Sanctie-conferentie geeft haar
eerste aanbeveling.
THIJS IJS EN DE KONINGSKROON
Opheffing van wapenembargo naar Abessynië.
Wapenuitvoer naar Italië verboden.
Italianen kampen met
groote moeilijkheden.
Voedselschaarschte in
Duitschland.
ZATERDAG 12 OCTOBER 1935
BUITENLAND.
Van hef oorlogsfront:
Abessynische aanvoerders
volgens Italiaansche berichten
overgeloopen.
Twijfel over den tegenaanval
op Adoea.
De coördinatie-conferentie heeft gisteren
besloten, een subcommissie van 16 leden in
te stellen, die onmiddellijk zal beginnen met
,je uitwerking van vast omlijnde voorstellen.
In deze subcommissie hebben de volgende
staten zitting: Frankrijk. Engeland, Sovjet-
Rusland, Nederland, Polen, Spanje, Zuid-
Afrilca, Argentinië, België, Canada, Grieken
land, Roemenië, Zweden, Turkije, Zwitserland
én Joego Slavië.
De sanctieconferentie nam gisteren
reeds zonder debatten van belang het
ontwerp-resolutie inzake verbod van
uitvoer naar Italië .aan met alge-
meene stemmen. Alleen Hongarije
stemde tegen.
Het ontwerp van een voorstel No. 1 betref
fende het wapenuitvoerverbod heeft den vol
genden tekst:
Teneinde den regeeringen der Volkenbonds
leden de nakoming van hun verplichtingen
volgens artikel 16 te vergemakkelijken is het
raadzaam thans de volgende maatregelen te
nmen:
1. De regeeringen der volkenbondsleden,
die op het oogenblik maatregelen tot verbod
of beperking van den uitvoer, den heruitvoer
of den doorvoer van wapenen, munitie en
oorlogmateriaal naar Abessynië toepassen,
zullen deze maatregelen onmiddellijk ophef
fen.
2. De regeeringen der Volkenbondsleden
zullen terstond den uitvoer, heruitvoer en
doorvoer naar Italië en zijn bezittingen van
wapenen, munitie en oorlogsmateriaal, welke
aangegeven staan op de geciteerde lijst, ver
bieden.
3. De regeeringen der Volkenbondsleden
zullen de noodige maatregelen nemen om te
vermijden, dat de in de bijgevoegde lijst, op
genoemde wapenen, munitie en oorlogsmate-
riale die naar een ander land dan Italië uit
gevoerd worden, direct of indirect naar Italië
of de Italiaansche bezittingen heruitgevoerd
worden.
4. De onder 2 en 3 bepaalde maatregelen
hebben ook betrekking op de reeds in uit
voering zijnde contracten
5. Iedere regeering wordt opgeroepen in
den kortst mogelijken tijd de coördinatie
commissie door tusschenkomst van den secre
taris generaal van den Volkenbond mededee-
ling te doen van de maatregelen, die zij op
grond van de bovengenoemde bepalingen
heeft genomen.
De bijgevoegde lijst bevat tot in bijzonder
heden de wapen- en munitie-soorten, waar
van uitvoer naar Italië verboden moet wor
den.
De financieele commissie der conferentie
zal vandaag de kwestie bestudeeren van een
verbod van leeningen van welken aard ook.
Daarbij wordt gedacht aan regeeringscredie-
ten, leeningen op den financieelen markt en
handelscredieten
De Vereenigde Staten
buiten de sancties.
WASHINGTON: De Vereenigde Staten zul
len, naar minister Huil vandaag tegenover
de journalisten verklaarde, het embargo op
wapenen naar Abessynië niet kunnen ophef
fen.
De neutraliteitswet weerhoudt de Vereenig
de Staten er van dit embargo op te heffen,
zooals de Volkenlbond dat wensoht. Dit em
bargo was door president Roosevelt opge
legd zoodra men de beide landen in staat van
oorlog beschouwde en het wordt zoowel ten
opzichte van Italië als ten opzichte van Abes
synië toegepast.
Abessynische aanvoerders
overgeloopen?
ROME, 11 October. Na twee dagen
is thans weer een officieel leger-bericht uit
gegeven, waarin voor het eerst verliescijfers
worden genoemd. Het bericht luidt als volgt:
„Gisteren is de verbinding met de étappe
verder verbeterd, terwijl nieuwe maatrege
len werden genomen voor verpleging, wegen
aanleg en watervoorziening.
In den loop van den dag hebben inlandsche
infanteri? en cavalerie tochten ondernomen
m. het vijandelijke gebied en een aantal
Vijandelijke troepenafdeelingen verspreid.
Tegen zonsondergang naderde Ras
Selassie Koeksa, de commandant van
Oost- Tigre, onze voorposten en stelde
zich met zijn afdeelingen. eenige
duizenden mannen, onder het bevel
van generaal Santiti. Kort daarop is
ook Ras Kassa Araia met zijn man-
uen naar onze zijde overgeloopen.
Koeksa moet een zwager
zijn van den negus.
De verliescijfers, die door eenige buiten-
landsohe bladen worden gepubliceerd, zijn
leugenachtig. Voor zoover over het uitgestrek
te front na een opmarsch van 4 dagen kon
worden vastgesteld, bedragen de verliezen:
30 dooden, onder wie 25 inlanders, 70 gewon
den, onder wie 50 inlanders, 33 inlanders wor
den vermist.
De berichten over dooden en gewonden zijn
onmiddellijk aan de familieleden bekend ge-
Verder verlor ende Italianen een kanon
een mitrailleur,, 134 geweren en 30 houders
munitie.
In de bezette gebieden wordt de reorgani-
k lei voortgezet, waaraan geestelijkheid en
Bevolking op steeds bereidwilliger wijze mede-
Werken.
Aan het front in het zuiden zijn talrijke
gevallen van desertie in de Abessynische troe
pen waargenomen. De berichten der buiten-
landsche bladen over desertie van Italiaan
sche Askari's zijn onjuist.
De luchtmacht heeft tactische en strategi
sche vluchten over de Takaze uitgevoerd zon
der Abessynische troepen-concentraties te
kunnen waarnemen. Het bericht, dat een
Italiaansch vliegtuig bij Aksoem is neerge
stort, is onjuist. Binnenkort zal het hoofd
kwartier worden overgeplaatst op het ver
overde gebied. De gezondheidstoestand en
het moreel van de troepen is uitstekend.
Italië bereidt een aanval
voor aan het Zuiderfront.
ADDIS ABEBA, 11 October. De bevel
hebber van het Zuidelijke Abessynische leger
corps Dedzjamasj Nassiboe heeft medege
deeld. dat Abessynische patrouilles en Ita
liaansche overloopers berichten hebben door
gegeven omtrent groote concentraties van
Italiaansche troepen in den sector van Bali
De Italiaansche lichte troepen worden door
tanks, artillerie en vliegt-uigen ondersteund.
Deze berichten schijnen de tot nu toe on
zekere geruchten omtrent een groot opgezet
ten aanval der Italianen uit de richting van
Dolo te bevestigen. De Abessyniërs zijn druk
in de weer tegenmaatregelen te nemen en
hebben op hun beurt 'n belangrijke troepen
macht samengetrokken in de bedreigde
streek.
Tekle Hawariate teruggeroepen
De vertegennwoordiger van Abessynië te
Genève, Tekle Hawariate, een van de bekwaam
ste Abessynische generaals, die eindexamen
heeft gedaan aan de militaire academie van
Petersburg, thans op zijn herhaald verzoek,
naar zijn land teruggeroepen om een com
mando op zich te nemen. Hij zal te Genève
worden vervangen door Blatingeta Wolde Ma-
riam, die het contract met Ricket mede on
derteekend heeft. (A. N. P.)
Reserve over de slachting
in Adoea gewenscht.
Reuter A.N.P. meldt uit Addis Abeba:
Men wijst er in de Abessynische hoofdstad
op, dat, wanneer de berichten omtrent de
groote slachting in Adoea in den afgeloopen
nacht waar zouden blijken, hierin een kost
baar voorteeken gelegen zou zijn ten opzich
te van den afloop van den oorlog, aangezien
hierdoor het bewijs zou zijn geleverd, dat de
Abessyniërs in staat zijn nachtelijke aanval
len op groote schaal ten uitvoer te leggen
tegen blanke troepen, die over de modernste
wapenen beschikken.
Intusschen moeten de berichten
over deze slachting in Adoea voorals
nog eenigszins sceptisch worden op
genomen. al heeft ook een Abessy-
nisch minister in Addis Abeba te
kennen gegeven, dat er reden was te
gelooven, dat de aanval op Adoea
inderdaad heeft plaats gevonden.
30CO.
Omwenteling in den Staat
Yucatan
In den staat Yucatan hebben naar
het A.N.P. uit Mexico verneemt ar-
beidersleiders de constitutionneele
staatsregeering afgezet en een Arbei
ders- en Boerencomité in het leven
geroepen.
Naar uit een telegram van de arbeiders
organisatie aan president Cardenas blijkt,
heeft de omwenteling zich als volgt voor-
gedaan:
„In Yucatan hebben 20.000 georganiseerde
arbeiders het volkshuis bezet en de staats
regeering ten val gebracht, aangezien zij de
voortdurende vervolging vanwege de staats-
autoriteiten moede waren".
Daarentegen verklaart het bureau van den
president, dat de autoriteiten op normale
wijze de staatszaken behandelen.
Cardenas zal het conflict op constitution
neele wijze oplossen. De sterk communistisch
georienteerde arbeidersklasse van Yucatan
hangt Cardenas aan.
Zware aardbeving in
Turkestan.
Eerste berichten spreken van 50 dooden en
300 gewonden.
Het A. N. P. meldt uit Stalingrad 11 October:
Uit Zuid-Andjikistan (Turkestan) zijn alhier
berichten ontvangen over een zeer ernstige
aardbeving. De eerste berichten maken mel
ding van 50 dooden en ongeveer 300 gewonden.
Nadere bijzonderheden kunnen nog niet wor
den gemeld.
NIEUWE LOONSVERHOOGINGEN IN DE
BELGISCHE INDUSTRIE?
De gemengde commissie in de Belgische
machineindustrie heeft dezer dagen verga
derd in verband met den eisch voor loons-
verhooging, ingediend door de afgevaardigden
van de werklieden. Deze wezen erop, dat door
de scherpe stijging van het prijsniveau een
loonsverhooging noodzakelijk is geworden.
De voorzitter heeft voorgesteld de loonen
met ingang van 15 November met 2y2 pro
cent te verhoogen.
Beide partijen zullen de volgende week op
dit voorstel antwoorden.
TUINBOUW EN PLANTKUNDE.
De afdeeling Haarlem en Omstreken van
de Kon. Ned. Maatschappij voor Tuinbouw
en Plantkunde houdt Dinsdagavond 15 Octo
ber een vergadering in Hotel „Lion d'Or". De
heer J. O. W. T. Rens. tuinarchitect te Utrecht
zal een lezing met lichtbeelden houden over
modernen tuinaanleg.
Zaterdag 9 en Zondag 10 November wordt
een bezoek gebracht aan de schitterende
Primavera en de plantenkassen in de Dier
gaarde te Roterdam.
Inheemsche troepen deserteeren
bij honderdtallen
(Van onzen specialen correspondent
W. F. Deedes.)
Addis Abeba, Vrijdagavond.
Ik voorspelde gisteren, dat het zwaarte
punt der gevechten in het Noorden zou lig
gen. Het nieuws van vandaag bevestigt dit.
Het Italiaansche leger vecht wanhopig in het
Noorden om zijn positie terug te winnen en
het is de laatste dagen duidelijk geworden,
dat de Italiaansche generaals niet op snelle
successen behoeven te rekenen.
De Abessynische troepen zijn sterk en vol
hardend. Behalve hun natuurlijke bekwaam
heid om zich in een moeilijke landstreek
voort te bewegen hebben zij leiders met groote
strategische capaciteiten.
De Italianen probeeren op het oogenblik
niet alleen hun verworven posities op Abessy-
nisch grondgebied te handhaven, maar vech
ten eveneens om hun gezag in Eritrea, waar
Abessynische troepen steeds verder optrekken
zonder veel tegenstand te ontmoeten.
In de hoofdstad heerscht hierover een alge
meen zwijgen.
Om de een of andere reden blijven de mi
nisters ontkennen, dat zij eenig belangrijk
nieuws uit het Noorden hebben ontvan
gen. Dit is natuurlijk onaannemelijk. Ondanks
dit officieele stilzwijgen kan ik uit goede
bron mededeelen, dat de Italiaansche positie
zeer precair is.
Het lot van Adigrat, dat naar men zegt, na
een moedigen aanval van Ras Seyoem her
over was, is op het oogenblik onbekend.
Ik verneem, dat de beslissing afhangt van
het gevecht, dat de laatste 48 uur in den om
trek woedt tusschen de Abessynische troepen
en 'n troep blanke soldaten, die haastig van uit
Eritrea te hulp gekomen zijn. Zij moeten de
plaatsen innemen van de inheemsche solda
ten, die uit het Italiaansche leger bij hon
derdtallen zijn gedeserteerd.
Men hoopt daardoor verdere desertie tegen
te gaan, daar deze een van de ernstigste pro
blemen der Italiaansche legeraanvoerders zijn
geworden.De vele berichten, die te Addis Abeba
ever deze deserties aankomen, onderschatten
vermoedelijk nog den omvang hiervan.
Gedurende de laatste dagen zijn de inheem
sche troepen overal van het Italiaansche le
ger afgebrokkeld. Men gelooft, dat duizenden
inheemsche militairen over de grens van Eri
trea naar Abessynië zijn gevlucht met groote
hoeveelheden Italiaansche wapenen, voedsel
en ammunitie.
Men beweert, dat de Italianen op het
oogenblik alleen zeker zijn van hun blanke
troepen. De inheemsche troepen, waaraan
zij zekere waarde hechtten, zijn nauwelijks
meer van beteekenls voor hen.
Uitgesprekken met verantwoordelijke per
sonen te Addis Abeba merk ik den laatsten
tijd, dat, hoewel men volledig in successen in
het Noorden gelooft, men eenigszins bezorgd
is over het toekomstig optreden der leiders.
Ras Seyoem en de schoonzoon van den kei
zer riskeeren misschien te veel door overmatig
zelfvertrouwen en hun te sterk onafhanke-
iijkheidsgevoel.
Velen gelooven zelfs, dat zij hun tegen
aanval reeds te ver hebben doorgevoerd.
Ieder oogenblik kan het grootste" deel van
het Italiaansche leger tegen hen oprukken
en zelfs een Abessynisch leger van 15000 of
17000 man zal het daartegen moeten afleg
gen.
Het blijkt duidelijk, dat de verbinding tus
schen de Abessynische regeering en de legers
in het Noorden uiterst zwak is. Dit is onbe
grijpelijk en wekt natuurlijk onrust.
Officieel wordt herhaaldelijk verklaard,
dat men geen nieuws uit het Noorden heeft
ontvangen en niet weet welke de positie is.
Men schijnt de propagandistische waarde
van berichten over Abessynische successen
niet te voelen.
De Italianen daarentegen buiten het ge
ringste succes oneindig uit. Het officieele bul
letin van vandaag was bijvoorbeeld volkomen
ontoereikend.
Het zeide alleen maar, dat een Italiaan
sche vliegmachine in Issa was neergeschoten
en dat twee piloten en een hond waren ge
dood.
Uit het Zuiden ontbreekt alle nieuws.
Autarkie lijdt een echec.
(Van onzen correspondent).
Berlijn, 9 October 1935.
Een week lang heeft er een ware paniek
stemming geheerscht in Berlijn en in de an
dere groote steden van Duitschland. Er was
allang groote ontstemming over de hooge
vleeschprijzen de prijs van vet spek b.v.
die 2 jaar geleden nog 56 pf. per pond be
droeg, schoznmelt sedert dien tusschen 120
en 140 pf. En ook aardappelen en groenten
waren duur en schaarsch; de menschen heb
ben zich echter van het hoog noodige toch
kunnen voorzien. Maar nu is, al enkele we
ken geleden, de hooge Overheid gekomen
met een ..tactische manoeuvre". Zij wees op
het geweldige succes van de bestrijding der
werkloosheid. Millioenen volksgenooten wa
ren weer tot een menschwaardig bestaan ge
komen. Naar het ideaal van den Franschen
koning Henri IV, hadden allen nog wel niet
hun gebraden haantje in de pot. maar dan
toch hun botertje, dat ze zoolang hebben
moeten ontberen. Het was een verblijdend
teeken, dat het boterverbruik sedert de cri
sisjaren zoo was toegenomen, zoo belangrijk
en zoo boven alle verwachting! Deze woor
den, gesproken van de tribune, zouden on
der „de honderdduizenden" een jubelstorm
ontketend hebben. Zij stonden echter voor-
loopig nog maar in de krant en blijken toen
al reeds argwaan gewekt te hebben bij de
velen, die zich het wee in oorlogs- en infla
tietijd nog maar al te goed herinneren.
Een dag later verscheen van dezelfde
„hoog-officieele" zijde een praatje over de
jaarlijksehe stalvoeding in den herfst van
het vee. waarvan vermindering der melkpro
ductie het natuurlijk gevolg is. Er werd ge
wezen op de moeilijkheden met de deviezen.
De groote boterproducenten in het buiten
land, Denemarken, Holland, Zweden, zouden
er in de laatste dagen toe zijn overgegaan,
in de hoop op betere verdiensten, hun voor
raad in grooten omvang in koelhuizen op te
^laan.
Geklaagd werd over den hooi-oogst, die
door de droogte niet aan de verwachting be
antwoord heeft, waarbij de hoop werd uit
gesproken dat door een goeden bietenoogst,
het vee rijkelijk met bieten zou worden ge
voed en daardoor de melkproductie opge
voerd.
Doorvlochten als het was met de gebrui
kelijke loftuitingen op de eigen geweldige
prestaties, zou ook dit praatje als rede van
de tribune den bruisenden bijval hebben ge
wekt der tien-maal-honderdduizend in rij en
gelid. Neurenberg en Biickeberg hebben dat
weer bewezen.
Komt zelfs niet een Fransch journalist zoo
erg onder den indruk, dat hij er bewogen
van zegt „dat was geen partij-demonstratie
meer, ik woonde een plechtige godsdienst
oefening bij". En zijn landgenoot Louis Ber-
trand roept uit: „Hitier is een god en het
nationaal-socialisme zijn godsdienst". De
Duitsche pers schijnt er verrukt over en
roept deze twee als onbevooroordeelde getui
gen op tegen heel het „groote en edele, helaas
verdeelde Fransche volk", maar ook tegen
alle brommende, zuchtende en critiseerende
broeders en zusters van eigen bloed en bo
dem. De tactische manoeuvre in verband
met de gevreesde schaarschte aan boter had
tot gevolg, dat allen, „die er achter waren",
zooveel boter kochten als ze maar krijgen en
betalen konden. En toen op zekeren morgen
de argeloozen kwamen om hun kwart pondje
boter te koopen, vonden zij de voorraden uit
geput. Heel in de vroegte kwamen de men
schen de volgende dagen naar de winkels en
stelden zich op in lange rijen, zooals in dor-
logs- en inflatietijden. Als de wagens der bo
terboeren en zuivelfabrieken kwamen, om
hun partijtje boter aan den winkel af te le
veren. bleek er meestal voor nog geen tien
van de honderd wachtenden een kwart
pondje beschikbaar te zijn. Het misnoegen,
dat er heerscht niet hier of daar, maar
overal niet alleen om duur spek en boter-
gebrek, maar om heel wat meer, kwam bij
deze gelegenheden tot uiting, zoo maar in
het openbaar en bijna niet eens meer schuch
ter. De spionnen, die overal op den loer lig
gen op straat en in den familiekring, waar
zij gastvrij ontvangen worden! hebben
wel een oortje toe moeten knijpen. De con
centratie-kampen en de lokalen voor
„Schutzhaft" zouden kwalijk in de behoef
ten aan ruimte hebben kunnen voorzien. Dit
zoo zeer gevreesde spionnen-stelsel houdt de
tongen der ontevredenen in toom; demon
straties als op den Bückeberg brengen de
menschen in feestroes en jubel en het lijkt
alles beter en meer in eendracht dan het
inderdaad is.
Intusschen blijkt het met de boterschaarsch-
te niet zoo erg te zijn, als gevreesd werd. Het
zou met de botervoorziening zonder zooveel
opzien nog wel zijn kalm gangetje zijn ge
gaan, als al die angstigen niet in enkele da
gen meer boter hadden opgepot dan ze in
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLING
Voor den troon maakt Thijs een diepe buiging.
„Wat wenscht gij, witte beer?" vraagt de koning met luide stem.
Thijs raapt al zijn moed bij elkaar en antwoordt: „Ik kom uw raad
vragen over een vreemd geval." En dan vertelt hij in kleuren en
geuren het heele verhaal van de koningskroon. Ook leest hij den in
houd van het document voor. De koning en zijn raadsheer luisteren
met spanning toe, het is hun aan te zien, dat ze allebei een
plannetje aan het verzinnen zijn.
Als Thijs aan het einde van zijn verhaal gekomen is, kijkt de vorst
een tijdlang nadenkend voor zich uit. Wat hij Thijs antwoordt, dat
zul je den volgenden keer hooren.
maanden kunnen opgebruikenen de
hooge instanties met hare berichten en ver
maningen wat later van stal waren geloopen.
Er schijnt voorloopig nog genoeg voor haai
den te zijn van alles wat direct noodig is.
De menschen zijn in hun oude kalmte te
ruggezonken. de stemming is latent als voor
heen. ieder krijgt weer zijn quantum.
Het blijkt, dat Duitschland in de eerste
zeven maanden van 1935 heeft ingevoerd
40.165.000 K.G. boter, wat 14 millioen K.G.
meer is dan gedurende hetzelfde tijdvak in
1934. In 1934 voerde Duitschland in 't ge
heel in 61.800.000 K.G. boter, waarvan
19.474.300 K.G. uit Denemarken en 12.962,800
K.G. uit Holland. Het overige kwam uit Rus
land en Zweden. Uit Denemarken zal nu
200.000 K.G per week meer worden inge
voerd dan was toegestaan. 5000 varkens per
week zullen worden ingevoerd en ook spek
uit Holland. Onderhandelingen zijn aan den
gang. om dezen invoer nog meer te ver
hoogen.
Duitschland had zelf, volgens de telling op
5 September twee en twintig en een half
millioen varkens.
Er wordt op gewezen, dat de jaarlijksche
ganzen-slachting in deze maand begint en
gedurende de wintermaanden dus ook het
begeerde ganzenvet weer verkrijgbaar zal
zijn. En toch acht de hooge Overheid het
noodig, de bevolking ernstig aan te manen,
zich te beperken in het gebruik van boter en
meer andere vetstoffen te gebruiken.
Het blijkt meer dan ooit, hoe mis het'
moest loopen met de autarkische plannen
van den Rijksminister en boerenleider Darré.
die hij zoo pralend en uitdagend verkondigd
heeft. Als ooit met alle macht en man en
met al de middelen die kunstmatig en langs
natuurlijken weg de levensmiddelen-produc
tie kunnen verhoogen, Duitschland getracht
heeft, dit doel te bereiken, dan was het zeker
in de laatste periode.
Het heet nu wel, dat de verzorging met alle
levensmiddelen verzekerd is, maar in Sep
tember zijn de steden gedurende enkele da
gen ook zonder aardappelen geweest. Er is
groente, maar dan ook niet meer dan be
paald noodig is en in weinig verscheiden
heid.
Op een tentoonstelling in Berlijn waren
tulpen, hyacinten en andere bloemen te be
wonderen, die in Duitschland waren ge
kweekt. Bij deze kleurenpracht, ook hier
weer die „heimattreue" en tegelijk pralende
reclame direct tegen ons superieur kweeksel.
De hoogste lof van een ernstig Duitsch vak
man was „nu ja, wij kunnen 't er mee
doen, aber
H. L.
Ordening in het bedrijfsleven.
Vaste commissie geïnstalleerd.
De minister van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart, prof. dr. ir. H. C. J. H. Gelissen,
heeft Vrijdagmiddag op zijn Departement ge
ïnstalleerd de vaste commissie van den eco-
nomischen raad ex. art. 8 van de wet op het
algemeen verbindend en onverbindend ver
klaren van ondernemersovereenkomsten.
In zijn installatierede wees de minister er
op, dat de omstandigheden, welke tot de tot
standkoming dezer wet geleid hebben, gezocht
moeten worden in de zich sedert geruimen tijd
in het bedrijfsleven openbarende tendens tót
samenwerking van bedrijfsgenooten, een nei
ging, die ook aan de kartel- en trustvorming
niet vreemd is.
Deze wet aldus de minister mag niet
als een crisismaatregel worden beschouwd. Het
zijn dus niet de crisisomstandigheden, doch
een steeds toenemend streven naar samen
werking onder de bedrijfsgenooten vooral
ook als gevolg van de wijzigingen, welke zich
ten aanzien van de structuur van ons econo
misch leven voltrekken dat aan de wet ten
grondslag ligt.
De taak der overheid ligt eenerzij ds in het
bevorderen van dit streven, indien daardoor
aan ongezonde concurrentie-toestanden een
einde wordt gemaakt, anderzijds in het be
perken hiervan, indien tot schade van het al
gemeen belang samenwerkende bedrijfsgenoo
ten hun machtspositie misbruiken voor mono
polievorming.
De bij algemeenen maatregel van bestuur
algemeen belang gewenschte samenwerking
mersovereenkomsten gelden voor alle bedrijfs
genooten tegenover ieder, die bij de nakoming
een redelijk belang heeft. Anderzijds geeft de
wet de bevoegdheid overeenkomsten, welke
het algemeen belang schaden en tot onge-
wenschte monopolievorming aanleiding geven,
te doorbreken. Richtsnoer is dus ook hier weer
het algemeen belang.
Ordening, die ook deze wet beoogt, wil naar
mijn meening niet zeggen, het bedrijfsleven
verankeren aan den steiger van de haven der
„gelukkige bezitters". Ordening in den zin van
deze wet moet voortkomen uit het bedrijfs
leven zelve, en kan slechts dan verbindend
worden verkiaard, indien ze voor de econo
mische verhoudingen in den er bij betrokken
bedrijfstak overwegende beteekenis heeft of
kan hebben, en het algemeen belang de ver
bindendverklaring eischt.
Individueele krachten, zoo sterk werkzaam
in den eohten ondernemer, hebben vele groot
bedrijven doen ontstaan, waarvan wording
en opkomst met gouden letters in de an
nalen der technische en economische geschie
denis zijn neergeschreven. Aan het ontstaan
en het wezen van het grootbedrijf is dan ock
altijd nauw verbonden de naam van „een
man", van den stichter of leider.
Men behoeft ook in ons land slechts om
zich heen te zien om dat stuk geschiedenis
levend voor oogen te hebben. Aan de be
teekenis van het persoonlijke element mag
naar mijn meening de gebondenheid niet
tornen. Goede ordening zij een gereede voe
dingsbodem voor het immers onmisbare par
ticuliere initiatief. De menschelijke vrijheid
en dus ook die van den ondernemer, moet
worden geëerbiedigd voor zoover het alge
meen belang zulks toelaat en slechts dan
worden beperkt, als het algemeen belang dit
werkelijk eisoht. Ook in een organische volks
huishouding dient te worden gewaakt voor
behoud van persoonlijke zelfstandigheid.
Hoe vaak ontleende de zon der sociale wet
geving haar licht en glans aan het goed ge
leide grootbedrijf. Een hoog sociaal niveau
is op den duur ondenkbaar in een economisch
moeras. Zoo richt de sociale rector zich vaak
parallel aan den economischen, waar zulks
niet het geval was, grijpe de overheid wet
gevend in, aldus toonend dat haar roeping
hooger is. dan die van den „état gendarme"
alléén
Ordening in den geest van deze wet be
doelt meer dan bescherming van ondernemer
en arbeider, er zijn ook consumenten, hierop
dient vooral, bij het maken van prijsafspra
ken gelet te worden. De uit oprechte overtui
ging geboren drang naar samenwerking en
eenheid in het bedrijfsleven is alleen dan ge
zond als de gemaakte afspraken ten bate van
de algeheele volkshuishouding zijn. Eenheid
geeft macht aan het bedrijfsleven, vooral als
het geldt den internationalen concurrentie
strijd, deze macht moge echter nooit worden
misbruikt ten opzichte van den vaderland
se hen consument, zij richte zich op techni-
schen vooruitgang en economische verstevi
ging.
