Industrie-financiering aangesneden.
WOENSDAG 6 MEI 1936
TWEEDE KAMER
Steentjes mikken op een Olifant", volgens
mr. Westerman.
De rentabiliteitseisch besproken.
DEN HAAG Dinsdag.
Na een lange Paaschvacantie kwamen de
dames en heeren leden weer eens in het open
baar bijeen. Eerst o.m. trekking' van de afdee-
lingen, die tot haar voorzitters benoemden
Mr. Aalberse (R.K.). Ir. Albarda (s.d.), Jhr,
Mr. de Geer (c.h.), Mr. Joekes (v.d.) en den
heer Schouten (a.r.). Verder besloot men mor
gen Woensdag de nominatie voor het
voorzitterschap op te maken. Z. h. st. gingen
hierna onder den hamer door de wetsontwer
pen tot wijziging en aanvulling der Nijver
heidsonderwijswet. dan de Wet i.z. openbare
vervoermiddelen en tot herziening van de
voorschriften nopens
de toelating om koste
loos te procedeeren.
Hetzelfde gebeurde ook
met een aantal con
clusies op verzoek
schriften. Alleen het
rekest van iemand, die
als mobiiisatieslacht-
offer een recht op
Rïjksuitkeering meen
de te hebben, deed den
heer ter Laan (s.d.)
een kort pleidooi voe
ren voor den verzoe
ker, die echter nul op
het rekest kreeg. De Kamer vereenigde zich
n.l. met de tot afwijzing strekkende conclusie,
nadat Minister C o 1 ij n o.m. had meegedeeld,
dat in Januari j.l. ten derde male medisch
onderzoek had uitgemaakt, dat de man
kwestie niet invalide is. Bij het wetsontwerp
i.z. een vaartuigendienst in Suriname, die een
gemengd bedrijf zal zijn, waarin Suriname
voor 50 pet. van het kapitaal deelneemt, be
toogt de heer IJzerman (s.d.), dat het be
ter ware er een volkomen staatsbedrijf van te
maken.
De heer v. Boetzelaer v. Dubbel
dam (c.h.) vond, dat men het via de Suri-
naamsche begrooting had moeten doen. waar
op Minister C o 1 ij n er op wees, dat zulks een
jaar zou hebben gescheeld. Ook dit voorstel
ging er z. h. s. door.
En toen kwam via een klein verzoekschrift
debat het ontwerp i.z. de oprichting van een
N.V. Maatschappij voor Industrie-financie
ring aan de orde. Mr. Westerman (natio
naal) verweet de Regeering dat zij verzuimt
de crisis van structueelen aard te bestrijden
met structueele middelen. Dit ontwerp wijst
er op dat men weer eens bezig is met een kie
zelsteen op 'n olifant te mikken. De Minister
ziet de problemen van idustrialisatie te be
perkt. Voor verleening van crediet op langen
termijn wil de bewindsman een financierings
mij oprichten om daarmee de kleine onderne
mingen te helpen, doch hij stelt daarbij ten
onrechte den eisch van de rentabiliteit. Twee
herinneringen doen zich hier voor. Welke in
dustrieën hebben we noodig en hoe kunnen
we ze beschermen? De Regeering moet hierbij
coördineerend en leidend optreden. De Minis
ter .trekt zijn voet terug uit het tuintje der
oi-denaars, waarin hij nauwelijks was binnen
getreden of hij verwijdert zich weer om knie
vallen te doen voor het niet bestaande
standbeeld van Pierson: getuige de rentabili
teitseisch. Minister Gelissen moge het pro
bleem' der industrialisatie in breeder kader
bezien, dan hij blijkens dit ontwerp doet.
Hoezeer ook onvol
daan, verklaarde de
heer v. d. Tempel (s.d.)
dat zijn geestverwan
ten en hij toch eeni-
germate verheugd zijn
over het nu ter tafel
liggende voorstel. Reeds
een aantal jaren had
men o.m. van s.d. kant
de oprichting van een
Industrie-bank bepleit.
Ja er was reeds een ge
heel uitgewerkt plan
ontworpen, dat echter
nooit veel aandacht
van de Regeering mocht genieten. En met het
optreden van het eerste Kabinet-Colijn raakte
dit denkbeeld nog veel meer op den achter
grond, totdat echter in het land de sympathie
hiervoor, speciaal ook in de R.K. Staatspartij,
toenam. Daarop trachtte Dr. Colijn de voor
standers zoet te houden met te verklaren, dat
er misschien wel iets zat in de oprichting van
kleine regionale industrie-banken: van een
centrale instelling wilde hij nog niets weten.
Maar na de crisis van het vorige jaar kwam
het nieuwe kabinet-Colijn met dit wetsont
werp voor den dag, waarbij nu een centrale
nationale regeling op den voorgrond is ge
steld.
Intusschen, al heeft de Regeering haar vroe
gere houding tegenover het industrialisatie-
J» x. d Tempel (S.D.A.P.)
Complot van tabaksdieven
gesnapt.
vraagstuk herzien, in heel het optreden ten
dezen valt toch een groote aarzeling waar te
nemen. Het kabinet beschouwt wat het thans
voorstelt slechts als een onvermijdelijken tij
delijken noodmaatregel. De tijd, dat principieel
de behartiging der economische belangen van
een volk aan particulieren wordt overgelaten,
is volgens spr. voorbij en het Regeeringsvoor-
stel blijkt van deze gedachte nog geenszins uit
te gaan.
Spr. vreest, dat de Directie der N.V. wat te
bureaucratisch zal worden gevoerd en dat men
te streng aan de eischen voor credietverleee-
ning, met name t.a.v. de rentabiliteit zal vast
houden. Mocht dit gebeuren, dan komt er van
de industrialisatie tenslotte niets terecht. Dus
men zij hiervoor op zijn hoede. Nadat Mr. Ver
voorn (plattel.) zich tegen het ontwerp ver
klaard had, waarin hij 'n stap in de verkeerde
richting zag, n.l. belemmering van den uitvoer
van industrieeie en landbouwprodukten, gaf
de heer Schilthuis (v.d.) te kennen, dat hij in
het wetsontwerp een tegemoetkoming zag aan
de gewijzigde economische verhoudingen. We
moeten echter oppassen, dat de industriali
satie niet zoover zal gaan, dat hierdoor ern
stige belemmering der invoermogelijkheden
zal ontstaan.
E. v. R.
Rotterdam's raad bezuinigt.
Voorstellen van B. en W. aangenomen.
De gemeenteraad van Rotterdam heeft
Dinsdagavond na een algemeen begrootings-
debat van zeven dagen gestemd over de be
zuinigingsvoorstellen van B. en W. Deze voor
stellen waren ingediend, nadat door de regee
ring in uitzicht was gesteld, dat de verdere ver
strekking van kasgeld gestaakt zou worden, in
dien niet ernstig blijk werd gegeven, van het
invoeren van reëele bezuinigingen.
Met 25 tegen 18 stemmen besloot de raad tot
het geven van ontslag aan ambtenaren op 55-
jarigen leeftijd met 35 dienstjaren en op 60-
jarigen leeftijd met 30 dienstjaren, onder toe
kenning van wachtgeld, nadat een amende
ment der rechterzijde om vrij te stellen
ambtenaren met kinderen beneden 18 jaar,
was verworpen met 24 tegen 19 stemmen. De
geraamde bezuiniging van dezen maatregel
sedraagt f 500,000 per jaar. Het ontslag omvat
ongeveer 250 ambtenaren.
Voorts werd met 39 tegen vijf stemmen be
sloten tot salarisverlaging van het personeel
bij het voorbereidend lager onderwijs en met
26 tegen 18 stemmen tot korting van het sub
sidie op het bijzonder voorbereidend onderwijs.
Met 34 tegen tien stemmen vereenigde de raad
zich tot een reorganisatie van het trambedrijf.
Tenslotte besloot de raad met 36 tegen acht
stemmen tot samenvoeging van de drie tech
nische diensten, t.w. gemeentewerken, stads
ontwikkeling én volkshuisvesting, en bouw-
politie.
De totale bezuiniging hiervan bedraagt
f700.000, terwijl 250 man overbodig zullen
worden.
BASALTZUILEN LANGS PROVINCIALE
WEGEN VERPLAATST.
De K.N.A.C. heeft eenigen tijd geleden gewe
zen op de gevaren van de zware schamppalen
van basalt langs enkele provinciale wegen in
Noord-Holland.
Zij ontving thans bericht van den hoofd
ingenieur-directeur van den Provincialen Wa
terstaat van Noord-Holland, dat bij wijze van
proef de palen bij de uitritten langs den weg
LimmenHembrug eenigszins achteruit zijn
gezet. Indien de proef in de practijk blijkt te
voldoen zal deze maatregel ook bij andere pro
vinciale wegen worden toegepast.
SCHIETOEFENINGEN VEROORZAKEN
BRAND.
OLDEBROEK 5 Mei. Dinsdagmiddag is te
Oldebroek tijdens schietoefeningen brand om
staan in de heide ter hoogte van controlepost
5. Het- vuur greep, aangewakkerd door den
wind, snel om zich heen en het duurde dan
ook niet lang, of een groote oppervlakte heide
stond in brand. Aanvankelijk trachtten de in
het veld aanwezige manschappen het vuur te
blusschen, doch toen dit niet lukte, is het
geheele garnizoen der legerplaats uitgerukt
om aan de bestrijding der zich langs bosch en
heide voortvretende vlammen deel te nemen.
Men slaagde er in het vuur te isoleeren en
overslaan naar andere gedeelten te voorko
men, zoodat na enkele uren van ingespannen
arbeid het gevaar bezworen was.
Vijf personen in arrest.
Door de politie te Rotterdam zijn aangehou
den de 45-jafige winkelier J., de 50-jarige
werklooze expeditieknecht M. van A., de 53-
jarige vrouw van N., de 41-jarige portier S. A.,
allen te Rotterdam, en de slager A. K. uit Hil
versum.
Deze personen zijn betrokken bij een geval
van diefstal van tabak ten nadeele van de N.V.
v/h L. D. te Rotterdam.
De portier, die in dienst was dezer N.V. bleek
de eigenlijke dief.
Van A. zorgde voor den verkoop, waarbij
mej. N. behulpzaam was door de gestolen
tabak te bewaren- (in haar woning werd bij
huiszoeking voor een waarde van f 200 aan
tabak gevonden).
De winkelier J. was de oorspronkelijke af
nemer, maar toen men te veel tabak in voor
raad kreeg, moest men andere afnemers zoe
ken. Die trachtte men te vinden in het Gooi
en in Utrecht, waarbij de slager K. verschil
lende adressen opgaf.
ASVERKEERSSTREPEN OP DEN WEG
KATWIJK—NOORDWIJK—AERDENHOUT.
Door de K.N.A.C. is aan de beheerders van
den weg Katwijk—Noordwij k—Aerdenhout
(Heemstede) verzocht in het belang van de
veiligheid van het verkeer te bevorderen, dat
in een aantal daarvoor in aanmerking komen
de gedeeltelijk onoverzichtelijke bochten as-
verkeersstreepen worden aangebracht, waar
door aan het verkeer een beteregeleiding
wordt gegeE<m-
Een Burgemeestersportret door
Frans Hals. Gemeentelijk Museum.
„De sterk individueel getinte en zelfbewuste
samenleving van het jonge Holland had een
ontzaglijke uitbreiding van de portretkunst
tengevolge. Geenerlei volken geen enkele
andere tijd zag zóóveel afbeeldingen ontstaan
ter verheerlijking van eigen persoon" aldus
Prof Martin in zijn Hollandsche Schilder
kunst der zeventiende eeuw. (1935).
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er daar
vóór geen portretkunst bestond, doch ze was
anders geaard: wij hebben hier in Haarlem
Scorei's Jeruzalemvaarders en op altaarstuk
ken de portretten der wereldsche mannen en
vrouwen die van die stukken de schenkers
waren. Maar de bloei van de burgerij bracht
het „schilder, ik wou mezelf graag zien" in
zwang; de burgers en burgeressen behingen
de fijnste kamers hunner huizen met con ter-
feitsels van zich zelf en van hun kinderen; op
klein formaat als de beurs of de ruimte dat
vereischte en grooter zoo beide dat toelieten.
In den beginne hield men er nog van zich
anders voor te doen dan men was: men ver
kleedde zich als herders en herderinnetjes en
liet zich in een arcadisch landschap door den
schilder afbeelden. Bij de grooten der aarde
nam die liefhebberij nog hooger vlucht: aar
dig is het door Martin aangehaalde voorbeeld
van Gerard Honthorst, die den koning' va#
Boheme met zijn gemalin afbeeldde, zitte^ifl
op de wolken met den hertog van Bucking
ham als god Mercurius naast zich. Hen vol
gend kwamen onze brave burgers er toe zien
in de gedroomde gewaden der mindere goden
van den Olympus te laten schilderen en zoo
vond Bredius in een ouden inventaris een
„Pieternella op zijn antiex" vermeld. Doch bij
de nuchtere, zich van hun macht bewuste Hol
landers onzer gouden eeuw maakte die ver-
kleedzucht 'spoedig plaats voor het verlangen
de realiteit, die toch immers al mooi genoeg
,was, ook in hun portretten te herkennen en
De Levant-Fair te Tel Aviv.
Nederlandsch paviljoen maakt een goeden
indruk.
De vlaggen van eenige tientallen landen,
waaronder voor de eerste maal ook die van
Nederland, wapperden- in de heldere Palestijn-
sehe atmosfeer toen Donderdagmiddag j.l. de
internationale Levant-Fair bij monde van den
hooge-commissaris plechtig werd geopend.
Er was een overweldigende belangstelling wel
ke de beste beloften inhield voor deze jaar-
beursmaand te Tel Aviv en als men weet dat
de vorige Levant-Fair van kleinere afmetin
gen dan deze, 600.000 bezoekers heeft getrok
ken, kan men zich eenigern\ate een voorstelling
maken van de proporties van het geheel.
Do Nederlandsche afdeeling trekt de aan
dacht van een ieder door den geweldig hoogen
mast, waaraan de Nederlandsche driekleur
wappert. Daarbinnén, binnen de besloten
wanden van het Nederlandsch territorium op
Pelestijnschen bodem, heerscht de strenge
zakelijkheid en de rustige ernst waarmede een
48-tal Nederlandsche firma's voor de eerste
maal hier zoo en masse optreden, om de voor
treffelijkheid van haar producten aan den
bezoeker duidelijk te maken. De verkeersgroep
bestaande uit de Kon. Ncd. Stoomboot Mij. en
de Ver. Ned. Stoomvaart Maatschappijen, de
K. L. M„ de Handelsinrichtingen van de ge
meente Amsterdam en het havenbedrijf van
de gemeente Rotterdam heeft zich een ruimere
taak gesteld dan de onmiddellijke verkrijging
van orders of het boeken van passagiers en
vrachten. Zij streven naar het grootere doel,
van het nauwer aanhalen der banden tusschen
Palestina en Nederland, wat toch in de eerste
plaats kan geschieden via een intensiveering
van het verkeer tusschen beide landen.
Dit zal dan weer zijn gunstigen invloed doen
gelden, op de directe handelsbetrekkingen,
waarvan de andereinteressenten de zaken
lieden, kunnen profiteeren.
Een andere belangrijke stand, is die betref
fende de melk- en melkproducten. De cijfers
toonen aan hoe zeer de belangstelling voor
Palestina als afzetgebied is gerechtvaardigd.
DE 4'/2 pCt. DOLLAR-OBLIGATIES VAN
DE KONINKLIJKE
DEN HAAG, 5 Mei. Op de rol van de
Haagsclie rechtbank kwam heden weder voor
de door den heer Siebrasse tegen de Koninklij
ke aanhangig gemaakte procedure, waarin
hij ten aanzien van de Nederlandsche tranche
van de door de Koninklijke uitgegeven 4V2
procents dollar-obligaties uitbetaling op goud
basis vordert van de verschenen coupons.
De rechtbank heeft thans in deze zaak de
pleidooien op 24 November a.s. bepaald.
ONDERWIJZERS VAN HET OPENBAAR
ONDERWIJS BELEEDIGD.
Tweede Kamerlid vraagt een
onderzoek.
Het Tweede Kamerlid Vervoorn heeft aan
den minister van Justitie de volgende vragen
gesteld:
Is het den minister bekend, dat de maat
regelen t-ot het tegengaan van excessen bij
het houden van politieke redevoeringen niet
overal worden toegepast?
Is het den minister bekend, dat groote groe
pen der bevolking, en met name de-onderwij
zers bij het openbaar onderwijs, zich gekwetst
gevoelen door de beleedigende wijze waarop
de voorstanders van het bijzonder onderwijs
zich over hen uitlaten?
Is de minister bereid een onderzoek in te
ïtellen naar hetgeen op een vergadering der
anti-revolutionnaire kiesvereeniging Neder
land en Oranje te Sliedrecht op of omstreeks
18 Maart j.l. door een op die vergadering op
tredend spreker is gezegd, nl. dat de open
bare scholen zouden zijn verworden tot broed
plaatsen van socialisme en communisme?
Wil de minister bevorderen, dat te dezer
zake proces-verbaal wordt opgemaakt en de
voorstanders en onderwijzers van 't openbaar
onderwijs op dezelfde wijze worden be
schermd tegen aantasting hunner eer, als zij,
die tot andere groepen der bevolking behoo-
ren?
r
ze lieten zich dus afbeelden met vrouw, kinde
ren en personeel staande in den tuin van hun
buitenplaats, op het bordes van hun zomer
verblijf of zittend in een prieel hunner parken.
En zeker moest bij het enkelvoudige portret
van een magistraat of geleerde de ernst niet
uit het oog verloren worden, even min als dat
bij het portret eener patricische dame, het
geval mocht zijn. De Haarlemmer Frans Hals
was hun man. Er zullen er wel onder hen ge
weest zijn, die aan Verspronck of Van Rave-
steyn de voorkeur gaven, die' voor den leek
allicht ingetogener, voornamer schenen, maar
er was er toch geen die, als Hals, met zoo
groote zwierigheid een karakter typeerde en
daarbij een zoo levendigen zin voor humor aan
den dag legde, welke qualiteiten toch ook door
zijn tijdgenooten wel wërden gewaardeerd.
HaLs heeft in zijn portretkunst „een dus
danige frischheid, hij geeft ieders persoon
lijkheid zoo sprekend, zoo verrassend in het
moment weer, als geen ander'kunstenaar vóór
of na hem. Het eigenaardige mengsel van
hooghartig gevoel van eigenwaarde en joviale
levensvreugde, dat uit zijn portretten spreekt,
was voorzeker zijn Haarlemschen medeburgers
eigen, maar als hij béide ook niet zelf bezeten
had, zou hij ze zijn modellen niet zoo pakkend,
bijna overweldigend, op het voorhoofd ge
schreven hebben" (Wilhelm Bode).
Het portret van Burgemeester Nicolaas van
der Meer dat hierbij wordt afgebeeld, beant
woordt geheel aan wat Bode over Hals' kunst
opmerkte. Expressief isdie 'kop' in hooge mate
en zoowel zelfbewuste kracht als toegankelijk-
Arrestant bij Eindhoven uit
trein gesprongen.
Doch meteen weer gepakt.
EINDHOVEN, 5 Mei. Vanmiddag is een ar
restant, die van Eindhoven naar Den Bosch
op transport was gesteld, even buiten het
station uit den trein gesprongen, welke om
15.15 uur naar Rotterdam was vertrokken. De
twee hem begeleidende marechaussees trok
ken onmiddellijk aan de noodrem, en toen de
trein tot stilstand kwam. zetten zij den man.
die over de spoorbaan vluchtte, achterna. Zij
haalden hem spoedig in, zoodat hij op den
Fellenoord weer kon worden ingerekend. Met
denzelfden trein is toen de reis voortgezet. De
vluchteling bleek een bloedende wonde aan
het gelaat bekomen te hebben, doordat hij
bij zijn sprong uit den trein was komen te
vallen.
SLACHTOFFER VAN MOORD AAN SLAG TE
MEPPEL OVERLEDEN.
In het Sophia-ziekenhuis te Zwolle is in den'
afgeloopen nacht overleden mevr. S., die Zon
dag door haar dienstbode ernstig met een
hamer werd gewond.
Gebleken is dat de dienstbode vermoede
lijk in een vlaag van verstandsverbijstering
heeft gehandeld.
ZOMERTIJD EN TELEFOONVERKEER.
BATAVIA, 5 Mei Aneta). Met ingang
van 15 Mei, den datum van ingang van den
zomertijd in Nederland, zal het radio-tele-
foonverkeer met Nederland en overig Europa
met 1 uur worden vervroegd en worden ge
steld op 3.40 n.m. tot 11 uur n.m. Java-
tijd.
SHELL-TANKER VAART PROEF.
De proeftochten van de nieuwe tankers,
welke de „Koninklijke Shell" in ons land laat
bouwen, zijn, om het eens in gewaagde beeld
spraak uit te drukken, niet van de lucht.
Was het de vorige week de „Eulota" waar
mede werd proef ge var en, Dinsdag' was het de
9100 ton metende tanker „Etrema" gebouwd
bij de Rotterdamsche Droogdok maatschappij
N.V. te Rotterdam, welke begunstigd door
prachtig voorjaarsweer, op.de Noordzee een
proefvaart hield, waarbij het schip aan alle
door de „Koninklijke Shell" gestelde eischen
bleek te voldoen en een snelheid haalde van
ruim 13 knoopen.
.SPORTIEF HOLLAND" ALS BESTE SPORT
FILM BEKROOND.
's-GRAVENHAGE, 5 Mei. In 1935 werd
door de Nederlandsche Vereeniging voor cul-
tureele films, in samenwerking met het Ne
derlandsch Olympisch Comité en den Neder-
landschen Bioscoopbond een nationale wed
kamp uitgeschreven voor de beste sportfilm,
welke in aanmerking zou kunnen komen voor
deelneming aan den Olympischen filmwed
kamp in 1936 te Berlijn te houden, in verband
met de Olympische Spelen.
Van de ingezonden films werd door de jury
de inzending der N.V. Cinetone te Amsterdam,
onder den titel „Sportief Holland" bekroond.
Binnenbrand in Pieter Kies-
straat.
Drooginstallatie voor sigaren functioneerde
slecht.
HAARLEM Woensdag.
In de Pieter Kiesstraat brak hedenmorgen
omstreeks 8 uur brand uit in het Bovenhuis
No. 14rood. De brandweer was dadelijk ter
plaatse en greep het vuur met zooveel succes
aan dat eenige oogenblikken later de brand als
gebluscht kon worden beschouwd.
Oorzaak is geweest het slecht functioneeren
van een drooginstallatie, die op de eerste ver
dieping was opgesteld. Deze schijnt al te goed
te hebben gedroogd, waardoor de vloer onder
het apparaat is gaan branden. Het vuur is toen
door den vloer heen gebrand, zoodat ook de zol
dering van No. 14 zwart, een leegstaand be
nedenhuis, vlam vatte. Op dit oogenblik greep
de brandweer in en tastte het vuur energiek
aan. Spoedig werden de rookwolken dunner
en werd het interieur van 14rood, een sigaren-
makerij, zichtbaar. Het opruimingswerk, waar
bij onder anderen een gedeelte van het pla
fond der benedenverdieping werd weggehakt,
nam nog geruimen tijd in beslag.
De belangstelling in de buurt was zeer
groot.
heid voor humor zijn er op af te lezen. Dat is
wel de magistraat die streng kan zijn, maar
ook wel een grapje kan waardeeren, de man
die intelligent is en tevens het goede leven de
zer aarde niet versmaadt. Als schilderstuk op
zich zelf beschouwd, is dit portret al evenzeer
van de bovenste plank. Hals was even de vijf
tig gepasseerd toen hij burgemeester Van dei-
Meer en diens huisvrouw Cornelia Vooght
schilderde, en dus in de volle kracht van zijn
kunnen. Behalve de forsch gemodelleerde kop,
waarin een glimlachende ernst domineert, zijn
de handen opmerkelijk. Dat zijn de handen
van een self-made man, zooals het Holland
van Hals' dagen een self-made staat was. Des
ondanks zou men, dit portret met een door
Velasquez geschilderde Grande van Spanje
vergelijkend, van gelijke allure kunnen spre
ken. Het heeft iets van de sobere statigheid
van den Madrileenschen hofschilder, doch het
heeft er nog den humor bij.
Nu droeg natuurlijk de kleeding van dien
tijd er veel toe bij zulk een verschijning im
posant te maken. Onze moderne schilders
krijgen, wat dat betreft nooit heel veel kans,
en als in onzen tijd een mannelijk kniestuk op
een expositie verschijnt moet het al buiten
gewone schilderqualiteiten hebben, wil het
aantrekkelijk zijn. En de Frans Halsen onzer
eigen generatie hebben als portrettisten wei
nig te doen gekregen. Breitners' groote portret
van mevrouw MannBouwmeester is verwant
aan Hals' peinture, doch staat vrijwel afge
zonderd in de Hollandsche portretkunst, waar
in andere wegen zijn ingeslagen en waarin
hoeveel schoons er ook overigens in mag uit
gesproken zijn juist de levensvreugde en
het gevoel voor humor op pijnlijke wijze uit
den weg worden gegaan. Zoo artisten als Hals
en Breitner geleerde schilders genoemd mogen
worden, is het niet onmogelijk dat velen onzer
tijdgenooten schilderende geleerden willen zijn,
aan wier pogingen de humor meestal vreemd
is. En in de meeste „psychologische" portret
ten van lateren tijd steekt minder psycholo
gie dan in het werk van Frans Hals, die mis
schien over psychologie nog nooit had nage
dacht, en toch de wereld onovertroffen kunst
werken heeft gegeven.
J. H. DE BOIS.
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1886.
6 Mei:
De heer A. Elink Sterk heeft bij den
Gemeenteraad een plan ingediend van
een viaduct voor rijtuigen en voetgan
gers over den spoorweg alhier, waardoor
een einde zou komen aan den steeds
drukkender en gevaarlijker wordende
last van den spoorweg-overgang. In korte
woorden komt het plan van den heer
Elink Sterk hierop neder, dat een via
duct zou worden gemaakt, aanvangende
in de Parklaan tegenover de Tuinstraat
en loopende-met een langzame stijging
langs die straat over de Korte Heeren
straat, de Kenaustraat en de Rozen
straat' tot den spoorweg, waarover een
horizontaal liggende brug zou worden
gelegd. Van daar zou de viaduct lang
zaam dalende worden voortgezet naar
het Staten Bolwerk. Teneinde aan het
voor voetgangers veel meer dan voor rij
tuigen in den on vermijdelij ken omweg
gelegen bezwaar tegemoet te komen, zijn
op drie punten trappen ontworpen, n.l.
in de Kenaustraat, in de Rozenstraat en
op het Staten-Bolwerk.
Vergadering met eieren en
kloppartijen.
Rumoerige bijeenkomst te
Amsterdam.
Zaal van „Bellevue" door de politie ontruimd.
Naar aanleiding van een dezer dagen op
groote schaal in de hoofdstad verspreid, niet
onderteekend strooibiljet, waarin het publiek
werd medegedeeld dat in een op Dinsdag
5 Mei te beleggen openbare vergadering ont
hullingen zouden worden gedaan over
Stavisky-affaires" in de N.S.B.. was Dins
dagavond de groote zaal van „Bellevue" vrij
wel geheel gevuld met een groote schare
nieuwsgierigen. Uiteraard was de opkomst uit
de kringen der beweging, tegen welke de ver
gadering was uitgeschreven, niet gering,
doch ook verscheidene andere politieke
groepeeringen waren rijkelijk vertegenwoor
digd en zelfs het vrouwelijk element ontbrak
allerminst.
Reeds voor het begin der vergadering
hereschte er in de zaal een gespannen atmos
feer en vielen er reeds symptonen waar te
nemen, zoo werd reeds kort na achten een
jongmensch verwijderd, dat te vroeg had
laten blijken, dat hij in het bezit was van een
gummiknuppel dat de politieke hartstoch
ten of hoe men het anders noemen wil
zich zouden doen gelden.
Overigens was er, wat het politioneele toe
zicht betreft, een zeer behoorlijke bezetting
in een buiten de zaal aanwezig, zoowel
agenten als rechercheurs hadden zich op tal
van punten van een met zorg- uitgekezen
plaats verzekerd.
Te ongeveer half negen namen eenige
heeren op het podium achter de bestuurs
tafel plaats en toen bleek, dat hetgeen
trouwens aan velen reeds bekend was
als leider der vergadering zou optreden de
heer J. A. Baars, vroeger in fascistische krin
gen een bekende figuur, thans echter een
der felste bestrijders van de nationaal-socia-
listische beweging.
Werd de heer Baars reeds in zijn inleidend
woord van de vergadering uit door interrup
ties herhaaldelijk onderbroken, bepaald
rumoerig werd het, toen hij naar wat hij
noemde als „groote verrassing" als de
spreker en onthuller van den avond aankon
digde, zichzelf.
Onder een fluitconcert en hoongelach deel
de hij mede, dat men, ofschoon als heftig
bestrijder der N.S.B. bekend staande, uit deze
kringen tot hem gekomen was met het ver
zoek, in de N.S.B. een „reinigingstaktiek" te
willen toepassen omdat de beweging dus
danig was vastgeloopen dat het noodig zou
zijn gebleken, haar van verkeerde elementen
te zuiveren.
Spr. noemde in dit verband nadat dit
van hem door verscheidene personen in de
zaal geëischt was en hij geantwoord had,
dat hij namen en „alles wat men maar wilde"
uit zijn mond vernemen zou den naam van
dengene die vermeld verzoek tot hem ge
richt had.
De heer Baars deed deze mededeeling vol-
genn door de opmerking, dat de vele inter
rupties en het lawaai in de zaal hem begon
te vervelen en dat hij de politie verzoeken
zou, de frontrijen te doen ontruimen. Nauwe
lijks had hij deze woorden gesproken of het
tumult brak in vollen omvang los. Op tal van
plaatsen sprongen mensehen overeind en het
volgend oogenblik vloog een groot aantal
projectielen die, toen zij uiteenspatten, uit
eieren bleken te bestaan over de hoofden
der zich schielijk bukkende verslaggevers, in
de richting van het podium, terwijl onmid
dellijk na dit „salvo" een groep mannen en
opgeschoten jongens het podium bestormde,
waar, voordat de heer Baars, wiens kleeren
doorweekt waren van de eierstruif en de
anderen, die aan de bestuurstafel gezeten
hadden, een goed heenkomen hadden kunnen
zoeken, rake klappen werden uitgedeeld, waar
bij o.m. als wapen gebruik werd gemaakt van
een in stukken getrapten stoel, die een der
verslaggevers tot zitplaats bij het tafeltje
voor het podium gediend had..
Zoowel tijdens als onmiddellijk na dezen
„stormloop" was ook de politie in actie. Elk
een die Zich trachtte te verzetten, maakte
op zeer gevoelige wijze kennis met den gun1"
mistok.
Door dit krachtig optreden werd erger voor
komen en was de orde in betrekkelijk kor
ten tijd hersteld. Verscheidene personen, die
rustig in de zaal waren blijven zitten en er
zoo'n beetje op rekenden, dat de vergadering
nog zou worden voortgezet, werden in deze
verwachting teleurgeste d, aangezien order
werd gegeven, dat de za*ü moest worden
ontruimd. Dit g««chi*dHe 'n vrij vlot tempo.
Bij het ver a'en van. de zaal werd aan
vele personen, zoomede aan de persvertegen
woordigers, een gedrukt biljet ter hand ge
steld, de mededeeling behelzend, dat de heer
Baars den officier van justitie te Amsterdam
langs schriftelijken weg heeft verzocht, een
onderzoek te willen gelasten naar fraudes,
die door functionarissen van de N.S.B. van
wie één met name wordt genoemd zouden
zijn gepleegd.
