Regeering verbiedt den gouduitvoer. Gouden Standaard tijdelijk opgeheven. Egalisatiefonds zal worden ingesteld. Kamers bijeengeroepen. Geert officieele devaluatie. Overeenkomst met den toestand van 1914—1925. Maatregelen tegen prijsopdrijving Prijzen van eerste levensmiddelen zullen niet worden verhoogd. Beroep op den middenstand. Dankwoord van de Prinses. Groote gemeenten confereeren met mr. Slingenberg. Diefstallenreeks bij N.Z.H.T.M. M 'A rA N D A" 'G 28 'SEPTEMBER 1936 Hedenmorgen heeft de minister-president Dr. H. Colijn door de radio officieel mededeeling gedaan van de veranderde monetaire politiek onzer regeering, noodzakelijk geworden nadat ook Zwitserland Zaterdag besloten had den gouden standaard prijs te geven. De Nederlandsche regeering heeft geen devaluatie van den gulden aan gekondigd, doch medegedeeld, dat een toestand van den z.g. zwe- venden standaard intreedt, welke ook van 1914 tot 1925 is geweest. Tevens zal ter beïnvloeding van de koers van den gulden een z.g. egalisatie-fonds van 300 millioen gulden worden gevormd. In verband met de gewijzigde situatie na de afkondiging van het goud-uitvoerverbod heeft de regeering reeds eenige wetsontwerpen o.a. tegen prijsopdrijving ontworpen, welke reeds morgen door de Staten-Generaal zullen worden behandeld. Dr. H. Colijn. Aan de rede, welke dr. Colijn hedenmorgen om 8 uur voor de radio heeft uitgesproken, ontleenen we het volgende: Na erop gewezen te hebben dat in 1933 een goudblok van 6 landen is gevormd, te weten Frankrijk, Italië, Zwitserland, België, Polen en Nederland, waarvan er nog maar drie waren overgebleven: Frankrijk, Zwitserland en Ne derland, zeide de minister-president: Niet zonder bezorgdheid heeft de Nederlandsche regeering den laatsten tijd den gang van zaken op monetair terrein gevolgd. Niet omdat zij twijfelde aan de juistheid harer eigen politiek. Het tegendeel is waar. De aanpassing aan de gewijzigde internationale verhou dingen op economisch en financieel terrein was hier te lande een heel eind en in Ned.-Indië nagenoeg geslaagd en men mocht hopen, dat het eind van een zeer moeilijke weg in het zicht was. De bezorgdheid der regeering vond haar oorzaak dan ook in hetgeen hier en daar om ons heen plaats greep en waarvan geducht moest worden, dat de voornaamste pilaar onder het reeds gehavende goudblok bezwij ken zou. Men mocht zich niet verhelen, dat de positie van Zwitserland en Nederland heel veel moeilijker zou worden, indien Frankrijk zich genoodzaakt zou zien het Belgische voor beeld van 1935 te volgen en eenigen tijd den gouden standaard prijs te geven. Toch meende de regeering, toen bekend werd, dat Frankrijk den gouden standaard ging verlaten, en zij zich daarover in den nacht van Vrijdag op Zaterdag te beraden had, haar beproefde politiek nog niet te mogen prijsgeven. Vandaar dat in de bladen van Zaterdag de mededeeling verscheen, dat de regeering haar tot nu toe gevolgde monetaire politiek onveranderd zou handhaven. Op die houding was mede van invloed de op dat tijd stip volstrekt ongegronde verwachting, dat Zwitserland den gouden standaard zou blij ven handhaven. Zaterdag in den loop van den namiddag ontving de regeering evenwel door haren ge zant te Bern de mededeeeling van den Zwit- serschen bondsraad, dat men integendeel in Bern besloten had tot aanpassing van den Zwitserschen frank aan de leidende valuta's en men dus tot prijsgeving van den gouden standaard zou overgaan. Dit feit maakte een hernieuwde overweging Van het Nederlandsche standpunt noodzake lijk. Nederland zou nu, met Amerika, dat al 40% gedevalueerd had en waar de mogelijkheid van verdere devaluatie nog aanwezig was en met België, dat ook reeds gedevalueerd had, deel blijven uitmaken van een trio, waarin het het eenige lid was het eenige land zelfs in de geheele wereld dat zijn oude munt- pariteit ongerept had weten te bewaren. Het was hard van die eerepositie afstand te moeten doen en het besluit is der regee ring dan ook onnoemelijk zwaar gevallen, maar persoonlijke gevoelens moesten wijken voor het belang van het land. Zij heeft toch die handhaving van haar aan den gouden standaard gebonden muntpolitiek niet alleen beoordeeld van economisch standpunt, maar haar steeds ook gezien als een zaak van fi- nancieele waardigheid, die nimmer vrijwillig mocht worden prijsgegeven, doch alleen als gevolg vgn overmacht, alleen als er volstrekte noodzaak toe bestond. Die volstrekte noodzaak was, naar het oordeel der regeering, ingetreden nu Nederland f e i t e 1 ij k, d.w.z. in het licht van de geboorte van het goud- bloc, het eenig overgebleven lid van dat bloc was gebleven en het eenige land, dat de oude muntpariteit had gehandhaafd. Immers sprak het vanzelf, dat elke deining op het terrein der internationale wisselmarkt zich in bijzondere mate zou openbaren tegen den Nederlandschen gulden. Een voortdurende en toenemende druk op den gulden en daardoor op den goudvoorraad der Nederlandsche Bank moest met zekerheid worden aangenomen. In elk geval kon de mogelijkheid om onze tot nu toe gevolgde monetaire politiek blij vend te handhaven niet langer aanwezig worden geacht. Maar hoe werd dan het beeld van den toe stand? Zoo dat men dan enkele weken, of, op zijn best, 'n paar maanden zou blijven doorworste len, met -doorloopende sterke schommelingen in de rentevoet, met al de daaraan voor het bedrijfsleven verbonden -bezwaren, om dan ten slotte toch te eindigen met het prijs geven van den gouden standaard, doch dan met een op onverantwoordelijke wijze ver zwakte goudvoorraad van de Nederlandsche Bank. Dit moest worden voorkomen, omdat wij, te midden van deze gre-nzenloo-ze verwarring op financieel terrein niet weten wat de toekomst ons nog bréngen kan. Daarbij kwam dan nog, dat men ziender- oogen aan sommigen de gelegenheid bleef schenken om, door middel van het afvloeiende goud van de Nederlandsche Bank, zich in een nabije toekomst winsten te verzekeren, waar op niet alleen geen enkele zedelijke aanspraak bestond, doch die bovendien aan het land ernstige schade berokkende. In die overwegingen wortelt het besluit van de regeering om met ingang van 27 Septem ber den uitvoer van goud te verbieden. Daar door is verzekerd, dat de Nederlandsche goud schat ter beschikking blijft van het eigen land en van het algemeen belang. Gouden Standaard tijdelijk prijsgegeven. Wat beteekent deze maatregel nu eigenlijk? Hij beteekent, dat we den z.g. gouden standaard tijdelijk heb ben prijsgegeven, zooals dat ook het geval is geweest van af Augustus 1914 tot eind April 1925. In zooverre is het dus ook voor ons niet iets nieuws. Beteekent het nu ook waardever mindering van den gulden, zooals door devaluisten gewenscht wordt? Met volkomen zekerheid vant dit niet te zeggen. In de periode 19141925 zijn er tij den geweest, dat de waarde van den gulden, met betrekking tot pond en dollar, lager dan normaal kwam te liggen, doch er waren ook perioden waarbij het omgekeerde het geval was. Nu is dit laatste thans niet te ver wachten en moet er met het eerste, d.i. eenige waardevermindering van den gulden tegenover buitenlandsche valuta, gerekend worden. Twee factoren oefenen daarop voorname lijk invloed uit. De eerste is de fc-apitaalsbewaging en de tweede de aanpassing, voor zooveel nog noodig, aan het buitenlandsche prijspeil. In het oog moet warden gehouden dat het wenschelijk is, dat de weggevloeide kapita len weer naar Nederland te-rugkeeren, waar door kapitaalv lucht vanzelf wordt tegen gegaan, en ook dat de concurrentie mogelijk heden voor onzen export ten zeerste de aan dacht verdienen. Dit brengt mee, dat de regeering den nieuw geschapen toestand niet geheel aan zijn eigen ontwikkeling kan overlaten. Betalingsverkeer volkomen vrij. Het betalingsverkeer blijft volkomen vrij. Maar wel stelt de regeering zich voor onverwijld aan de Staten Gene raal te doen toekomen een ontwerp van het tot instelling van een egalisa tiefonds van omtrent 300 millioen gulden, ten einde daardoor harerzijds invloed te kunnen oefenen op den loop der wisselkoersen met het bui tenland, gelijk Engeland ook heeft gedaan en in Frankrijk en Zwitserland in overweging is. Daardoor hebben we het in de hand, in samenwerking met de Nederlandsche Bank, onnoodi- ge daling van de waarde van den gul den te voorkomen. «j Dit is ook onvermijdelijk met het oog op het binnenlan-dsche prijspeil. Verhooging van dat prijspeil zal niet geheel zijn te ontgaan. Wat we uit het buitenland moeten betrekken zal duurder worden indien de gulden belangrijk in waarde dalen zou. Maar voor het binnen land ligt de zaak ten deele anders. Daarom is ook een woord van ernsti ge waarschuwing tegen onnoodige De Tweede Kamer is bijeengeroepen tegen aanstaande Dinsdag te half twee ure, ter behandeling van eenige spoed wetsontwerpen. De Eerste Kamer is bijeengeroepen tegen a.s. Dinsdag des avonds te half negen ure. prijsopdrijving op zijn plaats. Wie zich daaraan schuldig maakt verricht een onsociale, een onvaderlandslievende daad en de regeexing zal niet aarzelen daartegen op te treden met alle be voegdheden waarover zij beschikt en die haar verder bij de wet zullen wor den verleend. Een ontwerp van wet tot het tegengaan van onredelijke prijsopdrijving zal dezer dagen aan de Staten Generaal worden aangeboden. Ook het koopend publiek waarschuw ik met ernst tegen het z.g. „hamsteren" van goederen. Daarvoor bestaat geen enkele reden. Er ontstaat geen gebrek aan goederen, dus is de vlucht in de goederen niet noodig. Wel is zulk een vlucht in de goederen, een buiten gewone vraag naar goederen, oorzaak van prijsstijging die anders geheel of ten deele zou zijn uitgebleven. Laat ons volk niet vervallen in de fouten die elders, onder gelijke omstandigheden, wel eens gemaakt zijn, laat ons onze koele bezin ning behouden. Moeilijkheden zijn te overwinnen. De moeilijkheden waarvoor we zullen komen te staan zijn ongetwijfeld vele en groot. Ze zijn te overwinnen, maar niet als het volk een anderen kant uit trekt dan de regeering. De regeering kent haar koers, ze volgt een doel bewuste lijn nu zij den nieuwen toestand onder de oogen heeft te zien. Ze acht zichzelf in staat om de voornaamste schokken op te van gen en den koers naar de haven te vinden. Maar voorwaarde daarbij is, dat men in het land met den raad en de aanwijzingen van de regeering rekening houdt en die niet, bewust of onbewust, wederstreeft. Voor de eerstvolgende dagen is die raad al lereerst: rustig blijven. Niet zenuwachtig wor den en nog minder zenuwachtig handelen. Doe zooveel mogelijk precies wat ge ook de vorige week en een maand geleden gedaan hebt. Doe alsof er niets veranderd was, dan zult ge bemerken, dat er inderdaad maar heel weinig veranderingen beihoeven in te treden. Als ons volk zich op die wijze gedraagt dan zullen we, met Gods hulp, ook dezen nieuwen schok wel te boven komen. Ik ben niet getreden in allerlei technische beschouwingen, zooals fo.v. over de werking van het in te stellen egalisatiefonds. Het volk als geheel heeft daaraan geen be hoefte en de personen die dat moeten weten, kunnen zich vervoegen bij de directie der Ne derlandsche Bank. De verklaringen te Parijs, Londen en Washington. Wel moet ik nog iets zeggen over de ver klaringen te Parijs, te Londen en te Washing ton afgegeven, waarbij ook België zich heeft aangesloten. De Nederlandsche regeering heeft de han delsbalansbelemmeringen en de instabiliteit van het internationale geldverkeer altijd ge zien als de voornaamste hinderpalen op den weg naar herstel. Het spreekt dus vanzelf, dat zij van harte bereid is mede te werken aan alle pongingen, die ondernomen zullen worden tot opheffing van die handelsbelemmeringen en tot stabilisatie van het internationale geldverkeer, zonder zich daarbij intusschen over te geven aan al te rooskleurige verwachtingen. Ik meen te mogen aannemen, dat de ov-er- groote meerderheid van ons volk gehoopt heeft, dat wij in staat zouden zijn onze be proefde, rustige, stabiele monetaire politiek te blijven voortzetten. Dat was ook de wensch der regeering en Nederland is daarvan dan ook niet afgeweken voor dat alle anderen den strij d hadden opgegeven, en toen voor ons alle kansen op een gunstig resultaat hadden opgehouden te bestaan. Thans gelde als wachtwoord: niet meer blij ven hangen aan het verleden, dat is voorbij gegaan, vooruitzien naar de toekomst. De handen nu allen ineengeslagen en allen saam, met biddend hart en eenparig willen, den nieuwen toestand tegemoet. Wetsontwerp is reeds gereed. Zaterdagavond laat, na een langdurige Ka binetszitting, werd het volgende camminiqué gepubliceerd: Nadat de regeering, na de aange kondigde monetaire maatregelen in Frankrijk, haar voornemen te ken nen gaf, om haar monetaire politiek onveranderd te handhaven, heeft het sindsdien genomen besluit der Zwit- sersche regeering de Nederlandsche regeering genoopt haar houding op nieuw in overweging te nemen. Nu Nederland het eenige land ter wereld is geworden, dat zijn muntpa riteit ongerept heeft bewaard en het daardoor in de sterkste mate den druk op de wisselkoersen en op zijn goud voorraad zal gevoelen, kan de mo gelijkheid om de huidige monetaire politiek te blijven handhaven niet lan ger aanwezig worden geacht. Teneinde te verhoeden, dat men tenslotte genoopt zou worden den gouden standaard prijs te geven na een niet te verantwoorden verzwak king van den goudvoorraad der Ne derlandsche Bank, heeft de regee ring, in volledige overeenstemming met het gevoelen der Nederlandsche Bank, besloten met ingang van 27 September den uitvoer van goud te verbieden, tenzij gedekt door een authentiek certificaat van de Neder landsche Bank. Tevens zal de effectenbeurs Maan dag 28 en Dinsdag 29 September ge sloten zijn. Naar wij vernemen is Zondag van wege de regeering contact gezocht met de verschillende middenstandsbonden, de grootwinkelbedrijven en coöpera ties, teneinde onredelijke prijsverhoo- ging van levensmiddelen te voorko men. Het resultaat hiervan is, dat volle dige medewerking werd verkregen. Mocht desniettemin onredelijke prijsverhooging plaats vinden, dan zal de regeering met kracht optreden om zulks te verhinderen. Een wetsontwerp tot het tegengaan van onredelijke prijsverhooging van goederen, diensten en huren heeft reeds het departement van handel verlaten. Voorts kan worden medegedeeld, dat de gevolgen van het uitvoerverbod op goud een ingrijpende verandering in de landbouwcrisispolitiek noodzakelijk zal maken, waarbij zal vooropstaan, dat met inachtneming van de belan gen van den landbouw de prijzen van de eerste levensmiddelen, met name brood en aardappelen, niet zullen wor den verhoogd. Landbouwcrisisbepalingen. Voorloopig zijn ten aanzien van de land bouwcrisisbepalingen de volgende maatrege len genomen: Alle restitutie-, exportbeschikkin gen, enz. zullen, met uitzondering van de beschikking voor zoover be treft de teruggave van binnenland sche heffing op boter, voorzoover de normale hoeveelheden betreft, voor loopig worden stopgezet. Zoo spoedig mogelijk zal worden bekend gemaakt, welke restituties, premies enz. met in gang van 28 September 1936 zullen gelden. Met ingang van 28 September 1936 zal tot nader orde geen rogge worden gedenatureerd. Dit geldt ook ten aanzien van partijen, waar omtrent reeds toezegging tot het houden van toezicht werd gedaan. De steun van f 2.25 voor gerst wordt met in gang van 28 September 1936 tijdelijk opge schort. Dorschingen dienen echter op den ouden voet door te gaan. Alle formaliteiten dienaangaande worden voorloopig gehand haafd. Geen m-onopolieovereenk-omsten zullen ten aanzien van den uitvoer van consumptie- en pootaardappelen naar België en veldboonen naar Duitschland worden aangegaan. De reductie bij invoer van Indische mais wordt tijdelijk opgeschort. Voor zoover betreft de Nederlandsche aard- appelmeelcentrale is voor alle ge-organiseerden tot nader orde de verkoop van aardappelmeel stopgezet. De aardappelmeelcentrale aanvaardt geen enkele verplichting voor verkoopen gesloten na 27 September 1936. De Nederlandsche veehoudercentrale heeft den verkoop van spek door spekexporteurs stopgezet. Spoedige onderdrukking van ongemotiveerde prijs verhooging. Aan de centrale middenstandsorganisaties, diverse bonden op het'gebied van den detail handel in levensmiddelen, coöperaties en groot winkelbedrijven is door den minister van Handel, een aanschrijving gericht van den volgenden inhoud. Ik acht het niet uitgesloten, dat een aantal winkeliers in de gebeurtenissen van den dag aanleiding zullen zoeken tot een overigens niet gemotiveerde verhooging van de prijzen der eerste levensbehoeften. Afgezien nog van het bezwaar, dat een dergelijk optreden de reputatie van het winkelbedrijf als geheel zal schaden, acht ik het in het algemeen belang noodzakelijk, dat onder de te genwoordige omstandigheden iedere poging in deze richting achterwege blijft of, zoo al door enkelingen on dernomen, ten spoedigste wordt onder drukt. Ik doe daarom op uwe organisatie een dringend beroep teneinde hare leden onverwijld met 't bovenstaande in kennis te stellen en hen uit te noo- digen, al het mogelijke te doen, ten einde door eendrachtig optreden moeilijkheden, die aan den detail handel niet anders dan ernstig af breuk kunnen doen, te voorkomen. Ten einde eventueel op zoo kort mogelijken termijn aan excessen paal en perk te kunnen stellen, zal het ontwerp eener wet, welke de mogelijkheid voorziet daartegen op krachtige wij-ze op te treden, een dezer dagen de Tweede Kamer der Staten-Generaal bereiken. Ik vertrouw, dat uwe organisatie intusschen waar mogelijk haar invloed zal -doen gelden om den detailhandel tegen normale prijzen voortgang te do-en hebben. Van deze aanschrijving is afschrift gezon den aan de Kamers van Koophandel en Fa brieken met verzoek eventueel te harer kennis kamende klachten inzake prijsopdrijving on verwijld nauwkeurig te willen onderzoeken en den minister voornoemd daarvan op de hoogte te brengen. Het goud-embargo. In een extra-nummer van de Staatscou rant wordt mededeeling gedaan van het uit voerverbod van goud. Minister Oud heeft omtrent het uitvoerverbod nog het volgende bepaald, dat ontheffing van dit verbod wordt verleend voor zendingen, welke vergezeld zijn van een authentiek certificaat der Nederland- later, vermeldende, dat de daarin omschreven zending voor uitvoer is .afgegeven, welk certi ficaat bij den uitvoer aan de ambtenaren der invoerrechten ter intrekking moet worden aangeboden. De afkondiging van het goud-embargo heeft tot gevolg gehad, dat door tal van finan- cieele-, handels- en industrie ondernemingen reeds Zondag hier te lande en in het buiten land besprekingen zijn gevoerd, welke ten doel hebben maatregelen voor te bereiden om een stagnatie in het zakenleven te voorkomen. In dit verband kreeg reeds van den vroegen morgen af de rijkstelefoon een record aantal aanvragen voor gesprekken te verwerken. Een en ander leidde er toe, dat te Amsterdam, reeds van negen uur af extra personeel in dienst moest worden genomen, terwijl mede het tot stand komen van de overtalrijke tele foonverbindingen langeren tijd in beslag nam dan op andere Zondagen het geval is. Ook in Ned. Indië de beurs gesloten. De effectenbeurs morgen gesloten. te Batavia is heden en Morgenmiddag om kwart voor een. Het ligt in het voornemen, van de Prinses, morgenmiddag te 12.45 uur voor de radio een kort woord te spre ken ten einde dank te betuigen voo-r de vele blijken van belangstelling, bij ha-ar verloving met Prins Bernbard. Dit dankwoord zal over beide zen ders en naar Indië worden uitgezonden. Nog geen weg aangewezen om tot huurverlaging te komen. Zaterdagmorgen heeft de minister van Sociale Zaken een conferentie ge had met de besturen van de gemeen ten boven 100.000 inwoners, i-n verband met de maatregelen inzake de steun- veir-leening, die na 13 September in werking zijn getreden. De bespreking liep voorts over het vraagstuk der huurverlaging en de distributie van levensmiddelen. Het bleek uit de besprekingen, dat de toestand ten aanzien van de gevol gen, welke de verlaging van den huurbijsïag zal hebben op het peil der wonin-ghuren, met name ten aan zien van -de ge-steunden, nog zeer on overzichtelijk en plaatselijk uiteenloo pend is. In dit verband kon het over leg ten aanzien van hetgeen er voo-r de gemeentebesturen te verrichten is voor het geval er moeilijkheden moch ten ontstaan, uiteraard slechts zeer voorloopig zijn. Algemeen stelde men daarbij voorop, dat rechtstree-ksch overleg tusschen belanghebbenden de meest aangewe zen w-eg was om tot een werkelijke huurverlaging te komen. In die ge meenten waar langs dezen weg een op lossing wellicht niet bereikt zal wor den, zijn de betrokken gemeentebe sturen, naar uit de ter vergadering gedane mededeelingen bleek, diligent ten aanzien van de voorbereiding van hetgeen alsdan op hun weg zal liggen. Voorts werd in de conferentie ge sproken over -de beschikbaarstelling van levensmiddelen te-gen Ia-gen prijs. Herhaaldelijk olie, benzine en onderdeelen gestolen. Vijf arrestaties verricht. HAARLEM Maandag. De politie heeft drie monteurs aange houden, die benzine, olie en autobusonder- deelen ten nadeele van de N.Z.H.T.M. hebben ontvreemd. Het was de directie van deze maat schappij opgevallen, dat het benzine- en olie- verbruik der autobussen in den laatsten tijd een stijging vertoonde, waarvoor geen oor zaak was aan te wijzen. Een onderzoek leverde geen resultaat op, waarna de politie in de zaak werd gemengd. Eenige recher cheurs stelden zich verdekt op in de garage aan de Leidschevaart en zagen nog in den nacht van Zaterdag op Zondag twee monteurs benzine uit de tanks der autobussen in ben- zineblikken overhevelen. Toen de mannen de gevulde blikken naar een gereedstaande auto wilden brengen, werden zij gearresteerd. De benzine en een partijtje kleine onderdeelen dat was klaar gezet om eveneens mede te nemen, werden in beslag genomen. Zondag is nog een monteur gearresteerd, die eveneens bij de diefstallen betrokken was. De aangehoudenen hebben verklaard, dat zij het gestolene naar twee vrachtrijders brachten, resp. wonende te Santpoort en te Zandvoort. Deze vrachtrijders zijn vandaag eveneens aangehouden, verdacht van heling. Het staat nog niet vast, voor welk bedrag de Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg Maat- sche bank, gedateerd op 28 September 1936 ofj schappij door deze diefstallen is benadeeld, j

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1936 | | pagina 5