HET NIEUWE AVONDBLAD
Nieuwe aanval op het Lutine-goud.
2|e JAARGANG NO. 104
VRIJDAG 6 MAART 1936
IJMUIDER COURAKT
ABONNEMENTEN: per week 10 ets., per maand
40 cents plus cents incasso, per kwartaal f 1.20
plus 5 cents Incasso, losse nummer» 3 cents.
Kantoor: Kennemerlaan 42 - IJmuiden, Telef. 5301
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courantuitgaven en Algemeene Drukkerij N.V
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
ADVERTENTIëN15 regels ƒ0.75. Elke regel meer
15 ct. Bij abonnement belangrijke korting. Adverten
ties van Vraag en Aanbod 1-3 regels 25 ct., elke regel
meer 10 ct. Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
ALLE ADVEKTENTleN. OPGEGEVEN VOOR DIT BLAD, WORDEN KOSTELOOS OPGENOMEN IN DE NEVEN-EDITIE HET NIEUWE AVONDBLAD DE KENNEMER COURANT.
Alle abonnes van dit blad zijn, zoodra. zy 14 dagen als zoodanig in de registers
njn ingeschreven en verder op voorwaarden, die van tijd tot tijd gepubli
ceerd en ten kantore van dit blad gratis verkrijgbaar zijn. kosteloos ver-
sekerd tegen de gevolgen van ongevallen voor de navolgende bedragen
f2000.- bij algeheele Invaliditeit; 600.- bij overlijden; 400.- bij verlies van
een hand, voet of oog; 250.- bij verlies van een duim; f 150.- bij verlies van
een wijsvinger; 50.- bij verlies van een anderen vinger; ƒ30.- bij breuk van
boven- en/of onderarm; ƒ30.- bij breuk van boven- en/of onderbeen. Ten
gevolge van spoor- tram- of autobusongeval; ƒ5000.- bij overlijden van man
en vrouw beiden; ƒ3000.- bij overlijden van den man alleen; ƒ2000.- bij
overlijden van de vrouw alleen. Opvarenden van visschers-, marine-vaar
tuigen enz. 400.- bij verdrinkingsdood door ongeval tijdens de vaart,
tot een maximum van 2000.-, indien hetzelfde ongeval den dood van vijf
of meer abonnés mocht tengevolge hebben.
Alleen de abonné(e) zelf Is verzekerd, behoudens het vermelde omtrent
spoor-, tram- of autobusongevallen. Polis is niet noodlg. Ultkeeringen
krachtens deze verzekering worden gewaarborgd door de Nieuwe H.A.V.-
Bank te Schiedam.
IJMUIDEN.
Om het Damkampioenschap
van Nederland.
De zevende en achtste ronde.
Zaterdag en Zondag zullen de wedstrijden
om het damkampioenschap van Nederland
worden voortgezet.
Voor Zaterdag, de zevende ronde,
volgende programma vastgesteld:
Ligthart—Raman
Bom—Keller
De Graag—Lochtenberg
Dukel—v. Dartelen.
De partij RustenburgStahlberg wordt
deze week in Amsterdam reeds vooruit ge
speeld, terwijl de partij van Vos tegen Kalden
is uitgesteld
Zondag 8e ronde:
B. Dukel—J. H. Vos
Keiler—Kalden
Lochtenberg—Rustenburg
Ligthart—De Graag
Stahlberg—Bom
Raman—v. Dartelen.
LIJK AANGEBRACHT
Gisterenmiddag 12 uur is door een bagger
molen in de buitenhaven opgehaald het in
verregaanden staat van ontbinding verkee-
rend "lichaam van een jongen man.
Men vermoedt, dat dit het lijk is van den
Jongen, die in gezelschap van een meisje en
beiden uit Haarlem afkomstig, 1.1. zomer op
een Zondagmorgen van <je Zuidpier geslagen
is en verdronken.
Het- lijk, dat men nog niet heeft kunnen
idëntüiceeren, is aan de zorgen der politie
toevertrouwd.
NED. VEREEN. VAN HUISVROUWEN.
Voor de corsettenshow, welke voor de leden
der afdeeling Velsen van de Ned. Vereenï-
ging voor Huisvrouwen in de bovenzaal van
Kennemerhof gegeven werd, bestond een
enorme belangstelling.
De diverse Superbe- en Wala-modellen
werden door een tweetal dames van het ma
gazijn „Nederland" aan den lijve getoond;
en de voordeelen van een deskundig aange
meten corset door een der chefs op overtui-
gede wijze uiteengezet.
ALGEMEENE NEDERLANDSCHE BOND VAN
HANDELS- EN KANTOORBEDIENDEN
AFDEELING VELSEN.
De afdeeling Velsen van den Algemeenen
Nederlandschen Bond van Handels- en Kan
toorbedienden hield haar jaarvergadering in
het gebouw van den IJmuider Bestuurders
Bond.
In zijn openingswoord herinnerde de voor
zitter o.m. aan het overlijden van den pen
ningmeester, den heer J. N. Lucas, die een
steunpilaar van de afdeeling geweest was.
De jaarverslagen van secretaris en pen
ningmeester werden goedgekeurd. Bij de be
stuursverkiezing werd de heer P. F. Janzen tot
secrataris gekozen in de plaats van den heer
J. J. Koks die zich door drukke werkzaam
heden niet herkiesbaar stelde. In de daardoor
ontstane vacature van 2en secretaris werd
voorzien door de benoeming van den heer A.
J. Blaas.
In haar rapport verleende de kascontrole-
commissie den penningmeester volledige dé
charge. Nadat voor deze commissie drie plaats
vervangende leden benoemd waren hield de
districtsbestuurder, de heer B. Slier uit Am
sterdam, een uiterst leerzame inleiding over
„De Democratie in het Staatsleven" waarop
een geaniméerde discussie volgde. De voor
zitter zegde den heer Slier terecht hartelijk
dank voor zijn rede.
Besloten werd dat, voornamelijk door huis
bezoek, de propaganda energiek zal worden
voortgezet. De leden, gelieven den bestuurders
proefadressèn te verschaffen.
Na de gebruikelijke rondvraag sloot de
voorzitter de vergadering onder dankzeg
ging aan de leden voor hun aanwezigheid.
GUNNING ONDERHOUD VISSCHERSHAVEN.
uitvoeren van baggerwerk in de Vis-
SfhaJen IJmuiden, behoorende tot het
vonK? van die haven' is gegund aan M. J.
IniiT a Havenwerken N.V. te Beverwijk
en w. Blankevoort Czn., Aann. Mij. N.V. te
Haarlem, voor f38.850.
Verlaging jaarwedden der
gemeenteambtenaren.
In e-k- raadsvergadering stellen B. en W.
fan d orde met ingang van 1 April a.s.
t verlaging der wedden en loonen van het
p rsoneel der gemeente met uitzondering van
l ff Politie, over te gaan. E. e. a. overeen-
bet voorstel van B. en W. van 3 De
cember 1935.
B- dienaangaande motiveert dit
voorstel aldus:
van P6 rïjbsnormen, waaraan de salarissen
^mbtenaren der gemeenten Velsen zijn
verlaagd SindiS 1 Januari i-1- met 5 Pct-
J: Voor het in stand houden van juiste ver-
,ing€n is het wenschelijk, dat de salaris-
aai'btenaren van Velsen eveneens een
I®verlaging ondergaan.
heeft weliswaar een door het ge-
itia!? j r ingediend voorstel verworpen,
eon t - raa<* wordt aangemaand binnen
nuli 1Jn van 3 maanden tot deze verlaging
over. te gaan.
aanJ;n adviseeren om overeenkomstig de
]JrLv^?g besluiten. Een lid van het col-
Wljft tegen elke verlaging.
De zee lokt, het goud niet minder.
Duiker van Drimmelen gaat opnieuw
een poging wagen.
Reeds vele gelukzoekers hebben een poging
in het werk gesteld om de schatten van het in
1799 gestrande Engelsche fregatschip „Lutine
te bergen. Enkelen hebben wel eens successen
te boeken gehad. In het midden der vorige
eeuw (1856i is voor ongeveer 4 millioen aan
goud en zilver uit het wrak te voorschijn ge
haald. Sinds dien zijn er echter geen resulta
ten meer te boeken. Wel vertoonen oude Ter-
schellingers nog vol trots, zilveren penningen,
welke 35 jaar geleden eens zijn opgehaald. An
deren hebben weer koperen spijkers, die voor
zien zijn van het „Lutinemerk". een hanepoot,
die op elk onderdeel van het schip te vinden
is. (Y).
Een schat van 20 millioen.
Toen de Engelsche verzekeraars, Lloyds Lon
den, de gelieele schade, groot 20 millioen gul
den aan den eigenaar, de Engelsche Admirali
teit, hadden uitgekeerd verkregen zij het
eigendomsrecht op het wrak. Zij kunnen dus
aan de een of andere bergingsmaatschappij
vergunning verleenen op het wrak van dit
oude troepenschip, dat op weg van Portsmouth
naar Hamburg in de Terschellinger gronden
verging, te duiken of te werken.
In de concessie-voorwaarden is o.a. opgeno
men, dat Lioyds 30van de eventueel gebor
en waarde moet ontvangen.
Het ivrak.
Het wrak ligt in de N.W. gronden juist be
noorden de Oostpunt van Vlieland. De bodem
bestaat hier uit een laag drijfzand van 12 M.
dikte, waaronder een vaste leemlaag. Bij laag
water staat er ongeveer 3 M. water boven het
drijfzand, bij hoog water 5 a 6 M.
In den loop der jaren is het wrak van de
Lutine, evenals alle andere hier liggende wrak
ken, door het drijfzand heen gezakt, en ligt
nu als begraven onder het zand op de leem
laag.
Uit oude gegevens en verhalen is bekend, dat
de schatkamers der Lutine in het achterschip
onder de munitiekamers liggen. Het schip was
50 M. lang en 12 M. breed. Het had twee dek
ken, het tusschendek in het achterschip was
munitie-magazijn, het onderruim was dus de
schatkamer. Het munitiemagazijn nu is in een
M. dikken roestklomp veranderd, die eerst
dient te worden verwijderd alvorens resultaat
kan worden verwacht.
Een andere groote moeilijkheid, die al velen
hebben trachten op te lossen, is om door het
beweeglijke drijfzand heen te komen. Dit
immers is een zeer bezwaarlijk werk. temeer
daar de zee hier zoo dikwijls onstuimig is en er
bovendien een zeer sterke getijstroom loopt.
Deze .getijstroom doet maar al te dikwijls in
enkele uren het resultaat van vele dagen ar
beid te niet gaan.
De toren van Beckers.
De meest opzienbarende bergingspoging is
wel die van den heer Beckers uit Limburg ge
weest, die in samenwerking met de firma
Doeksen in 1931 met zijn werkzaamheden be
gon. Hij plaatste den enormen toren van ruim
25 M. hoogte op het wrak en ving, na herhaal
den tegenslag den strijd tegen zand en ijzer
aan. De zee en het wrak eischten offers, niet
alleen geldelijke maar ook menschenoffers.
En hoewel men 3 jaren den strijd volhield
waren de tastbare resultaten zoo miniem en de
onkosten zoo groot, dat men sinds 1934 niets
meer van 's heeren Beckers' werkzaamheden
vernomen heeft.
En de Lutine behield haar schattenTot
den volgenden stoutmoedigen aanval. Deze
wordt op het oogenblik te Rotterdam voorbe
eld.
Duiker van Drimmelen.
De heer J. van Drimmelen, die reeds in zijn
jeugd op het verzonken wrak onderzoekingen
deed en pogingen in het werk stelde, het ver
borgen goud te vinden, heeft ons meerdere
malen op spannende wijze, niettemin met zijn
bekend phlegma van deze speurtochten ver
haald. Hij was immers jaren als duiker in
dienst van den bergingsdienst van het Bureau
Wijsmuller N.V. alhier. Als „Oome Jan" over
de Lutine begon te vertellen leefde hij zicht
baar op, was hij figuurlijk in z'n element. Hij
beschouwde het wrak al zoo'n beetje als „zijn"
schip. lederen keer als er weer een poging ge
daan werd het goud te bergen werd zijn advies
gevraagd, dat dan bereidwillig gegeven werd.
Ook al was hij in dienst van Bureau Wijs
muller, die hem wat z'n Lutine betrof, altijd
verlof gaf een of anderen ondernemer.den
goudzoeker met raad en zelfs met daad bij te
staan.
Na de laatste reorganisatie is „uncle John"
naar Rotterdam vertrokken, teneinde na een
loopbaan vol avontuur van welverdiende rust
te gaan genieten. Maar ook daar liet het ge
heim van de Lutine hem niet met rust. „On
revient toujours"Men keert toch immers
steeds weer tot zijn oude liefde terug!
Zoo is het ook met van Drimmelen. Hij had
bij Bureau Wijsmuller en vroeger bij Dirk
zwager en van der Tak, alle klinkende namen
in het bergingsbedrijf, altijd vele successen te j
boeken gehad. En wij, die den arbeid van j
oome Jan" ruim 12 jaren van nabij mochten
volgen, denken dan aan de Liberty Glo (het
in tweeën gebroken Amerikaansche reliefschip,
gestrand bij Terschelling, door hem dicht ge
maakt en door sleepbooten naar Rotterdam
gesleept, waar het gerepareerd is en weer tot
één geheel vereenigd werd) of de Promus (in
de Haaksgronden gestrand, op een wrak lek
geslagen, door hem dicht gemaakt waarna het
veilig geborgen werd) of de Shonga (waar de
1 kostbare lading door hem in samenwerking
met anderen veilig aan land gebracht kon
worden) of de Eastwell (welks schipbreuk op
den kop der Noordpier zich velen nog wel zul
len herinneren) ofwe kunnen immers nog
zoo ontelbaar vele gevallen opnoemen, alle
mijlpalen op van Drimmelen's levenspad.
Toen in 1931 een nieuwe poging om het goud
der Lutine te bergen gedaan werd is van
Drimmelen's huip door de firma Doeksen op
Terschelling wederom ingeroepen. Het was bij
die gelegenheid, dat het bekende experiment
met „den toren van Beckers", zooais de appa
ratuur in de wandeling genoemd werd, ge
houden werd. Ook de IJmuiaensche duiker
trok het pak weer aan, daalde in den toren
welke op het wrak geplaatst was, af en diende
den bergers van zijn waardevolle adviezen.
Reeds dadelijk stonden velen, waaronder ook
van Drimmelen, sceptische tegenover de po
gingen der Terschellinger bergers. Zij waren
er niet zoo heel ver naast. Want ook deze on
derneming liep weer op niets uit evenals zoo
vele voor haar. En de Lutine gaf haar schat
ten en de zee haar geheimen, niet prijs.
Nieuwe pogingen.
In 1935 liep de vergunning af, welke de heer
Beckers van Lloyds (die in feite nog steeds
eigenaresse van het wrak is) gekregen had om
op het schip te werken. Een verlenging werd
door 's werelds grootste verzekeringsmaat
schappij niet meer gegeven, omdat in de 3 zo
mers, dat men getracht heeft den goudschat
te bergen, die pogingen op niets waren uitge-
loopen.
Het zand houdt den schat nog steeds ge
vangen en verzet zich heftig tegen de aanval
len. welke de mensch met vernuftige machines
onderneemt.
In samenwerking met een Rotterdammer,
den heer Tj. Stobbe (natuurlijk, zooals de
naam reeds zegt, op Terschelling geboren) zal
van Drimmelen opnieuw trachten iets verder
in het geheim van de Lutine door te dringen.
De heer Stobbe is de technicus; hij bracht
zijn jeugd op Terschelling door en als goed
eilander was hij natuurlijk ook steeds vol be
langstelling voor alies, wat de Lutine betrof.
Den goudschat heeft hij eigenlijk nooit goed
uit zijn gedachten kunnen zetten. Hij demon
streerde op een tentoonstelling voor techni
sche ontwerpen van uitvinders eens een tank
voor het wegzuigen van zand en toen hij ver
leden jaar het kleine model van deze tank
weer- eens met groot succes liet werken, namen
zijn plannen vastere vormen aan.
Reeds voor het eind van 1935 stuurde hij
een aanvraag voor een concessie tot het ber
gen van het Lutine-goud in bij Lloyds te Lon
den. Deze concessie nu zal worden verleend,
zoodra het benoodigde kapitaal bij elkander
is. Onderhandelingen hierover worden reeds
met enkele financiers geveerd.
Een belangrijke factor in de organisatie der
bergingsplannen werd de medewerking van
den Lutine-expert Jan van Drimmelen die
(dat durven we hier wel neer te schrijven)
maar al te gaarne bereid was zijn medewer
king te verleenen. Want het gaat bij den laat
ste niet zoo zeer om het geldelijke gewin dan
wel om het verlangen het Lutine-wrak open
te leggen en het geheim van den schat, al dan
niet aanwezig, aan de openbaarheid prijs te
geven. Dat is iets, wat oome Jan altijd heeft
geïnteresseerd en geïrriteerd!
Van Drimmelen zal de onderneming, wan-
neer deze aan het werk gaat, van advies die-wel opmerken, dat het ontbreken van voor-
het wrak en zal eerst moeten worden opge
ruimd.
Vele ingewijden staan tegenover elke nieuwe
poging tot bergen van den inhoud der Lutine
uiterst sceptisch. En geen wonder. Wanneer
men de omstandigheden, de positie van het
wrak en de enorme moeilijkheden die te ver
wachten zijn, vergelijkt met de nog steeds te
onvolmaakte middelen, waarmede men moet
werken, dan is er voor deze sceptici wel reden
toe. Alleen de Artigüo-bergers zou men een
kans willen geven, de Italianen, die met hun
bijzondere duiker- en bergings toes tellen de
140 M. diep liggende goudstaven der Egypt
boven wisten te brengen.
In ieder geval zal men de pogingen van de
heeren van Drimmelen en Stobbe met belang
stelling volgen, zoowel in den lande als hier
te IJmuiden, waar zoovelen aan de zee en al
wat daar mede samenhangt, hun hart ver
pand hebben.
W.
WINKELNERING EN VENTEN OP HET
KAMPEERTERREIN.
Bij besluit van 21 Maart 1933 werden B. en
W. gemachtigd tot het ondershands verpach
ten voor ten hoogste 3 jaren, van het recht
van winkelnering en venten op het gemeente
lijk kampeerterrein.
Het college stelt thans den raad voor deze
machtiging opnieuw te verleenen, thans voor
den tijd van 2 jaren, daar de gemeente het
terrein tot 31 December 1937 van het Rijk in
pacht heeft bekomen.
BONTE AVOND V. V. S. U.
Zaterdag 14 Maart a.s. wordt in het Wapen
van Velsen door de V. V. S. U. een bonte
avond gegeven. Behalve verschillende attrac
ties zal door den plaaiselijken Kunstkring op
gevoerd worden: Stachanow. Het geheel wordt
met een bal besloten.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Velsen
brengen ter openbare kennis, dat door hen de
beslissing op het verzoek van de Koninklijke
Neöeilandsche Hoogovens en Staalfabrieken
N.V. te IJmuiden, om vergunning tot het
oprichten van een buizengieterij op haar fa
brieksterrein is verdaagd, op grond dat het
advies van het Distiüctshoofd der Arbeidsin
spectie nog niet is ingekomen.
VERKEERSCURSUS.
Voor deelneming aan den binnenkort te
houden verkeerscursus hebben zich reeds
meer dan 40 personen opgegeven.
REGELING HARINGVISSCHERIJ 1936.
In „Toenadering" schrijft v. d. Steen:.
De vorige week verscheen in de dagbladen
een bericht, over de regeling haringvisscherij
1936. Volgens dit bericht zou het de bedoeling
zijn de haringvisscherij dit jaar op ruimere
schaal te doen uitoefenen en als argument
daarvoor werd genoemd de hooge prijs van de
haring, waardoor een transactie voor de leve
ring van 10.000 ton aan Rusland zou zijn ont
gaan aan ons land, om aan de Engelsche vis-
scherij ten goede te komen. (Vermoedelijk
slaat dit op den textielfabrikant, die zich tot
haringhandelaar had gepromoveerd, maar wei
nig verstand scheen te hebben van wat een ha
ring waard was).
De visscherij zou dan wat ruimer uitge
oefend mogen worden door het aantal netten
niet zoo te beperken als het vorige jaar, ter
wijl de totale aanvoer dan ook verhoogd zou
worden.
Bij navraag bleek echter, dat er nog niets
definitiefs is vastgesteld en dat er zelfs nog
geen sprake was van een voorloopig plan dat
in bespreking was genomen.
Hoewel nog niet gezegd kan worden, dat
de tijd tot regeling al dringt, toch mogen wij
nen omtrent de ligging van het wrak en de
locale situatie. Want hij heeft het verzonken
wrak reeds 35 jaar geleden betreden, toen de
plaatselijke omstandigheden beter waren dan
Thans ligt het wrak dieper onder de
zandlaag dan ooit te voren. Maar omstreeks
1900 had men nog niet die duikerstoestellen
en andere hulpmiddelen, waarover men thans
de beschikking kan hebben. Ook zal hij, als
het no.odig is. zelf het duikerpak weer aantrek
ken en de voorbereidende werkzaamheden op
den bodem der zee leiden.
De „toren van Beckers" staat nog steeds op
loopige plannen, waarover in de Visscherij-
centrale gediscussieerd moet worden, ons toch
ook niet bevredigt.
Het blijkt steeds weer, dat dit overleg ver
bazend tijdroovend is en als men dan nu nog
niet begonnen is, begint het gevaar, volgens
ons gevoelen, weer te dreigen, dat alles hals
over kop voor elkander zal moeten worden
gebracht. We vertrouwen echter, dat de mi
nister behoorlijk zal weten in te grijpen, dooi
de belanghebbenden aan een zekeren datum te
binden, waarop overeenstemming bereikt moet
zijn.
Duikeronderzoek noodig.
Naar den door de Rcggcstïoom beschadigden
meerstoel.
Voor het vaststellen van den omvang der
schade, welke een der merestoelen in het
buiten-toeleïdingskanaal alhier heeft opge-
loopen bij de aanvaring van het s.s. „Regge-
stroom", blijkt een duikeronderzoek noodig te
zijn. Dit onderzoek zou vermoedelijk heden
geschieden.
N. A. S. B. AFD. IJMUIDEN
Voetbalcompetitie.
Sport Vereent gaat Zondag a.s. zijn voor-
laatsten wedstrijd tegemoet, en wel tegen Ar
beiderspers.
De stand luidt if afd A:
gesp. gew gel. verl ptrd pt.
1 12 25—11
2 15 34—17
3 9 25—23
4 6 19—19
5 6 14—17
5 6 14—27
10—27
A. V. E. 8 5 2
Sp. Vereent 10 7 1
Achilles 8 4 1
Zaandam 7 3
Arb.pers 8 3
P. A. K. 10 2 2
T. R. B. 7
Verder speelt Sport Vereent. 2 tegen Een
dracht 2 op het terrein aan den Hagelinger-
weg (Driehuis) om 2 uur.
Om 12 uur speelt op hetzelfde terrein Sport
Vereent 3Oostzaan 2.
Vredesgroep IJmuiden.
Mr. L. Vooijs over Oorlog en Kapitalisme.
OORLOG VOEREN KOST MILLIARDEN! Nog steeds worden honderden auto's
en vele vliegtuigen door Italië naar Oost-Afrika getransporteerd, om daar den
oorlog te kunnen voeren.
Hoe de vredesbeweging in Nederland het
oorlogsvraagstuk beziet, behandelde mr. L.
Vooijs, voorzitter der Algemeene Nederl. Vre-
desactie te Amsterdam, in den eerste van een
viertal cursusavonden, welke de Vredesgroep
IJmuiden organiseert.
De bijeenkomst, die In de bovenzaal van
café Royal gehouden werd, was matig bezocht
en werd door den heer A. van Rij als voor
zitter van den groep IJmuiden geopend.
De heer van Rij motiveerde de redenen,
welke de IJmuidensche groep genoopt heb
ben deze cursussen te beleggen.
Mr. Vooijs was de meening toegedaan, dat
kapitalisme en oorlog niet altijd een onscheid
baar verband behoefden te vormen.
Spr. wilde het kapitalisme niet verdedigen,
doch het kapitalistische stelsel is zeker niet
altijd op oorlog georlenteerd
Mi'. Vooijs geeft toe, dat het kapitalisme ge
baseerd is op winst maken. Dit is in het so
cialisme weliswaar ook eenigszins het geval,
doch daar zal de winst dan aan de gemeen
schap ten goede moeten komen. Dit is bij den
kapitalist niet het geval. Daar is alles ten
eigen bate.
Spr. behandelt dan in korte trekken het
verschil tusschen deze twee stelsels. Het. zui
vere kapitalisme heeft een vredesbevorderende
werking, concludeert spr. Een samensmeden
der betrekkingen tusschen de landen onder
ling vinden we bij dit stelsel terug. Een uit
zondering maakt de wapenindustrie; de an
dere kapitalistische industrieën echter zijn
internationaal.
Spr. gaat na, welke legenden er in omloop
zijn aangaande de oorzaken van den wereld
oorlog 1914—1918. Et waren, net zoo min als
nu In het conflict Italië—Abessynië, econo
mische tegenstellingen, maar daarentegen wel
staatkundige contrasten.
Een groote fout, welke men nog maar al te
dikwijls geneigd is te maken, is dat men eco
nomie en imperialisme niet volkomen van
elkander gescheiden weet te houden.
Koloniën zijn veelal gevaarlijke bezittingen.
Argumenten als overbevolking en emigratie
zijn geenszins steekhoudend om een verove
ringsoorlog te rechtvaardigen. Zoo gaat het
ook nu niet op, dat Italië Abessynië noodig
zou hebben voor zijn bevolkingsover
schot. Italië is immers zeer dun bevolkt, en de
koloniën Erytrea, Lybië, Tripolis en Somali-
land nog slechter. Toch wil men ons dit argu
ment opdringen.
Wanneer een land een kolonialen verove-
rino-- rlog begint, spelen geenszins econo
mische motieven een rol. Wel daarentegen
machts- en staatkundige redenen. De idee
van het Italiaansche imperium weegt zwaar
der bij den Italiaan, dan eenig ander motief.
In dat imperium zal dan de zelfde taal. de
zelfde cultuur, de zelfde staatkunde heer-
schen.
Voor het vrijzinnig kapitalisme ls de oorlog
niets dan nadeel en brengt slechts schade
aan; voor het conservatieve kapitalisme is de
oorlog een macht-smiddel. dat voor den aan
hanger van dat stelsel tot een noodzakelijk
heid geworden is.
De staatkundige en politieke kwesties spe
len in dezen tijd van het kapitalistische stel
sel echter een veel grootere rol dan de eco
nomische overwegingen. Deze laatste zouden
zegt spr., zeker de oorlogsgedachte niet be
vorderen.
Mr. Vooijs besloot zijn rede met de opmer
king, dat hij meermalen bemerkt had. dat het
gehoor het met zijn conclusies niet altijd eens
was. Daarom zou hij gaarne tot een gedach-
tenwisseling willen overgaan.
Naar aanleiding van de door den spr. zelf
erkende critiek uitlokkende argumenten, ont
spon zich tusschen enkele vragenstellers en
Mr. Vooijs een geanimeerde gedachtenwisse-
ling.
Plierult bleek, dat enkelen het met den in
leider geenszins eens waren v.n.l. over zijn stel
ling dat t vrijzinnig kapitalisme niet oorlogs
zuchtig was. Het viel dan ook niet te verwon
deren, dat men niet tot elkander kwam.
'Dé voorzitter sloot daarna" de vergadering.
