HET NIEUWE AVONDBLAD Noodseinen gaan door den aether. 21e JAARGANG No. 303 WOENSDAG 23 OCT. 1936 De Vier Gebroeders. IJMUIDEN Tal van schepen in nood voor de Nederlandsche kast. Het tragische lot van de SCH. 68. I imMr Nooit stoeien op de fiets! IJMUIDER COURANT ABONNEMENTEN: per week 10 ets., per maand 40 cents plus 2y2 cents incasso, per kwartaal f 1.20 plus 5 cents incasso, losse nummers 3 cents. Kantoor: Kennemerlaan 42 - IJmuiden, Telef. 5301 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courantuitgaven en Algemeene Drukkerij N.V. Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM ADVERTENTIëN: 1—5 regels 10.75. Elke regel meer 15 ct. Bij abonnement belangrijke korting. Adverten ties van Vraag en Aanbod 1-3 regels 25 ct., elke regel meer 10 ct. Ingezonden mededeelingen dubbele prijs. ALLE ADVERTENTIëN, OPGEGEVEN VOOR DIT BLAD, WORDEN KOSTELOOS OPGENOMEN IN DE NEVEN-EDITIE HET NIEUWE AVONDBLAD DE KENNEMER COURANT. Alle abonnés van dit blad zijn, zoodra zij 14 dagen ais zoodanig in de registers zijn ingeschreven en verder op voorwaarden, die van tijd tot tijd gepubli ceerd en ten kantore van dit blad gratis verkrijgbaar zijn, kosteloos ver zekerd tegen de gevolgen van ongevallen voor de navolgende bedragen ƒ2000.- bij algeheele invaliditeit; 600.- bij overlijden; ƒ400.- bij verlies van een hand, voet of oog; 250.- bij verlies van een duim; 150.- bij verlies van een wijsvinger; 50.- bij verlies van een anderen vinger; 30.- bij breuk van boven- en/of onderarm; ƒ30.- bij breuk van boven- en/of onderbeen. Ten gevolge van spoor-, tram- of autobusongeval; ƒ5000.- bij overlijden van man en vrouw beiden; ƒ3000.- bij overlijden van den man alleen; ƒ2000.- bij overriden van de vrouw alleen. Opvarenden van visschers-, marine-vaar tuigen enz. ƒ400.- bij verdrinkingsdood door ongeval tijdens de vaart. tot een maximum van 2000.-, indien hetzelfde ongeval den dood van vijf of meer abonnés mocht tengevolge hebben. Alleen de abonné(e) zelf is verzekerd, behoudens het vermelde omtrent spoor-, tram- of autobusongevallen. Polis is niet noodig. Uitkeeringen krachtens deze verzekering worden gewaarborgd door de Nieuwe H-A.V.- Bank te Schiedam. Deze titel zal velen bekend voorkomen. Na tuurlijk. Zij hebben hem zeker wel eens als scheepsnaam zien prijken op het gangboord van de een of andere dikke, diepliggende tjalk, traag voortschuivend door een Hol- landsche ringvaart of wetering, in zonlicht- spetterend water gezoomd met wuivende riet- wallen. Dan waren De Vier Gebroeders een beeld van rust en vrede en ook van nijverheid, schoon niet van overhaaste activiteit. Welnu, ik waag een stout gebaar en breng den naam van dit klein en vredig Hollandsch tafereel over op de vier landen in Europa's Noorden, gezamenlijk bekend als Scandinavië, Denemarken, (met IJsland), Finland, Noor wegen en Zweden geven inderdaad als Vier Gebroeders een prachtig, helaas uniek voor beeld van internationale vriendschap en samenwerking aan een verscheurd Europa. Onze Stockholmsche correspondent schreef daarover in een artikel in ons vorig nummer. Ik raad u aan het met aandacht te lezen. Het is in dezen tijd wel zeer opwekkende lectuur. Het is ook een krachtig argument tegen den „Geist der stets verneint" van de sceptici, want het bewijst wat men kan bereiken met goeden wil ook als men in het verleden vele ernstige conflicten gehad heeft. De historie der Scandinavische landen wemelt vancon flicten. Maar men heeft hun nawerking in het Heden en in de toekomst welbewust be streden. C. G. B. deelt mede in zijn artikel, dat op den „Nordens Dag" (de Dag van het Noorden) die Dinsdag in gansch Scandinavië officieel gevierd werd, het rapport der ge schiedkundige verscheen die op initiatief van de vereenigingen „Norden" de herziening van de geschiedenisboeken hebben voorbereid. Niet alleen fouten maar ook beschouwingen, die tot animositeit tusschen de landen aan leiding zouden kunnen geven, zullen daarmee worden uitgeschakeld. Bestaan er op weten- schappelijken grond geschillen tusschen de historici, dan zullen de meeningen naast el kaar in al de schoolboeken worden vermeld. Dit is zeer zeker opbouwend, cultureel werk van het hoogste belang. Dinsdag spraken de vier staatshoofden drie koningen en een president radio redevoeringen uit, aan de Scandinaafsche eenheid gewijd. Een eenheid, die niet op een militair, maar op een cultureel verbond is ge grondvest. Tooneel, muziek, film, radio waren alle in volle actie voor den Nordens Dag. Mi nisters van buitenlandsche Zaken waren aan 't boompje verwisselen en spraken in eikaars landen. In de restaurant werden de nationale gerechten van al de Vier Gebroeders geser veerd. En het overige moet u maar lezen in het Stockholmsche artikel. „Saamhoorigheidsgevoel sterker band dan pacten en verdragen", zette onze correspon dent in den „kpo". Dat is een waarheid, die weinig bewijsvoering behoeft. Het kunstige kleinste gemeene veelvoud van inzichten, dat diplomatien in elkaar knutselen en daarna triomfantelijk met den naam van „pact" of „verdrag" betitelen, mist altijd weer den hechten grondslag waarop het rusten moest: het geloof der betrokken volken in de nood zaak van hun samenwerking, het saamhoo righeidsgevoel. De viering van „Nordens Dag" in Scandi navië bewijst dat men niet werkeloos moet af wachten of dit saamhoorigheidsgevoel mis schien wel ereis bij toeval, door een onvoor ziene vriendelijkheid van het Lot ontstaan zal, maar dat men het moet aankweeken en krachtig in die richting blijven streven. Waar om wordt dergelijk prachtig werk van blij vende waarde alleen in Noord-Europa en niet in andere streken van dit verscheurde we relddeel ondernomen? Waarom, bijvoorbeeld, zou een dergelijke gemeenschappelijke cul- tureele actie niet door Nederland en België ondernomen kunnen worden bij wijze van be scheiden proef om de groote gedachte verder te dragen in Europa? Die vraag stel ik met nadruk. Ik ben er trouwens zeker van dat de Pers in de hoogste mate tot een dergelijke nieuwe saamhoorigheid zou kunnen bijdra gen, evenals de pers in Scandinavië dat doet. Op het a.s. congres (te Weenen) van de internationale vereeniging van Uitgevers van Dagbladen (Fiadej) zal de bestrijding van tendentieuse en schadelijke berichtgeving over de landen onderling aan de orde ko men. Een dergelijke overeenkomst bestaat reeds tusschen Nederland, Zwitserland en Polen, die elkaar evenwei weinig onrecht ple gen te doen. Wanneer zullen de tusschenlig- gende landen er zich bij aansluiten? En ik moet vermelden dat een Vereeniging van Di recteuren van Dagbladen invier Bal- kanlanden is opgericht, die zich o.a. de ont wikkeling van de litteraire, wetenschappe lijke en kunst-betrekkingen tusschen dit vier tal (Griekenland, Roemenië, Turkije en Joe- go-Slavië) ten doel stelt alsmede „een scherp optreden tegen het publiceeren van onjuiste berichten en tendentieuze mededeelingen, die oneenigheid tusschen de landen van de Balkan-entente zouden kunnen verwekken". Ook wil men gemeenschappelijk maatregelen nemen tegen onjuiste aanvallen op de Pers van de landen, die niet bij de entente zijn aangesloten Ziehier dus, nota bene in den Balkan, een onderdeel van het Scandinaafsche streven na gevolgd. Natuurlijk is men in Scandinavië veel verder. En in West- en Centraal Europa? Daar zetelen de groote verdeeldheden, de groote ge varen en de groote scepticismen van Europa! Het voorbeeld van De Vier Gebroeders in het Noorden is schoon en hopelijk heilzaam. Men kan er zijn voordeel mee doen. Tenzij men een Europeeschen oorlog aanlokkelijker vindt. Aangezien dat blijkbaar niet zoo is, zij de aandacht er op gevestigd dat een beter alternatief bestaat danniks doen. R. P. ORANJE-VEREENIGING WILHELMINA. Gisteravond heeft de Oranjevereeniging in hotel Augusta een vergadering gehouden, die werd bijgewoond door vertegenwoordigers van 38 vereenigingen. De vergadering werd met een welkomstwoord van den voorzitter, den heer P. Heere, geopend. Deze zette in korte bewoordingen het doel van de vergadering uiteen. Hierna werd de leiding voor de te openen besprekingen aan den viee- voorzitter, den heer J. Th. Meyerink overge dragen. Deze sprak over de te houden feeste lijkheden bij het huwelijk van de prinses. De bedoeling is, drie dagen feest te vieren. Het bestuur van de Oranjevereeniging gevoelt zich te klein, om dit feest op te zetten zooals het zich dit gedacht heeft, waarom het besloten heeft, uit de deelnemende vereenigingen een groot feestcomité samen te stellen, alsmede een .aantal subcommissies die elk haar taak krijgen. Verschillende commissies voor sport, wedstrijden, muziek, financiën en propaganda werden samengesteld. Vervolgens werd een cir culaire ter tafel gebracht waarin aan de in woners financieele bijdragen worden ige- vraagd. De bedoeling dezer circulaires is, we- kelijksche of maandelijksche bijdragen te krij gen. Deze circulaires worden binnenkort aan de huizen bezorgd, waarop na eenige dagen antwoord zal worden gehaald. Nadat eenige vragen van ondergeschikten aard door den heer Meyerink waren beantwoord, werd door een der aanwezigen de gedachte naar voren gebracht, of het, bij het a-s. bezoek van de Kon. familie op 4 November, ook mogelijk was, namens het geheele Oranje Comité Velsen, de prinses bij haar bezoek te IJmuiden een bloe menhulde aan te bieden. Indien het Comité Velsen dit niet zal doen, dan wordt dit door het bestuur van Wilhelmina gedaan. Aan het eind der vergadering sprak de heer Meyerink een kort opwekkend woord, waarna de ver gadering gesloten werd. BUURTVEREENIGING „KENNEMERLAAN". Op verzoek van het bestuur herinneren wij nog even aan de vergadering, die hedenavond door de Buurtvereeniging Kennemerlaan in Hotel Kennemerhof wordt gehouden. Het bestuur rekent op een druk bezoek. Ook zij, die geen uitnoodiging hebben ontvangen, doch die als bewoners van aangrenzende stra ten zich voor het plan van het bestuur inte resseeren, zijn welkom. PERSONALIA De heer J. M. ten Napel, stationschef te Velsen-IJmuiden Oost, is met ingang van 1 December bevorderd tot stationschef le klas B en wordt overgeplaatst naar Geldennalsen. DRANKWET. Bij Burgemeester en Wethouders .van Velsen is ingekomen een verzoekschrift van E. Pos- tema, van beroep agent bevrachtingscommis sie, wonende te Velsen, om een verlof B, voor den verkoop van uitsluitend alcoholvrijen drank in de Westelijke benedenachterlocali- teit en de Oostelijke benedenlocaliteit van het perceel Stationsweg no. 77 te Velsen- Vóór 11 November 1936 kan een ieder tegen het verleenen van dit verlof schriftelijk be zwaren bij Burgemeester en Wethouders voor noemd inbrengen. BURGERLIJKE STAND. Bevallen: A. C. Langenbergv. d. Berg, d., Haarlem. G. C. DijkmanBolle, d.. Driehui- zerkerkweg 98, Velsen. N. van lOmbergende Bie, d., Willemsbeekweg 88, IJmuiden. P. Dek kerDobbelaar, d-, Ladderbeekstraat 40, Vel- sen-N. E. DuijzerRoza, z„ Bloemendaalsche- straatweg 65rd., Santpoort. /G. J. Scheenaard de Graaf, d., Overbildtweg 29, Santpoort. M. HermansRaspoort, d., Wijk aan Zeeërweg 1, IJmuiden. C. B. v. d. StaakAalders, z., Fro- gerstraat 59rd„ IJmuiden. Overleden: C. Koster, echtgenoot van C. Hoogeboom, Koningsweg 184, Velsen-N.; J. P. Gomes, 39 jaren, echtgenoot van G. C. Smit, Wilhelminakade 87rd., IJmuiden. COLLECTE T.B.C.-BESTRIJDING. Het bestuur der Vereeniging tot bestrijding der Tuberculose in deze gemeente verzoekt ons mede te deelen, dat de collecte, gehouden ten bate van bovengenoemde vereeniging heeft op gebracht f 469.02. Tevens brengt het bestuur een woord van hartelijken dank, in de eerste plaats aan de dames collectrices en verder aan allen die hebben medegewerkt, dit resultaat te bereiken. Een der geredden in het ziekenhuis overleden. SOS! SOS! Een hevige storm, loodrecht op de kust. Zware rollers beuken 't strand. Huizenhooge golven slaan over de pieren, spatten uiteen tegen de ijze ren opstanden van de havenlichten en tegen de torentjes op de binnen- kribben. Wie zijn radio-toestel heeft ingesteld op de 600 M. golf, heeft ze uit alle richtingen kunnen opvan gen, de SOS-berichten en wie de taal van strepen en punten verstaat, heeft ze kunnen hooren: de Schwa- ben, de Norburg, de Greta Glad, de Singoalla, de Kurt Hartwig Siemers, alle schepen die in den angstigen nacht en in den niet minder angsti gen morgen, die volgde op dezen stormnacht zoo menig' bang uur in de nabijheid van onze kust hebben beleefd. Radiodienst en peilstations, sleepbootdien sten en N. Z. H. R. M., alles heeft gedurende vele uren onder hoogen druk gewerkt, de 600 M. golf is vele uren achter elkaar gereser veerd geweest voor het verkeer tusschen de stations aan land en de marconisten aan boord van deze schepen. Prachtig is dat alles georganiseerd aan onze kust. Nauwelijks heeft een SOS-bericht den sleutel van den marconist verlaten, of overal, in den Helder, IJmuiden, Scheve- ningen, Vlissingen, enz. concentreert men het geheele bedrijf op dit bericht. Sleepboo- ten varen uit, reddingbooten worden in ge reedheid gebracht De dag verstrijkt; de storm houdt aan. Windsterkte 10, orkaankracht, die doet herinneren aan de ramp van de Salento Eenige schepen komen behouden binnen, an dere zetten hun strijd tegen de woedende elementen voort. Thans, nu we dit schrijven, weten we nog niet hoe het staat met de Greta Glad, die bij IJmuiden in nood ver keerde en ook van de Norburg, die bij Ter schelling noodseinen gaf, is nog niets na ders bekend. De radio vertelt ons van een nieuwe ramp. Ze is ver van ons gebeurd, maar het bericht grijpt ons aan: het vuurschip Elbe voor den Elbemond is omgeslagen. Van de 15 opvaren den heeft men niets meer gehoord, zoodat men vreest, dat zij zijn omgekomen. Een sleepboot, die uitvoer om hulp te verleenen moest terugkeeren. Het scheepje kon het op zee niet uithouden. De Sch. 68. Eergisteren lag de haringlogger SCH 68 veilig in de Vlsschershaven Ergens in de buitenhaven, dicht bij de Noorderpier steekt een stukje mast boven het water uit. Van de semaphore af is het zichtbaar. Honderden staan er op de hoogte, vanwaar men zulk een schitterend uitzicht heeft op de haven en de zee. Tientallen kij kers zijn gericht op dat kleine plekje water, op dat, wat nog zichtbaar is van den logger, die gisteren nog veilig in de haven lag. De logger was juist van een vrij voorspoe dige reis van de haringvisscherij teruggeko men. Er was versehe haring aan boord, dus deed men IJmuiden aan om deze in den af slag te verkoopen. Met de pekelharing zou men naar Scheveningen varen om die aldaar aan de markt te brengen. Maar de SCH 68 kwam niet in Scheve ningen, In IJmuiden gaat het leven zijn gang In Scheveningen is droefheid en rouw in vele visschersgezinnen. Schipper den Heijer, stuurman Verbaas en de matroos Vink zijn gehuwd. Drie vrouwen verloren hun echtge noot, vele kinderen hun vader. De predikant heeft zijn droevigen rondgang gemaakt. Schip verongelukt ben gered. In ons blad van gisteren hebben wij reeds alle bijzonderheden omtrent de redding van tien van de elf man, die zich nog aan boord bevonden, medegedeeld. In het koffiehuis de Leeuw zaten de schipbreukelingen om de warme kachel. Het zijn allen jonge kerels, twee er van zijn nog kinderen. En als kinde ren, als h a a r kinderen worden ze verzorgd door mevrouw de Leeuw en haar helpsters. •ow*" -,v> - ■MM. mm:ja Een der jongens staat met naakt bovenlijf. Hij krijgt droog en warm ondergoed. Een der schipbreukelingen het is de ma troos de Ruiter komt op ons af. Hij wil een telegram naar huis zenden, om zijn huis- genooten er van in kennis te stellen, dat zijn schip verongelukt is en hijzelf gered is. „Schip verongelukt, ben gered". En even later weet een gelukkige familie in Scheveningen, dat Maarten den dans ontsprongen is. Maar is er angstige spanning in de gezinnen van de dertien andere opvarenden, waarvan vader of zoon niet zoo „bij de tijd" was als de Ruiter, of waarvan vader of zoon nooit meer zullen terugkeeren. Hier in dit eenvoudige, doch gastvrije koffiehuis staan we ineens temid den van de tragiek van het zeemansleven. Stil zitten de mannen om de kachel, drinken de heerlijke warme koffie, rooken een sigaret. Hun gelaat is onbewogen, maar ze zijn diep onder den indruk van het verlies van hun makkers, van hun schip. Ze zitten veilig, om ringd door hulpvaardige menschen, maar in hun ooren klinkt nog het geraas van de branding; hun kleeren zijn droog maar ze zien zichzelf nog, zooals zij, nauwelijks een uur geleden worstelden in het ijskoude water, zij voelen nog onder zich hun schip, ontred derd, bijna stuurloos, stampend en slinge rend en telkens dreigende ten onder, te gaan. Wat moeten deze menschen, vooral deze kin deren hebben meegemaakt in die kort span ne tijds tusschen het oogenblik, dat de stuur hut van boord sloeg met hun schipper, hun stuurman en hun kameraad Piet, die allen voor hun oogen verdronken en het oogenblik, dat zij in de branding werden geslingerd. De laatste uren. Maarten de Ruiter is het, die ons toen de grootste schrik verdwenen was, nog wat ver telt van de rampspoedige reis. Al vroeg in den nacht, nadat de storm was overgegaan in een orkaan zag men aan boord van de SCH 68 reeds in, dat men het zwaar te verduren zou krijgen. Angstwekkend gier de de storm door de touwen. Men krijgt het licht van Noordwijk dwars voor zich, maar men kan niet verder. Het schip is niet bij machte, tegen den orkaan op te tornen. Dan maar weer naar IJmuiden terug. Even gaat het, met den wind schuins ach ter, wat beter. Maar dichter bij de kust, wordt het steeds erger. Zware zeeën rollen over het schip. Er zijn 22 last haring aan boord. Een heele vracht voor zulk een scheepje en als dan af en toe het dek onder water staat kan het zich slechts moeizaam opheffen. Elk oogenblik vreest men, dat het de laatste keer zal zijn Dan gebeurt, als men den nacht toch nog is doorgekomen, het groote onheil, De Ruiter stond op het voorschip, toen plotseling met hevig' gekraak de stuurhut werd weggeslagen met de drie man, die zich daarin bevonden. Men zag, toen de stuurhut reeds te water lag, nog even de ongelukkigen. Maar lang heeft het niet geduurd. De staf van het schip was aan de bemanning ontvallen. Eenige man nen grijpen naar het stuurrad. De motor draait nog, er is nog een kleine kans, want IJmuiden is niet ver meer. Maar in de bran ding, vlak voor de haven werd het lot van den logger bezegeld. Spoedig achter elkaar liggen alle elf man' te water. Bij een der jongens worstelt Kui per, een dergenen, die het eerst van boord sloegen. Hij kan zich niet langer boven hou den en verdwijnt in de diepte. De anderen werden allen gered, zooals men weet negen door de Nestor, een door de Neeltje Jacoba. Twee der schipbreukelingen, H. Toet en Wouter Pronk moesten in het ziekenhuis worden opgenomen. Een vijfde slachtoffer. Was de toestand van eerstgenoemde vrij gunstig, de 60-jarige Wouter Pronk was er zeer ernstig aan toe. Helaas is ook voor hem deze reis zijn laatste geweest, want nog gis teren is hij aan de gevolgen overleden. Deze ramp heeft dus aan vijf menschen het leven gekast. Groote drukte aan het strand. Er heerschte gisteren een buitengewone drukte aan het strand. Talloos waren de auto's die op het bericht van de ramp van heinde en ver waren gekomen. Maar ook vele IJmuidenaren hadden, loopende of fietsen de, den storm getrotseerd. Niet alleen bij de semaphore, maar ook bij de Zuiderpier was het druk. En opnieuw hebben we moeten constateeren dat er nog velen ook IJmuidenaren zijn, die zich te ver op de pier waagden. Ver voorbij het waar schuwingsbord, waar het water voortdurend over de pier sloeg waagde men zich. Worden de menschen nooit wijzer? Scholier door auto overreden en gedood. Als de stoitmbal geheschen lis, dreigt gevaar -voor Dinsdagmiddag omstreeks half vijf, even na het uitgaan van de Chr. U. L. O.-school te Soest, is een ernstig ongeluk gebeurd, waarbij een 14-jarige leerlinge dier school het leven liet. Op de Middelwijkstraat te Soest waren drie jongens der Christelijke U.L.O.-school op de fiets aan het stoeien, juist op het oogenblik, dat achter hen een personenauto, bestuurd door den heer M. S. S. uit Zutphen naderde. Eén van het drietal, de 14-jarige P. van G. uit Amersfoort, geraakte op het linkergedeelte van den weg en kwam vlak voor de auto te recht. De bestuurder trachtte nog te remmen, doch tevergeefs. De auto ging den jongen over hH hoofd. Kort na het ongeluk is de knaap overleden,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1936 | | pagina 1