Lijster heeft schutting geraakt
Verkeerscoördinatie bepleit.
DONDERDAG '10 DECEMBER 1936
Van technische storing nog niets gebleken.
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1886
De ramp van de SCH. 179.
Heymans en Sluyter te Parijs.
Zaandam's Burgemeester
treedt af.
Het Prinselijk Huwelijk.
Haagsche politie vraagt
opgaven.
Lichte prijsstijging.
Brand in een timmerfabriek.
noord-zuid-hollandsche tramweg
maatschappij.
Door Nassau en Lippe-
Detmold.
Regeering zal een veiliger weg bewandelen.
Aantal slachtoffers van de ramp tot nu toe
veertien. Toestand van marconist zorgwekkend.
De directeur van de K. L. M., de heer A. Plesman, heeft Woensdag
avond om 9 uur meegedeeld, dat de staart van het vliegtuig „lijster"
na het vertrek van het vliegveld Croydon in aanraking is gekomen met
de manshooge schutting, welke om dit vliegveld is gelegen, daarna
raakte de machine een hooggelegen punt van een huis achter deze
schutting, waardoor de „Lijster" nog meer uit zijn vliegpositie is
geraakt. De Douglas vloog tenslotte nog tegen een telefoonpaal en
een ander huis op.
Het is Smirnoff's indruk, die te Londen vertoefde en direct met Moll
en den K. L. M.-werktuigkundige op Croydon, Young, een onderzoek
naar de oorzaak van de ramp heeft ingesteld, dat zich geen technische
storingen hebben voorgedaan, die aanleiding zouden kunnen geweest
zijn om bij het starten van de rechte baan, welke voor het blindstarten
is afgeteekend, af te wijken. De oorzaak van deze ramp blijft nog een
zeer groot raadsel, aldus de heer Plesman.
De piloot Hautzmayer was buitengewoon bekwaam, en bijgevolg
volkomen in staat een blindstart uit te voeren, zeide de heer Plesman.
Hij kon niet zeggen of deze ramp eventueel een wijziging in de
blindstarttechniek tengevolge zou hebben.
10 December:
TWEEDE KAMER DER STATEN-
GENERAAL.
Na bestrijding door de heeren Rutgers
van Rozenburg en Van der Biesen en
verdediging door de heeren Farneombe
Sanders en Lieftinck is met 49 tegen 19
stemmen besloten tot stichting van een
nieuw gerechtsgebouw te Haarlem.
Doordat de telefoonverbinding verbroken
was na de ramp van de „Lijster" was het
aanvankelijk zeer moeilijk juiste berichten
omtrent het gebeurde te verkrijgen. Van de
13 passagiers zijn er 12 om het leven geko
men, en van de bemanning de gezagvoerder
Hautzmayer en de werktuigkundige Verkerk,
de geredde passagier Schutoach en de ste
wardess Hilda Bongertman zijn slechts licht
gewond, daarentegen is de toestand van den
marconist van Bemmel zoodanig, dat voor
zijn leven moet worden gevreesd. Hij bevindt
zich in het Purley Cottage Hospital even
als de beide licht gewonden.
De stewardess is door den verte
genwoordiger der K.L.M ondervraagd
teneinde aanwijzingen omtrent de
bewegingen van het vliegtuig in den
aanloop te verkrijgen. Zij kan zich
van het gebeurde echter niets meer
herinneren.
De weersomstandigheden op de
route, zoo vernemen wij van den
heer Plesman, waren van dien aard,
dat men kon starten. Op het oogen-
oogenblik van vertrek het toestel
vertrok in verband met de weersom
standigheden anderhalf a twee uur
later dan gewoonlijk was het zicht
vanwege de mist echter uitermate
slecht. Zoodat de start gemaakt werd
langs de mistlijn.
Het vliegtuig is neergestort op 1
mijl afstand van het vliegveld.
Tenslotte zeide de heer Plesman
nog, dat Hautzmayer een voortref
felijk vlieger was, die op de Alpen-
route dezen zomer uitstekend werk
heeft verricht en al eenige maanden
op Croydon vliegt.
Uiterst moeilijke
taak voor de brandweer.
Hoewel de telefoonverbinding gestoord was,
duurde het slechts korten tijd, voordat, de
brandweer met alle beschikbare materiaal en
personeel aanwezig was. Een uitgebreide af-
deeling politie zorgde voor een goede afzet
ting van de omgeving der ramp, hetgeen zeer
noodig was, daar van alle kanten belangstel
lenden toestroomden. De politie hield de
nieuwsgierigen echter op behoorlijken afstand.
Betrekkelijk spoedig nadat het ongeluk bekend
was geworden, waren ook Roode Kruis-wagens
met personeel ter plaatste om de slachtoffers
te vervoeren.
De brandweer stond voor een wanhopige en
vrijwel onuitvoerbare taak. Het vuur laaide
met ontembare kracht omhoog en zoo wild
schoten de vlammen uit, dat het onmogelijk
was dicht bij de vuurzee te komen.
hij op 1T Mei 1921 in de functie van inge
nieur van aanbouw in dienst bij de Neder -
lamdsche scheepsbouw Maatschappij te Am
sterdam, waar hij zich zeer spoedig als een
uiterst bekwaam technicus deed gelden.
De heer van Donkelaar genoot aan de
maatschappij, mede door zijn gxoote be
kwaamheid, een vertrouwenspositie. Hij was
er de rechterhand van den directeur, den
heer D. Goedkoop Dzn.
Juan de la Cierva.
Juan de la Cierva, die ook in het toestel
zat, is de bekende uitvinder van de auto-giro.
De la Cierva, die Spanjaard was, demon
streerde dit toestel voor het eerst in 1923.
Sedert 1928 heeft dit vliegtuig een practi-
sche bruikbaarheid gekregen. Zoowel in
Europa als Amerika heeft de autogiro zich
tot een bruikbaar en veilig vliegtuig ontwik
keld. Over zijn uitvinding schreef De la Cier
va een werk getiteld: „The theory of the
autogiro".
Arvid Lindman.
De Zweedsche admiraal Arvid Lindman is
oud-premier van zijn land geweest, Hij is ja
renlang een onvermoeid strijder geweest voor
zijn politieke conservatieve beginselen.
Na minister van marine te zijn geweest, werd
hem in 1906 de vorming van een kabinet op
gedragen.
Het echtpaar Hoene, dat ook onder de
slachtoffers behoort, was waarschijnlijk op
zijn huwelijksreis.
Verkerk.
De heer J. Verkerk, die als werktuigkun
dige deel uitmaakte van de bemanning van
de „Lijster" was 22 Februari 1912 geboren. Hij
doorliep de zeevaartschool te Vlissingen en
werd aangesteld tot machinist bij de Java-
China-Japanlijn. In Mei 1934 trad hij bij de
K. L. M. als werktuigkundige in dienst. Ver
kerk was ongehuwd.
Hautzmayer.
De piloot L. Hautzmayer, die 43 jaar oud
werd, in Oostenrijk was geboren en sinds 1
April voorloopig voor een jaar in dienst van
de K. L. M. was getreden, was in vroeger ja
ren een bekende legervlieger, terwijl hij la
ter vooral groote ervaring als alpenviieger
heeft opgedaan, 't Was uit dien hoofde, dat
de directie van de K. L. M. op zijn medewer
king prijs stelde voor het bevliegen van de
route naar Milaan. In het pilotencorps van
de K. L. M. stond hij, ondanks het korte
dienstverband, bekend a,ls een goed kame
raad.
Officials op de plaats des onheils.
Woensdagmiddag hebben majoor Cooper
en kapitein David van het Engelsche minis
terie van luchtvaart met vliegtuigbestuur
ders en officials van de K. L. M. het wrak
van de „Lijster" aan een onderzoek onder
worpen.
Toen de mist steeds dikker werd, hebben de
deskundigen van zoeklichten gebruik ge
maakt. Het onderzoek gold in hoofdzaak de
motoren en de cockpit.
Het wrak zal in zijn positie blijven totdat
het definitief onderzocht zal zijn door de
luchtvaartdeskundigen, die heden uit Neder
land werden verwacht.
Vrees voor oplaaien van den brand.
De vrees bestond, dat het vuur zou oplaaien
De brandweer heeft derhalve in den namid
dag opnieuw water gegeven op het wrak en
het in puin gevallen huis.
Mededeeling van een ooggetuige.
Een chauffeur, een der ooggetuigen, ver
klaarde, dat het vliegtuig het huis raakte en
en dat toen een vlam uitschoot. Hij en eenige
bouwvakarbeiders snelden toe, doch zij
werden door het vuur weerhouden. Zij pro
beerden nochtans het toestel te bereiken,
doch dit bleek onmogelijk. De hitte was zoo
ontzettend, dat men een afstand van meer
dan 6 meter moest houden.
Het lijk van schipper De Niet aangespoeld.
Op het strand tusschen Petten en Callants-
oog nabij paal 17 is Woensdag het lijk aange
spoeld van een der opvarenden der vergane
SCH. 179.
Nadat het stoffelijk overschot naar het ge
bouw van de strandvonderij was overgebracht,
stelde men onmiddellijk de reederij Vrolijk te
Scheveningen van de vondst in kennis. Het.
lijk is door de directie en een broer van het
slachtoffer herkend als dat van schipper W. de
Niet.
PARIJS, 9 December (A.N.P.) De sport
vliegers Heymans en Sluyter hebben vandaag
de voorlaatste etappe afgelegd van hun retour
vlucht naar Nederlandsch-Indië. Zij startten
om 7.25 uur pl.t. van Rome en vlogen eerst
naar Marseille, vanwaar zij om 9.35 uur ver
trokken naar Lyon.
Na een tusschenlanding aldaar stegen de
luchtreizigers om 13.15 uur weer op, met als
doel Parijs, dat zij om 15.55 uur bereikten
Van Rome tot Marseille hebben de vliegers
mooi weer gehad. Op het laatste gedeelte van
den tocht hebben zij echter met slecht zicht te
kampen gehad.
Per 8 Februari 1937 ontslag gevraagd.
In de raadsvergadering van Woensdagavond
heeft de burgemeester van Zaandam, de heer
J. ter Laan medegedeeld per 8 Februari 1937
ontheffing uit zijn ambt te hebben gevraagd.
Hij hoopt in een raadsvergadering op 5 Fe
bruari 1937 officieel van den raad afscheid te
nemen
Bakker (C.H.) (wat ook nog anderen deden)
hulde brengen aan het moedig optreden van
het locomotief- en treinpersoneel bij het on
geluk op den overweg bij Berkum. Waarop de
heer ter Laan (s.d.) een lans brak voor de
weder-bewaking van overwegen met eenig
verkeer en voorts tariefsverlaging aanbeval,
wat later o.m. eveneens de rev. soc. Sneevliet
deed, die trouwens ook al „reactionair" bleek
te wezenwat de kwestie der onbewaakte
overwegen betreft! Mr. Boon (lib.) vond dat
't veel te langzaam gaat met beveiliging der
overwegen. Slaagt de proef te Steenwijk dan
moet met doortastendheid opgetreden worden.
Betere rechtspositie voor het A.T.O.-personeel
bepleitte de v.d. Cohen. Vervolgens een
schokkende gebeurtenis in dit o zoo saaie
debat: de heer A mei ink (a.r.) klaagde nl.
over het schokken der zgn. stoom-Diesel-
treinen.
De communist W ij n k o o p wilde het debat
niet motie-loos laten verloopen. Vandaar één
motie tot invoering van den 8 urendag voor
't spoorwegpersoneel en 'n tweede, die ten doel
had 1 uur nachtwerk met IV2 uur dagwerk
gelijk te stellen.
Na dit alles en nog veel meer begon de
Minister met een boemeltrein-vaartje over
de onbewaakte overwegen. Evenzeer als in
't buitenland zou men een beveiligings-stelsel
moeten toepassen en niet tot „bewaking" te-
rugkeeren. Proeven met een systeem worden
genomen: het komt hier in hoofdzaak neer
op automatische veiligheids-seinen. De toe
stand waarin zich het pensioenfonds van het
personeel bevindt is zorgwekkend. Het heeft
de aandacht van de Regeering, die intus-
schen ernstige moeilijkheden zal voorkomen.
Op 't gebied van tariefsverlaging is reeds
wat gedaan door uitbreiding van goedkoope
buurtverkeer-biljetten. Met dat al is, voor
zichtigheid geboden, wat niet wegneemt, dat
de tariefsherziening de aandacht der Re
geering heeft.
De Minister zal nagaan wat hij kan doen
om de medewerking der werknemersorga
nisaties i.z. de arbeidsvoorwaarden bij de
A T O. te vergrooten.
De moties Wijnkoop, van zoo ingrijpende
beteekenis voor een zoo omvangrijk perso
neel kon Ir. v. Lidth de Jeude niet zoo maar
voetstoots beoordeelen. Daarom waren ze on-
Waarschuwingen aan hen, die naar
Den Haag gaan.
Door de politie is de vqlgende nadere toe
lichting verstrekt betreffende het afstaan van
kijkplaatsen in perceelen, in verband met het
huwelijk van Prinses Juliana en Prins
Bernhard.
Ieder die op 7 Januari ter gelegenheid van
de vorstelijke huwelijksplechtigheid eenige
ruimte in een woning, perceel, kamer, werk-
of bergplaats of gebouw afstaan of heeft ge
staan, moet daarvan ten spoedigste schrifte
lijk mededeeling doen aan den hoofdcommis
saris van politie. Zoowel het verhuren als het
om niet afstaan van kijkgelegenheid in huizen
aan de route gelegen of daarop uitzicht bie
dende is hieronder begrepen. Bij het doen dier
mededeeling behooren verstrekt te worden de
gegevens betreffende naam, voornamen, leef
tijd, nationaliteit en volledig adres van de
personen aan wie plaatsen zijn afgestaan.
Laatstbedoelde personen ontvangen recht
streeks van de politie een kaart op vertoon
waarvan zij in de gelegenheid zullen worden
gesteld, tot uiterlijk 9 uur het bewuste perceel
te bereiken. Hiertoe zullen in den afgezetten
weg openingen worden gehouden. De plaatsen
dezer openingen zullen nader worden bekend
gemaakt. Men zorge dus op den aangegeven
tijd in het bedoelde perceel aanwezig te zijn.
Deze kaarten treden uit den aard der zaak niet
in de plaats van de door de rechthebbenden
af te geven bewijzen.
Waarschuwingen.
De hoofdcommissaris van politie te 's Gra-
venhage doet tevens de navolgende waar
schuwingen uitgaan:
Past op de zakkenrollers.
Overtuigt u bij het koopen van plaatsen dat
gij niet in handen valt van zoogenaamde op-
koopers.
Overtuigt u, of gij te doen hebt met den
daadwerkelijken eigenaar of verhuurder of
diens gemachtigde (n) van het perceel waar
voor plaatsen worden besteld.
Overtuigt u dat de aangeboden plaatsen
werkelijk uitzicht geven op de route waarlangs
de koninklijke stoet zich zal bewegen.
Overtuigt u dat voor een perceel niet reeds
teveel plaatsen zijn uitgegeven.
Weest uiterlijk 9 uur aanwezig.
Bedenkt dat het aanrijden met auto's of
andere voertuigen naar de gewensehte per
ceelen is uitgesloten. Uitzonderingen kunnen
niet worden toegestaan. Een ieder zal dus te
voet zijn plaats van bestemming moeten be
reiken.
Overtuigt u of de toegangskaarten voor de
tribunes Toren,straat, Vondelstraat, Eland
straat en Alexanderveld voorzien zijn van een
handteekeninigstempel van den hoofdcommis
saris van politie.
Explosie in opslagplaats van oude films
de oorzaak.
Voorafgaan door een explosie, heeft in
den laten middag een brand gewoed in de
timmerfabriek van de firma Dahlmann en
Muller, gelegen nabij het Merwedekanaal te
Diemerbrug. Terwijl de arbeiders nog in de
fabriek waren, stortte plotseling met veel la
waai een gedeelte van het dak van een boven
een gedeelte van het ongeveer 40 Meter diepe
fabrieksgebouw gelegen opslagplaats van ge
bruikte bioscoopfilms in. In genoemde opslag
plaats lagen honderden oude films opgeslagen
en door tot nog toe onopgehelderde oorzaak
ontstond door een explosie in deze films brand,
welke zich zeer snel uitbreidde en aan de tim
merfabriek mededeelde.
De vrijwillige brandweer van Diemen, welke
zeer spoedig ter plaatse was, bond onmiddel
lijk met vier stralen den stijd tegen het vuur
aan en mocht er in slagen den brand tot de
timmerfabriek en de daarboven gelegen op
slagplaats van de films te beperken.
Het was een geluk, dat de brand tot de tim
merfabriek en den daarboven gelegen zolder
beperkt kon blijven, daar in een ander gedeel
te van het gebouw, boven de timmerfabriek
nog een opslagplaats van films en een woning
gelegen waren. De schade wordt niet door ver
zekering gedekt.
„DE RUYTER" OP 12 JANUARI NAAR
INDIë.
Hr. Ms. „De Ruyter" zal 12 Januari a.s. van
Willemsoord naar Indië vertrekken. Volgens
het reisplan zal de kruiser op 2 Maart te
Sabang aankomen.
Het totaal van de vervoeropbrengsten
der N.Z.H.T.M. bedroeg gedurende de maand
November (ongecontroleerd f 232.708 233.405
in 1935).
De dooden en gewonden, die door
den schok van de botsing met de ge
vels der huizen uit het toestel geslin
gerd waren, lagen in verschillende tui
nen in de omgeving. Voor de gewonden
is dit, voor zoover zij later niet zijn
overleden, de redding geweest. Gerui-
men tijd woedde het vuur, zoodat het
lang duurde voordat men bij het wrak
van het toestel kon komen.
Een der vleugels van de „Lijster", totaal
vernield en verwrongen, hing aan een hoek
van het dak van een leegstaand huis, waar
mede het toestel in botsing was gekomen. De
andere vleugel lag op den weg. De fuselage
van het vliegtuig lag zwart geblakerd en roo-
kend in de vlammen.
Het dak van het huis, waarop het toestel
was neergekomen, was geheel weggeslagen.
Het huis zelf was in brand gevlogen en
brandde totaal uit. Het was een gelukkige om
standigheid, dat dit huis niet bewoond was,
zoodat daar dus geen slachtoffers zijn geval
len. Zoodra de brandweer bij de loeiende vuur
zee kon komen, tastte zij deze met een ont
zaglijke hoeveelheid water aan, hoewel de
blussching feitelijk een onbegonnen werk was,
daar het vuur niet eerder doofde voordat alles,
wat maar brandbaar was, volkomen was ver
teerd.
Tijdens het blusschingswerk werd
een brandweerman getroffen door een
brandend stuk hout, dat van het dak
vloog. Hij werd ernstig gewond en
moest naar het ziekenhuis worden ver
voerd.
De heer A. van Donkelaar.
Onder de omgekomen passagiers is de heer A.
van Donkelaar, een zeer bekende figuur in
Nederlandsche scheepsbouwkringen.
De heer Van Donkelaar, die den leeftijd
van 37 jaar bereikte, heeft gestudeerd aan
de middelbaar technische school te Dord
recht, waar hij zijn diploma haalde.
Na nog eerst eenigen tijd op dé werf „Ju
liana" te Sliedrecht te hebben gearbeid,, trad
DEN HAAG Woensdag.
Wat een belangstelling voor verkeersvraag-
stukken in de Kamer. Bepaald van 't goede
teveel. Liefst 25 spreeklustigen (van wie er
natuurlijk een aantal een reeks „rollen" zul
len vervullen!) ingeschreven. Het vermaan
van den voorzitter om toch vooral niet den
vollen spreektijd te gebruiken was geenszins
overbodig. Ordening en rantsoeneering zouden
juist bij deze begrooting bijzonder op haar
plaats zijn.
Van ordening gesproken, de Minister wees
er in zijn beantwoording van het nachtelijk
debat op, dat de verkeers-coördinatie (of
-ordening) hierop dient te berusten, dat vrij
willige boven opgelegde coördinatie gaat, dat
het verkeer als 'n eenheid moet worden be
schouwd en dat elke verkeerstak op de meest
economische wijze een eigen taak heeft te
verrichten.
Onjuist was het te meenen, dat de Regee
ring het spoorwegverkeer wil bevoorrechten;
dan zou dat b.v. moeten blijken uit verdwij
ning van het spoorwegtekort, dat echter nog
maar al te zeer in levende lijve aanwezig is.
Na o.m. nog betoogd te hebben, dat de vei
ligste weg bij de te treffen coördinatie-maat
regelen wel in het midden (dus tusschen den
eenerzijds aanbevolen grooten spoed en het
anderzijds bepleite gematigde tempo) zal lig
gen, kwam de Minister bij de Hoornbrug te
recht. Het ontwerp hiervan is gereed en thans
vindt overleg met de belanghebbenden plaats.
Na de spoedig te verwachten overeenstem
ming zal de betreffende belemmering voor de
verbinding den HaagRotterdam nu weldra
tot het verleden behooren.
Natuurlijk acht Minister v. Lidth algeheele
stopzetting van het verkeer op Zondag onmo
gelijk. Hoe 't verdere vijfjaren-plan voor den
wegenbouw er uit zal zien, staat nog niet vast.
Na deze „algemeene beschouwingen" ging de
Kamer sporen. De heer K r ij g e r (c.h.) stopte
bij het automatisch beveiligings-stelsel voor
onbewaakte overwegen, waarmee hij onpar
tijdige proefneming verlangt. De s.d.
v. Braambeek zag het sein „onveilig" voor
het personeels-pensioenfonds, waarvan liefst
158 millioen van de 178 millioen in de spoor
wegbedrijven belegd is, terwijl ook de rest
moeilijk liquide te maken is. Na 'n klaagzang
van den heer Eb els (v.d.) over de onbe
waakte everwegen, hoorden we den heer
Prijzenenquête verbruikscoöperaties.
Het secretariaat van den Centralen Bond
van Ned. Verbruikscoöperaties schrijft ons:
Het economisch bureau van den bond heeft
over de week van 30 November5 December
j.l. prijso,gaven ontvangen voor de wekelijk-
sehe enquête van 20 coöperaties. Het blijkt,
dat, vergeleken bïj de vorige week, de prijzen
over het geheel wederom iets, n.l. 0,2 pet. ge
stegen zijn. Was de gemiddelde prijsstijging,
vergeleken bij dentoestand op 24 September,
gedurende de laatste drie weken steeds bijna
even groot (n.l. ongeveer 1,8 pet.), thans is zij
1.98 pet. Deze nieuwe stijging is een gevolg van
het feit, dat de prijzen van vermicelli, gries-
meel, Gouda-kaas en vooral boter, iets zijn
opgeloopen. De prijsverhooging van boter is
een gevolg van het feit, dat de crisisheffing
van 75 op 80 cent per K.G. is gebracht. Tevens
plegen steeds in dezen tijd van het jaar de
prijzen van kaas, eieren en boter op te loopen
Causerie van de Ned. Reisvereeniging.
TWEEDE KAMER
aanvaardbaar. Trouwens aan moties heeft
de Minister heusch geen behoefte, om de
personeelsbelangen zoo goed mogelijk te be
vorderen.
Dat veel materieel gelijk de heer Ame-
link geklaagd had in slechten toestand
verkeert, achtte de Minister juist; er wordt
echter hard gewerkt aan vernieuwing van
oud materieel. Tenslotte verwees hij naar
aanleiding van een vraag van den heer Krij
ger naar zijn vorig jaar gegeven antwoord
omtrent de Spoorhout-kwestie, waaruit de
Kamer kan weten, dat het streven uitgaat
naar geleidelijke liquidatie. En wat de op
merking van den heer v. Dijk aangaat om
trent de combinatie van lidmaatschap van
den Raad van State en commissariaat van
de spoorwegen, in het algemeen is de heer
v. Lidth het met dat betoog wel eens.
De heer Braambeek vernam nog, dat de
Minister zal nagaan wat 't kosten zou als op
de pensioenen tot f 500, korting achterwege
zal blijven en toen behoorde het debat over
de afdeeling spoorwegen weer tot 't verle
den.
Daarop gingen we trammen. Vooral de
Rotterdamsche Tram, die de verbinding met
de Z.-H. eilanden vormt genoot de belang
stelling. De reorganisatie dier onderneming
bleek niet eenvoudig, doch is er toch reeds
iets bereikt. In elk geval heeft de finan-
cieele reconstructie vrijwel haar beslag ge
kregen. De Minister wil 't zijne doen ter in
standhouding van de onderneming, doch
daarom wenschte hij ook de puntjes op de i
te zetten.
Aan het verzoek van den heer v. Braam
beek (s.-d.) om de pensioenfondsen der
tramwegmaatschappijen van de kapitalen
dier ondernemingen los te maken zou de Mi
nister het zijne trachten te doen, al is het
een lastig geval.
Een algemeen steunplan voor het trambe
drijf, gelijk de heer IJsselmuiden (r.-k.)
had bepleit komt er niet. Geval voor geval
zal worden bezien. Intusschen zal bij steun-
verleening steeds rekening worden gehouden
met de personeel-belangen.
Bij de besprekingen over „waterwegen"
vroeg de heer K r ij g e r (c.-h.) wanneer een
beslissing zal worden genomen t.a.v. een ka
naal van Pannerden naar Almen, terwijl hij
verder spoedige doortrekking van de zijtak
van het Twentekanaal naar de haven van
Almelo aanbeval (wenschen eveneens door
den heer E b e 1 s gekoesterd)
Verder drong deze afgevaardigde op spoe-
digen aanvang van een betere verbinding
van Groningen met het IJselmeer aan, waar
voor ook de heer Duymaer v. Twist
(a.-r.) in het geweer kwam.
Tenslotte bepleitte de heer Tilanus
(c.-h.) spoedig voor verbetering van den toe
gang der Scheveningsche haven zorg te dra
gen. Donderdag komt de Minister aan bod
E. v. R.
HAARLEM Woensdag.
Nu de belangstelling alom in den lande in
hartelijk medeleven uitgaat naar ons Vorsten
huis en alles wat daarmee samenhangt, is het
een goede gedachte geweest van het bestuur
der afdeeling Haarlem van de Nederlandsche
Reisvereeniging, om een lezing als die van
gisteravond te doen houden. „Door de stam
landen van Prinses Juliana en Prins Bern
hard", op prettige wijze behandeld door den
heer J. J. Oltmans, hoofdbestuurslid van de
Nederlandsche Reisvereeniging, moest wel in
den smaak van het publiek vallen.
De Nederlander heeft over het algemeen,
aldus de heer Oltmans, nuchter als hij is, niet
zooveel interesse voor het Koningshuis. Slechts
bij enkele bijzondere gelegenheden komt deze
interesse meer naar buiten, en blijkt die nuch
tere onverschilligheid maar schijn te zijn.
Enkele jaren geleden werd spreker's inte
resse voor Nassau gewekt, en bij nadere ken
nismaking is die belangstelling in enthousiaste
bewondering overgegaan. Dit land is vooral
voor ons Hollanders bijzonder interessant, om
dat de historie ex van zoo nauw samenhangt,
met die van ons vaderland.
Na een historische inleiding waarin spr.
uitvoerig schetst hoe én Nasau, én Oranje en
tenslotte ook de bezittingen in Nederland in
het huis Oranje-Nassau verbonden waren,
gaat spr. over tot het vertoonen van de zeer
fraaie lantaarnplaatjes, die op voortreffelijke
wijze de schoonheid van dit landschap in beeld
brengen.
Ook bij de plaatjes weet spr. nog een groot
aantal wetenswaardigheden over het roem
rijke verleden van Nassau te vertellen. Ten
slotte maken we dan nog een uitstapje naar
Waldeck, in het vorstendom Weldeck-Pyr-
mont, het geboorteland van wijlen H.M. de
Koningin-moeder.
Na de pauze behandelt spr. het vorstendom
Lippe-Detmold, dat vooral bekend is om het
Teutoburgerwoud. De geschiedenis van het
huis Lippe, hoewel zeer oud, is niet zoo in
teressant als die van het huis Nassau, en de
Lippische vorsten hebben nimmer een belang
rijke rol in de geschiedenis gespeeld.
De eerste Herr zur Lippe was Bernhard I,
die in 1158 overleed. Omstreeks 1300 werd het
slot te Detmold gebouwd, waar thans nog vorst
Leopold woont. In 1528 werden de leden van
het Lippische huis tot graven benoemd en toen
ontstond ook het wapen.
Merkwaardig is, dat zoowel in het huis zur
Lippe als in dat van Nassau herhaaldelijk
huwelijken met prinsessen uit het huis Wal
deck voorkomen. De vorstentitel werd in 1789
verworven en de eerste vorst was Leopold I.
Bij den dood van vorst Woldemar, in 1895
ontstond tusschen twee zijtakken strijd over
de opvolging, waarbij tenslotte het huis Lippe-
Biesterfeld, waaruit Prins Bernhard stamt, in
het gelijk werd gesteld.
In 1918 werd de regeering afgezet, en de
vorst verjaagd. Deze keerde echter na enkele
jaren weer naar zijn slot terug, waar hij ook
thans nog woont.
Het vorstendom Lippe telt ongeveer 180.000
inwoners, terwijl de hoofdstad een inwonertal
heeft van ongeveer 20.000.
Terecht, aldus spr., noemen de inwoners van
Detmold hun stad „die sehönste Stadt der
Welt" en de fraaie lantaarnplaatjes toonen,
dat deze stad inderdaad een zeer bijzondere
schoonheid bezit.
Met een krachtige opwekking, om dezen zo
mer aan een der reizen van de Reisvereeniging
naar Nassau en Detmold deel te nemen, be
sloot de heer Oltmans zijn interessante
causerie.
