIKKELEN.
HET ADRES voor een VAKKUNDIGE PERMANENT is
ƒ5.— ALLES INBEGREPEN ƒ5.—.
TELEFOON 5237. Deelnemer Etalagewedstrijd.
KENNEMERLAAN 37 IJMUIDEN
LAATSTE ZOMER
DAMES JAPONNEN, KINDER
JURKJES, POLOHEMDEN, ENZ.
naar een VERTROUWD ADRES voor BETERE
Haarverzorging
DULLER'S PERMANENT-WAVE
1.geeft U zes maanden voldoening.
D U L L E R'S KAPPERSHUIS
KALVERSTRAAT 184 TELEFOON 4516,
IJMUIDEN-OOST.
ELECTRO TECHNICUS
Het eerste Nederlandsche toestel
met doorloopend golfbereik van
14-2000 M.
(Dus ook voor de visscherij, vlieg-
dienst, Kootwijk, Vaticaan, enz.)
OOSTERDUINWEG 84, Telef. 4264
IJmuiden-Oost
Kolster Brandes, Ekco, Waldorp, Philips, Telefunken
BEHANGERIJ
STOFFEERDERIJ
ZADELMAKER
Meubelen in alle uitvoeringen en prijzen. Vlaggen in alle uitvoeringen reeds
vanaf 3,75 compleet met wit gelakte stok en aluminium houder
(Prima Wol en solide afwerking)
