Paaschcongres der S. D.A. P.
WEEK-ABONNEMENTEN
Uit het Land van de Coligny.
Kennemer Theater
BEVERWIJK
Onbewaakte overweg.
Vanaf j-1- Zaterdag is de bewaking van den
orWegovergang in den St. Aagtendijk opge-
JJU waarmede Beverwijk een tweeden onbe-
«aalctèn overweg .rijker" is geworden. Dank
ii de verbetering van den weg en het afbreken
Sn de wachterswoning is het uitzicht op de
Inoorbaan naar beide zijden zeer voldoende.
Zaterdagmiddag werden de kettingen, die
al sinds eenige weken de slagboomen vervin
gen ingenomen en suisde voor de eerste maal
eiectrische trein door den onbewaakten
°VVoornde schooljeugd, die op de vrije mid
den zoo gaarne in de nabijheid van den
overweg ronddoolt wordt het nu dubbel op
namen Beter zou het zijn, wanneer de ouders
hun kinderen van die gevaarlijke plaats ver
wijderd hielden. Voorheen hield de overweg-
wachter een wakend oog op de kinderen, en
verbood hun den toegang tot den spoorweg,
is nu evenwel een einde gekomen,
Defensievraagstuk zal door commissie
onderzocht worden.
Candidaatsstelling voor Tweede Kamer
gewijzigd.
want de beide overwegwachters zijn nu over
gaan naar den dienst van weg en werken.
Jien sla deze waarschuwing dus niet in den
wind.
DE KANSEN KEERDEN.
De voor de Kennemers plotseling terugge-
keerde kans op het kampioenschap van de
derde klasse A van afdeeling II heeft een golf
van enthousiasme teweeggebracht onder de
honderden supporters. De voorsprong van vier
punten, die Zandvoort op de roodzwarten had
weten te veroveren werd door twee opeenvol
gende nederlagen teniet gedaan.
Op den eersten Paaschdag eindigden de
Kennemers naar hun stellige verwachting de
competitie met een overwinning op Hillinen.
Zandvoort had het dus op den tweeden
paaschdag nog volkomen in eigen hand be
slag te leggen op den titel. Zelfs een gelijk spel
was voor ae club uit de badplaats reeds vol
doende geweest, om zich op de promotiewed
strijden voor te bereiden. Hillegom verstoorde
deze illusies, door den kampioenscandidaat
pog wel in het Zandvoortsche sportpark de
kleinst mogelijke nederlaag, namelijk van 1—0
toe te brengen.
Toen wij Maandagmiddag dezen uitslag op
ons nieuwsbord publiceerden steeg een dave
rend gejuich op uit de menigte belangstellen
den, die in angstige spanning het resultaat
van' dezen belangrijken wedstrijd verbeidde.
De kansen waren gekeerd en onder de rood-
3warte aanhang heerschte een vreugdevolle
stemming, alsof het kampioenschap den Ken
nemers zoo maar in den schoot was geworpen.
En al was deze vreugde na een emotioneel sei
zoen volkomen begrijpelijk, zoover is het nog
lang niet. De Kennemers zullen in een beslis
singswedstrijd moeten trachten 'n overwinning
op Zandvoort te behalen. Dat dit treffen, dat
op neutraal terrein zal geschieden, reeds nu
met groote spanning wordt tegemoet gezien
ligt voor de hand. In ieder geval was het voor
rood-zwart een goede Pasehen en fier wapper
de de ciubvlag aan den gevel van „Oud Mee-
renstein", waar de weergekeerde kans op den
kampioenstitel in vroolijke stemming „be-
fuifd" werd
EEN NIEUW KAMPIOENSCHAP VOOR D.O.K.
De te Dordrecht op den eersten Paaschdag
voortgezette krachtsportwedstrijden om de
kampioenschappen van Nederland hebben voor
onze plaatselijke krachtsportvereeniging we-
cerom een kampioenschap opgeleverd.
In de eerste afdeeling worstelen, licht ge
wicht, behaalde de heer N. Groeneveld den
titel. In dezelfde klasse werd de heer W.
Brandjes goede tweede.
KINDERLEED EN KINDERVREUGD.
De Geheelonthouders Kinderclub „Kinder
geluk" zal Woensdagavond het winterseizoen
besluiten met een opvoering van het tooneel-
spel met zang en dans „Kinderleed en Kinder
vreugd" van G. B. Mej. B. Schelvis verzorgt de
pianobegeleiding.
Zooals gewoonlijk geschiedt de opvoering in
het Kennemer Theater.
WIJK AAN ZEE
KINDEROPERETTE „PRINS VAN SIND".
Maandagavond gaf de zangklasse van de
dames D. Vis en A. v. d, Helm voor een geheel
gevulde zaal in Sonnevanck de Kinderoperette
Prins van Sind bewerkt door A. H. L. naar een
der 1001 nacht vertellingen.
Deze operette is het verhaal van een jonge
ling de Prins van Sind, die de wereld in trekt
op zoek naar een bruid. Op zijn weg komt hij
by de kaboutrs, die hem, wegens zijn gulheid
- hij verschaft hen spijs en drank beioven
steeds te willen helpen en hem bovendien een
tooverring aanbieden.
Het noodlot brengt hem in aanraking met
de schoone, doch wreede sultansdochter Fati-
ma. Bevangen door haar schoonheid, zal hij
trachten aan haar grillen te voldoen en stelt
zijn leven in de waagschaal om haar drie raad
sels op te lossen. De tooverring verschaft hem
de oplossing van het eerste en tweede. Bijge
staan door de kabouters bereikt hij zijn doel
en als hij de prinses den verlovingsring, welken
de kabouters hem eveneens schonken, aan de
hand schuift is zij van haar wreed noodlot
bevrijd.
Ongetwijfeld zullen de aanwezigen met ge
noegen het spel der jeugd gevolgd hebben. Het
hartelijk'applaus was alleszins verdiend. De
nieuwe décors, evenals de vele nieuwe keurige
costumes voldeden heel goed.
De dames Vis en Van der Helm werden bloe
men aangeboden.
Van de gelegenheid tot dansen werd druk
gebruik gemaakt.
Na de openingsrede van den heer K. Vorrink,
welke wij in ons nummer van Zaterdag hebben
opgenomen, werd het 42ste congres der
S.D.A.P., dat op genoemden dag te Rotterdam
is begonnen, begroet door den heer De Bou-
cherie namens de Belgische Werkliedenpartij.
Aan de orde waren vervolgens de behande
ling van de jaarverslagen en de bespreking
van het in het afgeloopen jaar gevoerde be
leid.
De heer Franken (Federatie Amsterdam)
stelde de vraag: zijn wij wel ons zelf? Hij vroeg
dat vooral ten aanzien van de wijze waarop
de pers der partij de nationale gedachte tot
uiting brengt. Wij moeten onze tegenstanders
duidelijk maken dat het internationale boven
aan staat bij ons.
Het is verkeerd te doen aslof de
S.D.A.P. ten aanzien van het volkslied en de
nationale vlag zou hebben gedwaald.
Het is verkeerd te zeggen dat het jammer
is dat de S.D.AP. nog niet samen met de
roomsch-katholieken regeert. Hoe meer de
S.D.A.P. naar hen komt, hoe minder zij naar
de S.D.A.P. komen.
De heer Rot (Amsterdam) maakte verschil
lende opmerkingen over de redactie van de
Arbeiderspers, o.m. afkeurende, dat „Het Volk"
inzake de reisbelasting is omgezwaaid van voor
naar tegen en door groote koppen te veel tam
tam maakt voor de N.S.B.
De heer Swiertsma (Hoorn) sloot zich aan.
bij wat Amsterdam had gezegd over „Het
Volk" en de nationale gedachte, en merkte op,
dat ook nu voor de nationale ontwapening nog
krachtig moet worden opgekomen.
De heer Hamburger (Dordrecht) betoogde,
dat de symbolen bij de plan-actie bombastisch
zijn, het zweren bij de planvlag enz. is niet
Hollandsch, maar overgenomen van de nazi's.
Mevrouw Wijnands (Maastricht) keurde af,
dat de Arbeiderspers steeds opnieuw de dien
sten der S.D.A.P. aan de Roomsch-Katholieke
Staatspartij aanbiedt.
De heer Waslander (Utrecht) zeide, dat, wil
de S.D.A.P. perspectief hebben, dan moet zij
tot samenwerking met de katholieken komen,
maar laat men dan niet doen, alsof aan deze
samenwerking geen gevaren zouden zijn ver
bonden. Ook als men met de katholieken wil
samenwerken, moet men goed vaststellen,
waar de grenzen liggen.
Verscheidene sprekers maakten opmerkingen
over detailpunten en sloten zich bij vorige re
denaars aan.
Vele afgevaardigden hebben voorts voorstel
len verdedigd, door hun afdeelingen ingediend.
De heer Sanders (Gouda) vroeg, of de ver
mindering der werkloosheid in België niet ook
te danken is aan den daar met betrekking tot
de waarde der munteenheid genomen maat
regel. In de partij trachte men daaromtrent
tot eenstemmigheid te komen.
Nadat tal van afgevaardigden nog opmer
kingen ten beste hadden gegeven, meerendeels
van technisch en intern karakter, in het be
lang eener vruchtbare partijpropaganaa, be
antwoordde de partij-secretaris, de heer C.
Woudenberg, verschillende opmerkingen over
de interne organisatie en werkzaamheid dei-
partij.
Spr. verdedigde het voorstel van het partij
bestuur om te besluiten, de congresbeslissing
van 1935. waarbij is bepaald, dat partijgenoo-
ten, die 65 jaar zijn geworden, voor functies,
die zij in of namens de partij bekleeden, moe
ten bedanken, tenzij het partijbestuur om
bepaalde redenen op hun aanblijven bijzonder
prijs stelt, voor de volgende functies toe te
passen: lid van het partijbestuur (voor deze
functie kan alleen het congres dispensatie ver-
leenen), lid van den partijraad, lid van het
bestuur eener gewestelijke, stedelijke of ge
meentelijke federatie, lid van het bestuur
eener afdeeling met meer dan 200 leden, lid van
Eerste of Tweede Kamer, van een gemeente
raad of van Provinciale Staten.
Er is geklaagd, dat er nog geen climax is be
reikt bij de actie voor het Plan van den Ar
beid, maar het partijbestuur wil nog geen
climax. Ware er al een climax geweest, dan
zat men nu in een inzinking. De climax moet
worden bereikt tegen den tijd der Kamerver
kiezingen.
Ir. Albarda aan het woord.
In vroeger tijd zijn de emblemen der natio
nale gedachte, zoo zeide hij o.m., igsnigmaal
tegen de partij gebruikt. Dit gebrv# was een
misbruik. Naarmate de partij zich de dingen
der nationale gedachte meer bewust is gewor
den, is de waarde der internationale gedachte
bij haar echter geenszins verzwakt. Spr. be
toogde voorts, dat de Kamerfractie zich ook
nog bij de behandeling van het defensie
fonds gesteld heeft op het program van de
nationale ontwapening, al waren er onder
haar, wien dit niet gemakkelijk is gevallen. De
fractie heeft eenparig erkend, dat zij niet- het
recht had, eigenmachtig af te wijken van het
programpunt der partij. Wel heeft zij overwe
gingen tot uitdrukking gebracht, ontleend aan
de tegenwoordige internationale omstandig
heden. Als er een samenwerking tot stand
kan komen tusschen de socialistische en de
katholieke arbeiders op een program, dat met
de s.-d. doeleinden strookt en niet vernederend
voor de s.-d. is, zal dit, volgens spr., een uit
komst zijn en een zegen voor het Nederland-
sche volk.
Zitting van Zondagmorgen.
Zondagmorgen heeft de politiekhoofdredac-
teur van „Het Volk", de heer J. F. Ankersmit,
de op de redactie van de Arbeiderspers ge
oefende kritiek beantwoord.
De heer Hermans sprak namens de Eerste
Kamer-fractie.
De voorzitter, de heer Vorrink, zeide, dat
het partijbestuur inzake de actie voor sterkere
bewapening in het zuiden in verbinding is ge
treden met een groep personen daar en met
de Kamerleden, die het zuiden vertegenwoor
digen, en dat men de actie verder nauwlet
tend volgt.
De partij geeft geen voorschriften aan
gaande de vraag, of men bij bepaalde gelegen
heden de nationale vlag zal uitsteken.
Wie de vlag wil uitsteken op den verjaar
dag van Prinses Juliana, is geen slechter so
ciaal-democraat, dan wie dit niet wil doen.
De discussie werd gesloten. Een reeks voor
stellen werd ingetrokken of afgehandeld.
Verworpen werd een voorstel-Laren-Blari-
cum tot heropening van de discussies over
het, het vorig jaar aangenomen, voorstel be
treffende de leeftijdsgrens. Het desbetreffende
voorstel van het partijbestuur werd aange
vuld in dezen zin, dat alleen het congres dis
pensatie kan verleenen ook voor de functie
van hoofdredacteur van „Het Volk".
Van zeer groote hoogte (tweemaal
hooger dan bij de Niagara) stort
het water van de Yellowstone-
aterval naar beneden, zoodat de
grond schudt als bij een aard
beving.
Het congres keurde goed, dat de mogelijk- i
heid, om een uitzondering op de leeftijds
grensbepaling te maken, zal blijven gehand
haafd.
Eenige partij bestuursleden werden bij enkele
candidaatstelling herkozen. Het congres ver
leende dispensatie van de leeftijdsgrensbepa
ling aan den heer Vliegen om lid van "het
partijbestuur te blijven. De heeren Ankersmit
en Van der Veen werden herbenoemd als
hoofdredacteur respectievelijk van „Het Volk"
en „Voorwaarts.
Het congres heeft vervolgens de onderschei
dene verslagen van partij, kamerfrancties enz.
goedgekeurd.
Daarna was het woord aan mr. dr. G. van
den Bergh, die een resolutie van het partij
bestuur toelichtte.
Rede Mr. Dr. Van den Bergh.
Spreker behandelde allereerst de waarde en
beteekenis der democratie. De partij heeft de
democratie steeds als een harer hoofdbegin
selen beschouwd. Van dit feit getuigt reeds
haar naam. Niettemin is de volle inhoud dei-
democratie niet steeds door alle partij genoo-
ten beseft. De democratie beteekent geenszins
alleen het recht van medezeggenschap van
iedere staatsburger in staatkundige aange
legenheden, nog minder uitsluitend het recht
der meerderheid om te beslissen. De democra
tie is tevens een schild voor de minderheden
en voor den enkeling. De geestelijke vrijheid,
een der hoogste menschelijke goederen, is
slechts in de democratie veilig. Ook met den
vrede tusschen de volkeren is dit het geval.
Democratie is doel, socialisme is middel.
Wat wij ook in ons land nog aan maat
schappelijke ontwrichting en ontreddering
zullen aanschouwen, zoolang Nederland
Nederland blijft, zal de N.S.B. een klein en een
vreemd element blijven in het Nederlandsche
Volk, een element, dat zichzelf buiten de
eigenlijke volksgemeenschap stelt.
De S D.A.P. wijst dus iedere dictatuur af, ook
die ter bereiking van het socialisme en niet
alleen, omdat ze die. althans in West-Europa,
als een volstrekt ondeugdelijk middel be
schouwt, maar -ook uit beginsel. Principieel
moet ook de socialistische dictatuur worden
verworpen.
Spr. verdedigde dan de rechtsstaats-ge
dacht tegenover die van den machtstaat, den
totalen staat. Iedere overwinning van het
recht op de macht, in het nationale en het
internationale, is een stap vooruit. De rechts
staat moet dus worden verdedigd, de democra
tie gehandhaafd maar ook verbeterd en vol
tooid.
Moet deze verbetering geschieden door de
grondslagen van ons kiesrecht te wijzigen?
Moet ons parlement op corporatieven (orga-
nischen) grondslag worden opgebouwd?
De resolutie plaatst zich vierkant tegen
over dit denkbeeld. De tegenwoordige indivi-
dueele grondslag van kiesrecht en parlement
moet gehandhaafd blijven.. Het corporatisme
als grondslag van de volksvertegenwoordiging
is principieel ondeugdelijk.
Op bijzonder terrein is plaats voor de cor
poratieve gedachte. Daar valt het hoofdbe
zwaar, dat het algemeen belang geen optelsom
is van bijzondere belangen, weg. Ook dan moet
echter nog worden zorg gedragen, dat het al
gemeene belang niet aan het bijzonder belang
wordt opgeofferd.
Deze medewerking der bijzonder-belangheb
benden en deskundigen zal meer dan ooit
noodig zijn in het komende tijdperk van orde
ning der maatschappij. Het ware onhoudbaar,
indien deze ordening uitsluitend door dc
Haagsche departementen zou worden doorge
voerd.
Op de rede van mr. Van den Bergh volgde
een gedachtenwisseling, waaraan tal van af
gevaardigden deelnamen.
In antwoord op de tot. hem gerichte vragen,
opmerkingen en voorgestelde wijzigingen dei-
resolutie, zeide de heer Van den Bergh, dat
men niet in details moet afdalen, maar de lei
dende gedachte moet accepteeren van aan
vaarding der democratie en verwerping van
dictatuur en corporatisme, alsmede van aan
vaarding van nieuwe organen.
Het congres heeft de resolutie, welke een sa
menvatting is van het door mr. dr. Van den
Bergh gesprokene, aangenomen en amende
menten, wijzigingen beoogende, verworpen,
Verkiezingen partijbestuur.
De secretaris, de heer Woudenberg, deelde
mee, dat als partij-bestuurders herkozen wa
ren de heeren Albarda, Drees, Van der Kieft,
Stokvis, In 't Veld en Vliegen en mevrouw De
Vries—Bruins en dat nieuw gekozen is de heer
Van der Goes van Naters.
Mr. van Eek, te Leiden had zich, wegens be
reiken van den 65-jarigen leeftijd, niet her
kiesbaar gesteld.
Voorstellen partijbestuur.
De voorzitter heeft een voorstel van het par
tijbestuur verdedigd om het instituut van de
gewestelijke propagandisten op te heffen, om
dat thans centralisatie van het propaganda-
apparaat wenschelijk is. Voorts verdedigde
spr. een bestuursvoorstel om de partijcongres
sen te doen plaats hebben om de twee jaar,
ter bezuiniging. De partijraad zal dan organi
satorisch en administratief aan belangrijkheid
winnen.
Het congres nam bij handopsteken he'
voorstel tot opheffing van het instituut dei-
gewestelijke propagandisten aan.
Evenzoo een voorstel van het partijbestuur
tot verbetering van de royementsprocedure.
Het voorstel, om de congressen om de twee
jaren te houden werd verworpen.
Wie beslist over deelneming
aan regeering?
Ir. Albarda heeft een voorstel van het partij
bestuur verdedigd om de beslissing over de
vraag, of de partij zal deelnemen aan een re
D I N S D A G 14 APRIL 1936
BEVERWIJK.
Binnenkort de fenomenale WAR
NER BROS-film:
met: Joe E. Brown, James Cagnev,
Dick Powell, Hugh Herbert. Frank
Mc.Hugli, Grant Mitchell, Ol.vvia
de Havilland, Jane Muir, Jan Hun
ter, Verree Feasdale, Mickey
Rooney, Nina Thcilade.
(Adv. Ingez. Med.)
geering, van een buitengewoon partijcongres
te verleggen naar den partijraad.
Spr. herinnerde aan de laatste kabinetscri
sis, welke snel moest worden opgelost in ver
band met Inflatie-gevaar. Beslist een buiten
gewoon partijcongres, dat moet de beslissing
echter twee tot drie weken op zich laten wach
ten. Een besluit tot deelneming aan een ka
binetsvorming zal door den partijraad slechts
genomen kunnen worden met ten minste
twee derden van de uitgebrachte stemmen.
Maar dan legt men wel een zware verant
woordelijkheid op het derde deel. dat deelne
ming aan kabinetsvorming tegenhoudt in een
tijd, dat deelneming van de S. D A. P. aan een
regeering niet meer als iets abnormaals, ja,
dat niet-deelneming veeleer als iets abnor
maals moet worden beschouwd. Spr. bestreed
nog andere amendementen, b.v. tot uitbrei
ding van den partijraad in het onderhavige
geval, verklarende, dat een uitbreiding niet al
tijd met een verbetering gelijkstaat.
Verschillende amendementen op het voorstel
van het partijbestuur werden door de voor
stellers verdedigd.
Bij de beantwoording der sprekers zeide ïr.
Albarda, dat het partijbestuur een regeling
afwijst, volgens welke het zelf over deelne
ming aan een regeering zou moeten beslissen.
Want het partijbestuur moet eerst voeling
hebben met partijgenooten uit het land. Niet
Oo lijn heeft den gulden, maar de gulden heeft
het kabinet-Colijn gered.
Wij moeten, besloot ir. Albarda, nu toonen,
dat de democratie niet bang is, maar snel
weet te beslissen.
Het partij bestuursvoorstel werd aangenomen.
De partij-secretaris, de heer Woudenberg,
verdedigde een partijbestuursvoorstel om aan
den partijraad de grootste zeggenschap te ge
ven over de samenstelling van de candidaten-
lijst voor de Tweede Kamer. Tot dusver had
den de gewesten de voornaamste zeggenschap
over de keuze van Kamerleden. De zank is van
belang, nu voor de leeftijdsgrens voor partij-
functies het volgende jaar een vrij groot aan
tal nieuwe Kamerleden voor de party zijn in
trede zal moeten doen. Door omstandigheden
zijn jongere krachten te lang buiten de Kamer
gebleven. De gemiddelde leeftijd der s d. Ka
merleden is de hoogste van alle fracties en
ligt boven ae zestig jaar.
Spr. ging de technische uitwerking van het
partijbestuursvoorstel uitvoerig na en wees
amendementen, er op ingediend, als onjuist of
onnoodig af. Hij beval het partijbestuursvoor
stel aan als een middel om te verzekeren, dat
deskundigen op verschillend gebied zetels zul
len bezetten. Na een uitvoerig debat, werd het
voorstel met groote meerderheid van stemmen
aangenomen.
Landsverdediging en ontwapening
Ir. Albarda verdedigde vervolgens een voor
stel van het partijbestuur aan het congres om,
constateerende, dat in de partij twijfel geble
ken is omtrent de vraag, of het programpunt
der nationale ontwapening in den zin, waarin
dit in 1921 is bedoeld, ongewijzigd kan worden
gehandhaafd, aan het partijbestuur, zonder op
een beslissing vooruit te loopen, te verzoeken,
een commissie te benoemen, om dit punt en
de ermede samenhangende vraagstukken te
onderzoeken, en zoo tijdig rapport uit te
brengen, dat daarmee bij het ontwerpen en
vaststellen van het verkiezingsprogram voor
1937 rekening kan worden gehouden
Het congres nam het partij bestuursvoorstel
aan en besloot de desbetreffende afdeelings-
voorstellen nu niet in behandeling te nemen.
In de middagzitting heeft ir. Albarda een
inleiding over den internationalen en natio-
nalen politieken toestand gehouden.
BELANGRIJKE OPDRACHT VOOR DE
PLAATSELIJKE INDUSTRIE.
De nieuwe Rijks Auto Centrale, waarbij de
wagens en motorrijwielen van alle Rijksamb
tenaren worden ondergebracht, heeft na gron
dige studie aan de N.V. Beverolfabrieken al
hier, de levering opgedragen van alle benoo-
digde auto-motor-oliën tot 1 April 1937.
Dit is de grootste order op dit gebied, die
In Nederland gegeven wordt.
dienen uiterlijk Woensdagsavonds betaald te
zijn, daar de bezorgers op Donderdag
afrekenen.
DE ADMINISTRATIE.
Drie kasteelen vol herinneringen
aan Gaspard en Louise.
(Van onzen Parijschen correspondent.)
Verleden jaar reeds, toen we dank zij de
iJJemeure Historique" het schitterende kasteel
van Tanlay bezochten en een beschrijving
=aven van de onschatbare kunstwaarden, van
netgeen thans toebehoort aan de familie de la
wiauvinière, herinnerden we er aan hoe dit
Kasteel eens bewoond werd door de Coligny,
maarschalk van Frankrijk. Talrijke souvenirs
omi Bv).*ïier noS bewaard aan het. beroemde
geslacht, waaruit de edele Louise, dochter van
een admiraal voortsproot, Louise, die als ge
malin van Willem den Zwijger zoo'n nobele
zou vervullen in onze Vaderlandsche Ge-
ïnis. En we vestigt ren er toen de aan-
op, dat slechts op enkele kilometers af
pacht
ssiiri twee andere monumenten bewaard
der? ge ,,even> waaraan voor ons, Nederlan-
zulke ontroerende herinneringen zijn
verbonden, de kasteelen van Chatillon-Coligny
en Chateaurenard.
Helaas ontbrak ons toen de gelegenheid om
ook daar een bezoek te brengen, maar nu, op
een heerlijken lentedag, zijn we teruggekeerd
in het departement Loiret, op slechts twee
uren sporen van Parijs en we zijn terugge
keerd met zóóveel onvergetelijke indrukken,
deels zóó blij, maar deels ook zóó triest ge
stemd, dat we pijnlijker dan ooit de onmacht
voelen uiting te geven aan hetgeen er omgaat
bij hem, die daar tusschen de oude muren den
geest voelt rondwaren van die twee helden uit
de beschavingsgeschiedenis: Gaspard en
Louise. Veel is er niet overgebleven van het
eens zoo trotsche kasteel van Chatillon-Colig
ny. Het feodale siot. dat in 1150 gebouwd werd
door -Euemie Premier de Champagne, Com ie
de Sancerre, in 1130 weerstand bood aan Phi
lippe Auguste, en in 1359 door de Engelscben
en in 1569 door de Koninklijke legers werd
bestookt, werd in een dommen revolutie-roes
m 1799 gesloopt. Vier jaren lang, met spoed en
met alle krachten om de woning van een
„tiran" zoo spoedig mogelijk te doen verdwij
nen, om elke herinnering aan een ,.ci-devant
noble" weg te vagen hebben de sloopers ge
zwoegd. Maar het was alsof de Geschiedenis
zelve zich er tegen verzette, want ondanks hun
spaden en houweelen hebben ze eindelijk het
werk moeten opgeven en als eeuwige wachter
staat daar de donjon, bleven er de muren en
terrassen.
Het is de tegenwoordige eigenaar, de heer
Filleul, die met de voorkomendheid van den
Fransehen gentleman zich de moeite had ge
troost om me aan het station van Montargis
te komen afhalen. En na de eerste kennis
making. als we in zijn snelle auto voortschie-
ten door een heerlijk beboscht land, langs een
magnifiek Romeinsch amphitheater, en de
historische plek waar Atilla veldslag leverde,
werd het me duidelijk hoe deze kasteelbewo
ner door zijn huwelijk met een de Broutelles,
verwant aan de de Montmorency's, in 't bezit
is gekomen van het historische domein der de
Coligny's en hoe de zorgen daarover aan de
beste handen zijn toevertrouwd. Want hij
waakt niet alleen uit traditie over dit patri
monium, maar ook omdat hij een zeer ontwik
keld man is, voor wien de Geschiedenis méér
beteekent dan een dorre opsomming van fei
ten en data. En toen hij iets van spijt meende
te ontwaren bij zijn gast, waar hii moest ver
klaren, dat er nog maar bitter weinig uver
bleef, daar was zijn voldoening des te grooter
nu hij een waar enthousiasme merkte bij 't
aanschouwen van een magnifiek oud poortje
en een daaraan grenzend kerkje, dat gesticht
werd door Gaspard de Coligny. Verbrokkeld
maar fier staan daar nog de oude bolwerken van
't midden der 16e eeuw en als we Saint-Pierre
binnentreden worden we getroffen door de
hooge en fraaie gewelven en interessante boi-
series, afkomstig uit het oude slot. Op de pa-
neelen zijn landschappen geschilderd en daar
tusschen de fiere adelaars van de Montmoren
cy's en de gekruiste veldmaarschalks-staven.
Om het altaar fijn besneden houtwerk in
zachte stemmige kleuren. De geschiedenis van
de stichting van deze Roomsch-Katholieke
Kerk is wel typisch: het was de voorvechter
van het Protestantisme, admiraal Gaspard die
Saint-Pierre stichtte. Immers, tot dusverre be
zochten de katholieke bewoners van het stadje,
dat toen 2000 zielen telde, de kapel in het
kasteel. Gaspard vond dit niet aangenaam en
dus besloot hij op zijn kosten een Roomsch-
Katholiek kerkje buiten het kasteel te bouwen
en toen hij, als oppermachtig slotheer, den
16den Augustus 1551 zelf het gebouw inwijdde,
hield hij een toespraak, waarvan we den tekst
terugvonden, in het archief van onzen gast
heer en waarin Gaspard zeide: „den bewoners
een vermoeiender) klim tócht naar de slotkape"
te willen sparen, wanneer ze hun godsdienst
plichten wenschten te vervullen." Saint-
Pierre heeft ia alle woelige eeuwen, welke
daarop volgden en waarin we in verbeelding
nog de vreeselijkste tafereelen zien. hoe over
weldigers en verdedigers beurtelings hun
troepen plaatsten op de hooge. dreigende to
rens, stand gehouden. Het is nu een stil kerk
je. waarin men nog enkele geschilderde por
tretten van vrome zusters vindt, maar wier
naam en bestaan verloren zijn in het grijs ver
eden. HENRY A. TH. LESTURGEON.
HEEMSKERK.
ONGEVAL BIJ HET STOEIEN.
Tijdens het stoeien van eenige trekkers bij
de jeugdherberg kwam een der jongens zoo
ongelukkig te vallen dat de hulp van Dr.
IJpma moest worden ingeroepen.
De geneesheer constateerde een kneuzing
van de wervelkolom en de jongen zal nu zes
weken de gast moeten blijven op Assemburg.
PAASCHVUUR OP ASSEMBURG.
Tijdens de beide Paaschdagen was het be
zoek aan de Jeugdherberg zeer druk. Onge
veer 200 trekkers waren tegenwoordig
Op eersten Paaschdag werd 's avonds op
het voorplein een groot Paaschvuur ontstoken
waar omheen door de gasten aardige liedies
werden gezongen.
Door een meisje en een jongen werden
enige oude gedichten voorgedragen.
Tenslotte vertelde de herbergvader Geert
Dils nog een oude legende over Assem-
burg.
