tb
IJSLAND IN DEN LOOP DER EEUWEN.
Land met een bewogen geschiedenis.
ff
Litteraire
Kantteekeningen.
toI1KT
54» CtKICiTEN
De „Dingvlakte" (Thingvellir), waar de landsvergadering iederen zomer
bijeenkomt.
Door prof, dr, A. C. van Hamel,
h. leeraar in de Oud-Cer-
maansche en Keltische talen aan
de Universiteit te Utrecht,
Duizend jaar geleden het
„heldentijdperk".
pET gesprek met een IJslandschen boer
komt al heel gauw op de groote da
den van het voorgeslacht. Hij haalt
dan een oud en in leer gebonden
boekdeel voor den daghet familieboek. Daar
in staan vermeld, dikwijls met vele bijzonder
heden over leven en sterven erbij, de namen
van zijn voorvaderen en die van hun vrouwen,
ook deze veelal weer met die van vaders en
grootvaders, alsmede van alle kinderen, die
uit die huwelijken gesproten zijn. Zulk een
familieboek loopt over de laatste duizend ja
ren. Rekent men drie generaties per eeuw, dan
worden dat dus drie en dertig geslachten.
Voor de vroegste eeuwen zijn die gegevens
niet altijd betrouwbaar; van het jaar 1400 af
in den regel wel. Er bestaat voor een IJslan
der dus geen reden voor trots of hoogmoed,
wanneer zijn voorgeslacht van drie of vier
eeuwen her bekend is.
De liefde voor genealogie zit den IJslanders
in het bloed. De geheele bevolking van het
land, dat ongeveer driemaal zoo groot is als
het onze, bedraagt op het oogenblik slechts
ongeveer honderd en twintig duizend men-
schen. Er is weinig vreemd bloed ingekomen
en het is dus geen groote kunst familie van
elkaar te zijn. Maar hoe zit de familieverhou
ding precies in elkaar? Ziedaar een vraagstuk,
waar men gaarne van gedachten over wisselt.
Oudere dames kunnen in dit opzicht een merk
waardig sterk geheugen bezitten. Men behangt
de wanden der woonkamer bij voorkeur met
portretten, zet daar nog een paar étagères
met weer andere portretten tegen aan, en on
derhoudt dan gaarne den vreemden bezoeker
over de personen, die deze portretten voorstel
len en over hun onderlinge verwantschap. Fo
tograaf op IJsland is stellig een goed vak. Bij
de groote afstanden en de vaak moeilijke toch
ten kan men elkaar niet veel zien en, daar
nu toch de belangstelling in andere menschen
zoo groot is, moet het portret de afwezigheid
vergoeden.
De sterke zin voor problemen van afstam
ming en verwantschap is een erfstuk uit den
ouden tijd en moet uit de geschiedenis van
het volk verklaard worden. Het is de moeite
waard even bij die geschiedenis stil te staan.
IJsland ligt nu eenmaal buiten de wegen van
het gewone verkeer vroeger was dit nog
sterker het geval dan nu en daaraan is het
te danken, dat de ontwikkeling zoowel van
het politieke als van het cultureele leven ge
heel haar eigen weg is gegaan, los van de
stroomingen, die den gang van de wereld daar
buiten bewogen.
De ontdekking
Dat de geslachtsboomen der IJslanders in
het algemeen een goede duizend jaar in het
verleden terugreiken, heeft zijn oorzaak. Tot
aan het einde der 9de eeuw van onze jaar
telling was het land onbewoond en zelfs on
bekend. Omstreeks het jaar 825 is het ont
dekt door Iersche monniken, die zich in hun
kleine bootjes aan het geweld der zee over
gaven, om zich daarheen te laten drijven, waar
God hen voeren zou. Een halve eeuw later
reeds zijn deze vrome en vreedzame menschen
verjaagd door het wapengeweld van Noorsche
Vikingen. Het is dan juist de tijd, dat koning
Harald Schoonhaar van Noorwegen de Noor
sche gouwkoningen aan zich onderwerpt en
de vrije boeren tot leenmannen maakt met de
bedoeling om naar het voorbeeld der Fran
kische koningen een feodalen eenheidsstaat
te stichten. Een deel van de boeren weigert
zien naar den wil des konings te schikken en
verkiest uitwijking en een onzekere toekomst
boven een onvrij leven. In hun ranke Viking
schepen steken zij in zee en zetten koers naar
het verre IJsland om daar grond in bezit te
nemen. Zij zijn de eerste kolonisten geweest,
de Landnemers, zooals de IJslanders zeggen.
Met vrouwen en kinderen, vee en huisraad
zochten zij de verre kusten op en vonden daar
in de vlakten en dalen een aanvankelijk ze
ker moeizaam bestaan. Deze uittocht uit
Noorwegen duurde een zestigtal jaren, van
870 tot 930; men noemt dit het Kolonisatie-
tijdperk. Het aantal menschen, dat zich in die
jaren op IJsland vestigde, wordt verschillend
berekend; het zijn er op zijn minst 25.000 ge
weest, waarschijnlijk meer. Na 930 was geen
Vije grond meer beschikbaar. Daar het bin
nenland van IJsland vulcanisch woestijnland
is, lagen de woningen der kolonisten óf rond
om aan de kust óf in de rivierdalen in de na
bijheid van de zee. In het jaar 930 vereenig-
den zij zich tot een staat, den IJslandschen
Vrijstaat. De wetgeving werd ontleend aan
bestaande Noorsche wetten. Aan het hoofd
Van den staat stond een parlement, het
Althingi, dat eenmaal per jaar, in het begin
van den zomer, bijeenkwam.
De IJslanders zijn dus van Noorsche af
stamming. Zij brachten ook hun taal uit Noor
wegen mee; het IJslandsch is dan ook de
zelfde taal, die men meestal „Oudnoorsch"
noemt en die sterk van het hedendaagsche
Noorsch verschilt. Toch zijn de IJslanders,
ondanks het zuiver Germaansch karakter van
hun instellingen, niet een zoo zuiver Ger
maansch volk als de Noren zelf. De kolonisten
hadden namelijk een groot aantal slaven en
slavinnen van Iersche en Schotsche herkomst
bij zich, krijgsgevangenen van Vikingtochten
in de Britsclfe eilanden en door hen is het
Germaansche met het Keltische bloed ver
mengd geraakt. De IJslanders zijn trotsch op
dit Keltische bloed en schrijven er hun artis
tieke begaafdheid en hun vlotte, soms 'zelfs
ietwat luchthartige natuur aan toe.
Krachtige voorvaderen,
in) E geschiedenis van den IJslandschen
Vrijstaat is ons vrij goed bekend uit ue
oude „Saga's". Dit zijn familiegeschiedenissen
van de voorname boerengeslachten, die sa>
mengesteld zijn uit oude mondelinge overle
veringen en sedert het jaar 1200 zijn opge
schreven. Zij verhalen de gebeurtenissen in de
eeuw volgend op de stichting van den Vrij
staat (dus 930-1030), in drie generaties. Krach
tige figuren treden ons in de IJslandsche sa
ga's tegemoet, menschen die liever met het
zwaard in de hand vallen dan toegeven aan
een buurman, die zijn vee op hun grond laat
grazen; ook menschen, wien het in hun boe
rensamenleving soms te eng wordt en die dan
de wijde wereld in trekken, naar doorwegen
en Zweden, naar Engeland en Ierland, naar
Rusland en Byzantium. Aan de vorstelijke ho
ven van al die landen waren deze IJslanders
geziene gasten, vooral zij, die een lofdicht op
den koning konden maken en daarvoor loon
ontvingen in den vorm van gouden sieraden
of kostbare wapenen. Men moet zich deze
menschen echter niet in de eerste plaats als
vechtersbazen voorstellen. Het hoofddoel bij
hun reizen was handel. Invoer van enkele be
langrijke artikelen, als graan en timmerhout,
heeft IJsland altijd noodig gehad. Volgeladen
kwamen de schepen thuis.
Het kolonisatietijdperk is de IJslandsche
heldentijd. De namen der eerste kolonisatoren,
der Landnemers, zijn ons in de saga's bewaard
en van één van hen wil ieder IJslander liefst
afstammen. Dit verklaart, waarom de ge
slachtsboomen heden ten dage juist zoowat
duizend jaar terugreiken. De glans van die
helden-eeuw overstraalt de geheele latere IJs
landsche historie.
In het jaar 1000 verklaart het Althmgi het
Christendom tot staatsgodsdienst, onder in
vloed van de talrijke vrijgelaten slaven, die ai-
eerder tot het Christelijke geloof waren over
gegaan en nu dreigden zich te zullen onttrek
ken aan het gezag der aristocratische boeren
geslachten, wier wereldlijke macht nauw sa
menhing met het priesterschap, dat hun in
het oude Noorsche heidendom toekwam. Voor
de boeren was het toen de aangewezen politiek
zich van het Christendom zelf meester te ma
ken en daardoor de kleine luiden onder zich
te houden. In 1507 wordt het eerste bisdom ge
sticht, op Skalholt in Zuid-IJsland, waarbij
een kwart eeuw later nog een tweede, noor
delijk bisdom op Hólar kwam. Nu doen de
schrijfkunst en de boekengeleerdheid hun in
tocht. Scholen worden op meer dan één plaats
gevestigd, waar naast de Christelijke leer en
de middeleeuwsche wetenschap ook de na
tionale traditie in hoogc eere blijft. Op zulk
een school is bijvoorbeeld Snorri Sturluson
groot geworden, de belangrijkste schrijver van
het oude IJsland, aan wien wij èn een Ge
schiedenis der Noorsche koningen èn een
werk over de oude Noorsche mythologie te
danken hebben.
Zoo zien wij in de eeuwen na de komst van
het Christendom de IJslandsche cultuur snel
stijgen. In die eeuwen zijn ook de saga's op
schrift gesteld, de merkwaardigste en
schoonste geestelijke nalatenschap, die wij
van eenig volk uit de Middeleeuwen bezitten.
Verval.
Intusschen kondigt zich in deze zelfde
eeuwen ook het verval aan. De Noorsche ko
ningen hadden hun aanspraken op IJsland,
dat immers door hun eigen onderdanen be
volkt was, nimmer kracht kunnen bijzetten,
maar ze ook nooit opgegeven. Het Christen
dom met zijn kerkelijke organisatie is oor
zaak geweest, dat zij hun wil tenslotte toch
hebben kunnen doordrijven. De IJslandsche
bisdommen werden reeds een eeuw na hun
stichting onder het gezag van het Noorsche
aartsbisdom Drontheim geplaatst. Van dien
schakel heeft koning Hakon de Oude zich
bediend om zijn eigen invloed in IJsland te
versterken. Eveneens maakte hij handig ge
bruik van de in hevigheid steeds toenemende
twisten tusschen de aanzienlijke IJslandsche
boerengeslachten, die voral in de 13de eeuw
formeele burgeroorlogen tegen elkaar voer
den. Ook werd het land economisch meer en
meer van Noorwegen afhankelijk, doordat de
bewoners zich gaandeweg van de koopvaart
afwendden en de Noorsche schepen uit de
jonge koopstad Bergen hun waren moesten
toevoeren. Het gevolg van dit alles is ge
weest, dat in het jaar 1262 de IJslanders
aan den Noorschen koning trouw zwoeren en
Hem op de vergadering van het Althingi een
jaarlijksche schatting toezegden. Daarmee
was aan den Vrijstaat een einde gemaakt.
Voortaan werd IJsland geregeerd volgens de
Noorsche wetboeken en door koninklijke
ambtenaren.
De onderwerping aan den Noorschen ko
ning is het begin geweest van den band met
Denemarken, want bij de Unie van Kalmar
•In 1397 werden Denemarken en Noorwegen
onder één hoofd vereenigd. In IJsland zelf
Vlaggen wapperen van Haarlem's prachtige
oude stadhuis, als welkomstgroet voor den
nieuwen burgervader, de nationale driekleur
en Haarlem's eigen kleuren, rood en wit.
heeft deze gebeurtenis nauwelijks de aan
dacht getrokken. Het is alsof het volk in
zijn heldentijd zóózeer uit zijn kracht ge
groeid was, dat iedere inspanning te veel was
geworden. De binnenlandsche oneenigheden
bleven bestaan en werden nog steeds met
de wapenen uitgevochten, het zedenverval,
binnen en buiten de kerk. was ontzettend.
Bovendien was de 15de eeuw een tijdperk
van pest-epidemieën en natuurrampen,
waardoor de bevolking gedecimeerd werd.
Zij valt ten prooi aan een vreeselijke ver
arming.
Armoede zou voortaan over IJsland heer-
schen. Als in 1550 de Deensche koning aan
de IJslanders de kerkhervorming oplegt en
de laatste katholieke bisschop van Hólar.
Jón Arason, onthoofd is, worden de uitge
strekte kerkelijke goederen aan de kroon ge
trokken en van de bewerkers van den grond
zware belastingen geheven. In 1602 wordt
het Deensche handelsmonopolie ingesteld,
waarbij elke handel met IJsland verboden
wordt behalve aan degenen, die hem van
den koning hebben gepacht. Voortaan zou
de Deensche handelsfactor de prijzen van
in- en uitvoer bepalen, en hij deed dat niet
in het voordeel der IJslanders! De arme
menschen raakten diep in de schuld en wer
den tenslotte geëxecuteerd. Men moet maar
eens in het boek van Dr. M. Simon Thomas
over Onze IJslandvaarders ln de 17de eeuw
nalezen, met hoeveel vreugde onze eigen
landgenooten soms in het zwaar geplaagde
land werden ingehaald, wanneer zij er in
slaagden de blokkade van het monopolie te
doorbreken.
In de 18de eeuw voegden zich weer nieuwe
vulcanische uitbarstingen bij de economische
oorzaken der verarming. Vruchtbare streken
werden door lavastroomen verzwolgen. Het
heeft een oogenblik den schijn gehad, alsof
het geheele volk zou worden uitgeroeid. Geen
wonder, dat het Weener Congres in 1815 ver
gat, dat IJsland bestond en, toen het Noor
wegen van Denemarken los maakte en het
in personeele unie met Zweden vereenigde,
er niet aan dacht IJsland den weg van
Noorwegen te laten volgen, waar het in ieder
geval nauwer historische banden mee had
dan met Denemarken.
Terug naar zelf
standigheid.
Intusschen naderde de bevrijding. Het
handelsmonopolie werd in 1854 opgeheven;
alle volken mochten voortaan vrij met IJs
land handel drijven. Daardoor kwam aan de
uitmergeling een einde. Ook de politieke vrij
heid zou weldra komen. De Deensche konin
gen van de 19de eeuw hebben een open oog
gehad voor de nooden van het IJslandsche
volk. En onder dit volk zelf begon de geest
van uitputting weer plaats te maken voor
wilskracht en vertrouwen op de toekomst.
Ook zijn de nationale vrijheidsbewegingen,
die in de jaren 1830 en 1848 in zooveel lan
den van Europa merkbaar zijn, niet aan IJs
land voorbijgegaan. Het is Jón Sigurdsson
geweest, die de nationale krachten van zijn
volk georganiseerd en de overwinning voor
bereid heeft. Hij is de groote vrijheidsheld
van den nieuweren tijd; zijn standbeeld
staat voor het. parlementsgebouw in Rykja-
vik en zijn portret hangt in iedere woning.
In 1871 heeft koning Christiaan IX zelf een
grondwet aan IJsland gebracht, waarbij het
in plaatselijke aangelegenheden weer auto
noom werd. In 1904, toen bij de Deensche
verkiezingen de linksche zijde de meerder
heid had behaald, gaf Denemarken uit zich
zelf aan IJsland een Home-rule, waarbij be
paald werd, dat het land een eigen minister
zou krijgen, die op IJsland zou resideeren en
aan het IJslandsche parlement verantwoor
ding schuldig zou zijn.
Zoo ziet men voetje voor voetje de zelf
standigheid terugkeeren, die sinds 1262 ver
loren was. Dat eindelijk in 1918 een volledige
onafhankelijkheid bereikt is, komt mede door
door den eigenaardigen toestand, dien de
wereldoorlog met zich had meegebracht.
Toen immers was ieder verkeer tusschen de
twee la iden onmogelijk en kon Denemarken
niets doen om IJsland zijn noodzakelijke le
vensbehoeften te bezorgen. Dit heeft er ze
ker toe bijgedragen, dat in 1918 Denemarken
tot onderhandelen bereid was. In dat ja^r is
het tractaat tot stand gekomen, dat thans
de verhouding der twee landen regelt. Welis
waar blijft Denemarken de buitenlandsche
zaken van IJsland behartigen, maar voor
het overige zijn beide van elkaar geheel on
afhankelijke koninkrijken, in personeele
unie verbonden. Dit tractaat is gesloten voor
een tijd van 25 jaar. Er zijn op IJsland
sterke stroomingen, die een herziening in
1943 bepleiten. Dit is echter een kwestie, die
meer bij de politiek dan bij de geschiedenis
hoort en waarover ik dus beter een anderen
keer spreken kan.
Cassatieberoep van ir. Mussert
verworpen.
'sGRAVENHAGE 16 November. Zooals
men zich herinnert, had bij het gebeurde op
14 Mei j.l. tijdens het bezoek van ir. A. A. Mus
sert aan eenige leden van de N. S. B., wonen
de aan het Blauwe Zand te Amsterdam, een
worsteling met diverse tegenstanders plaats.
Een hunner, zekere P. Melchers, die den heer
"*"~~$ert zou hebben bedreigd had zijnerzijds
klacht ingediend tegen ir. Mussert, die bij
de pogingen om zich te verdedigen, den man
met een zweepje zou hebben geslagen.
De Amsterdamsche rechtbank heeft even
wel bij beschikking van 7 October j.l., ir. Mus
sert buiten vervolging gesteld.
In hooger beroep vernietigde op 22 Octo
ber j.l. het Amsterdamsche Hof die buiten
vervolging-stelling en het verwees ir. Mussert
naar de terechtzitting.
Hiervan ging mr. van Vessem na
mens ir. Mussert in cassatie bij den
Hoogen Raad, welk college thans,
overeenkomstig de conclusie van den
proc.-generaal het cassatieberoep
heeft verworpen.
De Hooge Raad overwoog o.a., dat. indien
mocht komen vast te staan, dat ir. Mussert
het eerst heeft geslagen, uit vrees, dat hij zou
worden aangerand door Melchers, die volgens
hem een dreigende houding aannam, deze
vrees niet tot rechtvaardiging kan strekken
van het alvast zelf tot den aanval overgaan
en het daarbij begaan van een strafbaar feit,
Immers een dreigende houding kan bij een
bedreiging blijven, en dat derhalve voorals
nog niet is gebleken, dat ir. Mussert niet straf
baar is.
Het is zaak, vóór wij geheel bedolven raken
onder de belletrie, die de Novembermaand
over de redactietafels pleegt uit te strooien,
een oogenblik stil te staan bij enkele werken
die niet op kunstzinnigheid of ontspanmngs-
waarde getoetst kunnen worden doch tot de
„goede" boeken behooren die men niet graag
veronachtzaamd zou zien.
De pure litteratuur verschijnt tegen Sinter
klaas met volle muziek en vliegende vaandels,
in den tros loopen ook een paar marketent
sters mee, maar het is over het geheel geno
men een schoone optocht, deze Aufzug der
Litteratoren! Terwijl we dit schrijven valt van
den productieven uitgever Querido een drietal
deelen op ons schrijftafeltje: van Gerard van
Eckeren „De Parade gaat door"; van Emmy
van Lokhorst „Van aangezicht tot aangezicht"
van Du Perron „De man van Lebak". Alle drie
boeken waar geen referent zich met een paar
regeltjes van kan afmaken en die we dus even
ter zijde leggen. Om voor het oogenblik de
aandacht te vragen voor een interessante bio
grafie van een zeer bijzondere vrouw, het leven
van Madame Curie, die na haar man profes
sor was aan de Sorbonne, en zelve de Nobel
prijzen voor physica en chemie zich toegekend
zag. Het werd beschreven door haar dochter
met een haast wetenschappelijke exactheid,
die niet verhindert dat de historie van deze
„wereldberoemde vrouw" zich als een lierzang
op den eenvoud van een grooten geest lezen
laat, een eenvoud die door geen roem bedor
ven kon worden en ook de kunst „beroemd te
zijn" niet verstond.
Het wezenlijke in deze buitengewone figuur,
in deze Poolsche Marya Sklodowski die later
de vrouw en helpster van Pierre Curie zou zijn,
is van zoo zeldzame grootschheid, dat haar le
vensverhaal, meer dan welke roman ook, den
lezer tot belangstelling dwingt, die tot een
eerbiedige bewondering uitgroeit naarmate
men verder leest. En dit geldt ook voor wie
chemie en physica minder vertrouwd zijn dan
de schoone letteren. Misschien zelfs zouden wij
juist den laatsten de lezing willen aanbevelen
Van anderen aard is het belangrijke stuk
arbeid van Professor Geyl, door de Wereld
bibliotheek uitgegeven. Het is het derde deel
van. zijn Geschiedenis van de Nederlandsche
stam. Zij die met zooveel genoegen de histo
rische romans van mevr. Van Ammers Küller
hebben verslonden vinden in dit deel een we
tenschappelijke voorbereiding tot de door haar
behandelde perioden. Waarbij men zich niet
door het woord wetenschappelijk moge laten
afschrikken. De geleerde schrijver verstaat de
kunst, zonder onwetenschappelijk te worden,
boeiend te zijn als het leven zelf. Het politiek-
economische van een tijdvak kan even inte
ressant en levendig belicht worden als de his-
torisch-anecdotische zijde ervan. Dit werk be
wijst het weer. Het is daarenboven aardig ge
ïllustreerd. Zoo viel het oog op een oude prent
die er in gereproduceerd staat, waarop wordt
voorgesteld hoe één der groote grachtenhuizen
tijdens een kleine oneenigheid tusschen ver
schillende deelen der burgerij leeggehaald en
geplunderd wordt. Het is zoowaar haast een
scène uit één der laatste boeken van mevr.
Van Ammers. Kleerenkasten, ledikanten, ta
felsvan alles wordt zonder eenig overleg
de ramen uit en de straat op gekeild. Uit alle
vensters hangen de ijverige „verhuizers" en
gunnen elkaar blijkbaar de beurt niet, want
de groote meubelen worden door allerhand
kleine zaken vergezeld, en op de straat, vóór
het huis hoopt zich een enorme stapel op van
restanten van wat eens meubels waren. Op de
foto's van verwoeste Spaansche straten, die
men thans in de kranten vindt, is het niet
zulk een uitgerekende particuliere verniel
zucht als onze brave voorouders konden ten
toonspreiden. Men zou daaruit misschien
kunnen afleiden, dat wij zij het zeer lang
zaam vooruitgaan, nu ook het vernielen
meer grondig in zijn werk gaat. Al blijft het
resultaat vrijwel gelijk. Op de straat zelve is
op het prentje verder geen sterveling te zien;
de activiteit blijft binnenskamers beperkt. Wat
nog zoo vreemd niet is want ook tijdens onze
republiek ging niemand graag wandelen, waar
het kasten en tafels regende.
Overigens heeft onze belangstelling voor het
leven van de straat allerminst geleden. Dat
bewijst de lijvige bundel door Bosch en Keu-
ning onder den titel Menschen van de straat
uitgegeven. Verschillende novellisten hebben
daaraan meegewerkt en het zal niemand ver
wonderen dat M. J. Brusse die zijn geheele
leven „onder de menschen" gezeten heeft, de
rij opent. Vogels van diverse pluimage volgen
met verhalen van groote en kleine menschen
wier doening met de straat in verband ge
bracht kan worden Het is een zeer onderhou
dende lectuur geworden al werkt dit vangen
onder één hoedje soms heel eventjes afwerend..
Door de samenvoeging van deze min of meer
litteraire stukken met een/ reeks waarlijk
schoone foto's van menschen van de straat in
hun handel en wandel (door Piet Marée) heeft
dit royaal uitgevoerde boek eenigszins het ka
rakter van een étagère-meubel gekregen. Wij
zien het in gedachten reeds in vele salons op
tafel liggen en in een verder verschiet in de
wachtkamers van wei-beklante doktoren ei
tandartsen de daar gebruikelijke stapel tijd
schriften uit Noach's arke vervangen.
Uit diezelfde arke heeft Martien Beversluis
de Diersatyren van Zamacois gehaald.
Een „Moeder" als door mevr. Amy Gros
kamp-ten Have in haar roman (Hollandia-
drukkerij) ons geteekend wordt, was in
Noach's tijd ondenkbaar. Ze is helaas actueel
geworden. Er zullen er meer zijn thans, die op
haar gelijken. Mevr. Groskamp heeft geen bij-
zonderen stijl, niet goed, niet slecht, vlot lees
baar en beschaafd. Maar zij heeft met een
scherpe intuïtie een moeder doorvorscht die,
lief en goed-willend toch de leiding van haar
kinderen kwijt raakt, die evenals haar man,
tenslotte langs haar heen leven. De tragiek is
dat zij te laat tot dat inzicht komt. Een boek
dat zijn nut kan hebben. Zoo ongemerkt. Daar
om een goed boek.
J. H. DE BOIS
Nieuwe boeken.
Eve Curie, Madame Curie. Haar leven en
werk. 405 pag. Nederl. bewerking van Willy
Corsari. Den Haag. Leopold's U. M.
Menschen van de Straat. Een bundel novel
len en verzen door versch. schrijvers. Foto's
van Piet Marée. Baarn. Bosch en Keuning.
Prof. Dr. P. Geyl. Geschiedenis van de Ne
derlandse stam. Deel III (van 1688-1751). 599
pag. A'dam Wereldbibliotheek.
Ivan Olbracht. Nikola Sjuhaj. Roman. Uit
het Tsjechisch vertaald door L. Aletrino. 282
pag. A'dam. Scheltens en Giltay.
De Dichters van het Jaar. Jaarboek onder
redactie van Anton van Duinkerken, Roe)
Houwink en Vict. E. van Vriesland. Bloem
lezing uit tijdschriftwerk der jongeren. Smaak
vol uitgegeven plaquette. Amsterdam Bigot
en Van Rossum. N.V.
Martien Beversluis. De Brug die Noord en
Zuid vereent. Declamatorium (geïnspireerd
door de nieuwe Moerdijkbrug).
Van denzelfden schrijver: De Arke Noachs.
Diersatyren (naar het Fransch van Zamacois).
Beide boekjes in de Libellen serie van Bosch
en Keuning te Baarn,
De goudiefstal te Utrecht.
UTRECHT, 16 November. Op succes
volle wijze zet de Utrechtsche recherche het
onderzoek voort naar de daders van de dief
stal aan het Tandheelkundig Instituut te
Utrecht.
Reeds waren drie personen gearresteerd,
waaronder de 31-jarige mej. M. Z. uit Am
sterdam, die de politie evenwel wederom op
vrije voeten moest stellen.
Hedenmorgen vervoegde zich vrijwillig in
de raadkamer van de Utrechtsche rechtbank
de 36-jarige J. P. uit Den Haag. die reeds
verdacht werd bij deze diefstal betrokken te
zijn, maar tot heden nog steeds aan de politie
wist te ontkomen, met zijn advocaat mr.
Huigens, eveneens uit Den Haag. waar hij
zijn onschuld trachtte te bewijzen. Dit Is bom
evenwel niet gelukt. Men achtte voldoe ie
termen aanwezig om ook dezen man in arrest
te stellen.
De Utrechtsche politie acht hiermede het
onderzoek nog niet gesloten. Zij is van mee
ning dat nog meer arrestaties kunnen vol
gen
Nieuwe fiets kan 100 K.M. per uur
lialen.
De Italiaansche oudwielrenner Sturro
Camelli heeft een nieuw model rijwiel uitge
vonden, welke alleen door spierkracht gedre
ven een snelheid van honderd kilometer per
uur zou kunnen bereiken.
De nieuwe fiets is twintig centimeter langer
dan het gewone model. De wielen zijn zwaar
der en het zadel is meer naar achteren ge
plaatst, terwijl het stuur langer is. In een
klein kastje is het mechanisme geborgen, dat
de beweging van de pedalen overbrengt op de
achteras.. De beweging van de pedalen is ver
tikaal en bij iederen trap legt het rijwiel een
afstand van 32 meter af.
Binnenkort zullen met het eerste model
proeven worden genomen.
Schorpioenen in taxi achtergelaten
Professor was verstrooid.
De Parijsche politie heeft zich eenige uren
bezig gehouden met de verdwijning van een
collectie schorpioenen, die prof. Millot van de
Sorbonne gisteren zorgvuldig verpakt in een
taxi had laten liggen. De politie waarschuwde
het publiek, dat de diertjes gevaarlijk waren
en verzocht ze zoo spoedig mogelijk aan den
eigenaar terug te zenden.
De ongerustheid duurde echter niet lang,
want de taxichauffeur vond het pakje en
bracht het naar een der politiebureaux, waar
de verstrooide professpr zijn „verloren zonen"
in ontvangst kon nemen
Arbeiders bezetten fabrieken te
Parijs.
PARIJS, 16 November (Haves). Vanmor
gen zijn de arbeiders van de Lavalette Bosch
fabrieken, waar electrische apparaten worden
vervaardigd, in staking gegaan. Zij hebben
de werkplaatsen bezet. De beweging is ont
staan in verband met het ontslag van een
arbeidster, die betrapt werd, toen zij in den
werktijd politieke pamfletten verspreidde. De
kantoorbedienden hebben zich niet bij de
staking aangesloten. De directie zal gedele
geerden der arbeiders ontvangen om de moei
lijkheden tot een oplossing te brengen.
PURMEREND
16 November 1937.
Gemeentel. Kaasbeurs. Verhandeld 19 par
tijen, wegende 35.000 K.G. Handel matig.
Hoogste prijs f 24.
Kleine Boeren f 7—f 24; Volvette f 1—f 25
per 100 Kilo; 714 Boter f 1.42—f 1.46 per K.G
Weiboter f 1.39—f 1.42 per Kilo; 450 runde
ren, 275 vette koeien 58—68 per Kilo, 139
gelde koeien 160—220 per stuk; 25 melk
koeien 175—295 per stuk; 11 stieren 50—60
per Kilo; 11 paarden 80130 per stuk; 56
vette kalveren 30—60 per Kilo; 183 nuch
tere kalveren voor de slacht 8—16 per stuk;
nuchtere kalveren voor de fok 10—17 per
stuk; 234 vette varkens voor de slacht 61—63
per Kilo; 46 magere varkens 25^0 per stuk
239 biggen 16—23 per stuk; 931 schapen 17—
34 per stuk; 68 bokken 4—14 per stuk; kip
eieren 5.255.75 per 100 stuks; eendeieren
2.40 per 100 stuks: piepkuikens 0.60—0.55 per
Kilo; oude kippen en hanen 0.500.55 per
Kilo; konijnen 0.50—1.75 per stuk; eenden
0.50—0.55 per stuk; duiven 0.40 per paar.
Centrale Eierveiling.
Aanvoer 90.000 eendeieren 2.252.75
50.000 kippeneieren.
65—66 K.G. f 5.50—f 5.70
63—64 K.G. f 5.45—f 5.55
60—62 K.G. f 5.25—f 5.40
58—59 K.G. f 5—f 5.20
56—57 K.G. f 4.50—f 4.80
53—55 K.G. f 4—f 4.50
50—52 K.G. f 3.75—f 4.10
45-49 K.G. f 3.40—f 3.70
