De burgeroorlog in Spanje.
Thijs IJs als bestrijder der reuzen
De hervorming van de Bank van Frankrijk.
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 193*6
Cordova in handen der regeeringstroepen?
Polen protesteert te Madrid
tegen moord op Poolsch Consul.
Leidersraad aan het hoofd van
den Heimatschutz.
Engeland.
Naar de vorming van een
volksfront
Het Vredescongres te Brussel.
De blauwe wimpel voor de
Queen Mary?
Tegen intrekking van den
huurtoeslag.
Invloed van den Staat vergroot.
Door GEORGES BONNET, Kamerlid en
Oud-Minister van Financiën in Frankrijk.
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLING.
Het blad „El Socialista" heeft vernomen, dat
de militietroepen uit Valencia Guadalupe zijn
binnengerukt in de provincie Caceres, na een
fel gevecht met de opstandelingen. Een zeker
aantal rebellen blijft nog vuren uit het kloos
ter, dat echter omsingeld is.
Het blad „Politica", het linksrepublikeinsche
orgaan, meldt ten aanzien van dit laatste,
dat Cordova volkomen omsingeld is.Een cordon
regeeringstroepen is om de stad heengetrok
ken en heeft zich zes kilometer verder genes
teld.
Per radio werd later in den middag be
kend gemaakt dat Cordova bezet was door de
republikeinsche troepen.
Uit Hendaye meldt Reuter:
Donderdagavond is Arregui, gevolmachtigd
gezant en chef van dienst van het Spaansche
ministerie van buitenlandsche zaken te San
Sebastian aangekomen en vandaar is hij met
een 20-tal ambtenaren van het ministerie de
Fransche grens overgestoken. Na dien nacht
in het Spaansche consulaat te hebben door
gebracht is hij weer vertrokken, vermoedelijk
naar Barcelone, doch men weet dit niet.
De troepen van het volksfront slaagden er
in, eesteund door de artillerie de posities bij
Ventas, waaruit zij teruggetrokken waren, te
heroveren. Aan beide zijden zijn verliezen ge
leden.
Een veertigtal vluchtelingen uit Spanje,
meest vrouwen en kinderen, zijn naar mid
den-Frankrijk gevoerd, aangezien zij als po
litieke vluchtelingen niet aan de grens mogen
blijven. De Spaansche autoriteiten hebben
last gegeven aan de grens een uittocht tegeh
te houden.
De actie der opstandelingen.
De bijzondere correspondent van het Por-
tugeesche blad Diario da Manha meldt, dat
de operatie van gen. Mola in de Guardar-
rama Donderdag zijn geëindigd met de gevan-
genneeming van 800 leden der regeeringsmi-
litie. Dit geschiedde bij Navalperal. De zender
van Se villa meldt, dat manschappen van het
vreemdelingenlegioen onder bevel van overste
Yague de stad Trojillo hebben bereikt. Vrij
dagochtend hebben zij den opmarsch voortge
zet naar Toledo, waar zij de in het Alcazar in
gesloten troepen zullen trachten te ontzetten.
Garnizoen van Malaga in opstand
tegen de regeering.
Een radiobericht uit Coruna meldt, dat het
garnizoen van Malaga in opstand zou zijn ge
komen tegen de aanhangers der regeering en
dat in de straten hevige gevechten zouden
worden geleverd. Het radiostation heeft een
bericht van het station Gijon opgevangen,
waarin den moeilijken toestand wordt uiteen
gezet tengevolge van den aanhoudenden op
marsch der opstandelingen in Galicië. Madrid
heeft opdracht gegeven tot zwijgen, daar geen
bericht van dezen aard verspreid moet worden.
Gijon, dat informeerde of Cordova in handen
der regeeringstroepen was gevallen, ontving
geen antwoord van Madrid.
Generaal Queipo de Llano over
den toestand.
Generaal Queipo de Llano heeft Vrijdag
avond het woord gevoerd over radio Sevilla,
waaruit blijkt, dat de nationalisten de val van
Cordova tegenspreken.
Het radiostation Jaen deelt mede, aldus de
generaal, dat Cordova geen behoefte aan ver
sterkingen heeft. De beschikbare troepen zijn
voldoende voor den strijd en indien er het
aantal niet was, zoo is er dan nog het moreel,
dat dit aantal kan vervangen. Waar zijn dus
deze verschikkelijke door de regeering van
Madrid aangekondigde aanvallen? Zij laten
zich samenvatten in een aantal ernstige ne
derlagen aan alle fronten. De regeeringscolon-
ne Galle werd in de omgeving van Cordova
verslagen en moest twaalf gevangenen, een
kanon, munitie en divers materiaal achter
laten. In Aragon werden de Catalaansche co
lonnes de een na de ander verscpreid. Vandaag
veroverden wij 23 vrachtwagens, een mitrail
leur, zeven geweren en munitie. Te Navalperal
had volgens de» generaal een nieuw treffen
plaats, waarbij de regeeringstroepen met aan
zienlijke verliezen uiteen werden geslagen.
Ten Noordoosten van Badajoz werd de com
munist Carton, die het bevel voerde over een
colonne met 109 zijner kameraden gedood.
Ten slotte gaf generaal Queipo de Llano,
minister Prieto den raad „zijn vliegtuig' voor
het vertrek in orde te maken".
Poolsch consul in Spanje vermoord.
De Poolsche pers bericht, dat de
honoraire consul van Polen te
Valencia, Magiera, een Spanjaard van
Poolsche afkomst, tijdens de ongere
geldheden in Spanje om het leven is
gekomen.
De Poolsche regeering heeft haar
vertegenwoordiger te Madrid opdracht
gegeven een energiek protest in te die
nen bij de Spaansche regeering.
Fransche arbeiders solidair met het
Spaansche proletariaat.
Uit Parijs: De administratieve commissie
van de C. G. T. heeft een communiqué ge-
gepubliceerd waarin de geheele solidariteit
met het Spaansche proletariaat, dat strijdt
voor de verdediging van het republikeinsche
bewind, wordt verzekerd.
Verder wordt verklaard, dat arbeiders van
de C. G. T. het recht en de plicht hebben hen
te hulp te komen met „alle ten dienste staan
de middelen". De commissie eischt voor de
Spaansche regeering het recht op zich vrij te
kunnen voorzien van verdedigingsmiddelen
tegen de opstandige generaals in dienst van
het fascisme.
Tenslotte wordt een beroep gedaan op alle
Fransche arbeiders door een doeltreffende
solidariteit mee te werken aan de overwinning
van de democratie in Spanje.
Amerika en de wapenverkoop naar
Spanje.
Enkele wapenfabrikanten hadden het Ame-
rikaansche ministerie van buitenlandsche
zaken gevraagd naar de door dit ministerie
aangenomen houding ten opzichte van den
verkoop hunner producten naar Spanje. In
antwoord hierop werd verklaard, dat dergelij
ke verkoopen in strijd zijn met de politiek
van zuivere neutraliteit der regeering van de
Vereenigde Staten. De betrokken fabrikanten
vervaardigen vliegtuigen en vliegtuigmotoren.
Italië aanvaardt niet-inmenging.
De Italiaansche minister van
buitenlandsche zaken, Ciano, heeft
den Franschen ambassadeur te Rome,
De Chambrun, medegedeeld, dat Italië
de niet-inmenging in de Spaansche
aangelegenheden aanvaardt.
Nobelprijswinnaar slachtoffer der
revolutie?
Volgens een bericht uit Sevilla heeft gene
raal Queipo de Llano per radio bekend ge
maakt, dat in Madrid drie bekende tooneel-
schrijvers gedood zijn, nl. Jacinte Benavente
(Nobelprijshouder 1932) en de broers Serafim
Alvarez Quintero en Joaquin Alvarez Quin-
tero. Bovendien is de schilder Ignacio Culoaga,
bekend amateur-stierenvechter, gedood.
Het Christelijk sociale „Neuigkeitenwelt-
blatt" meldt, dat de instelling van een „lei-
dersraad" voor den Oostenrijksehen Heimat
schutz en de bemoeiing van de leden voor
dezen raad van oogenblik tot oogenblik ver
wacht kan worden. Deze opperste leidersraad
zal, te zamen met den bondsleider van den
Heimatschutz, prins Starhemberg, de belang
rijkste beslissingen moeten nemen in alle
organisatorische aangelegenheden. In den
raad zal o.m. Majoor Fey zitting hebben. De
leidersraad zal op 1 September zijn functie
aanvangen.
Naar verluidt zou Starhemberg
spoedig na de constitueering van
den leidersraad voor verscheidene
maanden met verlof gaan als bonds
leider van den Heimatschutz.
In liberale kringen is, volgens Havas, op het
oogenblik een vrij duidelijke strooming merk
baar ten gunste van de vorming van een
soort Britsch „Volksfront", van welk denk
beeld de communisten, de onafhankelijke ar
beiderspartij en een aantal onafhankelijke
vakorganisaties zich reeds voorstander ge
toond hebben.
Omtrent den vorm, waarin een dergelijk
samengaan zou moeten geschieden, alsook
omtrent den duur ervan, loopen de meenin
gen, zelfs in den boezem der verschillende par
tijen en organisaties, sterk uiteen.
De liberale „Manchester Guardian" wijst er
met een zekere ironie op, dat de Dinsdag te
houden bijeenkomst van den nationalen ar
beidersraad, alles is, waartoe de arbeiders tot
dusver hebben kunen besluiten.
Oproeping aan het Uitvoerend Comité.
Reuter meldt uit Parijs, 21 September:
Aan den vooravond van het wereldcongres
voor den vrede, dat van 3 tot 6 September te
Brussel zal worden gehouden, heeft het uit
voerend comité van het congres een oproeping
gepubliceerd onderteekend door de beide voor
zitters, Lord Robert Cecil en Pierre Cot. De
voornaamste punten zijn de volgende:
Erkenning van de onaantastbaarheid van
de verplichtingen overeenkomstig de verdra
gen.
Beperking van de bewapening bij interna
tionale overeenkomst en het belemmeren van
winsten uit den handel en vervaardiging van
wapenen.
Versterking van den Volkenbond door het
tegenhouden van oorlogen door collectieve or
ganisatie en wederkeerigen bijstand.
Het oprichten van een mechanisme tot
saneering van den internationalen toestand in
het kader van den Volkenbond.
Verder worden alle klassen der maatschap
pij uitgenoodigd zich te doen vertegenwoordi
gen op het congres.
INTERESSANTE VONDST ONDER HET SINT
PIETERSPLEIN TE ROME.
Gedurende werkzaamheden, welke thans in
de omgeving van de St. Pieterskerk te Rome
worden verricht, zijn dezer dagen verschillen
de grafsteenen, sarcophagen en menschelijke
resten aan het licht gekomen.
Inmiddels is gebleken, dat een en ander deel
uitmaakt van een nabij de antieke Via Cor
nelia gelegen begraafplaats.
In de vroegste tijden van het Christendom
zijn hier verscheidene kleine kerkjes en pri
mitieve basilieken gebouwd en vreemdelingen
welke te kennen hadden gegeven, dat zij eens
in gewijde aarde wilden rusten, werden hier
begraven.
Men vermoedt thans, dat de recente vond
sten tot de betreffende begraafplaats be-
hooren. (A. N. P.)
Gemiddelde snelheid van 30.05 knoopen.
De „Queen Mary" maakt een goede kans
het record in snelheid over den Oceaan te
verbeteren, aldus een A.N.P.-bericht uit New-
York. De gemiddelde snelheid van het schip
is bij deze reis 30.05 knoopen. terwijl de ge
middelde snelheid van de „Normandië" op
de reis waarop het schip den wimpel ver
overde 29.4 knoopen bedroeg.
Het standpunt van de Federatie van
Haarlemsche Woningbouwvereenigingen.
Het bestuur van de federatie van Haarlem
sche Woningbouwvereenigingen besproken
hebbende de door de regeering aangekondigde
intrekking van huurtoeslagen voor de werk-
loozen, heeft aan het bestuur van den Na
tionalen Woningraad geschreven dat 't van oor
deel is, dat deze intrekking zeer verstrekken
de gevolgen zal hebben, mede inzake de huur-
inning, Waarom er bij het bestuur van den
Nationalen Woningraad met klem op aan
gedrongen wordt, alle ten dienste staande
middelen aan te wenden deze inhouding onge
daan te maken.
De Nationale Woningraad verzet zich tegen
de plannen der regeering.
Vrijdagmiddag kwam te Amsterdam het
hoofdbestuur van den Nationalen Woning
raad Algemeenen Bond van Woningbouwver-
eenigigen, bijeen, ter bespreking van het be
sluit der regeering tot afschaffing van den
huurbijslag, Reeds voordat dit besluit geno
men was, had de Woningraad zich tot den
minister van sociale zaken gewend en gewe
zen op de ernstige nadeelige gevolgen, welke
een dergelijke maatregel noodwendig zou mee
brengen. De door de regeering in haar circu
laire van 31 Juli aangegeven maatregelen ont
moetten bij het bestuur zeer ernstige beden
kingen. Men was ervan overtuigd, dat de
volkshuisvesting groote schade er door zou
lijden in den vorm van een toename van het
aantal samenwoningen en een verschuiving in
het woningoverschot van de slechtere naai
de betere woningen. De vrees werd uitge
sproken dat een belangrijk aantal ondersteun
den zich gedwongen zou zien de met steun in
gevolge de woningwet gebouwde woningen te
verlaten Daarnaast verwachtte men ernstige
moeilijkheden bij de exploitatie der vereeni-
gings- en gemeentewoningen, waarvan de op
lossing nog niet te zien viel.
De geopperde bezwaren werden niet weg
genomen door de bereidverklaring van de re
geering om door bijdrageverleening mede te
werken aan huurverlaging voor woningwet
woningen. Weliswaar achtte men deze bereid
verklaring belangrijk en wilde ook het be
stuur het streven der regeering naar huur
verlaging voor de woningwetwoningen krach
tig steunen, maar dat op deze wijze de nadee
lige gevolgen van de intrekking van den bij
slag zouden worden ondervangen, verwachtte
men geenszins. De vraag werd geopperd of
het de bedoeling der regeering was de huren
der woningwetwoningen zoozeer te verlagen
dat hierdoor de nadeelige gevolgen van de
intrekking van den toeslag voor de in deze
woningen verblijvende ondersteunden ten
volle zouden worden gecompenseerd. Zoo ja,
dan zouden daarmede zeer aanzienlijke finan-
cieele offers voor de overheid gepaard gaan.
zulk een huurverlaging zou toch zoowel voor
de werkende als voor de werklooze huurders
moeten gelden. Tevens zou een dergelijke ver
gaande huurverlaging in veel gevallen het
huurpeil doen dalen tot beneden het bedrag,
waartegen nieuwe woningen gebouwd kurlnen
worden hetgeen de verdere woningvoorzie
ning in gevaar zou brengen en het aanbod
der regeering om den bouw van goedkoope
woningen te bevorderen illusoir maken. Af
gescheiden hiervan hield men er rekening
mede, dat de bereidverklaring der regeering
zich beperkt tot de met rijkssteun gebouwde
woningen en zich niet uitstrekt tot de onge
veer 60.000 vereenigings- en gemeentewonin
gen, welke zonder dien steun zijn tot stand
gekomen.
Aan het slot der vergadering besloot het be
stuur zijn bezwaren tegen afschaffing van den
huurbijslag nog eens ernstig onder de aan
dacht van de regeering te brengen en haar
te verzoeken op haar besluit terug te komen,
subsidiair haar besluit aan te houden tot aan
de hand van te verzamelen gegevens een
nauwkeuriger overzicht zal zijn verkregen
van de directe gevolgen van een intrekking
van den huurbijslag.
NAGEKOMEN PREDIKBEURTEN.
GEMEENTE DES HEEREN, Jacobijnestraat 20.
V.m. 10 uur en n.m. 7 uur: Openb. Samen
komsten.
Dinsdag nam. 7.30 uur: Samenkomst.
Verschillende sprekers. Alle kinderen gods
mogen getuigen.
PERSONALIA.
Geslaagd voor deel twee van het Notarieel
examen J. A. Post, te Vijfhuizen.
Georges Bonnet, oud-minister van fi
nancien in Frankrijk wijdt in dit arti
kel dat wij natuurlijk geheel voor
zijn rekening laten een beschouwing
aan de wijzigingen in het Statuut van
de Banque de France, zooals deze door
Kamer en Senaat zijn goedgekeurd. De
schrijver geeft aan, hoe door die her
vorming de invloed van den Staat op
de Bank aanmerkelijk is vergrootzoo
dat een situatie is ontstaan gelijk aan
die in verscheidene andere Europeesche
landen.
Eenige maanden geleden heeft onze
hoofdredacteur in een hoofdartikel de
inrichting van de Banque de France
besproken. Tot beter begrip van de ver
anderingen laten wij hieronder een
citaat uit dit artikel volgen.
„In Frankrijk regeert naast het parle
mentarisme een oligarchie, die de
Banque de France beheerscht.
Alleen de tweehonderd grootste aan
deelhouders hebben stemrecht. In 1933
waren er ongever 40.000 aandeelhouders,
waaronder tienduizenden heel kleine.
Maar dat doet er niets toe, want slechts
200 hebben de macht.
Van de achttien regenten worden er
drie de gouverneur en de twee vice-
gouverneurs door den Staat benoemd.
De gouverneur is in de practijk afhan
kelijk van het college van regenten. Hij
moet honderd aandeelen bezitten; de
noteering van een aandeel is tegenwoor
dig ongeveer 10.000 francs. De vice-
gouverneurs moeten er vijftig hebben.
Het drietal wordt uit den kring der
ambtenaren gekozen. Zelden kan een
candidaat een half mïllioen of een mil-
lioen francs voor de vereischte aandee
len betalen.
De practijk is geworden dat regenten
het geld aan den gouverneur en de vice-
gouverneurs leenen. En wanneer zij af
treden krijgen zij mooie betrekkingen
in het bankbedrijf, dat de oligarchie in
zijn macht heeft. Dan zijn er nog drie
regenten, allen ambtenaren, die het
Fransche ministerie van financiën ver
tegenwoordigen. Zij worden zorgvuldig
uit bepaalde „goede" families gekozen-
De overige twaalf vormen eigenlijk de
beslissende macht. Zes zijn groote ban
kiers, de zes anderen groot-industriee-
len."
De hervorming van de Bank van Frankrijk
is door de Kamer en den Senaat na belang
rijke debatten goedgekeurd. De regeering had
eerst een ontwerp ingediend, waarbij zijzelf
machtiging zou krijgen door eenvoudige de
creten het Statuut van de Bank te wijzigen.
Na beraadslaging heeft zij dit plan echter in
getrokken. Een zeer verstandig besluit, want
de discussies, die hierover in het parlement
zijn gehouden, hebben er ontegenzeggelijk
toe geleid dat de oorspronkelijke tekst een
aanmerkelijke verbetering onderging.
De heer Caillaux heeft in een gloedvolle
rede voor den Senaat de beteekenis van het
besluit der Kamers gedefinieerd. „Het betreft
hier inderdaad een inwendige hervorming van
de Bank van Frankrijk.Men vraagt u een
oud gebouw op te schilderen. De nieuwe verf
is goed. Het andere is vergaan door den tand
des tijds".
Op de algemeene vergadering zal iedere
aandeelhouder voortaan over één enkele stem
beschikken, hoe groot ook het aantal stukken
moge zijn dat hij bezit. De vergadering zal
drie commissarissen kiezen, die adviseerend
optreden, en drie „conseillers", die stemge
rechtigd zijn.
De algemeene raad bestaat op deze wijze uit
drieëntwintig leden. Onder die drieëntwintig
leden zijn twaalf ambtenaren, die den Staat
vertegenwoordigen, hetzij direct hetzij ambts
halve, uit hoofde van hun functies. Onder hen
bevinden zich de directeur en de onder-di
recteuren van de Bank van Frankrijk. De an
dere leden zijn vertegenwoordigers van de con
sumenten de landbouwers, de arbelderswereld,
de werkgevers, de industrie en den Nationa
len Economischen Raad.
Twaalf ambtenaren op drieëntwintig leden
van <den algemeenen raad: zal hun voortaan
overwegende invloed daar zij over de abso
lute meerderheid beschikken niet tot gevolg
hebben, dat haar traditioneele karakter van
Circulatiebank zich zal wijzigen in dat van een
Staatsbank?
De heer Caillaux heeft krachtig geantwoord
op deze dikwijls geuite vrees. Waar gaat
het tenslotte om? Het algemeen belang van
De reus houdt nu eindelijk met het gooien op en gaat met zijn
vrienden mee. Behoedzaam komt Thijs uit zijn schuilplaats te voor
schijn. Daar moet hij bij zijn! Thijs had de reuzen om een hoek van
een rotswand zien verdwijnen en hij besluit om denzelfden weg te
nemen. Voorzichtig sluipt hij langs het gesteente en slaat den hoek
om. Daar rijst een enorme grot voor hem op. Uit den ingang komen
zware geluiden, precies alsof er een houtzaagmolen aan het werk is.
Zou dat de woning van de reuzen zijn? Thijs verstout zich en glipt
naar binnen!
het volk moet in den Raad vertegenwoordigd
worden. Dus moet de kwaliteit der tot die hoo-
ge ambten gekozen functionarissen zoo zijn,
dat zelfs de meest nauwgezette naturen zich
gerustgesteld voelen. Bieden de algemeene
directeur van de Kas der Deposito- en Con-
signatiebank, de gouverneur van de Grond-
credietbank en de directeur van de Crédit Na
tional, om slechts enkele voorbeelden te noe
men, niet de beste waarborgen voor onafhan
kelijkheid en bevoegdheid? Dragen zij niet een
buitengewone verantwoordelijkheid ten op
zichte van het algemeene belang?
De Senaat heeft met reden uit den door de
Kamer aanvaarden tekst de beperkingen, die
den directeur en onder-directeuren van de
Bank waren opgelegd, geschrapt. Deze hooge
ambtenaren waren niet alleen verplicht al
hun bezittingen met een hypotheek verzwaard
te zien, doch tegelijkertijd was het hun tot
aan het einde hunner dagen verboden en
alleen door den wil van den minister kon
hier een uitzondering op worden gemaakt
de een of andere particuliere functie te be-
kleeden.
In den definitieven tekst is het verbod, dat
hun is opgelegd zich na de beëindiging van
hun functies in particuliere affaires te inte
resseeren, beperkt tot drie jaar. Verder is er
in voorzien, dat zij gedurende die drie jaar
hun salaris blijven ontvangen.
Om de onafhankelijkheid van den directeur
nog krachtiger te garandeeren is hij niet
meer, zooals vroeger, gedwongen eigenaar te
zijn van een bepaald aantal aandeelen der
Bank.
Ten aanzien van het disconto en het effec
tenbezit is een tekst opgesteld, waarover tij
dens de eerstvolgende zittingen der beide Ka
mers gediscussieerd zal worden. Het betreft
hier problemen, die op duidelijke wijze in ver
band staan met het geld, het crediet en het
geheele Fransche banksysteem: zij verdienen
een breed en diepgaand debat. Ziethier bij
voorbeeld eenige bepalingen die op het oogen
blik bij het wisseldisconto gelden: de drie
vereischte onderteekeningen en de maximum
termijn van negentig dagen. Het is gemakke
lijk te begrijpen, dat uitbreiding van den duur
der verhandelbare effecten of een wijziging
in de garanties, die zij op het oogenblik moe
ten bieden, de ernstigste gevolgen van mone-
tairen en economischen aard met zich mee
kan brengen. Het is noodzakelijk op dit punt
de rechten van het parlement voor te behou
den.
Nog andere kwesties zouden in een verder
stadium van het debat aangeroerd kunnen
worden, in het bijzonder het gebruik van de
„open market" politiek, zooals zij door de
Bank van Engeland gevoerd wordt. Deze kan
staatswaarden koopen en tot dit doel biljet
ten in omloop brengen. Wanneer de Bank
oordeelt, dat die credietuitzetting gevaar-
dijk wordt, verkoopt zij de stukken, welke,
zij tot' dat doel in portefeuille houdt op
nieuw, aldus de gewenschte beperking berei
kend. In 1933 hebben de Engelsche deskundi
gen tijdens de wereldconferentie te Londen
sterk aangedrongen op het invoeren van de
„open market" bij de Centrale Banken van
alle landen der wereld. En de Fransche dele
gatie aanvaardde het systeem in principe.
Wanneer men het nieuwe statuut van de
Bank van Frankrijk objectief beschouwt, moet
men erkennen, dat het veel gelijkenis vertoont
met dat van de meeste andere Europeesche
circulatiebanken. In alle landen van Europa
zijn de regeeringen er toe overgegaan hun
circulatiebanken aan een steeds scherpere
staatscontrole te onderwerpen. Dikwijls werd
het geheele banksysteem van het land terzelf
der tijd genationaliseerd.
Zoo is het in Italië gegaan, waar Mussolini
kort geleden een wezenlijke nationalisatie van
het crediet heeft gedecreteerd. De Bank van
Italië is een staatsbank geworden, in zijn
functie, zoowel als in zijn beginselen. De aan
deelhouders hebben hun geld teruggekregen.
Een interministerieele commissie, onder pre
sidium van het hoofd der regeering, vormt de
hoogste autoriteit niet alleen in de circulatie
bank. maar in het geheele banksysteem. Deze
commissie heeft het recht beurstransacties en
de uitgifte van aandeelen en obligaties te re
glementeeren of te verbieden.
Ongeveer hetzelfde is het in Duitschland,
waar de Rijksbank zuiver staatsbank gewor
den is. Dr. Schacht, wiens competentie door
iedereen wordt erkend, vereenigt in zich de
functies van directeur van de Rijksbank en
minister van economische zaken. De econo
mie en de financiën van Duitschland zijn ge
heel in zijn handen.
De circulatiebanken van de landen van
Centraal-Europa, de Bank van Polen, de Bank
der Sovjet Unie, zijn eveneens in handen van
den staat.
Alleen de Bank of England heeft totnutoe
weerstand geboden aan de algemeene stroo
ming. Maar het aanzien van den Staat is in
Engeland zoo groot gebleven, dat zich nim
mer eenig ernstig conflict tusschen de Schat
kist en de Bank heeft voorgedaan.
Het steeds toenemend overwicht van den
Staat op de circulatiebanken, zooals wij dat
in Europa zien, is het gevolg van het abnor
male economische systeem, waarin de landen
van Europa zich steeds meer opsluiten.
De tolmuren, de contingenten, de invoerver
boden, in één woord de autarkie, leiden re
gelrecht naar de politieke en economische
dictatuur. Want er is absolute macht voor
noodig om in een land bepalingen voor te
schrijven en op te leggen, die in strijd zijn
met het welbegrepen belang der volkeren.
Maar in Frankrijk, waar evenals in Enge
land een democratisch regime bestaat, dat de
Fransche regeering wenscht te handhaven,
moet tot eiken prijs voorkomen worden, dat
een slecht georiënteerde publieke opinie zich
de Banque de France alleen maar kan voor
stellen als een onuitputtelijke schatkamer, die
in staat zou zijn aan alle, zelfs de meest de
magogische, verzoeken te voldoen door mid
del van een voortdurende biljettenuitgifte.
Het is van belang er aan te herinneren dat
ook op dit gebied niet alles mogelijk is!
Want zooals de heer Caillaux in den Senaat
aanhaalde uit de „Mémoires van een minister
der Openbare Schatkist" van graaf Mollien
„treft de kleinste vergissing in het monetaire
stelsel van een land de gemeenschap in al zijn
leden en al zijn handelingen".
(Nadruk verboden.), J
