StiGtt m 't /(orf
De Kabinetsformatie.
MAUKT
GIKICiïIN
Litteraire
Kantteekeningen.
In alle landen gemeten de menschen thans van warme temperaturen. Of zij lijden eronder
zooals wielrenners, die vele uren over zonnige stoffige wegen moeten snéllen
en zijn kans op de overwinning 'behouden,
minstens even belangrijk is het positiekie-
zen ten opzichte van den weg en tevens ten
opzichte van het peloton. Bevindt een ren
ner zich b.v. bij het bereiken van de ..haar
speldbocht" geheel aan de buitenzijde van
een groep renners, dan is de kans groot, dat
hij door het moeten afleggen van een groo
teren boog terrein verliest; ligt hij teveel
aan de binnenzijde, dan moet hij afremmen
om zonder in botsing te komen den korten
draai te kunnen nemen.
Bovendien zijn enkele der te berijden la
nen in den Hout van een bolvormig wegpro-
fiel voorzien, waarbij op sommige plaatsen
de losse steentjes langs de kanten vooral bij
een hoog tempo het gevaar van slippen ver-
hoogen.
Het positie kiezen ten opzichte van het
peloton vereischt routine en voortdurende
oplettendheid. Immers niet zoodra wordt een
poging tot ontsnappen gedaan, of de renner,
die zijn kans wil behouden, moet oogenblik -
kelijk het wieltje van een der wegloopers
zien te pakken en daarvoor moet hij zorg
dragen, niet ingesloten te worden of te ver
achter in het peloton terecht te komen. Spe
ciaal op de smallere weggedeelten, zooals b.v.
op de Helenalaan bij het monument van
Lourens Coster zal het moeilijk zijn. andere
renners te passeeren, daar ook de concurren
ten er vanzelfsprekend op uit zijn, voor de
nabije haarspeldbocht zich zoo gunstig mo
gelijk te plaatsen.
Op een kort, gesloten traject als het 2V2
Kilometer-lange circuit door den Hout be-
teekent bandbreuk of andere pech zoo goed
als zeker een vervlogen illusie, want de en
kele minuten, die zelfs de snelste reparatie
vereischt, zijn voldoende, om den rijder op
dit bochtige parcours een niet meer in te
halen achterstand te verzekeren.
Mocht de beslissing in dezen rit van den
eindsprint afhangen, dan zullen speciaal de
toeschouwers in het oostelijk gedeelte van
de Spanjaardslaan zich kunnen verlustigen
in het manoeuvreeren der renners om toch
vooral niet van den kop af de spurt te moe
ten inzetten. Het mag toch als een bekend
feit worden verondersteld dat de renner, die
het eerst de sprint inzet, als gangmaker
dient voor zijn concurrenten, die zich aan
Frankrijk is het land van de wielerwedstrijden op den
wegDe zware race BordeauxParijsTwaalf uur achter
den motorDe jeugdige Belg Somers winnaarRondom het
criterium in den HaarlemmerhoutVoor de renners is routine
en oplettendheid een voorwaarde voor succesEen lersch
voetbal-verhaaltje.
Nergens ter wereld is het wielrennen op
den weg zoo populair als in Frankrijk. Welis
waar organiseert men ook in België tallooze
wedstrijden, doch dit zijn grootendeels de
z.g. kermiskoersen plaatselijke races over een
gesloten circuit van enkele kilometers, dat
meerdere malen moet worden afgelegd.
Daarnaast worden ook wel afstandsraces van
grooter formaat gehouden, evenals trou
wens in Italië en in mindere mate in Zwit
serland en Duitschland, doch Frankrijk is
toch het land, waar gedurende het geheele
zomerseizoen de belangrijke wegwedstrijden
elkaar met slechts korte tusschenpoozen op
volgen.
De Tour de France, de fantastische kracht
meting der „reuzen van den weg" is natuur
lijk de voornaamste gebeurtenis, maar races
als ParijsNice, ParijsRoubaix, Parijs
Rennes en vooral niet te vergeten Bordeaux
-—Parijs trekken eveneens de algemeene be
langstelling. Laatstgenoemde course, over
een afstand van ruim 500 kilometers, die en
kele dagen geleden weder is gehouden, wordt
als de moeilijkste beschouwd, omdat de rij
ders den geheelen weg achter lichte motoren
moeten afleggen.
Men zou meenen, dat het rijden achter
gangmaking de taak van den renner ver
licht en gedeeltelijk is dat ook waar, doch
daar staat tegenover, dat de op één dag af
te leggen afstand veel grooter is dan in ge
wone wegraces, terwijl eventueele zij- of te
genwind en slechte weggedeelten veel meer
krachtsinspanning en uithoudingsvermogen
John Mikkélsson, een Zweedsch snelwandelaar,
die 20 20 KM. in 1 uur 32 min. 11.4 sec. aflegde
en daarmee een nieuw wereldrecord vestigde,
zal het ook warmpjes gehad hébhen
van den rijder eischen dan in normale wed
strijden. Bovendien' kunnen bij het voortdu
rende hooge tempo inzinkingen niet uitblij
ven en zoo komt het dikwijls voor, dat een
renner, die een grooten voorsprong op zijn
concurrenten heeft en de overwinning voor
het grijpen lijkt te hebben, plotseling door
volkomen uitputting moet opgeven.
Hoe zwaar de rit Bordeaux—Parijs wel is,
blijkt overigens uit het geringe aantal deel
nemers, dat zich capabel voelt dezen kracht
toer te volbrengen. Ditmaal kwamen er
slechts negen aan den start, waarvan er vier
het eindpunt bereikten. Elk dezer deelnemers
krijgt de beschikking over een viertal gang
makers, zoodat, wanneer een der laatstge
noemden motorpech krijgt, zijn collega on
middellijk en zonder tijdverlies den renner
kan opvangen.
Zeven Franschen en twee Belgen hebben
elkaar de overwinning betwist en tenslotte
is het de 20-jarige Belg Joseph Somers ge
weest, die in dezen monsterrit heeft gezege
vierd, waarbij hij de 572 Kilometef aflegde
in 12 uur 46 min. en 55 1/5 seconde, derhalve
met een uurgemiddelde van ongeveer 45 Ki
lometer. Het resultaat bleef tot het laatste
moment onzeker, want aanvankelijk had de.
Franschman Lapébie de beste kansen. Ge
durende de eerste 200 Kilometers vergrootte
deze bekende renner regelmatig zijn voor
sprong, die te Poitiers 6% minuut op Somers
en 1.1 minuten op Thiétard bedroeg.. Plotse
ling moest de leider echter den strijd staken,
waardoor Somers nieuwen moed kreeg en zijn
voorsprong, mede door een geweldige inzin
king van Thiétard bij het bereiken van Or-
léans, tot niet minder dan 26 minuten zag
stijgen.
Maar van dit oogenblik af zette laatst
genoemde de tanden op elkaar; hij vloog
de hellingen op en af en ondanks een val bij
St. Cloud, liep hij steeds sneller op den Belg
in. Somers, die, gezien zijn fraaie kans op
de zege, in het laatste gedeelte van de race
geen enkel risico wilde nemen en met het
oog op mogelijke valpartijen zijn tempo had
verminderd, werd tenslotte zoodanig door
den aanstormenden Franschman bedreigd,
dat diens achterstand van 26 tot 1% minuut
was teruggeloopen. Geheel inhalen kon hij
den Belg echter niet meer en deze ging met
1 minuut 3 seconden voorsprong over de
eindstreep. Derde was Benoit-Faure en vier
de Debenne. Behalve Lapébie moesten ook
Speicher, Noret Auville en de Belg Bonduel
de race staken.
Er blijkt veel belangstelling te bestaan
voor de Ronde van Haarlem, het wielercrite-
rium door den Haarlemmerhout, dat onder
auspiciën van „Haarlem's Bloei" en onder
technische leiding van „De Kampioen" op
Zaterdag 19 Juni zal worden verreden.
Men meene niet, dat het rijden van dit
parcours als wedstrijd zoo eenvoudig is; in
tegendeel, voor den meest ervaren beroeps
renner levert het vele moeilijkheden op. In
de eerste plaats komen er tal van bochten
in voor, waarvan vooral de haarspeldbocht
bij den scherpen hoek van Helenalaan en
Spanjaardslaan groote stuurmanskunst ver
eischt. Doch met goed sturen alleen kan men
zich niet in de voorste gelederen handhaven
Kiefer, de vermaarde Amerikaansche zwem
mer, die zijn eigen wereldrecord 150 yards rug
van 1 min32,7 tot 1 min. 31,9 verbeterde, koos
de wijste partij, door zich aan het koele nat
te houden.
zijn wiel laten meenemen om op de laatste
tientallen meters naar voren te komen. Zoo
wel onder de amateurs als onder de profs, en
onafhankelijken zijn er echter kopstukken,
die het liever niet op de eindspurt laten aan
komen, omdat zij uit ervaring weten, het
daarin niet tegen specialiteiten op dit ge
bied te kunnen bolwerken. Een van dezulken
is de Amsterdammer Schulte, onze beste
amateur, die er dus, zijn gewoonte getrouw,
wel weer alles op zal zetten,, om te ontsnap
pen en het peloton achter zich te laten. Het
komt er daarbij voor hem op aan, het juiste
moment voor deze wegloop-poging te kiezen,
want doet hij dit te vroeg in de race, dan
moet hij voor het verdere gedeelte van den
afstand tegen de gecombineerde aanvallen
van zijn achtervolgers strijden, die. om beur
ten den kop nemend, op deze wijze verwoede
pogingen in het werk stellen om, met ver
deeling van krachten, den vluchteling in te
halen.
Bij het criterium in den Jardin des Tuile-
ries, het vorig jaar te Parijs, deed Schulte
reeds na enkele ronden een geslaagde ont
snappingspoging, waardoor hij een grooten
voorsprong verkreeg. Had hij gewacht tot
het laatste gedeelte der race, alvorens weg
te loopen, dan zou hij ongetwijfeld dezen
belangrijken wedstrijd hebben gewonnen,
thans werd hij na heftige en langdurige ach
tervolging door een groep Franschen inge
haald om tenslotte achter Guy Lapébie en
Charpentier, die bij den Olympischen weg
wedstrijd te Berlijn resp. als tweede en eer
ste eindigden, de eervolle derde plaats te be
zetten.
Laat ons de hoop uitspreken, dat deze
eerste ronde van Haarlem zoowel voor de
ijverige organisatoren als van sportief oog
punt bezien een volledig succes mag ople
veren. Als het weer nu maar medewerkt.
De overwinning van den Ierschen Vrijstaat
op het Fransche elftal te Parijs is voor een
Fransch sportblad aanleiding geweest, nog
eens te herinneren aan de vroeger in Enge
land gangbare fabel, dat de Ieren geen aan
leg voor voetbal hebben. Om deze bewering
kracht bij te zetten, deed het volgende ver
haaltje opgeld:
Voor het begin van een wedstrijd in Ier
land, ontdekte de aanvoerder van een der
teams, dat zijn doelverdediger niet was ko
men opdagen. Een toeschouwer was zoo be
reidwillig. de vacante plaats onder de lat in
te nemen. Het spel begon en na vijf minuten
wist de middenvoor der tegenpartij door te
breken, het vijandelijk doel tot op 10 meter
te naderen om daarna een keihard schot,
beter bekend als een „vlinder" af te vuren,
dat recht op den invaller-doelman afkwam.
Deze bukte zich op het laatste oogenblik,
waarop zijn verontwaardigde aanvoerder
met verheffing van stem vroeg of hij gek
was.
„Waarom heb je dien bal niet gestopt", al
dus de captain.
„Stoppen?" antwoordde de Iersche toe
schouwer-keeper verbaasd, „maar daarvoor
hebben ze toch het net opgehangen?"
H. M. de Koningin ontvangt
de Ministers Oud, Van Lidth
de Jeude en De Graeff.
HAARLEM Maandag.
Onze Haagsche correspondent seint;
Hedenmorgen heeft H.M. de Koningin de
ministers mr. Oud jhr. ir. van Lidth de Jeude
en jhr. mr. de Graeff in audiëntie ontvangen.
De veronderstelling ligt voor de hand dat deze
audiënties de Kabinetsformatie hebben betrof
fen De ministers zouden elk afzonderlijk door
H.M. ontvangen zijn.
Uit dit bericht valt af te leiden dat de tot
standkoming van een kabinet op breede basis
nog steeds tot de mogelijkheden behoort. Mi
nister Oud en minister van Lidth de Jeude ver
tegenwoordigen resp. de inzichten van den
Vrijzinnig-Democratischen Bond en den Vrij
heidsbond; van minister de Graeff verluidt
dat hij verklaard zou hebben, niet bereid te
zijn zitting te nemen in een coalitie-kabinet.
Werkloosheid blijft dalen.
Voor het eerst een daling beneden het
niveau van 1934.
's GRAVENHAGE, 14 Juni. De direc
teur van den rijksdienst der werkloosheids
verzekering en arbeidsbemiddeling deelt
mede, dat in de week 24 t.m. 29 Mei 1937 bij
gesubsidieerde vereenigingen met werkloozen-
kas waren aangesloten 461.600 personen (de
landarbeidersbonden met 75.300 leden zijn
hierin niet begrepen).
Van deze 461.600 personen was, in genoem-
week 23.8 pet. geheel werkloos (in de vorige
verslag week 3 t.m. 3 t.m. 8 Mei 1937 was dit
percentage 24.6).
Het werkloosheidspercentage voor hen, die
de geheele week werkloos waren, was in de
tweede verslagweek van de maand Mei in de
laatste jaren als volgt;
1934 23.4 pet., 1935 27.8 pet. 1936 29.2 pct„
1937 23.8 pet.
Het percentage bedroeg eind Januari 1937
33.—. In vergelijking tot dit hoogste punt in
1937 is het dus met 9.2 gedaald.
Naast de bovenbedoelde is een aantal ar
beiders een gedeelte der week werkloos. Re
kent men deze voor een derde (dus voor ge
middeld twee dagen werkloosheidper week)
mede, dan zijn de totale werkloosheids-percen-
tages:
Eind Mei 1934 25.1, 1935 30.—. 1936 31.—,
en eind Mei 1937 24.7.
Uit deze cijfers blijkt, dat de werkloosheid
niet alleen kleiner is dan in de overeenkoms
tige week van 1935 en 1936, doch thans ook
(voor het eerst) is gedaald beneden het niveau
van 1934.
Bij 1053 organen der openbare arbeidsbe
middeling stonden op 29 Mei 1937 in totaal
345.832 werkzoekenden ingeschreven, onder wie
328.014 mannen.
Van deze werkzoekenden waren er 329.905
werkloos, onder wie 316.706 mannen.
Vergeleken met het overeenkomstige tijd
stip van 1936 zijn er thans ongeveer 64.000
personen minder bij de organen der openbare
arbeidsbemiddeling ingeschreven. Het aantal
werkloozen onder de ingeschrevenen is onge
veer 63.000 lager.
Aan het cultureel werk voor werkloozen na
men einde Februari 1937 deel:
a. Cursussen 38.047 personen, b. werkobjecten
(gemiddeld) 2.236 personen, c. centrale werk
plaatsen 2.508 personen, d. kampen voor jeug
dige werkloozen 1.894 personen.
Het bestuur van het werkfonds 1934 deelt
mede, dat op 3 Juni 1937 rond 8.500 arbeiders
aan het werk waren met behulp van dit fonds.
Bank van Frankrijk verhoogt het
disconto.
PARIJS, 14 Juni (Havas-A.NP.) De
Bank van Frankrijk heeft het disconto
van 4 tot 6 procent verhoogd.
Nieuwe stakingen in de Ver.
Staten.
Pl.m. twintigduizend arbeiders er bij
betrokken.
WASHINGTON, 14 Juni. Reuter-A.N.P.)
Joh Lewis heeft de staking afgekondigd in
zeventien mijnen, toebehoorende aan de
Bethlehem Steel Corporation en de Youngs-
town Sheet Tube Company. Negenduizend
vijfhonderd arbeiders, leden van de United
Minewerkers, zijn bij deze beweging betrok
ken.
H.K.H. PRINSES JULIANA NIET NAAR
GRONINGEN.
GRONINGEN, 14 Juni. Naar wij van of-
ficieele zijde vernemen, heeft H.K.H. Prinses
Juliana van haar bezoek aan Groningen op
Donderdag 17 en Vrijdag 18 Juni a.s moeten
afzien
KONING CAROL DOCTOR HONORIS CAUSA.
BOEKAREST, 14 Juni (Havas). Met
veel plechtigheid is koning Carol gisteren
aan de universiteit van Cluj doctor honoris
causa geworden. De straten waren versierd,
terwijl de koning werd toegejuicht door de
stadsbevolking en ongeveer 100.000 boeren,
die uit alle streken van Transsyïvanië waren
gekomen.
Tragische dood van bejaard
echtpaar.
Door bedstede gezakt en in kelder gevallen.
TER APEL, 14 Juni. De ongeveer 70-jarige
turfhandelaar Meyer en zijn echtgenoote,
wonende te Ter Apel-West, zijn op tragische
wijze om het leven gekomen.
Toen de beide oude menschen hedenoch
tend te ruim negen uur nog niet in de huis
kamer waren verschenen, liet hun schoonzoon
met wien zij samenwonen, een knechtje naar
de in het achterste gedeelte van de woning
gelegen slaapkamer gaan te kijken, waar de
turfhandelaar en zijn vrouw bleven.
De jongen begaf zich naar de bedstede en
deed daar een ontstellende ontdekking. Hij
zag, dat de planken van de bedstede aan
het hoofdeinde waren losgeraak, waardoor de
oude menschen met het hoofd naar beneden
in den onder de slaapgelegenheid zïjnden
kelder waren gevallen. Zij waren met het
hoofd op de steenen vloer terechtgekomen
en bij beiden moet de dood vrijwel direct na
den val zijn ingetreden.
De overige bewoners van het huis hadden
van het ongeval niets bemerkt.
AMSTERDAMSCHE VEEMARKT.
Ter veemarkt waren heden aangevoerd; 314
vette koeien, waarvan de prijzen waren: le
kwaliteit 74—81, 2e kwaliteit 62—70, 3e kwa
liteit 54—60 per K.G. slachtgewicht.
94 melk- en kalfkoeien 175240 per stuk;
137 vette kalveren 2e kwaliteit 4652 per
K.G. levend gewicht; 3e kwaliteit 4044.
140 nuchtere kalveren 6—9.50 per stuk; 26
schapen 28—32 per stuk; 484 vleeschvarkens,
wegende van 90—110 K.G. 56—57, zware var
kens 5556, vette varkens 5455 per K.G.
slachtgewicht.
ROTTERDAM, 14 Juni 1937.
Veemarkt.
Aanvoer. Totaal 1541 stuks. Vette runderen
478, vette kalveren 239, nuchtere kalveren 12,
schapen en lammeren 84, varkens 600, zuig-
lammeren 128.
Vette koeien, le kwal. 78 ct., 2e kwal. 70 ct..
3e kwal. 54—62 ct.; vette ossen le kwal, 74 ct.,
2e kwal. 67 ct., 3e kwal. 5664 ct.; vette kal
veren. le kwal. 85. 2e kwal. 70, 3e kwal. 5055
ct.- varkens (levend gewicht), le kwal. 48 ct.,
2e 'kwal. 47 ct., 3e kwal. 46 ct.; schapen, le kw.
53 ct., 2e kwal. 46, 3e kwal. 36 ct., alles per
K.G
Schapen, le kwal. tot ƒ35; 2e kwal. tot ƒ28;
3e kwal. tot ƒ23; zuiglammeren, le kwal. tot
ƒ17; 2e kwal. tot 14; 3e kwal. tot ƒ10, alles
per stuk.
Vette koeien en ossen: aanvoer korter, han
del stug, prijzen iets hooger; vette kalveren,
aanvoer als vorige week, handel tamelijk, prij
zen iets hoogerschapen en lammeren, aanv.
iets kleiner, handel zeer stroef, prijzen onver
anderd; varkens, aanvoer ruimer, handel ma
tig, prijzen niet hooger dan vorige week; zuig
lammeren, aanvoer als vorige week, handel
kalm, prijzen iets hooger.
ROTTERDAM, 14 Juni 1937.
Aardappelmarkt.
Brielsche Eigenheimers 1.251.50; Zeeuw-
sche Eigenheimers ƒ1.251.40; Zeeuwsche
Bonte 1.602.Zeeuwsche Blauwe 1.60
2.Bevelanders 1,401.70; Red Star 1.60
2.—: alles per H.L.
Westlandsche ronde, zand, 78 ct.; West-
landsche lange 810 ct.. Malta's (Springs)
ll'/212'ct.. alles per K.G.
Met redelijken aanvoer, trage handel.
Vlas-aanvoer
700 K.G. blauw, schoon ƒ7080; 3000 K.G.
Groningsch ƒ6878; 11300 K.G. Hollandsch
Geel. f 7080.
Mevr. Van Ammers Küller.
De Sans Culotten A'dam
J. M. Meulenhoff.
Met dit tweede deel van haar trilogie
„Heeren, knechten en vrouwen", dat ons,
na de Patriotten uit het eerste deel, thans de
Sans Culotten der Fransche revolutie voor
oogen brengt, blijft mevr. Van Ammers zich
geheel gelijk, voor zooverre men in haar de
eenige Hollandsche romancière wil zien wier
arbeid door breedheid van opzet, uitvoerig
heid van détail en gemakkelijkheid van
schriftuur met veelgelezen en geprezen bui
tenlanders gelijk te stellen is.
Men kan niet dan bewondering hebben voor
het compositietalent en het combinatiever
mogen dezer schrijfster, voor wie de historie
een vrijgevige boom is, waarvan haar fan
tasie de smakelijkste vruchten plukt. Die ze
daarna, aangenaam en met smaak gearran
geerd, op de zilveren schaal harer gerouti
neerde schrijfkunst opdient.
Dit is de soort boeken die gelezen worden
Men wil zich immers gaarne vier, vijfhonderd
pagina's laten vertellen van curieuse men
schen uit curieuse tijden, in een verhaal
waarin de gang geen oogenblik stokt, voort
durend iets gebeurt, steeds nieuwe toestan
den en tafreelen geschetst worden en de
auteur in dat alles zijn contactstoppen zoo
handig en schrander heeft geplaatst. Het is
een benijdbaar'talent waarover mevr. Van
Ammers beschikt en waardoor zij tot, mis
schien, onze meest populaire schrijfster ge
worden is.. Daartoe heeft ook de hoofdeigen
schap van het werk zelf bijgedragen, dat
bijna zeker geen enkele pagina van absoluut
schoon proza bevat, maar daartegenover ook
gen enkelen volzin, die slecht gevormd of ge
dachteloos neergeschreven is. Een gezonde,
eenvoudige schrijfkunst is dit werk eigen, pas
send bij den omvang van den opzet, die acti
viteit van den inhoud meer eischt dan ver
fijndheid van den vorm.
Wij hebben in het deel der Patriotten het
huisgezin van burgemeester Tavelinck op
hun buiten aan den Amstel leeren kennen,
daarna hun doen en laten in de stad kunnen
volgen en de lezer zal zich nog wel herin
neren hoe groot verschil er tusschen de zonen
des burgemeesters bestond en hoe aan 't slot
de één, Dirk Egbert, de zijde der Patriotten
koos en met Anna de stad verliet.
Het is deze Dirk Egbert die van „De Sans
culotten" de hoofdfiguur is. Na veel en veler
lei gebeuren wordt hij generaal in het leger
van Dumourier en trekt met dat leger ons
land binnen. Vol romantiek is die zonderlinge
periode der geschiedenis, waarin een have
loos en ongetraind leger vandaag daden van
onbegrijpelijken moed kon verrichten om
morgen door zijn eigen bevelhebbers ver
kocht en verraden te worden. Hoe dat alles
zoo kon gebeuren, daarover geeft deze ro
man uitvoerig uitsluitsel, dat op goede histo
rische bronnen berust.
De rol door de Hollandsche uitgewekenen
in Frankrijk gespeeld was niet altijd de beau-
róle. Maar zij komen er nog al goed af; al
leen de bankier De Koek verliest zijn hoofd
onder de guillotine.
Voor de romanschrijfster was er een andere,
vrouwelijke figuur van Hollandschen oor
sprong, die haar bij den opzet van haar ver
haal van grooten dienst kon zijn. Immers
wat is een roman zonder de troebelen der
liefde? In de barones d' Aelders vond de»
schrijfster een figuur die zij tegelijkertijd
historisch kon doen herleven en in haar
fantasie met Dirk Egbert in contact bren
gen. In de figuur van deze pseüdo-barones,
die al in de Patriotten in de gedaante van
de vrouw van dr. Oorver in Ouderkerk aan
den Amstel optreedt en ook in het derde en
laatste deel der trilogie nog voor het voet
licht zal verschijnen, kan men de werkwijze
van mevr. Van Ammers bestudeeren. In de
biographische notities die zij achter in hel
boek geeft doet zij mededeeling van wat
historisch omtrent deze interessante vrouw
vaststaat..
Heeft men nu den roman gelezen, dan
kan men slechts de vindingrijkheid bewon
deren waarmee ze haar in de gebeurtenissen
rondom Tavelinck betrekt. Al schijnt de
gang van zaken niet altijd even logisch, de
samenhang is vlot gevonden en aannemelijk
gemaakt.
Het is niet onwaarschijnlijk dat wij voor
den roman belangstelling wekken reeds door
ons met deze barones even bezig te houden.
Zij heette eigenlijk Daalders en haar vader
had een herberg in Groningen (aldus de
biographische notities der schrijfster). In 1743
geboren, huwde zij zeer jong met een can-
didaat in de letteren, Palm geheeten, die haar
na een paar maanden onverzorgd liet zitten
en naar Indië vertrok. In Amsterdam leert
Etta Daalders een jong advocaat Jan Mun-
nikt kennen en gaat met dezen meer naar
Parijs. Daar maakt zij door haar knap uiter
lijk en groote intelligentie carrière als cour
tisane en als de Revolutie uitbreekt speelt zij
daarbij een rol op het eerste plan: zij is dan
namelijk de eerste vrouw, die in de verga
deringen der revolutionnairen voor de rech
ten van haar sexe optreedt en door haar
sexe-genooten luide bejubeld en vereerd wordt
La belle Hollandaise wordt eere-burgeres en
aanvoerdster van een vrouwenlegioen in het
revolutionnaire leger. Intusschen echter staat
het vast, dat zij tegelij-ketijd spionnagedien-
sten verrichtte voor de Oranje-partij in Hol
land en door deze regelmatig betaald werd.
Zij had in Parijs grootscheepsch geleefd en
noemde zich dan weer eens met haar moe-
dersnaam Madame De Sitter, weduwe van
den heer Palm, baron d' Aelders, dan weer
citoyenne Palm d'Aelders, dan weer Etta Palm
zonder meer, al naar het uitkwam. In 1791
werd ze in Parijs gearresteerd op vermoeden
van spionnage, doch bij gebrek aan bewijs
weer vrijgelaten. In 1795 arresteert men haar
in Holland en zet haar eenigen tijd in Woer
den achter slot. Tijdens den opmarsch en het
verraad van Dumouriez leeft zij in Holland
en uit de archieven heeft mevr. Van Ammers
kunnen vaststellen dat zij dan zoowel met
de regeering te Parijs als met den Holland
schen Raadspensionaris Van de Spieghel in
verbinding staat.
Zietdaar altemaal historisch vaststaande
feiten, die bewijzen dat niets romantischer
is dan het leven zelf. En dat, aangekleed met
de fantasie, en het combineervermogen eener
kundige romancière, levert praohtsof voor een
verdichtsel, dat in ieder geval een historische
basis heeft. Maar het spreekt vanzelf dat in
dit levendige verhaal nog veel meer roman
tische persoonlijkheden optreden, minder ge
compliceerd dan de Groningsche herbergiers
dochter doch niet minder belangwekkend en
eveneens, gedeeltelijk althans, historisch ge
garandeerd. Zoo bijvoorbeeld de beide als
man verkleede meisjes, die in het leger en
op marsch den generaal Dumouriez vergezel
len en als zijn adjudanten dienst doen. En
dat de schildering van de lotgevallen der re
gentenfamilie Tavelinck, ook voor zoover die
in Holland voorvallen, kleurig en levendig blijft
zal niet gezegd behoeven te worden aan wie
ook maar eenigszins met mevr. Van Ammers'
talent vertrouwd is. Zij is in onze spraak de
auteur die het genre van den roman-feuille
ton" volkomen beheerscht en daarin onbe
twist meesteresse is. Een genre dat, wel be
oefend, even goed is als ieder ander en
bovendien het grootste aantal lezers bevredigt
en verheugt.
Van Lion Feuchtwanger verscheen bij
Querido „de Valsche Nero" in een Hollandsche
vertaling door Nico Rost; en bij het Uitgevers
bedrijf De Pauw te Amsterdam, liefst in drie
kloeke deelen tegelijk, de groote Armenische
roman van Franz Werfel „De veertig dagen
van den Musa Dagh" (in een vertaling van
Jhr. Nahuys). Een prachtige gelegenheid voor
wie zijn vacantie ziet naderen, met dit bun
deltje op stap te gaan en onze prima-donna
mevr. Van Ammers met een schrijver als Franz
Werfel te confronteeren. Iedere kunstwaar-
deering ontstaat door vergelijkingdie
nuttig en aangenaam is.
J. H. DB BOBS. j
