HISTORISCHE HERINNERINGEN
DA's WERK
VOOR I
VAKMENSEN!
Waarborg-
c o s t u u m
Kiest v6cc um 'utimeuc
oh udviseiw
PINKSTEREN EN
HUWELIJKSFEEST
Zulk
Waarborg-
binnenwerk
in elk
Wat sterk en mooi ge
maakt wordt, is ook sterk en
mooi in 't dragen. Daarom geldt
voor elk Waarborg - costuum
U is er chiquer mee
I U doet er langer mee
II is er op den duur dus
ook goedkooper mee.
Waarborg-costuums
alléén bij Kreymborg
BARTEUORISSTRAAT 13-17 - HAARLEM
Opgericht 1853
Zon en natuur tegemoet!
Wat voor ruim 3 eeuwen
op Pinkster gebeurde.
Het was de eerste Pinkster, die Reque-
sens in de Nederlanden vierde', maar
hij zal wel nooit slechter beleefd
hebben. Requesens had een schoone
-loot te Antwerpen uitgerust en onder 't be-
jji van vice-admiraal Adolf van Haemstede
asteld. Hij was juist bezig, die van krijgsbe-
ijeften te voorzien, toen de muiterij der sol
den (te Antwerpen) uitbrak. De vloot was
eigenlijk bestemd om Zeeland te veroveren en
goest vertrekken, zoodra de groote vloot uit
Spanje kwam opdagen. Maar toen de muiterij
Ie Antwerpen zoo hoog liep, dat de soldaten er
geheel de baas speelden, had Requesens be
grepen, dat zij zich ook wel van zijn schepen
tonden meester maken en het voorzichtig ge-,
oordeeld zijn beste geschut aan boord te
bergen, want de muiters konden er kwaad
treedoen. En Haemstede had het op zijn beurt
voorzichtig geoordeeld zijn zilver en ander
kostbaar goed mee te nemen, omdat de
opstandelingen zijn huis evenzeer als dat van
Cbampigni zouden kunnen plunderen. Alles
óns maatregelen van voorzichtigheid.
Maar de Zeeuwen achten 't van hun zijde
tok een goede maatregel bijtijds .een vloot te
rernielen, die was uitgerust om te gelegener
l-ja hen te vernielen; en toen Boisot ver
nomen had, waar de vloot lag en dat de
Spanjaards van zins waren eens vrooüjk-
plnkster te houden, besloot hij op dien dag
Ln slag te slaan.
Ver beneden de stad, tusschen Callo en Lillo,
lagen de Spaansche schepen verspreid voor
anker. De admiraal had twee smakken als
sachtschepen vooruitgelegd en droomde van
teen vijand. Vroeg in den Pinkstermorgen
reeds haalden- de Zeeuwen, die wachtschepen
seg, zonder cê-t. Haemstede en zijn kapiteins
tr iets van bespeurden. Eerst toen Boisot hen
overviel, merkte .hij, wat er gaande was en
poogde naar Antwerpen te vluchten, maar te
laat. De helft, dér Spaansche vloot werd door
ie Zeeuwen genomen en daaronder de admi-
iaal zelf; van de andere helft werd een deel
verbrand en de rest zoo gehavend, dat Reque-
er geen schade meer mee kon aanrich
ten.
Intusschen joelde te Antwerpen de Pink
stervreugd. De muiters hadden zich voor 't
dat ze ontvangen hadden, in een bont
iermispak gestoken. Ze «dronken, zongen,
dansten en dobbelden. Maar schrikkelijk klonk
opeens uit de verte de donder van het ge-
schut. Requesens begreep terstond dat het om
sjn vloot te doen was en had geen oogenblik
ie verliezen. Zoo mooi uitgedost als ze waren,
te zijde of fluweel, in goud of zilverlaken,
roesten de soldaten te wapen snellen en uit
raken. De schans van Oordam werd met
musketiers volgepropt, en de rest buitendijks
geplant, half in de modder, half in het water
om door schieten de Zeeuwen den terugtocht
ret hun buit te beletten. En zeker: het was
niet gemakkelijk den schans voorbij te lsCvee-
maar de Zeeuwen deden het toch en
dig ook, want als Requesens het geschut
liet aanvoeren en op den dijk sleepen, kon
lij hen geheel vernielen. Kort beraad, goed
beraad: Boisot gaf last aan zijn schepen, ge-
ramenlijk uit al hun geschut Oordam te be
schieten, en dit had het gewenschte gevolg.
Bij zulk een begroeting stoven de soldaten van
de borstwering en de kanoniers van de stuk-
ien, zoodat het fort geen schot meer gaf en
deZeeunwen vaart maakten.
Triomfantelijk kwamen ze te Vlissingen
terug. Behalve de schepen hadden ze een buit
ran goud, zilver en nieuw geschut meer dan
!(0 metalen stukken en onder de krijgs
gevangenen den admiraal zelf. De Spanjaar
den waren zoo verbaasd over dit stoute stuk,
dat zij niet begrepen, hoe Boisot het had
tonnen uitvoeren, als Haemstede het niet met
aem eens geweest was. Van verraad echter
heeft deze zich kunnen vrijpleiten, van zorge
loosheid niet.
Sen gelijke slag als Boisot op de Schelde,
Kende de Spaansche legeraanvoerder Che-
raeaux in Noord-Holland te slaan. Maar het
Plukte.
C'nevreaux dacht, dat steden en dorpen hem'n
khte buit zouden zijn, als burgers en boeren
ral van hun Pinksterbier waren, en daarom
tide hij Wormer, Purmerend en Monniken-
tegelijkertijd bespringen; maar 't be-
wam. hem slecht.
Toen de eerste morgenschemering aanbrak,
jras er reeds een boer van Wormer, Egge Han-
genaamd, met zijn meid in het veld om
lE melken.
is dat, meester?" zei de meid, naar
Zuidwesten wijzende, waar zij in de scheme-
fog beweging van volk meende te zien. Egge
Kek ook eens uit en vermoedde, dat het de
^anjaards waren.
•Maak het spantouw los en laat de melk
foan", zei hij en liep naar het dorp roe
ide: „de Spanjaards komen!"
Inderdaad waren zij het. Veertienhonderd
fon sterk rukten ze in alle stilte aan om met
ce dageraad Wormer te overvallen, eer boer
«soldaat er aan dacht. Maar ze hielden er
Stal rekening mee, dat er al een boer en een
op de uitkijk stonden.
Krijgs- en landman kwamen in het geweer,
én de vrijbuiters vielen in de schuiten; de
eersten bestookten den vijand van voren, de
andere van achteren. De Spaansche comman
dant op zulk een ontvangst niet bedacht,
maakte halt en beraadslaagde met zijn hop
lieden, óf zij voortrukken zouden of terug-
keeren. Dit aarzelen was hun ongeluk. Want
terwijl ze nog stand hielden, kwam
Hopman Héttinga met drie vendels aanrukken
en viel kommandeur Kleinsorg met zijn galei
én een aantal schuiten hen in den rug en opzij
aan.
Men zong:
„Tiete Héttinga als een vroom hopman
Die voerde zijn knechten zoo dapper an
Allarm sloeghen die trommen-;
De vrijbuyters kwamen ook stoutelijk an:
Sy bleven daer al, die 't niet ontswommen".
Bij Purmerend en Monnikendam ging het
hun niet beter. Soeteboom zegt: „Van de drie
duizend man, die Requesens naar Waterland
gezonden had, kwamen er omtrent zeventig
te Amsterdam terug".
Huwelijksmarkt en Meisjesbeurs.
In het Pinksternummer van „Eigen Volk",
het maandblad voor Folklore en Dialect,
vinden we o.a. het volgende artikel over
„Huwelijksmarkten en Meisjesbeurs met
Pinksteren":
„De vreugde der menschen, die zich bij het
Pinksterfeest vermengt met de vreugde over
de weder ontwaakte natuur, doet ook die war
mere gevoelens ontwaken, waarin „hart tot
hart elkaar vindt". Zoo is dan het Pinkster
feest, dat met het oude Meifeest samensmolt,
van oudsher ook een feest der liefde geweest,
waarop man en vrouw zich voor het leven aan
elkander verbonden.
Deze oeroude beteekenïs van de lentefeesten
leeeft in talrijke Pinkstergebruiken voort en is
op verschillende plaatsen tot bijzondere uit
drukking gekomen. In Griekenland, op Cyprus
en hier en daar in Klein-Azië. worden nu nog
met Pinksteren dansen opgevoerd en feesten
gevierd, waarin de eeredienst van de oude
liefdegodin Aphrodite naar voren komt. In
Duitschland zijn de volgende gebruiken op
Pinkster overgedragen: de oudgermaansche
zede van het „Mailehen', waarbij een meisje
aan één jongen wordt toegewezen, en de keus
van een Meigraaf en een Meikoningin, die een
paar worden zullen. Een geliefd Pinksterspel
is het, dat iedere jongezel een „Meibruid"
kiest, of dat men de „Meibruidjes" in het groen
gaat zoeken. Noch duidelijker uit zich de rol,
die Pinksteren als bode der liefde en huwelijks
makelaar speelt, in de Bruidmarken en Bruid
beurzen, die op verschillende plaatsen gehou
den werden, ja, hier en daar nu nog gehouden
worden.
De Pinkstermarkten zijn oeroude instellingen
die zich reeds in de vroegere Middeleeuwen
laten aanwijzen. Na de noodgedwongen af
geslotenheid gedurende den winter, stroomde
op deze feestdagen het volk op groote markten
tezamen, waarop van alles te krijgen was en
waar het natuurlijk ook zeer vroolijk toeging.
Nu kregen verschillende van deze Pinkster-
markten spoedig den roep. dat daar een bij
zondere gelegenheid was om teedere banden
aan te knoopen. Zoo had reeds in de 15e eeuw
de Pinkstermarkt- van Trier zich doen gelden
als huwelijksmarkt, waarvan de vermaken en
bals niet enkel door de boerinnen bezocht wer
den om in het huwelijkbootje te komen, maar
ook de edelen hadden hier hun afspraken,
waardoor de jongelui elkaar nader leerden
kennen.
Daar het gebruik van het Mailehen, dat
naar Pinkster verlegd werd, volgens oud
rechtsgebruik met een veiling van de meisjes
aan den meestbiedende was verbonden, kwam
men op de Pinkstermarkten tot ware meisjes-
beurzen.
In de Pfalz zijn deze nog tot ver in de 19de
eeuw gebruik geweest en ze vinden hier en
daar nog plaats. Uit Hanenstein wordt ons b.v.
daarover bericht: „Op het vastgestelde uur
verscheen de notaris, met actentasch en bril
uitgerust, begeleid van schrijver en uitroeper,
en maakte eerst de bepalingen bekend, waar
onder elk jaar de „Gemeindehölzer" bedoeld
werden de meisjes geveild zouden worden.
Elk meisje komt afzonderlijk in aanbod: zij
worden zoodanig beschreven, dat iedereen
weet om wie het gaat. Dan heet het b.v.: „Nu
komt er een 20-jarige den, slank en schoon
gegroeid, het voor het afhalen noodige recu is
te verkrijgen bij (volgt de naam van het
meisje). Wie biedt er?"
Er worden dan prijzen, meestal niet hooger
dan een of twee Mark geboden, en de op
brengst wordt in bier en tabak omgezet. De
zoo gewilde meisjes gaan een tijdlang met den
jongen om, waaruit dan niet zelden een hu
welijk ontstaat.
Nog origineeler is de bruidveiling in Sicilië.
Hier zou reeds uit de grijze oudheid het ge
bruik zijn overgeleverd, dat de jonge trouw
lustige meisjes en mannen van het dorp zich
op een ewide verzamelen. Eerst komen de jongs
en mooie meisjes aan de beurt, waarvoor hooge
prijzen geboden worden. Hoe ouder en min
der aanlokkend de meisjes worden, des te ge
ringer wordt de ijver om te bieden en dan
wordthet geld, dat voor de begeerde schoonen
neergeteld wordt, gebruikt om aan de leelijken
een bruidgift te geven. De meisjes, die op deze
wijze tot een huwelijk komen, .worden Pink
sterbruiden genoemd. Door rijke en verliefde
jongelui worden voor de begeerde schoone niet
zelden vele duizenden Lires geboden.
Wijd vermaard in België is de huwelijks
markt in Ecaussines, die daar op ie deren twee
den Pinksterdag plaats vindt en waartoe de
„Jonggezellen van alle landen" worden uitge-
noodigd.
De grappenmakers uit het geheele land en
ook uit alle deelen van de heele wereld wor
den door deze uitnoodiging "aangelokt en ko
men zij in de feestelijk versierde stad, dan
worden zij door opschriften ontvangen, die
aan guirlanden hangen, zooals: „Aan u onze
harten!" „Zoet- zijn de rozenketens van het
huwelijk!" „Het is niet goed, dat de mensch
alleen zij!" enz.
De trouwlustige daniës "hebben een „ko
ningin" gekozen, die de verschenen mannen
uitnoodigt, de zeldzame gelegenheid waar te
nemen. Overigens hebben de jonggezellen van
het naburige Rouquières, die op het succes van
de meisjes van Ecaussines na-ijverig zijn, van
hun kant „de meisjes van de geheele wereld"
uitgenoodigd, onder de mannen van hun dorp
een keuze te doen en ook daar gaat het zeer
lustig toe.
Werkelijke huwelijksmarkten vinden nog in
de noordoostelijke bergdistricten in Siberië
met Pinkster plaats. In die streken, waarin tot
einde Mei alles onder sneeuw en ijs begraven
is, heeft de jeugd gedurende den langen winter
geen mogelijkheid, kennis te maken. Daarom
rijden met Pinksteren de familie met zonen
en dochters naar het grootste dorp, waar een
markt met bals en gelagen plaats heeft.. Het
hoofddoel is, dat de jongelui zich verloven;
in de herberg wordt een ware bruidparade ge
houden, waarbij de meisjes, op haar fraaist
gekleed, op een rij stoelen zitten en de vrijers
dan de parade afnemen en dat meisje uitzoe
ken, hetwelk hem het beste bevalt."
De tuinbezitter zegt tegen zijn vrouw: „Met
Pinkster zet ik een vogelverschikker neer."
„Zonde van je geld", zegt zijn vrouw, „van
Pinkster af is altijd minstens één van ons in
den tuin".
In aardbeienland ziet men niet op een vruchtje.
woning meubileren of
is niet iets wat U da-
laat doen, wèl zult U zich
óf kunnen verheugen óf kun-
ergeren over de aankleding van Uw
Naar een goed gemeubileerde wo-
een woning dus met eigen, prettige
zult U dagelijks met plezier teruq-
kerenl Die sfeer, waar U zich „Thuis" voelt,
ja, dat is werk voor vakmensen! Wij
hebben reeds een mensenleeftijd ervaring
in het meubileren en stofferen van wo
ningen. Wat U dus ook bij ons koopt,
van een eenvoudige fauteuil tot een vol
ledig ameublement, U ontvangt mét een
deskundig advies de volle zekerheid
dat U iets goeds kocht dat tot verfraaiing
van Uw woning bijdraagt
