Een volslagen
xieiw geluid!
ONZE LEZERS
PHILIPS'mei/HE RADIO
Pehr Evind Svinhufvud
75 jaar.
(type ïlMia f 198.-)
IN PRIJZEN VANAF 89 GULOEN
LITTERAIRE
KANTTEEKENINCEN
DINSDAG 15 DEC. 1936
N. S. B.-vlag ot> den
Utrechtschen Dom.
Nieuw harmercontract met
Rusland.
aan het woord.
De bakfiets.
DE
„GLAZEN
NOOT"
Symbool voor
den nieuwen
kristal-
helderen
Philips'—
toon.
0
B
,:|jP
m
Hoort deze Philips' Sonate en 'n nieuwe wereld
gaat voor U open! Geluid van ongekende kristal
helderheid. Vol, rein, - in niets verschillend van de
uitzending zelf! Hier is een nieuwe bron van supe
rieur kunstgenot en een technische prestatie van
de allerhoogste beteekenis.
Hoort dit toestel. Bedient dit toestel, - enkele minu
ten zijn voldoende om U te overtuigen van het
verschil tusschen de „radio" van gisteren en de
Philips' Sonate van vandaag!
Y !tl I'll 0\ 1MIIE SERIE"
Autobus te water gereden.
Jongeman bij twist neer
gestoken.
BURGERLIJKE STAND.
De President der Finsche republiek
In dit. artikel geeft de in Helsing
fors woonachtige journalist Fried-
rich Ege een interessante biografie
van den grijzen president van
Finland, Pehr Evind Svinhufvud,
ter gelegenheid van diens 75sten
verjaardag.
Pehr Evind Svinhufvud, sedert 1931 Presi
dent van de Finsche republiek,.werd op 15 De
cember 1861 te Saaksmaki in de landstreek
Hame geboren als telg uit een oud adellijk ge
slacht. Na in 1878 student te zijn geworden en
in 1881 zijn cand. phil. te hebben gedaan, ging
hij over naar de rechtskundige faculteit en
deed zijn candidaatsexamen in 1886.
Pehr Evind Svinhufvud.
Hij begon zijn loopbaan als jurist aan het
gerechtshof te Turku, waar hij, na verschillen
de ambten te hebben bekleed, in 1901 be
noemd werd tot assessor. Van 1893-1901 maak
te hij bovendien deel uit van de commissie
voor het ontwerpen van de nieuwe Grondwet.
In 1903 werd Svinhufvud, evenals de andere
leden van het gerechtshof van Turku, die
vasthielden aan de aan Finland beloofde
grondwettelijke rechten, uit zij ambt ontsla
gen. Hij vestigde zich toen als advocaat te
Helsingfors, waar hij een der voornaamste lei
ders van het lijdelijk verzet tegen de Russi
sche regeering werd.
Toen evenwel in 1905, na de algemeene sta
king, de Russische overheersching wat minder
scherp werd, zag Svinhufvud zich benoemd
tot rechter in het gebied Heinola, vanwaar hij
in 1908 naar Lappee werd overgeplaatst.
Naast zijn dxukken arbeid als jurist verte
genwoordigde Svinhufvud sinds 1894 zijn ge
slacht in alle vier jaarlij ksche landdagen. Als
karaktervast en onvoorwaardelijk verdediger
van de Finsche rechten verwierf hij het alge
meene en onbeperkte vertrouwen van zijn
stand, ofschoon hij tot de weinig talrijke.
Finsch-gezinde minderheid daarvan behoorde.
Het was dan ook niet meer dan natuurlijk,
dat hij deel uitmaakte van de commissie, wel
ke de nieuwe wet voor den Rijksdag samen
stelde. In dezen nieuwen, uit één Kamer be-
staanden Rijksdag was Svinhufvud de cen
trale figuur en van 1907 tot 1912 was hij zelfs
president daarvan. In den strijd voor de
Grondwet verdedigde hij het standpunt, dat
men onverzettelijk aan de legale rechten van
Finland moest vasthouden en dit standpunt
openlijk aan den Regent bekend maken. Daar
hij zich echter in 1912 niet kon vereenigen
met de meerderheid van den Rijksdag, die
in het antwoord van den Rijksdagpresident in
de troonzaal geen aandacht wilde schenken
aan de publieke opinie, werd hij in dat jaar
niet als president herkozen!
Toen de wereldoorlog uitbrak, nam de Rus
sische overheersching steeds scherper vormen
aan. In November 1914 weigerde Svinhufvud
bij een rechtszitting in Luumako enkele Rus
sische oekasen, welke in strijd waren met de
wet, te gehoorzamen. Op grond daarvan liet
de Goeverneur-Generaal hem gevangen ne
men en werd hij naar een afgelegen dorpje in
het Siberische departement Tomsk verbannen.
Pas toen in 1917 in Rusland de revolutie
uitbrak, kon Svinhufvud naar zijn vaderland
terug keeren, waar hij als held van den dag.
niet luid gejubel werd ingehaald.
In den herfst van hetzelfde jaar werd
Svinhufvud leider van de nieuwe regeering.
Als zoodanig legde hij op 4 December 1917
voor den Rijksdag de verklaring af, dat
Finland besloten had als souvereine staat zelf
de verantwoordelijkheid voor het wel en wee
van het land te dragen.
In Januari 1918 brak echter de vrijheidsoor
log uit. Svinhufvud bevond zich in Helsing
fors, dat in handen van de opstandelingen
was Hij wist echter ongemerkt over de Fin
sche Golf naar Reval te ontkomen, om van
daar naar Duitschland te reizen, waarna hij
er tenslotte, om de Botnische Golf trekkend,
in slaagde einde Maart Vasa te bereiken. Een
wel zeer omslachtige reis naar deze West-
Finsohe havenstad, die op slechts vijfhon
derd kilometer vanHelsingfors is gelegen.
In begin Mei was Svinhufvud weer in Hel
singfors, waar hij als leider van de regee
ring, na zijn benoeming tot Rijksbestuurder
een krachtig begin kon maken met het re
gelen van de verwarde binnenlandsche toe
standen.
Doch reeds in December 1918 deed hij, als
gevolg van de veranderde politieke verhou
dingen afstand van zijn hoogen post. Hij
trok zich toen geheel uit het politieke leven
terug, tot hij in 1930 opnieuw benoemd werd
tot minister-president.
Tenslotte volgde in 1931, als bekroning van
een werkzaam leven in dienst van het va
derland, de benoeming van den toen zeven
tigjarigen Pehr Evind Svinhufvud tot presi
dent van de Finsche Republiek.
FRIEDRICH EGE.
24 N. S. B.'ers gearresteerd.
UTRECHT. 14 December. Hedenmorgen
heeft de politie 24 N.S.B.'ers, toen zij den
Domtoren wi'den verlaten, gearresteerd om
dat zij van den tweeden omloop de N.S B.-
vlag hadden uitgestoken ter gelegenheid van
het vijfjarig bestaan der beweging.
Onder de arrestanten bevonden zich twe
dames.
De N.S.B.'ers waren onder het zingen van
strijdliederen per politie-auto naar het
hoofdbureau overgebracht, waar zij voorloo-
pig werden vastgehouden.
Twee N.S.B.-wimpels zijn in beslag geno
men.
Voor 13000 Schotsche tonnen.
's GRAVFNHAGE, 14 December. De
reedersvereeniging voor de Nederlandsche
Haringvisscherij heeft heden een vierde
haringcontract met Rusland afgesloten.
Het betreft ditmaal een kwantum van 13.OW
Schotsche tonnen.
De totale hoeveelheid der export naar Rus
land voor het se;zoen 1936 is hiermede opge-
loopen tot 91.800 Schotsche tonnen, zoodat de
100.000 in het zicht komen.
RUW VERLOOP VAN VOETBALWEDSTRIJD
LUTTERADE, 14 Dec. Na afloop van den
Zondag op het Mauritsterrein te Lutterade
gespeelden voetbalwedstrijd MauritsKolonia
heeft de majoor der rijks veld wacht te Ge
leen proces-verbaal opgemaakt tegen den
keeper W. van Kolonia wegens mishandeling
van den speler Reiners van Maurits. Terwijl
deze speler op den grond lag, had hij hem op
zettelijk een trap in de linker liesstreek ge
geven, waardoor R. bloedend gewond werd.
De wedstrijd had een ruw verloop en na
afloop nam het publiek een da-eigende hou
ding aan.
De politie wist wanordelijkheden te voor
komen.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
Geachte redactie,
Met uw medewerking zij het mij vergund
eenige regelen in uw blad te plaatsen, naar
aanleiding van het ongeval dat een onzer in
woners Maandagavond j.l. te Santpoort is
overkomen.
Wederom betrof het hier een aanrijding
met een z.g. bakfiets. De schuldvraag, oor
zaak enz. laat ik in dit geval buitenbespre-
king, doch ik kan niet nalaten een waar
schuwing te richten tot de gebruikers van
een dergelijk vervoermiddel.
Zeer velen zijn er nog niet van overtuigd,
welk risico en gevaar zij loopen bij avond,
wanneer de achterverlichting zich alleen be
paald tot een reflector op het achterspat-
scherm. In voorbereiding is een wet, waarbij
men o.a. verplicht wordt ook op deze vervoer
middelen bij avond een rood achterlicht te
hebben, maar ik zou den bakfietsgebruikers
willen toeroepen, wacht niet op deze wetten,
maar begint reeds nu uw voertuig te voor
zien van een of ander rood achterlicht, hoe
klein dan ook, aan de linkerzijde van uw laad
bak.
Een autobestuurder, die uit
eigen ervaring tot boven
staande conclusie is gekomen.
i
■■m
MONOKNOP.COMBINATIE met 9
functies: volume-regelaar selectiviteits-
regelaar grof-afstem-
ming - fijn-afstemming -
?Sw*C<8rNS' geluidlooze afstemming -
net-schakelaar - golf-
lengte-schakelaar-gramo-
foon-schakelaor - toon-
regelaarl
De LUIDSPREKERS bevatten magneten
van een geheel nieuw soort staal- Bassen
V- i? en zeer hooge tonen
K=Alfi worden verwerkt met
f-ftll even zuivere natuur
getrouwheid als de
middenregisters!
De KATHODESTRAAL-AFSTEMINDICA-
TOR geeft precies aan, wanneer U de
zuiverste afstemming heeft
bereikt. De armen van een
lichtend kruis verbreeden
of versmallen zich, al naar
de nauwkeurigheid van
de afstemming.
(Adv.)'
Gladheid van den weg vermoedelijk de
oorzaak.
HOOFDDORP Maandag.
Zondagavond kon de bestuurder van
een autobus van de firma Leo Kors
uit Heemstede, komende van Schip
hol, vermoedelijk door de plotselinge
gladheid van den weg op den hoek van
den Hoofdweg en den Vijfhuizerweg
alhier, het stuur niet meer meester
blijven, met het gevolg, dat de bus in
de Hoofdvaart terecht kwam.
De chauffeur en twee passagiers
kwamen er, behoudens eenige lichte
verwondingen, nogal goed af. De auto
bus werd hedenmorgen met een
kraanwagen weder op het droge ge
bracht.
AVONDRECEPTIE VAN DEN COMMISSARIS
DER KONINGIN IN NOORD-HOLLAND.
HAARLEM. 14 Dec. De commissaris der
Koningin in Noord-Holland en mevrouw Röell
zullen, ter viering van het a.s. huwelijk van
H.K.H. Prinses Juliana en Z.D.H. Prins Bern-
hard von Lippe Biesterfeld, op Maandag 4
Januari des avonds te 9 uur een galareceptie
voor autoriteiten, besturen en particulieren
met hun dames geven in de zalen van het
Paviljoen (gouvernementsgebouw) in den Hout
te Haarlem. Deze receptie, waar gedanst zal
worden, komt in plaats van de anders bij de
jaarwisseling gebruikelijke middagrecepties
in hun ambtswoning.
Mevrouw Röell zal echter aldaar gaarne
weder, te beginnen met 13 Januari e.k., eiken
Woensdagmiddag tusschen half vier en half
zes, bezoeken afwachten.
Getroffene overleed na enkele minuten.
GOES, 14 December. Gisteravond tien uur
is in een café te Goes de ongeveer 22-jarige
N. Mieras uit 's Gravenpolder door den even
eens 22-jarigen J. M. uit Nieuwdorp na een
woordenwisseling met een dolk in den buik
gestoken. Beide personen verkeerden onder in
vloed van sterken drank.
De getroffene overleed na enkele minuten
De dader, die per fiets de vlucht nam, is van
nacht te Nieuwdorp door de politie van Goes
en de burgemeesters van Goes en 's Heer
Arendskerke van zijn bed gelicht. Hij legde een
volledige bekentenis af. M. is in het politie
bureau te Goes Ingesloten.
Het lijk is in beslag genomen
NIET MEER OP DE HARING.
Van de Utrecht zijn de haringnetten weer
van boord gehaald. De trawler zal niet meer
op de versche haringvangst gaan. De Silvain
die op de laatste haringreis voor 11 dagen
slechts f 1200 besomde is ook weer naar de
Noord vertrokken.
HAARLEM, 14 December.
Bevallen 11 December: G. C. Mathot—Hoo-
gendijk, z.; 13 December: J. M. Piersv. Halst,
z.; G. Kaartv. d. Wateren, d.; J. D. Bleek
rode—Garms, d; M. M. C. WijfjesHaack,
z.; 14 December: F. G. M. Habraken—v. d.
Haak, d.; C. M. S. HennekeStals, d.
Overleden 11 December: A. J. Rosenbaum, 62
j,. Hazepaterslaan; 12 December: P. C. Schel-
lekens, 75 j., Boekenrodestraat; E. M. van
GennipNijssen, 65 j., Harmenjansweg; G. J.
Grombeen, 59 j., L. Vlamingstraat; J. M. de
Graaf—Hogaarts, 79 j., Damstraat; H. J. de
BoerBakker, 79 j., Bakenessergracht; 13
December: J. van Reemst, 73 j., Burgwal.
14 December: A. A. TangermannMüller, 83
j., Hagestraat.
Top Naeff. Juffrouw Stolk en
andere verhalen. Amster
dam. Van Holkema en Waren-
dor f.
Juffrouw Stolk, het eerste der zeven ver
halen waaruit deze bundel bestaat, verleende
dien niet alleen den titel, doch ook de be-
belangrijkheid. Het is ook verreweg de groot
ste vertelling en zij is naar den omvang te
groot voor het begrip „short story", waartoe
sommige der haar volgende eer te rekenen
zouden zijn. Met dat al bewijzen ook dié, dat
wanneer den Hollandschen auteurs verweten
wordt dat zij slechts dikke boeken en geen
bondige korte verhalen kunnen leveren, men
voor mevr. Top Naeff een uitzondering dient
te maken. Want ook die vertelsels, die zij op
Juffrouw Stolk laat volgen, zijn uitstekend
van taal, vinding en bouw. Mevrouw Top
Naeff behoort tot die enkele Hollandsche
schrijfsters, wier intelligentie en kunde van
het schrijfvak gepaard gaan met een zuiver
vrouwelijk gebleven intuïtie omtrent de dage-
lijksche dingen des levens, die zij met een
zekere nuchtere gevoeligheid maar gevoe
lig toch immer doorschouwt en verwerkt.
"juffrouw Stolk is de directrice eener open
bare leeszaal in een provinciestad. Zij is
niet jong meer, maar nog niet oud genoeg
om van de charme van het vrouw-zijn afstand
gedaan te hebben. Zij is ongetrouwd geble
ven, maar heeft weinig van de oude jongejuf
frouw. Ze verzorgt kleeding en uiterlijk
juist genoeg om er steeds prettig uit te zien
ze is niet onknap geweest zonder een
voor haar leeftijd opvallend vertoon ten beste
te geven. Heeren van verschillenden leeftijd
blozen bij tijden nog wel eens als zij haar op-
ge wekten en steeds vriendelijken groet in
ontvangst hebben te nemen. Voor veel ge
trouwe bezoekers der leeszaal is zij een ver
trouwde geworden met wie men, behalve
over boeken, ook over eigen moeilijke ervaring
praten kan en daarna een helder oordeel, een
opwekkend idéé mee naar huis kan nemen. Zij
heeft begrip voor de veranderde inzichten in
de samenleving, zoodat ook de jeugd meent
met haar te kunnen praten en zijzelve zich
daardoor niet oud voelt.zoo kon zij ook
voor Evert, den nog geen twintigjarigen zoon
van haar vriendin, die jong stierf, een goede
kameraad blijven, al kon zij naar den leeftijd
zijn moeder zijn.
Met Tante Kea kon je praten als met een
man pochte Evert tegen zijn vriendjes. En
hij gaat dan ook met Kea Stolk praten, als
hij in de benauwenis zit. Als hij haar tele
fonisch om een spoedonderhoud verzoekt laat
hij doorschemeren dat het ,,om een meisje
gaat". Maar Kea kan hem door werkzaam
heden op de bibliotheek niet eerder dan den
volgenden avond ontvangen.
En in den tusschentijd is Evert niet uit
haar gedachten. Wat zal de jongen op zijn
kerfstok hebben.... waarom die haast en dat
zenuwachtig spreken door de telefoon? Kea
Stolk kent de wereld van thans zooals zij die
van vroeger gekend heeft en ze is breed ge
noeg om voor veel, dat veranderde, begrip en
soms waardeering te hebben. Maar als er wat
ernstigs mocht zijn met Evert en een meisje,
dan, ja dan voelt ze nu al dat zij de partij
van het meisje nemen zal. Daarvoor is zij niet
alleen vrouw, maar daarvoor heeft zij ook in
haar eigen leven, lang geleden in haar studie
tijd, te veel persoonlijks ondervonden, waar
van in de provinciestad niemand iets weet.
Nog voordat Evert zijn bezoek komt brengen
heeft zij haar meening gevormd en is in haar
geest op felle wijze een periode herleefd die
zoetjes-aan in nevel scheen te zijn verzon
ken.
Tot zoover vertel ik u van den inhoud
dezer novelle. Want juist nu komt de aar
dige omzwaai in het verhaal, die men niet
verwachtte, en die door Top Naeff meester
lijk is voorbereid. Ik ontneem den lezers
van het boek niet het genoegen zelf voor die
verrassing geplaatst te worden, zou hen er al
leen op willen aandachtig maken hoe vol
maakt menschelijk dat „geval" is aange
voeld en hoe intelligent het tot een éénheid
van vertelsel is opgebouwd.
Nu zal men misschien tegenwerpen, dat het
een doodgewoon iets is dat een auteur men
schelijk gevoel en intelligentie bezit en tot op
zekere hoogte is dit juist, maar datgene
waarop het in ieder bijzonder geval aankomt
is de verhouding, waarin die beide eigen
schappen in een kunstwerk vermengd zijn.
Bepeinzen we zoo'n verhaal als juffrouw
Stolk met die bedoeling, dan komt die ver
houding wel als een zeer zuivere en echte, dat
wil zeggen niet geforceerde, te voorschijn. Een
schrijfster als Top Naeff en ik behoef nu wel
niet eerst te verzekeren dat ik het werk als
zoodanig zeer hoog waardeer is niet fantasie
loos, maar haar fantasie zoekt den steun bij
wat haar intellect eerst waarnam. Dat waar-
genomene breidt zij dan uit met hetgeen
haar fantasie haar toestaat als aankleeding,
vermooiïng of tot verhooging van interesse
te dienen, en eerst dan laat zij haar gevoe
ligheid meespreken in haar werk. Het is de
treffend juiste maat waarin die beide func
ties bij haar werken, die aan het resultaat,
het geschreven boek, zulk een gaaf karakter
verleent. Een aardig voorbeeld dezer wijze
van kunst-produceerèn is het vertelsel „Ge
mengd bericht" uit dezen bundel, waarin een
letterlijk krantenbericht uit de rubriek „On
gevallen" scherp doordacht, voor haar de
ledepop wordt, die zij met haar natuurlijke
gevoeligheid verder omkleedt en door de
kracht van haar beelding tot een fijn proza
stukje vervormt. De ééne keer lukt het beter
dan de andere, maar de verhoudingen in Top
Naeff's werk blijven constant zuiver en dat
kan niet van alle schrijvende dames en heeren
gezegd worden. In „Het Raam" en „De Bood
schap", twee andere der kleine vertellingen,
komen even elementen te voorschijn, die van
het geheel een zwakkeren indruk nalaten,
maar ze verstoren den eindindruk toch niet,
dat ook in dezen bundel weer mooi litterair
werk geleverd werd.
Henriette van Eijk. Intieme Revue.
Amsterdam. Querido.
In deze dame ontmoeten wij een tegendeel
van mevrouw Top Naeff in zooverre, dat zij
alle gevoel voor verhouding opzettelijk aan
haar laars lapt. Dat verklaart misschien juist,
haar succes, bij de jeugd vooral, die immers
nog niet aan gevoel voor verhouding toe is. Al
zij het succes haar van harte gegund, dat
neemt niet weg dat wij daaraan onze waar
deering niet kunnen afmeten. Henriette van
Eijk is ontegenzeggelijk grappig, oergrappig
zelfs, maar van een grappigheid, die spoedig
verveelt. Het is zoo jammer, want zij ziet zoo
scherp. Maar zij begraaft haar heerlijk sar
casme in een soort gijn, die maar doorloopt
als een lekke kraan, onophoudelijk en met
een straaltje van steeds dezelfde dikte. Er
zit veel verspilden geest doch weinig humor
in, terwijl toch zeer velen dit voor humor
aanzien. En „ligt ook de prikkel van den ln-
mor niet in het feit, dat men het onregel
matige en het onlogische vindt op plaatsen
en oogenblikken, waar men het regelmatige
en het logische verwacht?" vroeg nog onlangs
in een artikel „Anachronismen" Prof. F. Hu-
dig. (Aprilnummer van Prisma der kun
sten.) Bij mej. Van Eyk valt niets logisch te
verwachten en alleen haar grappigheid is re
gelmatig'. Regelmatig als de waterstraal, bo
venomschreven.
Gravin Knal en haar gezelschap maken
mij warm noch koud. Ik vind ze alleen maar
vervelend. En ondanks alles zit er in deze
schrijfster- iets ingeboren, waarom dozijnen
scribenten haar benijden kunnen: iets zeld
zaams in onze dreven. Zij is misschien een der
zeer weinige Hollandsche auteurs, die een no
bele satire zouden kunnen schrijven. Waarom
sluit een zoodanig begaafd iemand den hoofd
kraan niet af en stuit dien doorloopenden
straal van muzikantengijn! Zóo ingenomen
met haar eigen truc, als zij het wil doen voor
komen, zal ze ook niet wezen. Daar is ze te
pienter voor.
J. H. DE BQI&
