Toestand in Indië is slecht.
E' v' R'
Sproeten komen vroeg in
Een tentoonstelling van veel-zeggende
doch stille getuigen.
H
OE IK GROEIDE
ZATERDAG .22 FE.BRUARI 1936
TWEEDE KAMER
Een oplossing moet gevonden
worden.
B- Sneevliet CB-8.PJ
DEN HAAG, Vrijdag.
De heer Sneevliet (revol. soc.) critiseerde
de houding van Mr. Westerman (nationaal)
wegens diens aansporing tot een vertoo-
ningsverbod van de film ..Rubber".
De revol. socialist,
toonde zich natuurlijk
ook verder een volko
men tegenvoeter van
Mi". Westerman, wat
de in Indië te voeren
politiek betreft. Van
den G.-G., van Minis
ter Colijn. kortom van
heel 't beleid in en t.
o. v. Indië deugt niets.
Onder geen enkele om
standigheid is deze
spr. bereid zijn stem
aan militaire uitga
ven voor Indië's ver
dediging te geven. Land van ondervoeding,
hooge sterfte, analpha'oetisme, dat is Indië
Ih zijn felle afstraffing van wat hij als
een volslagen verkeerd beleid veroordeelde,
wierp de heer Sneevliet even 'n balletje op
van de mogelijkheid voor sociaal-democra
ten en katholieken om aan hun ontevreden
heid uiting te geven door deze begrooting te
verwerpen. Aanleiding tot die opmerking,
scheen deze afgevaardigde te hebben gege
ven, de uitlating van Ir Feber gisteren, dat
hij zich nog zijn standpunt t.o.v. deze be-
igrooting voorbehield en van het antwoord
van Minister Colijn liet afhangen of hij vóór
2»u kunnen stemmen. Intusschen betwijfel
de de heer Sneevliet o.i. terecht of het
werkelijk zulk een vaart zal loopen. In zijn
verdere betoog heeft de heer Sneevliet 't nog
over het verband tusschen petroleum én
Regeeringsmacht gehad.
Een heel wat rustiger geluid kregen we
hierna te hooren. toen de heer Max v. Poll
(R.-K.) constateerde dat de Regeering toch
een beetje aan sommigen zijner wenschen op
economisch gebied tegemoet gekomen bleek
te zijn. Met dat al, zijn groote ideaal, innige
economische samenwerking tusschen moe
derland en Indië, is nog even verre van ver
wezenlijking als vroeger-
De aanpassingspo
litiek der Regeering
gaat in tegen de an
derzijds voorgestane
vergrooting van ex
portmogelijkheid. Die
politiek heeft geleid
tot droeve toestan
den voor Nederland
en voor Indië. Wat
men in Indië voor
1937 noodig heèft, is
onvindbaar voor be-
zuiniEing. Nederland
moet uitgaven van de (k.k. suat*P.i
Indische schatkist
overnemen of overgaan tot devaluatie or
schulddelging. Deze Minister mist 't orgaan
voor appreciatie van de door geheel Indie
onvermijdelijk geachte schuld-verwerping of
devaluatie.
Wat wij nu nog beleven zijn kunstmatige
Injecties met staatsgeld. Het systeem waar
aan de Regeering vasthoudt, mist de eigen
schappen om zich door eigen kracht nog weer
te kunnen oprichten. Deze tweede scherpe
aanval uit een R.-K. hóek gaf wel wat te
denken en zeker zal Minister Colijn naar
deze rede met minder genoegen geluisterd
hebben dan naar 't betoog van Mr. Joekes
(v -d i die intusschen begon met- te erken
nen. dat de economische toestand in Indie
slecht is.
De Ioonen zijn tot minimale bedragen ge
daald. Mede als gevolg van den slechten eco-
nomischen toestand komt de tutberculose in
ontstellende mate voor. Bovendien moet de
huidige voedseltoestand een slechten invloed
op de volksgezondheid hebben. In 't bijzonder
in Cheribon en Banjoewangi heerscht nood
toestand.
Spr. somt hierna een gansche reeks van
maatregelen op. die ten behoeve van de Indi
sche belangen door de Regeering zijn getrof
fen. Ieder die zich de moeite geeft om zich re
kenschap te geven van wat aan dergelijke re
gelingen verbonden is, zal moeten erkennen,
dat 'n groote mate van kundigheid en organi
satorisch vermogen noodig is om een en ander
tot stand te brengen.
T.-a.v. de door den heer v. Poll aanbevolen
imperiale zelfvoorziening merkt Mr. Joekes
op, dat hoogstens 15 pet. van den Indischen
uitvoer, hier te lande afzet kan vinden. Bo
vendien moet men bedenken, hoe de afzet
van Indische suiker hier te lande belangrijken
tegenstand ontmoet, wegens de concurrentie,
die de suikerproductie hier te lande daarvan
ducht.
Ging de Regeering over tot verwezenlijking
van het door Ir. Cramer aanbevolen Plan van
den Arbeid, dan zou dit tenslotte geen funda-
menteele verbetering teweeg brengen.
Intusschen gaat de Indische gemeenschap
onder ondragelijke lasten gebukt en wat ge
beurt er nu om hierin te voorzien, met ver
mijding tevens van ontoelaatbaar lage loonen?
Her waardeer in g van de munt wijze de Re
geering hier en in Indië af. Maar dan moet er
iets anders worden gedaan. In de eerste plaats
zal men een sluitend budget moeten bereiken,
terwijl het uitgesloten blijkt de belastingen nog
te verhoogen, gezien de sterk verminderde
draagkracht der bevolking.
Hoe zal men nu nog verder de noodig ge
achte bezuinigingen kunnen bereiken, terwijl
de uitgaven der landsdiensten reeds tot de
uiterste grens beperkt zijn, zoodat er eer ver
hooging van uitgaven zal moeten plaats heb
ben? Nog meer salarisverlaging of (en) pen
sioenkorting kan ook niet meer. Wat dan wel?
Nederland moet helpen, zegt men in Indië. De
Volksraad heeft in dit opzicht een cri de coeur
doen hooren.
Nederland staat echter Indië al naar beste
krachten bij y.n.l. doordat het crediet van
Indië hoofdzakelijk afhankelijk is van 't cre
diet van Nederland, dat de Indische leenin
gen garandeert. Niet mogelijk acht spr. in
tusschen, dat Nederland geld stort of
kwijt scheldt.
De toestand is dus donker. En nu is het po
litiek beleid der Indische Regeering in de oogen
van Mr. Joekes helaas in meer dan een geval
kortzichtig geweest. Zoo acht hij 't verkeerd,
dat de G. G. bij de benoeming van leden van
den Volksraad de fout heeft begaan niet meer
links georienteerde leden te benoemen. In de
2de plaats is daar 't onbegrijpelijk lankmoedig
optreden der Indische overheid t.o.v. de N.
S. B. Waarom heeft men in Indië nog altijd
geen uniformverbod ingevoerd? Voorts keurt
de v. d. woordvoerder af wat ten vorigen jare
U, het recht van vereenlging en vergadering
is gewijzigd, waardoor te veel macht aan de
administratie is toegekend.
Onredelijk is 't verder dat zonder uitzonde
ring de politie 't recht van toegang heeft ge
kregen tot alle vergaderingen of bijeen
komsten van staatkundigen aard. En nu moet
de Minister niet beweren, dat hij zich met 'n
dergelijken maatregel niet kan bemoeien:
tenslotte berust de politieke verantwoordelijk-
heid voor het beleid hier, bij de Regeering ir
Nederland, welke aan 't Nederlandsche Par
lement verantwoording verschuldigd is.
De economische en de internationale situa
tie is moeilijk. Samenwerking, niet slechts
tusschen Nederland en Indië, maai' ook met
alle bevolkingsgroepen is meer dan ooit ge
boden.
De communist Roest-am Effendi hield zijn
gebruikelijke boetpredikatie over de behoud
zucht der vaderlandsche bourgoisie en be
toogde dat slechts de vrijheidsstrijd der Indo
nesische massa de oplossing zal kunnen
brengen.
Het economisch beleid der Regeering voert
de bevolking naar den ondergang. Directe
steun door het moederland met 100 millioen
is geboden en in elk geval uitstel van rente
betaling en schuldaflossing.
Tot besluit voor heden een klaagzang van
den heer ter Laan (s.d.), dat de Regeering te
veel op de salarissen bezuinigt.
Wordt het burgerlijk kinder
recht herzien?
Naar bekend is, heeft de minister van Justi
tie destijds aan het Algemeen College van Toe
zicht, Bijstand en Advies voor het Rijkstucht-
en opvoedingswezen verzocht een ontwerp tot
herziening van het burgerlijk kinderrecht sa
men te stellen. Naar wij vernemen, is het Al
gemeen College hiermede gereed gekomen en
is het ontwerp met memorie van toelichting
onlangs aan den minister aangeboden.
Begrafenis slachtoffers
noodlottigen brand.
De Justitie heeft Vrijdag verlof gegeven tot 't
begraven van de slachtoffers van den nood
lottigen brand op den Achterburgwal te Am
sterdam.
De drie lijkstoeten zouden heden tegen 12
uur van het Binnengasthuis vertrekken. Het
stoffelijk overschot van Van der Weyden en
dat der drie kinderen van het gezin Egger-
mond, die elk in een lijkwagen worden ge
plaatst, zal naar de Oosterbegraafplaats ge
bracht worden.
De aankomst op de begraafplaats is tegen-
twee urn-. Ook de slachtoffers van het gezin
Postma (de moeder en drie kinderen) zullen
tegen 12 uur van het Binnengasthuis ver
trekken. Deze slachtoffers worden begraven
op „Vredenhof".
Rijnland's nieuwe Diesel
gemaal in gebruik.
Bemalingscapacïteit driemaal grooter dan
van het oude.
Hedenmiddag is het nieuwe Dieselgemaal
van het Hoogheemraadschap van Rijnland,
„Mr. P. A. Pijnacker Hordijk", dat ten Westen
van Gouda is gebouwd, officieel in gebruik
genomen.
Deze installatie beteekent een groote voor
uitgang van het huidige bemalingssysteem van
den polder.
Voor het uitmalen van het overtollige water
van Rijnland's boezem beschikt het Hoogheem
raadschap over 4 bemalingsinrichtingen; n.l.
te Spaarndam, Halfweg, Katwijk en Gouda.
Alle deze gemalen -zijn schepradgemalen, aan
gedreven door stoommachines. (Volledigiieids-
halve zij opgemerkt, dat de stoommachine te
Spaarndam nog dit jaar zal worden vervangen
door twee dieselmotoren). Van de vier boven
genoemde gemalen wordt dat te Gouda ge
sticht in 1856/'57 thans vervangen door het
nieuwe op 2 K.M. bewesten Gouda gebouwde
gemaal.
Rijnland heeft reeds jaren den wensch ge
koesterd, om zijn installatie te Gouda te ver
beteren. Toen de provincie Zuid-Holland de
verbetering der scheepvaartverbinding Am
sterdamGoudaRotterdam ter hand nam,
werd deze gelegenheid door Rijnland aange-
p-epen, om tot versterking der bemalings- en
inlaatgelegenheid te'Gouda over te gaan.
De door de provincie Zuid-Holland en door
Rijnland in de laatste jaren in de omgeving
van Gouda aangelegde werken, zijn dan ook
in onderlinge samenwerking tot stand geko
men en vormen tot- op zekere hoogte één on
verbrekelijk geheel.
Dit gemaal heeft niet slechts een belangrijk
grooter (driemaal) vermogen dan het oude
door een stoommachine aangedreven schep.-
rad-gemaal, het is ook van een geheel ander
moderner type.
Het nieuwe gemaal bevat drie afzonderlijke
agregaten, elk bestaande uit een centrifugaal-
pomp, aangedreven door een 6-cylinder diesel
motor van 460 P.K. Bij een opvoerhoogte van
2.15 M. kunnen de pompen tezamen 1800 M3.
water per minuut verzetten. De maximale op
brengst bij kleinere opvoerhoogte bedraagt ca.
2300 M3. per minuut. Daar bij een IJselvloed
van 2.40 M. plus N.A.P. nog 1260 M3. water kan
worden uitgemalen, zal men thans in staat
zijn, onder nagenoeg alle omstandigheden den
Gouweboezem te" behëerschen.
Verwacht wordt dan ook dat de Gouwe
voortaan nog slechts in zeer buitengewone
weersomstandigheden en dus bij hooge uitzon
dering het „maalpeii" zal bereiken, en dat het
wellicht mogelijk zal zijn, in de naaste toe
komst de in Rijnland's Algemeene Keur voor
komende bepalingen betreffende het maalpeii
op de Gouwe af te schaffen, hetgeen zoowel
voor de scheepvaart als voor de op de Gouwe
uitslaande polders een groot voordeel zal zijn.
Versnelde bruggenbouw.
Tunnel te Veisen niet om
ontwerp aannemelijk te maken
Zoo noodig verhooging van motorrijtuigen
belasting.
het voorjaar, koop tijdig een pot
Sprutol. Bij alle Drogisten
(Adv. Ingèz. Med.)
Als een der voordeelen van de vervanging
van de tolheffing door een verhooging van
de benzinebelasting. noemt de regeering in
de Memorie van Antwoord aan de Tweede
Kamer betreffende het wetsontwerp tot fi
nanciering van den versnelden bruggenbouw,
dat er geen kosten van nieuw personeel en
materieel of andere perceptiekosten aan
verbonden zijn.
Hoe gehandeld zal moeten worden als het
accres van het benzineverbruik onverhoopt
door de toeneming van olie- en benzoltractie
verandert in een decres, is bezwaarlijk te
voren te zeggen, Men zal dan b.v. zooals in
Oostenrijk oor de v" autotractie gebezigde
andere brandstoffen dan de benzine in de
heffing hierop kunnen betrekken, of, zooals
in Nederlandsch-Indië is geschied, de motor
rijtuigenbelasting hooger kunnen maken
voor automobielen, die met een andere
brandstof dan benzine gedreven worden.
Nie om het ontwerp aannemelijk
te maken is in de M. van T. van den
voorgenomen bouw van een brug
over of van een tunnel onder het
Noordzeekanaal gerept. Eerder is de
situatie deze, dat in de omstandig
heid, dat een versnelde uitvoering
ook van deze oeververbinding wen-
schelijk moet worden geacht, de re
geering een reden te meer heeft ge
zien om voor de financiering van
den tunnel en/of 'bruggenbouw een
heffing aan te wenden, die geen on
middellijk rechtstreeksch verband
houdt met de voordeelen, welke de
bruggenbouw den contribuabelen
brengt.
De relletjes bij „De Beul".
Scholier tot 50.- boete veroordeeld.
Bij de opvoering van ,.De Beul" hebben op 1
December, zooals men zich herinnert, relletjes
plaats gehad, waarbij rake klappen zijn uit
gedeeld en geïncasseerd.
Processen-verbaal bleven niet uit en Vrijdag
had een van de aanwezigen een 18-jarig scho
lier, wiens vuist tegen het linkeroog van een
rechercheur terecht zou zijn gekomen, zich te
verantwoorden wegens eenvoudige mishande
ling van een ambtenaar in functie.
De Officier achtte de mishandeling van den
ambtenaar bewezen. Terecht is de rechercheur
hardhandig opgetreden. Er waren ernstige
relletjes en de rechercheur heeft duidelijk
waargenomen, dat verd. herrie maakte. Het
optreden van de politie was dus noch onredelijk,
noch onrechtmatig. Bij dergelijke relletjes
dient stevig te worden opgetreden.
Spr. requireerde een gevangenisstraf van zes
weken.
De politierechter veroordeelde den jongeman
tot eeri geldboete van f 50 subs. 25 dagen
hechtenis.
Psychotechnische expositie te Amersfoort.
Er was zulk een enorme belangstelling voor
de eerste Nederlandsche Psychotechnische
tentoonstelling te Amersfoort van een zeer
heterogeen publiek dat dit interessante ex
periment, naar wij hopen t.z.t. herhaald zal
worden en dan liefst in een gebouw dat be
ter berekend zal zijn. voor zulk een toeloop.
Tpen de schoolklassen in drommen kwamen
opzetten, was het, in sommige zalen, een
worsteling om er in en uit te komen en het
kostte de grootste moeite het een en ander be
hoorlijk te zien. Hevig geïnteresseerd was
,de rijpere jeugd" in al die leuke tests, waar
mede zij kennis kon maken.
Al is deze tentoonstelling natuurlijk niet in
de eerste plaats bedoeld voor hen, maar voor
de leiders op het gebied van beroepskeuze,
onderwijs, bedrijfs- en zakenlieden, hun
gretige belangstelling toont toch duidelijk
aan, hoezeer psychotechniek in onzen tijd
past en door jonge menschen wordt gewaar
deerd. Het zijn vooral de inzendingen van
het Sociaal-paedagogisch Instituut „De dr. D.
Bos-stichting" te Groningen en de expositie
van de Vrije Universiteit, van prof. Waterink,
die zulk een boeiende demonstratie geven
van de ingenieuse wijzen, waarop bij proef
personen een onderzoek wordt ingesteld
naar: zintuigelijke waarnemingen, naar kleu
renblindheid, kleurgevoeligheid, tastzin, spier-
gevoeLhandvastheid en handvaardigheid, op
merkzaamheid, visueel geheugen, ruimtelijk
voorstellingsvermogen, theoretisch en prac-
tisch intellect, technische intellingentie.
In de stand van Philips toont o.a. een reeks
foto's aan, hoe met behulp van tests, in an
derhalf uur tijds. de halfgeschoolde krachten
van de ongeschoolde kunnen worden onder
scheiden. In de leiddraad, die aan deze stand
wordt uitgereikt, lezen wij: „Bij het aanne
men'van personeel en leerlingen spelen te
veel subjectieve invloeden en toevalsfacto
ren een rol, hetgeen leidt tot veel verspilling
van tijd, geld en levensvreugde. De bedrijfs
psycholoog heeft tot taak door zorgvuldig on
derzoek de capaciteiten der candidaten te
toetsen en op deze wijze mee te helpen, dat
de rechte man op de rechte plaats komt".
Het psychotechnisch laboratorium van
Philips werd reeds in 1922 opgericht.
In een ander zaaltje toonden foto's aan, op
welke wijze er studies worden gemaakt van
bewegingen, die voor een steeds weer her
haalde handeling noodig zijn. In het eene ge
val betrof het 't inpakken van vijf en twintig
doosjes lucifers in vijf rijtjes van vijf; in het
andere geval ging het om het inleggen van
een stukje papier en een cartonnetje in doos
jes, die met cigaretten gevuld moesten wor
den. Et wordt bij dergelijke proeven altijd ge
zocht naar de mogelijkheid dat de bewegingen
zichzelf registreeren. Zoo had men hier de
ruimte, waarin de proefpersoon werkte, meer
dan-p half donker gemaakt; aan ieder der
handen en aan de schouder van de arbeidster
was een lichtje bevestigd. Het resultaat was,
dat op de foto, tegen een zwarten achter
grond zich een wirwar van lijnen afteekent,
waarop alle bewegingen te volgen zijn. Ook
de leek kan zonder veel moeite waarnemen,
dat bij de doordachte methode van handelen
het aantal bewegingen veel kleiner is en dat
er bovendien een zeker rhytlnne in is geko
men, dat de bewegingen vloeiender maakt.
Het was gebleken, dat de arbeidspreseaties,
door de verbeterde bewegingsmethode, geste
gen waren met 22 pet, voor de minder han
dige paksters en met. 7 pet. voor de vlugsten.
De practische waarde van zulke proeven is
daarmede dus duidelijk aangetoond, want
zoo wel werkgever als werkneemster zijn er
mede gebaat. De laatsten kunnen haar loon
opvoeren doordat zij meer werk afleveren,
terwijl zij tevens het voordeel hebben, dat zij
minder moe worden.
Grafische voorstellingen van arbeidspresta
ties kunnen in vele zaken van groote betee-
kenis zijn. Wij zagen hier in roode en groene,
stijgende en dalende lijnen de verhouding
aangegeven tusschen den tijd, dien verkoop
sters in een warenhuis beschikbaar hebben
en den tijd dien zij daadwerkelijk noodig
hebben voor het bedienen van klanten. Deze
tijdstudie toonde eeii merkwaardige serie Van
spitsuren aan voor den Zaterdag, die samën-
viel met den laatsten dag van de maand,
wanneer zoowel maandsalarissen als week-
loonen ontvangen zijn. De lijnenverhouding
van den volgenden Zaterdag gaf een veel kal
mer verloop te zien. Hoeveel tijdverspilling-
kan er, met behulp van zulke studies voor
komen worden.
Het psychotechnisch labortorium van de
P. T. T. (Post, Telefoon en Telegrafie), dat
onder leiding staat van mej. Dr. R. A. Biegel
is met een mooie stand vertegenwoordigd.
Wat een groot deel van het publiek hier
rechtstreeks raakt, zijn de proeven en onder
zoekingen betreffende auto, en schrijfma
chine. Ieder stapt dadelijk af op de keurige,
moderne tafel met de diapositieven, die laten
zien aan welke (zware) proeven van concen
tratie van aandacht, reactiesnelheid en nog
veel meer, chauffeurs worden onderworpen.
Deze testserie wordt uitgevoerd in 't Psycho
technisch Laboratorium van P. T. T. in
Den Haag. Personen, die reeds kunnen chauf-
feeren, moeten een rijproef afleggen in het
auto-apparaat, dat alle organen bevat, die
voor het besturen van een auto noodig zijn.
Op een groot projectiedoek wordt een film ge
projecteerd, opgenomen uit een rijdende
auto. De chauffeur moet op de gebeurtenissen
in die film reageer en. Al zijn reacties worden
op een papierstrook vastgelegd. De methode
voor keuring van chauffeurs is in hoofdzaak
een navolging van de methode, die reeds
meer dan 10 jaar met succes in Parijs wordt
toegepast in het Psychotechnisch laborato
rium van de Société des Transports en Com-
mun de la Region Parisienne. Deze methode
is in vele landen nagevolgd. Het aantal on
gevallen per chauffeur of wagenbestuurder
per jaar vertoonde een afname van 82 pet.
Het psychotechnisch laboratorium van het
Staatsbedrijf der P. T. T. werkt in de eerste
plaats voor den eigen dienst. In die geval
len echter, waarin bij onderzoek of keuringen
sen speciaal instrumentarium noodig is, dat
elders niet beschikbaar is, kunnen ook bui
tenstaanders van de diensten van het labo
ratorium gebruik maken. Het laboratorium
keurt daarom voor buitenstaanders radio
telegrafisten, telefonisten en vooral chauf
feurs.
Mejuffrouw Dr. Biegel heeft- voor de oplei
ding van radiotelegrafisten nieuwe methoden
ontworpen, die een besparing van 40 pCt. van
den opleidingstijd geven. Ook heeft zij, op
verzoek van het Nederlandsch Instituut van
Efficiency een onderzoek verricht met betrek
king tot schrijfmachinemanipulatie, dat leidde
tot het ontwerpen van een nieuw toetsen
bord voor de schrijfmachine. De uitkomst van
haar onderzoekingen zijn vastgelegd in een
geschriftje „Efficiency en de schrijfmachine",
waarin ook een afbeelding van het ontwerp
van een nieuw toetsenbord is opgenomen. De
voornaamste bezwaren van Dr. Biegel tegen
het bestaande toetsenbord zijn gegrond op
het feit, dat men daarbij uitgaat van de voor
onderstelling dat rechter en linkerhand con
gruent zijn, wat juist niet het geval is. Boven
dien worden de pinken overbelast. Zij gaat,
bij haar nieuw ontwerp uit van een anderen
stand der handen en wil het zware werk, dat
nu van de zwakste vingers verlangd wordt,
laten doen door de wijsvingers en de toetsen
daarvoor in het midden van 't toetsenbord
aanbrengen.
Begrijpelijk, ook voor een leek, zij de af
beeldingen van de proeven, die genomen wor
den voor de keuring van telefonisten, typisten,
bestellers. Hun bewegingen worden langs elec-
trischen weg automatisch geregistreerd en de
vernuftige en fijne instrumenten, die daar
voor noodig zijn, worden op het laboratorium
der P.T.T. gemaakt.
Van een verbluffend vernuft getuigen de
instrumenten, vochtmeters, tijdmeters en
controleklokken voor bedrijven en fabrieken
en voor auto's, die de stand van den Haar
lemmer Joh. E. Post te zien geeft. Zij zijn,
voor een leek niet te begrijpen, maar van de
tachograaf kan hij het nut toch wel dadelijk
inzien. Stel u voor, een klok, die op het dash
board van de auto wordt aangebracht en waar
binnen in zit, een kleine wassschijf, een soort
gramofoonplaat, maar van rood papier met
een gladde waslaag, waarop een schaalver
deling en cijfers voorkomen. Iedere beweging
van de auto wordt nu genoteerd op die was
plaat, waar drie steenen schrijvers krasjes
maken in de was, waardoor de roode onder
grond zichtbaar wordt. Op die wasschijf, die
drie cent kost en iederen dag vernieuwd
wordt, komt dus onuitwischbaar een rapport
te staan van het loopen of stilstaan van den
wagen, het aantal gereden kilometers en de
directe snelheid op ieder uur van den dag.
Waar het gebleken is een feit te zijn. dat
regelmatig rijden doelmatig en goedkoop is en
onregelmatig rijden verlies beteekent van olie,
benzine en banden, is duidelijk, dat in dit in
strument een prachtig controlemiddel gevon
den wordt voor wie b.v. chauffeurs in dienst
heeft op vrachtwagens of taxi's.
Ten slotte noemen wij nog de stand van het
Veiligheidsmuseum te Amsterdam en die van
het Genootschap voor Reclame, die veel nuttig
en mooi materiaal laat zien.
A. H. LOEFFBOKMA.
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1886.
22 Februari:
De heer Th. Delprat, ingenieur in
Ned.-Indië, thans tijdelijk in het vader
land, heeft aan het Koloniaal Museum
op het Paviljoen alhier een belangrijke
bijdragen geschonken, namelijk een
verzameling wandelstokken van Indisch
hout en rotan, door inlanders bewerkt.
De uitmuntende bewerking en vooral
de kunstig uit buffelhoorn gesneden
knoppen, meest Indische motieven voor
stellende, verdienen zeer de aandacht
en wekken de vraag of de invoer van
wandelstokken uit Ned.-Indië niet een
nieuwe bron van vertier zou kunnen op
leveren, zoowel in 't belang der Indische
volksvlijt, als vooral in dat van onze
kunstvaardige ambachtslieden. Jaarlijks
worden massa's wandelstokken, de een
al leelijker dan de andere, uit het bui
tenland ingevoerd, en onze koloniën in
Oost en West vloeien over van de prach
tigste hout- en rotansoorten.
VAN NUl
TOT ACTEUR
Teleurstelling.
Op mijn dakkamertje zat ik en staarde
voor mij uit. En het waren weinig vroolijke
gedachten die mijn brein te verwerken had.
Als ik eerlijk tegenover mij zelf was het
is heel moeilijk dat te zijn, maar ik dwong
mij er toe moest ik bekennen, dat de
drie maanden van mijn tooneelspelersloqp-
baan mij vrijwel niets dan de diepste te
leurstellingen hadden gébracht. Van al mijn
grootsche plannen was al bijzonder weinig
terecht gekomen. Aan mijn vroegere idealen
dacht ik al niet meer. Het leven was grauw,
grauw en zorgelijk. Als ik mij het jongetje
herinnerde, dat vol illusies naar Amsterdam
was gereisd, dat zich den koning te rijk had
gevoeld met zijn engagement, dat meende
de eerste stap te hebben gezet op den weg
die lijnrecht naar roem en succes liep, dan
kón ik alleen maar smalend glimlachen. Hoe
lang was dat alles geleden, hoe ver, hoe
oneindig ver stond ik van dat weltfremde
knaapje af dat een twee drie acteur wou
worden en meende Vondel te kunnen reci-
teeren; dat de kritiek van zijn directeur
naast- zich had neergelegd en het zelfs niet
noodig had gevonden er eens over na te
denken.
Als ik naging wat drie maanden tooneel-
spelersloopbaan me hadden geleerd, dan
moest ik erkennen dat het veel was. Alleen,
met het vak had datgene wat ik - had - op
gestoken weinig te maken. Wat ikdaarvan
had gezien- had me hopeloos gedesillusio
neerd, van den eersten dag af.
Onze repetitiezaal was een kale kamer bo-
ven een café in een volksbuurt. En ik, dié
gedacht had, eiken dag in letterlijken zin
voor het voetlicht te komen. De dames en
heeren van het gezelschap zaten op een rij
stoelen langs de wand; de dames breiden,
de heeren rookten en samen roddelden ze.
Soms werd er ter afwisseling gekaart, ge
geeuwd en gelezen, maar geroddeld werd er
altijd. Wie „op" moest werd door den re
gisseur of door een der spelers gewaar
schuwd. vervulde zijn taak en ging weer on
bewogen door met wat hem oneindig meer
scheen te interesseeren dan het tooneelspe-
len: rooken, lezen, geeuwen, roddelen.
Toen ik. voor het eerst in dit gezelschap
verscheen, werd ik met een soort verwon
derde onverschilligheid ontvangen. Ik stelde
mij netjes aan iedereen voor, maar niemand
scheen eenige belangstelling voor den jeug
digen kunstbroer te koesteren. Ik voelde mij
als iemand die binnen komt vallen in een
bridge-drive zonder het verschil te kennen
tusschen een heer en een boer: men heeft
te veel hoffelijkheid om den indringer de
deur te wijzen, maar verwacht daartegen
over van hem genoeg hoffelijkheid om zoo
spoedig mogelijk het veld te ruimen. Bén
was er zelfs die mij met duidelijke achteloos
heid bejegende. Hij was van miin leeftijd en
leek zoo op het oog een geschikte vent. Ik
begreep toen niets van zijn haast onhebbe
lijke manier van doen; later drong het tot
mij door, dat hij een concurrent in mij zag.
Acteurs zijn nooit hartelijk tegen concurren
ten. actrices juist veel te hartelijk.
Nu trof het ook wel bijzonder ongelukkig,
dat ik midden in de repetites viel van een
klucht, die vroeger „goud had opgebracht"
en waarvan het gezelschap alleen om die
reden een reprise ging geven. En er bestaat
geen beter middel om zelfs den fanatieksten
acteur tot een ijsblok te maken, dan het re-
peteeren van een klucht: de eindelooze her
haling maakt zelfs de pikantste aardigheid
zouteloos en de geestigste zet flauw. Na en
kele weken kunnen alleen de allergerouti-
neerdste spelers zich nog een denkbeeld vor
men van het effect dat him spel op het pu
bliek zal maken.
Mijn taak bestond voornamelijk hierin,
dat ik, achter een gordijn verscholen, een
minnend paartje moest bespieden er telkens
als het tot de eerste schuchtere kus zou ko
men, „koekoek" roepen moest. Als we deze
scène eenige malen hadden herhaald trok
ik mijn jas weer aan, zette mijn hoed "óp,
groette het gezelschap dat nauwelijks rea
geerde en begaf mij naar de Stadsbiblio
theek en Leeszaal, waar ik voor niets genoot
van warmte, licht en boeken. In den be
ginne vierde ik mijn leeshonger bot op alles
wat met tooneel verband hield, maar al
gauw deed ik niet veel anders dan een krant
inkijken en soezen in de warmte. Dan zocht
ik mijn schamel zolderkamertje weer op.
Zoo kropen de dagen voort Ik kende nie
mand en niemand in de groote stad scheen
behoefte of lust te h:bben mij te leeren ken
nen. Dat was het droeve begin van mijn car
rière.
ZWARE STRAF WEGENS
BALDADIGE BRANDMELDING.
De Amsterdamsche Kinderrechter mr.
Knuttel veroordeelde Vrijdag conform den
eisch van deix officier mr. B. Kist. een 15-ja-
rigen fietsjongen. die op 18 December een
brandmelder in West baldadig had inge
drukt, tot een maand tuchtschoolstraf on
voorwaardelijk..
