HET NIEUWE AVONDBLAD
GEDEPUTEERDEN EN DE
GEMEENTE VELSEN.
IJMUIDEN
22e JAARGANG NO. 319
DINSDAG 16 NOVEMBER '37
IJMUIDER COURANT
ABONNEMENTEN: per week 10 ets., per maand
40 cents plus 2y2 cents incasso, per kwartaal f 1.20
plus 5 cents incasso, losse nummers 3 cents.
Kantoor: Kennemerlaan 42 - IJmuiden, Telef. 5301
VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE OP ZON- EN FEESTDAGEN.
UITGAVE LOURENS COSTER, MIJ. VOOR COURANTUITGAVEN EN ALG. DRUKKERIJ N.V.
DIRECTIE P W PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
ADVERTENTIëN: 1—5 regels 10.75. Elke regel meer
15 ct. Bij abonnement belangrijke korting. Adverten
ties van Vraag en Aanbod 1-3 regels 25 ct., elke regel
meer 10 ct. Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
AT.T.tt ADVERTENTIëN. OPGEGEVEN VOOR DIT BLAD, WORDEN KOSTELOOS OPGENOMEN EN DE NEVEN-EDITIE HET NIEUWE AVONDBLAD DE KEN NEMER COURANT POSTGIRO 310791
2fo!oog ƒ200.-. Beide ieden duim f 100.-, een lid duun 150-, aUe ieden w«Svlnger ƒ60.-
2?verdrinkingsdood door ongeval tijdens de vaarttot een maximum v»mf irm Jf3°'_enkelbreuk f Polsbreuk f 15.—. Opvarenden van vlsschers-, marinevaartuigen enz. 400^
blJ i^^riirke verzekering voor abonné* nnh*t SImaxjn"Jmj van ƒ2000.—mdien hetzelfde ongeval den dood van vijf of meer abonnes mocht tengevolge hebben.
Nog afzonde U S t Geïllustreerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden
VELSEN.
B. en W. staan afwijzend tegenover een
nieuwe regeling.
Bij besluit van Gedeputeerde Staten van
Noordholland dd. 1 September 1926. No. 75,
wrd goedgekeurd de gemeenschappelijke re-
^eiina dd. 27 Juli/19 Augustus 1936. inzake de
toelating van leerlingen uit de gemeente Vel-
,en op de openbare school voor gewoon lager
onderwijs aan de Schoollaan en op de open
bare school voor uitgebreid lager onderwijs
aan de Akerendamlaan te Beverwijk, zulks
echter uitsluitend ten aanzien van de leer
lingen, die op 1 Januari 1926 op de bovenge
noemde scholen waren geplaatst.
Deze regeling werd vervangen door de ge
meenschappelijke regeling dd. 4 Juli'30 Juli
1929, welke door Gedeputeerde Staten werd
ooed'gekeurd bij hun besluit van 14 Augustus
1929 No. 56. Hierin was vervallen de beper
kende bepaling, dat de leerlingen op 1
Januari 1926 de betrokken scholen moesten
bezoeken, doch bepaald werd, dat de regeling
uitsluitend van kracht zou zijn voor de leer
lingen wonende ten noorden van het Noord-
"onder dagteekening van 2 November
1932 ontvingen B. en W. van het gemeentebe
stuur van Bloemendaal een schrijven, waarin
de aandacht van het College werd gevestigd
op de omstandigheid, dat een aantal leerlin
gen uit de gemeente Velsen, voornamelijk af
komstig uit de omgeving van Santpoort (Sta
tion), de openbare lagere scholen te Bloemen
daal 'bezoekt, hetwelk voor die gemeente fi
nancieele offers met zich brengt. Naar aan
leiding hiervan achtte dit gemeentebestuur
het billijk, dat de gemeente Velsen in deze
kosten een bijdrage verleende en verzocht het
net College, aan den Raad een voorstel te doen
tot het vaststellen eener regeling, als bedoeld
in artikel 19, 4e lid der Lager Onderwijswet
1920.
Betreffende deze aangelegenheid werd door
de Commissie van Bijstand voor Onderwijs
zaken een afwijzend advies uitgebracht; de
commissie achtte de openbare lagere school
F wel zoodanig gunstig gelegen, dat er. met het
oog op den afstand, voor de leerlingen uit de
afdeeling Santpoort geen bezwaren kunnen
bestaan om deze school te bezoeken. Zij is bo
vendien van oordeel, dat ouders, die voor hun
kinderen openbaar onderwijs wenschen, deze
de binnen de -gemeente gelegen openbare la
gere scholen moeten doen bezoeken.
In verband met dit advies achtte de com
missie het, terwille van een gelijke behande
ling der verschillende deelen der gemeente,
noodzakelijk, dat de met de gemeente Bever
wijk bij raadsbesluit dd. 30 Juli 1929 gesloten
overeenkomst, inzake de toelating van leerlin
gen uit Velsen, benoorden het Noordzeekanaal,
op de openbare scholen voor gewoon lager en
uitgebreid lager onderwijs te Beverwijk, per
1 Januari 1934 wordt opgezegd.
Burgemeester en wethouders konden zich,
mede op grond van financieele overwegingen,
volkomen met het standpunt dezer commissie
vereenigen en adviseerden den Raad dienover
eenkomstig. En op 16 Mei 1933 besloot de Raad
met ingang van 1 Januari 1934 de bovenge
noemde gemeenschappelijke regeling met Be
verwijk op te zeggen, welk besluit door Gede
puteerde Staten werd goedgekeurd bij hun be
sluit van 20 September 1933, No. 172.
Reeds een paar keer hebben B. en W. ver
zoeken bereikt, om weder de mogelijkheid te
openen, dat leerlingen uit Velsen de open
bare lagere scholen te Beverwijk kunnen be
zoeken.
Daar de omstandigheden, welke tot opzeg-
zing der overeenkomst hebben geleid, nog
precies dezelfde zijn, werd op deze verzoeken
afwijzend beschikt.
Een aantal ingezetenen, dat voor hun kin
beren een zesjarige opleidingsschool wenscht,
wendde zich nu tot Gedeputeerde Staten met
het verzoek een regeling te bevelen, ingevolge
artikel 19, 5e lid der Lager Onderwijswet 1920.
Betreffende dit verzoek werd door B. en W.
een afwijzend advies aan Gedeputeerde Sta
ten uitgebracht.
Bij schrijven van 11 Augustus 1937, no. 203,
hebben Gedeputeerde Staten medegedeeld het
standpunt van het college niet te deelen. Zij
schreven o.a. dat de Hoofdinspecteur van het
Lager Onderwijs in de 2e hoofdinspectie in
tegenstelling met het College, de meening is
toegedaan, dat tusschen Velsen en de ge
meente Beverwijk een gemeenschappelijke
regeling, als bedoeld in het 4e lid van het aan
gehaalde wetsartikel, zal moeten tot stand
komen, op grond waarvan de kinderen, die in
het dorp Velsen ten noorden van het Noord
zeekanaal wonen en wier ouders bepaaldelijk
wenschen, dat zij tot een toelatingsexamen
voor het middelbaar- of voor het voorberei
dend hooger onderwijs zullen worden opgeleid,
de openbare lagere school no. 2 in de gemeente
Beverwijk kunnen bezoeken. Gedeputeerde
Staten deelen de meening van voornoemden
Hoofdinspecteur, overtuigd als zij zijn,, dat
voor de kinderen van adressanten inderdaad
behoefte bestaat om tot laatstgemelde onder-
^jsinrichting te worden toegelaten. In de eer
ste plaats toch is de openbare lagere school
JD het dorp Velsen voor die kinderen alléén te
eereiken door van het aldaar aanwezige pont
veer gebruik te maken, hetgeen vooral de
jongere kinderen uitermate gevaarlijk is. In
de tweede plaats is bedoelde school niet, zoo
a's de openbare lagere school no. 2 te Bever
wijk een onderwijsinrichting, waaraan de
leerstof, benoodigd voor de door adressanten
voor hunne kinderen gewenschte opleiding,
een tijdvak van 6 jaren wordt behandeld.
Mede in aanmerking genomen, dat vele der
adressanten als employé's in hoogere rangen
aan de in de gemeente gevestigde, belangrijke
industrieën verbonden zijn en uit hoofde van
de maatschappelijke positie, welke zij inne
men, een opleiding van hun kinderen voor
bovenbedoelde toelatingsexamens in den kortst
mogelijken tijd op prijs stellen, zijn die kin
deren op de in de onmiddellijke omgeving
hunner woningen gelegen openbare lagere
school te Beverwijk aangewezen.
Aangaande de financieele zijde dezer aange
legenheid wil het Ged. Staten voorkomen, dat,
indien de met de gemeente Beverwijk te slui
ten overeenkomst tot de in aanhef dezes be
doelde kinderen wordt beperkt, de daaruit
voortvloeiende uitgaven aan den lagen kant
zullen blijven en in geen geval zullen opwegen
tegen het belang van het onderwijs, dat bij
een zoodanige overeenkomst is betrokken.
Gedeputeerden hebben hierbij niet uit het
oog verloren dat door het treffen van bedoelde
overeenkomst de opbrengst van de schoolgel
den vermindering zal ondergaan. Hiertegen
over staat echter, dat adressanten, bij het
aangaan dier overeenkomst, stellig in de ge
meente zullen blijven wonen, waardoor de ge
meente haar aandeel in de overige belastingen,
voor zoover adressanten daarin bijdragen, zal
behouden.
Zij noodigen B. en W. mitsdien uit van hun
standpunt terug te komen en alsnog mede
werking te verleenen tot de vaststelling van
de regeling, welke adressanten beoogen.
Mocht deze regeling niet vóór 1 October a.s.
haar beslag hebben gekregen, dan zijn Gede
puteerden voornemens van hun bij artikel 19,
5e lid. der Lager-Onderwijswet 1920 toegekende
bevoegdheid gebruik te maken."
Burgemeester en wethouders kunnen zich
met de aangegeven motiveering niet vereeni
gen. In hun schrijven geven- Gedeputeerde
Staten er blijk van met den plaatselijken toe
stand niet op de hoogte te zijn. Dit college
schrijft n.l., dat de openbare lagere school in
het dorp Velsen voor de kinderen alléén is
te bereiken door gebruik te maken van het
aldaar aanwezige pontveer, hetgeen vooral
voor de jongere kinderen uitermate gevaarlijk
is. Dit is natuurlijk onjuist. Geen der kinderen,
wonende benoorden het kanaal, behoeft voor
het bezoeken van bedoelde school van het
pontveer gebruik te maken, omdat van de twee
in het dorp Velsen bestaande openbare lagere
scholen, één n.l. school G, ten noorden van
het kanaal is gelegen.
Als tweede motief voor het treffen van een
regeling met Beverwijk voeren Gedeputeerde
Staten aan, dat school G niet, zooals de open
bare lagere school no. 2 te Beverwijk, een
onderwijsinrichting is, waaraan de leerstof,
benoodigd voor de door adressanten voor hun
kinderen gewenschte opleiding in een tijdvak
van zes jaren wordt behandeld.
Ook dit argument achten B. en W. niet juist.
In het gedeelte van het dorp Velsen liggende
ten noorden van het kanaal bevindt zich een
openbare lagere school. De afstanden in dat
deel van het dorp zijn zoodanig, dat geen en
kel kind daardoor wordt bemoeilijkt in het
bezoek van die school. Gedeputeerde Staten
stellen zich blijkbaar op het standpunt, dat
in het noordelijk deel van het dorp Velsen, wil
men geen overeenkomst met Beverwijk, ook
gevestigd moet zijn een openbare lagere school,
welke in 6 jaren opleidt voor de toelatings
examens voor scholen voor middelbaar en
voorbereidend hooger onderwijs. B. en W. vra
gen zich af, op grond van welke wettelijke be
paling Gedeputeerde Staten dezen eisch stel
len. Hun is die niet bekend. De gemeente heeft
te zorgen voor voldoende gelegenheid voor het
bezoeken van een openbare lagere school. Die
gelegenheid is er. In school G ise voldoende
plaatsruimte. Van de gemeente kan niet ge
vorderd worden een school met een zesjarige
opleiding.
Wat betreft het uitgebreid lager onderwijs
meenen B. en W. te moeten opmerken, dat de
openbare school voor uitgebreid lager onder
wijs in deze gemeente expres gebouwd is in
het centrum der gemeente nabij het spoor
wegstation Velsen-IJmuiden-Oost, om die
school voor alle kinderen in de gemeente, voor
wie dit onderwijs wordt ge wenscht, bereikbaar
te doen zijn. De leeftijd der leerlingen brengt
mede, dat de afstand geen bezwaar is.
Het aangaan van een gemeenschappelijke
regeling met de gemeente Beverwijk zal
noodwendig met zich brengen het aangaan van
een gelijke regeling met de gemeente Bloe
mendaal. Een en ander zal tot gevolg hebben
vermindering van de opbrengst der schoolgel
den en belangrijke uitgaven voor vergoeding
aan de betrokken buitengemeenten en moge
lijke opwachtgeldstelling van per vel van
school G.
De financieele omstandigheden onzer ge
meente laten dit niet toe. B. en W. stellen in
verband met het bovenstaande voor. hun te
machtigen, aan Gedeputeerde Staten mede te
deelen dat de Raad geen termen aanwezig
acht om mede te werken aan de totstand
koming van de bedoelde gemeenschappelijke
regeling.
VERGADERING AH. KIESVEREENIGING
Donderdag 18 November houdt de A.R. Kies-
vereeniging „Nederland en Oranje een leden
vergadering in de consistoriekamer van de
Ger° Kerk aan den Koningsweg.
De belangrijkste punten der agenda zijn
bespreking „De Ve'senaar" en .Nederlaur
Waakzaam" en verder een inleiding over het
onderwerp „25 Millioen meer en algemeene
dienstplicht is dat noodig?" Er bestaat gele
genheid over deze inleiding van gedachten te
wisselen.
Teraardebestelling J. E. Sluiters.
Groote belangstelling op „De Biezen".
Op de Algemeene Begraafplaats „De Bie
zen" vond Maandagmiddag onder zeer groote
belangstelling de teraardebestelling plaats
van wijlen den heer J. E. Sluiters.
Onder de aanwezigen op den doodenakker
merkten wij o.a. op burgemeester Kwint, de
wethouders J. C. Dunnebier en W. F. Visser,
den heer M. K. Hofstede, gemeente-secreta
ris, de raadsleden P. F. C. Roelse. W. van
Heijst, W. P. Mets. C. P. J. Maas, A. de Groot,
P. H. van Rummelen. J. v. d. Kerkhoff, F. P.
Vermeulen. H. Homburg, j. Heeremans, en
A. ten Broeke, deze laatste mede namens de
Chr.-Hist. Kiesvereeniging te IJmuiden, den
opvolger van den overledene in den gemeen
teraad den heer H. Groeneveld. de oud-wet
houders de heeren J. P. Handgraaf en K. H.
Tusenius, verder de heeren Ir. A. J. Verhoef,
directeur van Openbare Werken. A. de Wit.
directeur Gas en Water, J. Th. Verzijlbergh.
directeur der Gemeentereiniging, P. Waar
denburg, directeur van Maatschappelijk
Hulpbetoon. H. Zeeman, directeur der Nij
verheidsschool, J. Oly en C. Luchsinger na
mens het bestuur der Ver. voor Nijverheids
onderwijs in Kennemerland, W. P. de Vries,
P. Smit, W. F. J. Meijer, voorzitter en J,
Melgerd, lid van de Burgerlijke Instelling
voor Maatschappelijk Hulpbetoon, J. Deinum
namens het hoofdbestuur van de Chr.-Histo-
rische Unie, R. de Boer namens de Chr.-His-
torische Kiesvereeniging IJmuiden-Oost, P.
de Boer namens die te Santpoort. J. Mieze-
rus en G. P. Bakker namens de Ned. Herv.
Evangelisatie te Santpoort en vele anderen.
In den rouwstoet liepen de kinderen van
de Zondagsschool, waaraan de heer Sluiters
langen tijd verbonden is geweest.
Nadat de baar in de groeve was neergela
ten sprak allereerst burgemeester Kwint, die
zeide, dat de dood van den heer Sluiters ons
allen 'heeft verrast Spreker en anderen za
gen duidelijk, dat de heer Sluiters den laat-
sten tijd lichamelijk achteruitging en dat
zijn geest moeilijker werd. Hij was niet meer
de man. zooals hij voor spreker's komst be
kend was. In zijn leven is zijn raadslidmaat
schap iets bijzonders geweest. Dit had zijn
volle belangstelling en zijn rechtmatige trots.
Zijn belangstelling ging uit naar de belan
gen der gemeente, in het bijzonder naar die
van Santpoort. Spreker dacht daarbij aan
zijn lidmaatschap van verschillende com-,»
missies, maar ook aan zijn werk voor de
brandweer te Santpoort. De plaats van den
heer Sluiters zal weer worden ingenomen,
want het leven gaat voort, maar spreker
durfde te zeggen, dat hij in onze gedachten
zal blijven bestaan.
De heer A. ten Broeke bracht den over
ledene namens de Chr.-Historische raads
fractie een laatste hulde en een laatsten
groet. Meer dan 27 iaar heeft hij de ge
meente met eere in den raad mogen dienen.
Zijn plaats is plotseling opengevallen; mid
den uit zijn werk en uit spreker's fractie is
hij weggerukt. De raadsfractie zal zijn raad
voortaan mqeten missen. Zijn plaats in ons
midden was een eenige, met zijn eigen
schappen zelfs een bijzondere. Hij was vóór
samenwerking, zonder zijn zelfstandigheid
te verliezen. Vooral in het oude Velseroord
en in Santpoort zullen velen hem missen.
Hoe dikwijls was hij de woordvoerder van
hen, die in zorg verkeerden en zijn woord was
niet als de stem van een roepende in de
woestijn.
„God is wijsheid. God is liefde, Zijn wegen
zijn hooger dan onze wegen; Hij trooste zijn
weduwe en zijn ouderlooze kinderen".
De heer Miezérus voerde het woord namens
het bestuur der Nederl. Hervormde Evange
lisatie te Santpoort, de heer G. de Jonge
sprak namens de verschillende afdeelingen
der Evangelisatie; in het bijzonder dankte
laatstgenoemde voor hetgeen hij voor de
jeugd en voor de nieuwe kapel heeft gedaan
Spreker betreurde het, dat hij den bouw niet
voltooid heeft mogen zien.
De kinderen der Zondagsschool zongen
daarna Ps. 103 vers 8. Ds. L. W. Erdman
sprak een slotwoord, waarop nog de heer
Wildschut namens de Protestantsche Dra-
gersvereeniging het woord voerde.
Een zoon van den overledene dankte de
aanwezigen voor hunne belangstelling.
OUDERAVOND DE COSTASCHOOL.
Op Maandag 29 November zal in de
Da Costaschool een ouderavond van de leer
lingen dier school worden gehouden.
De Werkloosheid.
Het aantal werkloozen in onze gemeente
bedroeg:
en op
op 13 Nov. '37 14 Nov. '36
Bouwvakarbeiders 393 545
Metaalbewerkers 210 306
Houtbewerkers 17 27
Landarbeiders 36 47
Havenarbeiders 62 95
Visschers 152 - 220
Kantoorbedienden 48 46
Losse arbeiders 582 731
Overige beroepen 282 313
Mannen boven de 18 jaar 1782 2330
Mannen onder de 18 jaar 67 144
Vrouwen boven de 18 jaar 12 22
Vrouwen onder de 18 jaar 6 29
Totaal werkloosheid 1867 2525
Het aantal werkloozen was dus 547 minder
dan verleden jaar Sedert de vorige week steeg
het met 61; het aantal werkloozen in de
bouwvakken steeg deze week van 383 op 393,
en de metaalindustrie van 199 op 210, in den
landbouw van 25 op 36, in het visscherij-
bearijf van 147 op 152. Het aantal losse ar
beiders steeg van 563 op 582.
DIEFSTAL VAN RIJWIELMERKEN.
Een bewoner van Velserbeek heeft aangifte
gedaan van diefstal van drie rijwielmerken,
van rijwielen die in een garage achter de wo
ning waren geplaatst.
De heer l. Poortenaar overleden.
Bekend industriëel in het visseherijbedrijf.
Op 65-jarigen leeftijd is Maandag alhier
overleden de heer 1Poortenaar, een bekend
industrieel in het vischerijbedrijf. De heer
Poortenaar was directeur van de N.V. IJmui
den Stores, welke functie hij ruim 20 jaar
heeft bekleed. Verder was de heer Poortenaar
bestuurslid van het Centraal Administratie-
bureau en lid van de commissie van toezicht
op het M. O.
De heer Poortenaar was penningmeester
van de afdeeling Velsen der Liberale Staats
partij voor welke partij hij gedurende een
aantal jaren zitting had in den gemeente
raad.
Speldjesdag voor het Kleuter
onderwijs.
Mooi werk van „Volksonderwijs" verdient
aller steun.
De afdeeling Velsen-IJmuiden van de Ver-
eeniging „Volksonderwijs" verzoekt ons plaat
sing van het volgende:
Door bijzondere omstandigheden wordt
dit jaar in de kleuterschool te IJmuiden-West
geen bazar gehouden, niet omdat het niet
noodig zou zijn, wat de stand der geldmid
delen betreft. Het tegendeel is waar, ook dit
jaar dreigt met een belangrijk tekort af te
sluiten en daarom besloot het bestuur, op a.s.
Woensdag een openbare straatcollecte te or-
ganiseeren.
De inwoners weten dus, wat hun te wach
ten staat; de dames zullen met vriendelijken
aandrang uitnoodigen, een speldje te koopen.
Vermelding verdient, dat de speldjes door de
kinderen der scholen vervaardigd zijn; de
kleuters hebben dus reeds hun werk geleverd
voor het doel, waarnav zij profiteeren: „De
instandhouding der neutrale bewaarscholen
Hoezeer overtuigd van het vele, dat in
dezen tijd gevraagd wordt op allerlei gebied
en voor velerlei deol, beveelt het bestuur de
collecte toch in aller mildheid aan. Het mooie
en nuttige kleuteronderwijs mag niet ten of
fer vallen aan dezen crisistijd. Het is een
eerezaak, mee ervoor te zorgen, dat de school
te IJmuiden-Oost die in 1918 werd gesticht
ter nagedachtenis aan de in den oorlogsjaren
omgekomen visschers uit de gemeente, blijft
bestaan. Daarom, gedenkt deze collecte
L
Burgemeester Kwint spreekt aan de groeve bij de teraardebestelling van het
stoffelijk overschot van den heer J. E, Sluiters.
Instituut voor Arbeiders
ontwikkeling.
Dr. Garmt Stuiveling over Vondel.
Voor de plaatselijke afdeeling van het
Instituut voor Arbeidersontwikkeling, sprak
Maandagavond in „Ons Huis" voor een be
vredigend bezette zaal dr. Garmt Stuiveling
over den grooten Nederlander Joost van den
Vondel.
De voorzitter, de heer P. Brits, opende met
een inleidend woord deze eerste bijeenkomt
van het Instituut. Spr. wees er op. dat bij
de reeks van Vondelherdenkingen het Insti
tuut niet wilde achterblijven en het hoofd
bestuur heeft daarom dr. Stuiveling bereid
gevonden over dit onderwerp een referaat te
houden.
Dr. Garmt Stuiveling zeide, dat Vondel een
zeer bijzondere beteekenis heeft ook voor
onzen tijd, en dat het daarom volkomen
gerechtvaardigd is. dat ook de moderne ar
beidersbeweging aan de herdenking van dezen
grooten dichter meedoet, een der besten uit
onze wereld.
De eerste impressie van hem, die van zijn
werken kennis neemt, is dat we hier te doen
hebben met een degelijken Hollandschen huis
vader, een rustigen. kalmen Amsterdammer.
Met een soort groote evenwichtige zelfbe-
heersching heeft hij de groote tegenstellingen
van zijn rumoerlgen tijd in zeer bezadigde
werken neergelegd. Spr. behandelde vluchtig
het einde der oude middeleeuwen sfeer, de
gevangenneming van Hugo de Groot en Johan
van Oldenbarnevelt, de godsdiensttwisten
tijdens het 12-Jarlg bestand en de opkomst
van den nieuwen burgerstand en den re-
gententijd.
Hooft behoorde tot den regentenstand.
Vondel en Breeroo daarentegen tot den eer
sten. Dat de legendarische kousenwinkel een
behoorlijk bestaan opleverde bewijst de om
zet per iaar van 35 a 40 duizend gulden: Von
del had dus een voor dien tijd ruim inkomen,
dat hem voldoende gelegenheid bood tot zelf
studie. Uit Antwerpen en Keulen was de
jonge Vondel naar Amsterdam gekomen,
waar hij zich langzamerhand een typische
levenssfeer wist te schappen.
Van het jeugdwerk ls niet veel meer be
houden; men kent slechts 3 dichtwerken van
den toen twintig-jarige. In zijn meeste verzen
toont hij zich van dc ernstige, bezonken, iet
wat zwaarmoedige zijde; slechts sporadisch
treffen we bij Vondel luchtige en vroolijke
gedichten aan. Van dit laatste genre reciteer
de spr. er een, dat opgedragen was aan zijn
a.s. vrouw Maaike Wolf, een krachtige figuur
die hem het latere leven van onbezorgd dich
ter mogelijk maken zou.
Het eigenaardige bij Vondel is, zeide spr.,
dat zijn productiviteit ligt na zijn vijftigste
jaar; voordien heeft hij slechts 1/3 deel van
zijn ons thans bekende werk geleverd. Dr.
Garmt Stuiveling besprak o.m. het theolo
gische conflict tusschen de Calvinisten, waar
bij de dichter ook zijn standpunt bepaalde.
Een der gedichten over deze kwestie, was
zeer bezadigd; dit was verschenen in den tijd
toen deze zaak actueel was Merkwaardig, dat
een gedicht over dit vraagstuk 7 jaar later
met een dusdanige felheid geschreven kon
worden, dat Vondel en van Oldenbarnevelt's
terechtstelling voortaan Immer in een adem
genoemd worden. Dit is voor ons, zei spr.
wel een bewijs hoe hevig hem dit gebeuren
geschokt moet hebben. In dit verband reci
teerde spr. het felle gedicht van den samen
spraak tusschen den Vreemdeling en de Echo
bij het graf van den Raadspensionaris.
Het evenwicht in de opvattingen over ge
zag en vrijheid was bij Vondel steeds zeer
stabiel, wat hem dikwijls onaangenaamheden
bezorgde.
Hij waardeerde wat de overheid deed, maar
was zeer critisch tegenover haar tekort
komingen; hij had voor zijn tijd eigenlijk een
te groot geweten, want hij was iemand met
een vaste overtuiging en van een positief
Christelijken levenswandel; daarbij had Von
del een hooge opvatting van het staatsgezag
en niets kon hem meer ontroeren of zich doen
uiten dan wanneer de overheid niet handelde
volgens de door Vondel gedachte en gestelde
eischen en de grenzen van vrijheid en recht
overschreed.
Na de pauze behandelde spr. het oudste
drama van de opstanding tegen het Gods
gezag. door Vondel beschreven in het spel
Lucifer: Adam in Ballingschap en Noach
volgden, ook hier wederom drama's van ge
zagsconflicten met God.
In deze spelen wijst Vondel met klem op
de onmogelijkheid de onbestaanbaarheid, dat
Succes een reden voor Macht zou kunnen
zijn wanneer dit succes niet gegrondvest is
op Recht. In verband met de regimes van
Duitschland en Spanje van het heden wees
spr. er op, dat iemand als Vondel nooit karak
terloos zou zijn toegetreden tot een leer, die
•nacht zonder recht zou belijden.
In zooverre is Vondel onzen tiidsenoot.
zegt spr.. dat hij volkomen zichzelf is. eerlijk
en waarllik menscb. hij heeft waardeering
ook voor een politieken tegenstander als het.
maar een goed mensch is met een blijvende
-vertuisring.
Daarom heeft deze groote Nederlander voor
ie moderne arbeidersbeweging waarde, omdat
'leze op de hoogte moet zijn van de groote
Hragers onzer beschaving.
De heer Brits heeft den inleider voor zijn
boeiende rede dank gebracht.
KERKELIJKE VERKIEZINGEN.
IJMUIDEN Maandag.
Gisteren heeft m de Ger Kerk de verkiezing
plaats gehad van 2 ouderlingen en één diaken,
noodig geworden door het bedanken als ouder-
ing van de heeren P J. Nauta. wegens verge
vorderden leeftijd en D. Blok, om gezondheids
redenen. In deze plaatsen werden gekozen de
de heeren H. Marinus en W. Bakker. Tot dia
ken, in de vacature A. van Dijk, werd be
noemd de heer D. C. Smit.