HET NIEUWE AVONDBLAD
Haydn's Oratorium „De Schepping
22e JAARGANG No. 92
VRIJDAG 19 FEBRUARI 1937
IJMUIDEP COURANT
ABONNEMENTEN: per week 10 ets., per maand
40 cents plus 2y2 cents incasso, per kwartaal 1.20
plus 5 cents incasso, losse nummers 3 cents.
Kantoor: Kennemerlaan 42 - IJmuiden. Telel 5301
VERSCHIJN'l DAGELIJKS, BEHALVE OP ZON- EN FEESTDAGEN.
UITGAVE LOURENS COSTER MIJ. VOOR COURANTUITGAVEN EN ALG. DRUKKERIJ N.V.
DIRECTIE P W PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
ADVERTENTIeN15 regels 10.75. Elke regel meer
15 ct. Bij abonnement belangrijke korting. Adverten
ties van Vraag en Aanbod 1-3 regels 25 ct., elke regel
meer 10 ct. Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
ALLE ADVERTENTIeN. OPGEGEVEN VOOR DIT BLAD WORDEN KOSTELOOS OPGENOMEN IN DE NEVEN-EDITIE HET NIEUWE AVONDBLAD DE KENNEMER COURANT.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnes. Levenslange ongeschiktheid 600.—overlijden /400.—verlies van hand, voet ot oog ƒ200.beide leden duim 1100.—een lid duim ƒ50—, alle leden wijsvinger ƒ60.
één of twee leden wijsvinger t 25.—, alle leden anderen vinger 15.— één of twee leden anderen vinger 5.—, arm- of beenbreuk f 30.enkelbreuk 15.—, polsbreuk 15.—. Opvarenden van visschers-, marinevaartulgen enz. ƒ400.
bij verdrinkingsdood door ongeval tijdens de vaarttot een maximum van ƒ2000.indien hetzelfde ongeval den dood van vijf of meer abonnés mocht tengevolge hebben.
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
Echte Non-Interventie?
Als de aanbevelingen van de te Londen
zetelende commissie voor de non-inter vent ie
in Spanje aan haar regeeringen werkelijkheid
worden en dat verwacht men zal van 20
Februari af het zenden, werven en doorlaten
van vrijwilligers verboden zijn en zal in den
nacht van 6 op 7 Maart internationale con
trole op de Spaansche grenzen in werking
treden. Wij mogen allemaal blij zijn met deze
overeenkomst, omdiat zij een overeenstemming
inhoudt en dus het gevaar voor een Europee-
schen oorlog, dat voortdurend in het Spaan
sche conflict dreigde, aanmerkelijk vermin
dert. Ik druk mij maar liever voorzichtig uit
en zeg „vermindert" inplaats van „wegneemt",
want wat zijn verdragen tegenwoordig nog
waard? Bij velen schijnt de opvatting aan
vaard te zijn, dat men ze slechts behoeft na te
komen zoolang men er veiligheid of ander
voordeel in ziet dat te doen, en ze mag ver
breken zoodra het tegengestelde het geval is.
Werd deze opvatting gemeengoed in het bur
gerlijk leven, het zou totaal gedesorganiseerd
worden door de tallooze inbreuken op contrac
ten van allen denkbaren aard en de ineen
storting van het arbitrage-stelsel.
Gelukkig is dit niet het geval, al merkt men
wel degelijk dat die individueele opvattingen in
sommige gevallen funest beïnvloed zijn door
het merkwaardige voorbeeld dat de verhou
dingen tussohen verscheidene staten geven.
Het is te hopen, dat de nieuwe poging tot
heuse he niet- inmenging serieuzer van aard
dan eenige voorgaande omdat er ruu inter
nationale controle aan verbonden wordt, niet
in een contractbreuk zal eindigen. Het gevaar
zou zich voor kunnen doen als een der strij
dende partijen in Spanje zulk een groot voor
deel op den tegenstander behaalde, dat een
algeheele overwinning te verwachten scheen.
Maar blijkbaar is de kans daarop voorshands
niet groot.
Tegen het niet meer zenden, werven en door
laten van vrijwilligers heeft geen enkele staat
meer bezwaar. Tegen de internationale con
trole aan de Spaansche grenzen verzet zich
alleen Portugal. De Portugeesche regeering
schijnt het in strijd met haar prestige te ach
ten, controle op haar grondgebied toe te
staan. Dit is zonderling, want Frankrijk is wel
bereid dit te aanvaarden en groote mogend
heden hebben in zulke zaken gewoonlijk lan
ger teenen dan kleine. Men tracht de Portu
geesche regeering tot rede te brengen. Lukt
dat niet, dan zaü men wel genoodzaakt zijn
niet alleen de Spaansche maar ook de Portu
geesche kusten onder internationale vloot-
contróle te stellen, hetgeen niet alleen kost
baar is maar bovendien, door de aanwezig
heid van zooveel oorlogsschepen van verschil
lende mogendheden, den toestand weer onbe-
hageüjker maakt. Inderdaad vernielen de
Spanjaarden met hun burgeroorlog niet alleen
hun land, een deel van hun volk en hun on
middellijke toekomst maar leveren zij nog
steeds gevaar voor heel Europa op. Waarbij
men evenwel de onwetende massa (40 pet. van
dit volk kan lezen noch schrijven) toch w«J
uitsluitend als slachtoffers dient te zien. Wat
begrijpen lieden, wien de eerste ontwikkeling
ontbreekt, van politieke leerstellingen? Ten
slotte vervullen zij in dezen strijd de functie
van slachtvee, meer niet.
De Spaansche burgeroorlog is nu precies
zeven maanden oud en het einde is nog niet
in zicht. In de eerste phase behaalden die op
standelingen groote voordeelen. Daarna faal
de Franco, ondanks herhaalde aankondigin
gen van zijn spoedige overwinning, in het be
leg van Madrid. In de laatste weken heeft hij,
voorzien van nieuwe buitenlandsche troepen,
Malaga kunnen veroveren en blijkbaar de
hoofdstad geïsoleerd. Maar ook al mocht Ma
drid vallen, dan is de burgeroorlog nog niet
uit. De strijd zal dan naar Oatalonië verplaatst
worden en niemand weet hoe lang het daar
weer kan duren.
Intusschen scheiden nog zeventien dagen
ons van den zesden Maart, den datum waar
op de internationale controle in werking zou
treden. In dien tijd zouden aan beide zijden
nog heel wat „vrijwilligers" (de vrijwilligheid
schijnt in vele gevallen twijfelachtig) Spanje
binnengeloodst kunnen worden. Niet tot hun
geluk of tot dat der Spanjaarden. De En-
gelsche bisschop van Gibraltar, dien men
zeker wel als een strikt-objectief toeschou
wer mag erkennen, heeft na een reis in het
door Franco's legers bezette gebied ver
klaard, dat de vernieling en het onbarmhar
tig „uitroeien" van tegenstanders aan beide
2ijden gelden. Geen wonder, zoo is het altijd
in iederen oorlog geweest; men evenaart
elkaar in wreedheid. Dezelfde bisschop ge
tuigt, dat het vluchtelingen-vraagstuk aan
beide zijden verschrikkelijk moeilijk oplos
baar blijkt. Dat is ook begrijpelijk en daar
om is het des te beter als in ons land hulp
verleend wordt aan stakkers, die in grooter
hood verkeeren dan zelfs de meest misdeel-
öen in eigen land kennen, R.
Het Chr. Gem. Zangkoor „Looft den Heer" te IJmuiden.
Fraai concert van Looft den Heer".
Belangrijke gebeurtenis voor
IJmuidens muziekleven.
Van de uitvoering van het oratorium „De
Schepping" van Haydn door het Chr. Gem.
Koor „Looft den Heer", directeur Stephen
Jansen, mag zeker wel gezegd worden, dat
het een der hoogtepunten van het plaatselijk
muziekleven geweest is.
Voor dezen belangrijken avond bestond een
overweldigende belangstelling en ver voor het
tijdstip van den aanvang was het Ned. Herv.
kerkgebouw aan de Kanaalstraat tot in alle
hoeken bezet. Onder, de aanwezigen, die van
ver uit den omtrek naar dit concert gekomen
waren bevonden zich honderden onzer abonnés,
die dank zij de door ons blad verleend^ bemid
deling in staat gesteld werden van dit muzi
kale evenement te genieten.
Want een -genieten is het toch wel geworden.
Men kan Stephen Jansen dankbaar zijn, dat
hij dit werk in studie heeft genomen, het
koor zoodoende in een richting leidende die
het mogelijk maakt eens meer dan vroeger
wel het geval geweest is, groote koorwerken
van oude en moderne meesters te laten her
leven. Daarbij heeft hij van het Scheppings
oratorium een uitstekende uitvoering gegeven,
een uitvoering die geheel zonder coupures
zijnde, de schoonste bladzijden der partituur
als een gesloten beeldenreeks afwikkelde. De
duur der opvoering kon, gezien de juiste op
vatting der tempi, binnen de tegenwoordig
gangbare grenzen gehouden worden.
De tekst van „De Schepping" is een bewer
king van het beroemde gedicht van Milton
Paradise lost". Er werd door Haydn een pak
kend slot in den vorm van 2 psalmen aan het
eerste en tweede deel toegevoegd. Het geheel
laat het scheppingsverhaal beurtelings vertel
len door de drie engelen: Gabriël, Uriël en
Raphael. Hetgeen op de 6 scheppingsdagen tot
stand kwam wordt nu een vluchtig, dan weer
uitvoerig geschilderd; het einde van elke god
delijke dagtaak wordt bezongen en gevierd
door de koren der hemelsche heirscharen, die
God prijzen met hun hymnen.
Het slot van het tweede deel beschrijft de
kroon der schepping: het ontstaan van het
eerste menschenpaar. Het derde deel van het
oratorium is eigenlijk een aanhangsel; het
schildert het leven en het geluk van Adam
en Eva in het Paradijs.
De koren zijn de eigenlijke, zwaartepunten
van Haydn's oratoria en Haydn wist (evenals
Handel) met eenvoudige middelen koren te
schrijven, zooals men ze maar weinig bij
andere componisten voor en na hem vindt.
Koren van een poëtische en lyrische teerheid,
Stephen Jansen,
van religieuse diepte en extatische verheven
heid. van dramatische kracht en expressie.
Juist door die expressie, dat uitdrukkings
vermogen en de levendige situatieschildering
spreekt in zijn oratoria de ;*tooneelman", die
hij zooveel jaren geweest is voor hij zich spe
ciaal op de oratoriumcompositie toelegde.
Het streven der kerk in die dagen: „orato
rium-zonder-actie" was van groote beteeke-
nis voor de oratoriumcomponisten. Daardoor
moest Haydn zijn muziek zoo juist mogelijk
bepalen en zijn figuren scherp en duidelijk
doen uitkomen, zoodat zijn compositie direct
tot het voorstellingsvermogen of het gevoel
spreekt. Dit geldt voor den solozang als voor
de koren en niet het minst voor de orchestrale
begeleiding! En dat Haydn zich den meester
toonde wordt ook in zijn Schepping op sterk
naar voren tredende wijze bewezen. Wij willen
daar niet verder over in details treden, want
onze voorbespreking in dit blad heeft een en
ander reeds uitvoerig gereleveerd.
Met ruimen blik en muzikaal inzicht heeft
Stephen Jansen de schoonste vormen van het
werk, de koren, belicht waardoor de quintes
sence ervan duidelijk naar voren kwam.
Daarbij terzijde gestaan door een Looft
den Heer" zoo ingezongen en „ingeleefd" als
het ware in de sfeer van de compositie, dat
het geheel tot een hooggestemd concert kon
worden.
Aan de uitvoering was overduidelijk te
merken, dat dirigent en leden zich geheel
hadden ingewerkt. Het koor ging te gast aan
de breede klankmassa's in de homophone en
eveneens aan de sierlijk welvende stemvoe
ringen in de meesterlijke polyphoon geschre
ven koren. Smaak, beschaving en distinctie,
de hooge eigenschappen die vader Haydn's
muziek kenmerken, werden in de juiste stijl
gegeven.
Zooals „Looft den Heer'' met gloed, door
en door muzikaal, vol dynamische schakee
ringen en vast op toon zong (denken we
slechts aan het imponeerende: Denn er hat
Himmel und Erde, Vollendet ist das grosse
Werk en niet te vergeten de grandiose dub-
belfuga aan het slot Des Herren Ruhm) kan
men haast niet beter eischen; de dames en
heeren overtroffen misschien wel hierin
zichzelf. Er was een boeiende klank, gevoe
lige nuanceering, teere pianissimo's en pak
kende fortissimo's, die onthulden welk een
klankvol vrouwen- en mannenkoor homogeen
gemengd geworden is. Naar zulk een zingen
te luisteren was nu eens: ontspanning en
genieten. De dirigent, die kalm maar zeker de
schare leidde, moet wel dubbel tevreden zijn
om een altijd zware en veeleischende studie
met zulke resultaten bekroond te zien. En
de koorleden (met hun ijverig bestuur aan
het hoofd) kunnen dit eveneens.
Als solisten werkten mede Corry Bijster,
Willem Schansman en Peter Matto. Welis
waar hadden de heeren het leeuwenaandeel
der soli, maar de eerepalm kwam toch de
sopraan toe. Met haar blanke stem zong
Corry Bijster, met ontroerende zegging haar
partij van den aartsengel Gabriel en Eva, de
eerste vrouw. Zij toonde zich in de groote
aria „Nun beut' die Flur" een vocale kunste-
naresse, die tot de beste onder haar zusteren
in den omtrek behoort; welk een glans en
soepelheid weet zij aan een simpel portato-
trekje te geven.
Schansman's tenorgeluid bezit dien glans
niet (meer?) en dit bracht hem in de ter-
ze tti in de minderheid; de bekende tenor
aria ,.Mit Würd' und Hoheit" zong hij met
veel muzikaliteit en duidelijkheid. Dat dui
delijke in de uitspraak was bij Matto dikwijls
afwezig, maar hij had het voordeel zich ont
wikkeld te hebben tot een baszanger van im
portantie, die naast een prachtig, sonoor ge
luid ook een zuiver tekstbegrip duidelijk de
monstreerde. De groote bas-aria „Rollend in
schaumenden Wellen" en het duet „Von del-
ner Güte" b.v. toonden op onmiskenbare
wijze zijn zangkwaliteiten.
De geacheveerde orgelbegeleiding van Her
man Nieland was af; jammer dat Haydn het
orgel slechts gebruikte, evenals vele andere
componisten, tot steun van het recitativo en
het dus een te karig deel aan de opvoering
heeft.
De Haarlemsche Orkest Vereeniging in ge
reduceerd formaat completeerde het aantal
uitvoerenden, dat niet ver van de 140 af ge
weest zal zijn, Ook haar willen we geen lof
onthouden, al was er wel eens een minder
gelukkige inzet of wat chaotisch gerommel
bij „De Schepping"; dat kan waar gebeurd
zijn.
Zoo heeft elk der uitvoerenden, maar toch
wel in de eerste plaats het koor alle krach
ten gegeven om dezen avond tot een zoo mooi
en hoogstaand geheel te maken, waar hon
derden van genoten hebben..
Wel zelden zal het kerkgebouw een zoo
groote massa menschen van zoo uiteenloo-
pende richtingen in zich geborgen hebben.
Voor allen zal het een onvergetelijke avond
zijn.
W.
Steunverleening aan de
garnalenvisscherij
Maatregelen tot regeling van de productie.
Bij Koninklijk Besluit van 29 Juni 1936 en
de daarop steunende beschikking van 2 Juli
1936, werd een nieuwe regeling ten aanzien
van de productie en aflevering van consump
tie-garnalen van kracht.
Evenals onder de bepalingen van het thans
vervallen Consumptie-Garnalenbesluit 1935 I,
is het visschen op en het aanvoeren van con
sumptie-garnalen, alsmede het uit de eerste
hand verhandelen van gepelde garnalen' en
het verhandelen van ongepelde garnalen
met uitzondering van het verkoopen in het
klein aan verbruikers slechts toegestaan aan
georganiseerden, die in het bezit zijn van een
desbetreffende vergunning. Daar het verder
noodzakelijk is gebleken regelend op te treden
bij het aanvoeren en verhandelen van levende
garnalen in de provincie Noord-Holland, zijn
ook daartoe in het nieuwe besluit speciale ver
gunningen verplichtend gesteld.
Het voornaamste verschil met de oude rege
ling bestaat verder hierin, dat de aflevering
van de aangevoerde garnalen door de georga
niseerde garnalenvisschers aan het opgerichte
Verkoopkantoor voor garnalen verplicht is,
met uitzondering van den aanvoer door ten
hoogste 50 nader aan te wijzen garnalen
visschers, voor zoover deze visschers de vissche
rij op consumptie-garnalen uitoefenen van een
plaats uit, waar het Verkoopkantoor geen
agentschap heeft en de door deze visschers
aangevoerde garnalen bestemd zijn voor af
levering in het klein aan verbruikers.
De visschers ontvangen van het Verkoop
kantoor van de door hen op bestelling geleverde
garnalen ten minste de vastgestelde minimum
prijzen. Brengen de garnalen bij verkoop door
het Verkoopkantoor meer op dan deze mini
mumprijzen -f l ct.. dan wordt aan de vis
schers bovendien 85% van deze hoogere op
brengst uitbetaald.
Tusschen de minimum in- en verkoopprijzen
van het Verkoopkantoor ligt een marge van
V2 ct. per kg. voor pellerij-garnalen en van 1 ct.
per kg voor de overige. De inkomsten uit deze
marge en uit de 15% van de hoogere opbrengst
dienen
1. tot betaling der afslagkosten, voor zoover
de garnalen over eer» openbaren afslag worden
verkocht;
2. tot dekking van het verlies, dat het Ver
koopkantoor lijdt, wanneer door visschers op
bestelling afgeleverde garnakr onverkoopbaar
blijven;
3. tot dekking van een gedeelte van de uit
voeringskosten van het Verkoopkatnoor.
Voor de boven bestelling geleverde garnalen
ontvangen de visschers, indien en voor zoover
deze garnalen kunnen worden geleverd aan een
ter plaatse van aanvoer gevestigde garnalen-
drogerij den voor drogerij-garnalen vastgestel-
den minimumprijs. Kan het Verkoopkantoor
de boven bestelling geleverde garnalen als con
sumptie-garnalen aan binnenlandsche afne
mers verkoopen. dan wordt in den regel aan de
visschers uitbetaald overeenkomstig de uitbe
taling voor op bestelling geleverde garnalen
De uitvoer van garnalen is, evenals bij de
oude regeling, slechts toegestaan aan de Ne-
derlandsche Visscherijcentrale.
Binnenlandsche heffingen.
De monopolieprijsverschillen, welke bij den
uitvoer worden geheven, ondergingen geen
wijziging. Uit dezen hoofde werd in de verslag
periode een bedrag ad f 4249,34 ontvangen.
Organisatie van de uitvoering.
De uitvoering van de getroffen maatregelen
berust deels bij de Nederlandsche Visscherij
centrale, deels bij het Verkoopkantoor voor
Garnalen. Op de daarvoor in aanmerking ko
mende aanvoerplaatsen zijn agentschappen
an dit kantoor gevestigd, welke zorgdragen
voor de verdeeling der bestellingen over de bij
het agentschap ingedeelde garnalenvisschers
en voor de levering aan handelaren, terwijl de
agenten tevens toezicht houden op de juiste
naleving van de voorschriften.
Algemeen resultaat der regelingen.
De nieuwe regeling heeft een einde gemaakt
aan de ontduikingen van de vastgestelde mini-
mum-aanvoerprijzen. Door de werkzaamheden
van het Verkoopkantoor zijn meer evenwich
tige verhoudingen ingetreden tusschen afzet en
productie; in het bijzonder is een verbetering
te constateeren in de aflevering van levende
garnalen in de provincie Noord-Holland. De
in deze provincie afgezette hoeveelheden zijn
aanmerkelijk grooter dan in het vorig jaar. De
aanvoer in de beide aanvoerplaatgen IJmuiden
en Den Helder bedroeg in de verslagperiode nl.
190.800 kg. tegen 161.142 kg in het 3e kwartaal
1935. terwijl de visschers en in het bijzonder
zij, die in IJmuiden aanvoerden, over het alge
meen zeer goede besommingen maakten.
IN HET DOK.
De Azimuth is in het dok geplaatst wegens
lekkage.
REPARATIE AAN HET ROER.
De Reiger blijft eenige dagen binnen om
een reparatie aan het roer te doen uitvoeren.
LEDENVERGADERING VRIJHEIDSBOND.
De Liberale Staatspartij de Vrijheidsbond
houdt a.s. Woensdagavond haar jaarlijksche
algemeene ledenvergadering in Hotel Velser-
beek.
Na afloop der vergadering zal de heer J. J.
Korff, lid van de Provinciale Staten van
Noord-Holland een inleiding houden over
„Middenstandsvraagstukken en Liberalen".
N.A.S.B.-NIEUWS.
Sport Vereent I speelt Zondag tegen het onge
slagen Centrum, de bondskampioen van 1936 en
dat nu ook weer boven aan de ranglijst staat.
Hier kan een spannende wedstrijd verwacht
worden.
Sport Vereent komt uit met het volgende
elftal:
Oldenburg,
J. Kistemaker, J. v. d. Linde,
P. Clots, W. C. Moos, M. Kistemaker,
M. de Weers, H. v. d. Linde, C. v. d. Bosch,
R. Kistemaker, A. Raab.
Sport Vereent II speelt om de bovenste
plaats tegen De Strick in Beverwijk.
HET PROGRAMMA VAN DE STRAWBERRIES.
Het programma van de Strawberries luidt:
Zaterdagmiddag 14.30 uur:
Famos BStrawberries A.
Zondag 21 Februari:
Dames;
Strawberries 1R.W. 2 10 uur.
Strawberries 2Hurley 2 11.30 uur.
Heeren:
B.M.H.C. 2Strawberries 1 14.30 uur.
Strawberries 2Pinokkio 2 13 uur.
Strawberries 3Kraaien 2 13 uur.
DE BRITSOHE VISSOHERIJ IN 1936.
De hoeveelheid visch, gedurende het jaar
1936 in Britsche havens aangevoerd bedroeg
20876336 cwts ter waarde van 15.719.250,
tegen 19853851 cwts. ter waarde van
15808315 in 1935, dus een vermeerdering
naar kwantiteit van 1022485 cwts. en een ver
mindering naar waarde van L 88965.
Bovendien werd nog ingevoerd een hoeveel
heid van 1957000 cwts. versche visch tegen
2174000 cwts. in 1935, of resp. 9 en 10 pet.
van de eigen vangst.
De hoeveelheid uitgevoerde versche visch
bedroeg 1362000 cwts. tegen 1039000 cwts in
1935,
Bovendien werd nog uitgevoerd 2720000
cwts pekelharing tegen 3068000 cwts in 1935.
Van.het in 1936 uitgevoerde kwantum ontving
Duitschland 1168000 cwts (v.j. 117600Ö cwts.)
en Polen 751000 cwts. (v.j. 768000 cwts.)
Van de aangevoerde vischsoorten staat
kabeljauw bovenaan met een totaal van
6V2 millioen cwts. De totale vangst van schel-
visch bedroeg ruim 1 y2 millioen cwts. van
hake ca. 4465000 cwts. van schol ruim 550000
cwts. van tong 80000 cwts. De haringvisscherij
leverde 2857000 cwts. op.
SCHAKEN.
LANDENWEDSTRIJD NEDERLAND—
ENGELAND.
Naar wij vernemen zal op 16 en 17 Mei as.
(Pinksteren) een schaaklandenwedstrijd wor
den gespeeld tusschen een Nederlandsch en
een Engelsch tiental. Het lag oorspronkelijk
in de bedoeling, dat deze ontmoeting te Lon
den zou plaats hebben, doch in verband met
de kroningsfeestelijkheden bestaat de moge
lijkheid dat de Londensche Hotels zóó over
vol zijn, dat de match in de Engelsche hoofd
stad geen doorgang zal kunnen vinden. In het
laatste geval zullen de Engelsche schakers
naar Nederland komen en zal Amsterdam de
plaats van den tweedaagschen wedstrijd zijn.
In de Nederlandsche ploeg zal de wereld
kampioen dr. M. Euwe uitkomen; het staat
ook vast, dat de Nederlandsche kampioen S.
Landau aan bord 2 speelt.
In het Engelsche tiental zullen ongetwijfeld
Winter, Thomas, Tylor en Alexander opge
nomen worden,