ZONDERLINGE LEVENS
IVAR KREUGER.
mniTfliRï coionnts
IVAR Kreuger I.K.: weinig initialen
hebben zulk een magischen klank gehad,
zulk een toovermacht uitgeoefend als
deze. I.K. beveelt en de telegraafdraden
seinen de boodschap over de gansche wereld.
I.K. dicteert en de banken boeken bedragen
van fantastische afmeting onder het hoofd
van rekening: I.K. Als I.K. het wil verrijzen
of verdwijnen bedrijven, slaat den concurrent
de schrik om het hart, ontvangen buigende
staatslieden den hoogen gast voor urenlange
conferentie. Als het I.K. behaagt, bezwijken
de hechtste tolmuren, worden catastrophes
opgeroepen of bezworen, al naar de gril van
zijn tooverstaf.
I.K. dat zijn niet meer de initialen van
een menschennaam: het zijn symbolen ge
worden van een millioenenheerschappij. En de
man zelf, wiens hand te ekening een vermogen
waard is hij is geen gewoon mensch meer;
hij is een mysterie, een legende, een nacht
merrie, een held. De Zweden noemden hem de
Ivar Kreuger.
volksspaarkas, elders heette hij de Lucifers-
koning. Maar welken naam hij ook mocht
dragen, hij bezat honderd hoofden en duizend
armen. Als een poliep slaat het trustmonster
dat een constructie was van zijn nooit-rus-
tend brein en werk van zijn handen, z'n gou
den grijparmen over alle landen der wereld..
Ivar Kreuger een ieder kende zijn naam,
velen vreesden, anderen bewonderden, weer
anderen haatten hem. Een enkele had hem
misschien lief; maar niemand, die hem ooit
gekend heeft niemand. Als 'n eenzame ging
hij door het leven koel, ongenaakbaar, on
danks zijn beminnelijkheid, beheerscht, nuch
ter; en als een eenzame nam hij er afscheid
van. Ivar Kreuger de man van wien, naar
men beweerde, slechts één ding met zekerheid
kon worden gezegd: dat hij hartstochtelijk
hield vanlelietjes van dalen!
Met een lucifer komt de dageraad.
Stockholm 1911. Een zwoele zomeravond. Op
het terras van een café met een indrukwek
kend uitzicht op de zilverglinsterende zee ver-
verfrisschen een tweetal jongemannen zich
aan een koel glas bier. Eigenlijk zijn het twee
firmanten, die in de betonconstructie lucra
tieve zaken maakten en in de weinige jaren
van hun compagnonschap hun onderneming
wisten op te werken tot een naamlooze ven
nootschap met een kapitaal van 1 millioen
Kronen, dat niet te versmaden dividenden af
werpt. Het grootsche Stadion, het statige Raad
huis, beide te Stockholm, zijn werken, die hun
naam wijd en zijd bekend hebben gemaakt.
Zelfs beheeren zij nu al ettelijke filialen,
waaronder het Berlijnsche niet tot het minst
rendabele behoort.
Zeker,, ei" is niet onfortuinlijk gewerkt. Maar
betonbouw de slanke, licht-voorovergebo-
gen jongeman is opgestaan en betoogt ernstig
en dringend betonbouw is een winstgevend
bedrijf.in goede jaren; in tijden van con
junctuurdaling is het een hopelooze zaak. „Ik
wil daarmee zeggen, dat een koopman alleen
dan zekerheid heeft als hij een artikel aan
de markt brengt, dat niet aan conjunctuur
onderhevig is, dat altijd afzet vindt, of het de
wereld goed of slecht gaat
Hij heeft in gedachten een sigaret uit den
gouden koker genomen en houdt den lucifer
nog in de hand terwijl hij in den schemerigen
zomernacht staart. Hij vlamt nog, de lucifer,
dicht bij zijn vingers bijna brandt de pein
zer zich.
Dan ineens, ziet hij zijn metgezel aan en
met de rust van iemand die zeker is van zijn
zaak zegt hij met nadruk: Dat is het, wat ik
bedoel.
Op dat oogenblik had de betonfabrikant
Kreuger den troon bestegen van het Konink
rijk Lucifer; hij zou er, aanvankelijk met Toll
als eerste minister, twintig jaar lang den scep
ter zwaaien.
„De Stille".
Ivar stamde uit een goede familie, die van
Duitsch-Pommerschen afkomst was en oor
spronkelijk Krögör heette. Als handwerkslie
den en zeevaarders kwamen de Krögers naar
Zweden en hun burgerlijke eigenschappen:
hun ijver, betrouwbaarheid en rechtschapen
heid. openden aanlokkelijke maatschappelijke
perspectieven voor hen, die zij zich in eer en
deugd ten nutte maakten. Als kooplieden,
fabrikanten en bekleeders van hooge publieke
ambten behoorden zij allengs tot de aanzien
lijken des land. Geen smet kleefde aan hun
naam, indien men althans één loot van den
Kreugerschen stam buiten beschouwing wil
laten: Per Kreuger, het zwarte schaap. Om
trent deze Per wordt verhaald, dat hij tijdens
de Fransche Revolutie wegens verschillende
financieele operaties werd gearresteerd en het
hoofd onder de guillotine verloor.
Ivar's vader genoot als lucifersfabrikant een
uitstekende reputatie en voedde zijn zes kin
deren: vier dochters en de beide zoons Thor-
sten en Ivar, met liefderijke gestrengheid op
in den geest van burgerlijke degelijkheid.
Het was een eigenaardige jongen, die Ivar.
Tenminste zoo oordeelden zijn mede-gymna
siasten; te ernstig voor zijn jaren, wat zelf
ingenomen en prat op de vooraanstaande
plaats die zijn vader als een der rijkste fa
brikanten inneemt, houdt hij zich ver van de
kinderlijke spelen en gaat hij eigen wegen.
Sommigen, die toch wel ontzag hebben voor
den koelen, eenzamen medescholier, noemen
hem „de stille"; anderen toonen openlijk hun
afkeer en spreken van „den gluiperd" als ze
Ivar Kreuger bedoelen. Hij hoort dat wel, na
tuurlijk maar het deert hem niet„De
tmenschen kunnen nu eenmaal geen superiori
teit verdragen", zei eens de volwassen Kreu
ger; en al sprak de jeugdige gymnasiast het
niet uit, hij voelde het wel zoo.
Ivar was een middelmatige leerling, die
het ingenieursexamen zonder overmatige in
spanning, maar ook zonder zich te onderschei
den, aflegde. Ingenieur Kreuger zijn leven
lang zou hij den verworven titel met een
zekere zelfvoldoening voeren als symbool van
zijn eerste triomf. Zijn eerste.
Negentien jaar is hij oud als hij zich in
scheept voor Amerika, of nauwkeuriger: yoor,
Chicago. Het is het jaar der groote Wereld
tentoonstelling, waar dewonderen der mo
derne techniek te aanschouwen zijn en een
welopgevoede fabrikantenzoon met ingenieurs
titel toch waarlijk wel eens een kijkje behoort
te gaan nemen. Bovendien ligt Chicago in de
Nieuwe Wereld, waar zoovelen, minder welbe
wust en kundig dan Ivar Kreuger, fortuin
hebben gemaakt.
Met honderd dollar op zak stapt hij de
Nieuwe Wereld binnen honderd dollar; zijn
aanvangskapitoal. Tien jaar later betaalde hij
mogelijk in één maand meer aan zijn dassen.
Neen, Amerika geeft zijn rijkdom niet ca
deau, dat beseft Ivar al gauw. Wekenlang
loopt Ivar zijn zolen stuk in dienst van een
grondspeculant. Groot is zijn verkoopkracht
niet en menige dag gaat voorbij, waarop geen
enkele transactie valt te boeken.
Goed,dan,verder. In Vera Cruz, in 't woeste en
onherbergzame Mexicaansche land, vraagt een
spoorwegonderneming ingenieurs voor bruggen
bouw. Mexico is een onrustig land, waar men
den Europeeschen pionier hoogst vijandig ge
zind is, niet voor een moord terugdeinst en bij
wijze van ontspanning revolutie maakt. Mexico
is ook 't land van de gele koorts, die niet min
der onmeedoogend is dan de Mexicaansche
roover.
Maar Mexico is rijk aan bodemschatten:
er valt een wereld te veroveren, een vermogen
te winnen. Ivar gaat: hij zal veroveren!
Elf ingenieurs vertrekken naar Vera Cruz
om bruggen te bouwen; negen worden
door de gele koorts den dood ingejaagd.
'De tiende wordt in een havenkroeg zoo gru
welijk toegetakeld, dat hij maanden later ali
een wrak uit het hospitaal komt. De elfde
vecht met de sluipende ziekte maar overwint,
bouwt aan het pionierswerk der spoorbruggen
en keert met een welgevulde beurs terug: het
is Ivar Kreuger. Hij heeft zichzelf op de proef
gesteld, hij heeft zijn leven gewaagd en ge
wonnen.
Nóg verder gaat hijnu geldt de reis West-
Indië. En als hij, gedecoreerd en wel wegens
een moedige redding van een meisje in de ha
ven van Habana, den voet aan den Amerikaan-
schen wal zet, is uit de jongeling een man ge
worden, wiens toekomst niet meer in het on
zekere ligt. Kreuger weet wat hij worden wil:
de machtigste man van zijn land.
Technisch heeft hij ook al zijn keuze ge
daan: hij zal zich toeleggen op iets, waarvan
Europa nog nauwelijks droomt: gewapend be
ton. Als vertegenwoordiger van een onderne
mende Londensche firma zwerft hij dan door
Europa, Zuid-Afrika, Indië, Canada. Millioe-
nenopdrachten worden genoteerd: het is Kreu-
ger's initiatief. Het heeft weliswaar boven-
menschelijke inspanning gekost, maar toch:
het is Kreuger's arbeid
Neen, het is geen onbekende meer, die na
jaren van omzwervingen het ouderlijk huis te
Kalmar binnenstapt en door een trotschen
vader en moeder wordt omhelsd. Een levens
positie. heeft zoon Ivar veroverd, denkt Vader
Kreuger. Een eerste stap gedaan op den weg
van roem en macht, droomt zoon Ivar.
Droomt' Ivar wel? Kan hij wel droomen? Of
is dit alles niets dan een bijna beangstigende
spanning van den wil, een nuchter-overleg-
de aanwending van een geladen energie? „Ik
haat den Amerikaanschen geest, maar zijn
methoden zal ik in mijn land toepassen",
schreef Kreuger eens uit New-York.
En hij hield woord. Kort daarop neemt Kreu
ger met zijn collega Toll den betonbouw- ter
hand met fabelachtig succes, en dank zij een
onverwoestbare arbeidskracht.
Eens vertelt de anecdote
Opeens", aldus luidt een der ontelbare anec-
doten, „wilde een Stockholmsch warenhuis
door Kreuger Toll een nieuw gebouw laten
zetten binnen een record-tijd, maar met de
bepaling dat voor iederen dag, waarmee de
leveringstermijn overschreden zou worden,
een schadevergoeding van 5000 Kronen door
Kreuger zou worden betaald. Kreuger accep
teerde, maar stelde één tegen-conditie: dat hij
eveneens 5000 Kronen zou krijgen voor iederen
dag, dat het werk eerder klaar zou zijn. De
principiaal overwoog z'n kansen: het was
mid-winter, het vroor en de termijn was be
lachelijk kort. De opdrachtgever nam de voor
waarde aan. Kreuger zette alles op haren en
snaren: ploegenstelsels werden ingevoerd,
loonpremies ingesteld; enorme zeilen, inge
nieuze verwarmingstoestellen namen den strijd
tegen de vorst op. Nacht en dag werd er gé-
werkt. En nacht aan dag verscheen om de drie
uur Kreuger op het werk om zich te overtui
gen, dat er niets haperde. Zoo ging het weken
lang En toen het werk opgeleverd werd, was
het juist twee maanden vóór den overeenge
komen datum. Kreuger zag zijn bankrekening-
toenemen met 300.000 Kronen."
Sprookjeswinsten wierpen de betonblokken
af. Maar ze zijn belachelijk en nietig vergele
ken met het milliardenvermogen, dat het
brooze geelkoppige verbruiksvoorwerp, dat
millioenen menschen dagelijks onnadenkend
aanstrijken en onachtzaam wegwerpen, zou
gaan kweeken. Vuursteentjes, gasaanstekers,
electrische contacten ze kwamen en gingen.
Alleen de Lucifer bleef. Voor Kreuger was hij
de spil van zijn leven, de as van de aarde, de
tooverstaf van zijn fortuin en het nietige
instrument van zijn noodlot.
Het Förenade-Tandsticks-Concem van
Kreuger Toll, dat het simpele vuurhoutje
de wereld inzendt in milliarden spanen doos
jes, voorzien van de fraaiste etiketten met
'aardbollen en krokodillen, tijgers en hanen,
adelaars en slangen, is in een handomdraaien
als herboren. De modernste machines en ar-
beidsmethoden tooveren uit de boomstammen
het „dagelijksch vuur", dat de nooit-rustende
loopende band met de regelmaat van een
aardsch zonnestelsel de wereld inschuift
eindeloos, eindeloos
Nog is Kreuger's concern niet het grootste
van zijn land: de Jönköping-fabriek overtreft
hem zoowel in productie als in kapitaals-
omvang. En toch zal ze eens moeten buigen
voor Kreuger. De wereldoorlog is uitgebroken
en heeft den grondstoffenstroom ten deele af
gesneden en de wereldmarkt verloren, doen
gaan. Kreuger weet raad: binnen den kortst
mogelijken tijd heeft hij eigen Kali- en Phos-
phorfabrieken, houtvoorziening en paraffine-
bereiding. Jönköping knielde: in 1917 verrees
de Svenska Tandstick A.B., de Holding Compa
ny, waarin Jönköping was opgeslokt. En daar
mee was de wanstaltige poliep geboren, die in
zijn onontkoombare grijparmen concurreeren-
de bedrijven en nevenindustrieën zou gaan
omknellen, tot ver, ver over de landsgrenzen,
van Amerika tot Japan, van Engeland tot Rus
land. Al lang was het een vraag, wat Kreuger
sneller produceerde: lucifers- of - credieten.
In ruil voor monopolies financierde de Luci
ferskoning de regeeringen van verschillende
landen. 75 pCt. van de wereldproductie van
lucifers was in handen van I. K. De ijzèrpro-
ductie van Chili en Marokko, van Algiers en
Canada werd beheerscht door I. K. De inter
nationale machtssfeer van Ericsson's telefoon-
fabriek stond onder invloed van I. K. Een net
werk van bankrelaties, dat de gansche wereld
omspande, had z'n knooppunt in de handen
van I. K. Een drakengedrocht uit een nacht
merrie zoog zich zat aan de winstbronnen der
moderne economische wereld.
Als een schim
Als een schim waart hij door de landen der
wereld, I. K.: niemand herkent hem. Maar
waar hij verblijf houdt, drukt hij zijn stempel
op één of andere millioenen-transactie: I.K.,
in Hamburg of Parijs, in Berlijn of Belgrado.
Overal heeft hij zijn veiligen burcht, waarin
hij zich kan terugtrekken; hij, de eenzame, die
weinig leest, zelden naar concerten gaat, ma
tig drink en rookt en slechts één hartstocht
kent: bloemen. Zijn woningen,'smaakvol maar
niet overdadig ingericht, zijn altijd vol zo
mergeuren: rozen en anjeliei'en, Meiklokjes en
seringen tooveren een wonderlijke kleuren-
poëzie in dit overigens zoo prozaïsche leven,
dat zich niet binden wil in een huwelijk en
het amoureuze spel met de grootste bedacht
zaamheid speelt.
In 1932 houdt hij in Amerika verblijf. Een
hoogst belangrijke transactie met den grooten
Morgan Jr., den tegenstander, die hem steeds
door zijn droom spookt en in wien hij als
kleine David den Goliath blijft zien, staat op
het spel. De New-Yorksche beurscrisis van
1929 heeft Kreuger's papieren toren van Ba-
bel aan het wankelen gebracht. Èn wat erger
is: zijn zelfvertrouwen is geschokt, zijn ze
nuwen zijn overspannen de tooverban is ge
broken. Als Morgan van geen wijken weet, ge
beurt het ongelooflijke: Kreuger barst in tra
nen uit.het begin van-het einde.
Wel betaalt een Amerikaansche bankrelatie
prompt aan Morgan uit, maar Kreuger neemt
in allerijl passage naar Europa, naar Frank
rijk. Terwijl hij aan boord gaat, weet hij het
al: hij wordt gevolgd. Hij kan geen stap meer
buiten zijn hut doen, of een detective staat
achter hem. En ook in de Lichtstad volgt een
speurder hem als een schaduw
Op den morgen van den 12den Maart klinkt
in het slaapvertrek van Ivar Kreuger een
schot niemand hoort het; zijn huishoudster
is de stad ingegaan om boodschappen te doen.
Hetzelfde schot, dat een einde maakte aan het
leven van den mysterieuzen Europeaan en
wegstierf in de stilte van een eenzame milliar-
dairswoning, zou weerklinken tot in de verste
hoeken der financiëele wereld. Telefoons rin
kelden: I.K. overleden. Telegraafkabels brach
ten het wereldschokkende nieuws van land
tot.land: I.K. heeft zich doodgeschoten. Dag
bladen verschenen met vette koppen: het ein
de van Ivar Kreuger
Kreuger - dood! Maar het wereldmonster,
dat hij leven had ingeblazen, dat vleeseh van
zijn vleeseh en geest van zijn geest was en
daarmee tot een tweeden Kreuger was ge
worden van wanstaltige afmetingen, leefde
nog, nadat de toovermeester was heengegaan.
Het lag, zwaar getroffen' door het schot dat
zijn verwekker de hersens doorboorde, mach
teloos terneer en stierf eerst na maandenlang
zieltogen een roemloozen, zij het ook gerucht
makenden dood.
C. J. E. DINAUX.
De „Srdj" kan niet gelicht worden.
<f
Wrak wordt opgeruimd.
TERNEUZEN, 3 Januari. De pogingen, om
het nabij Baalhoek gezonken Joego—Slavische
stoomschip „Srdj" te lichten, zijn door de Bel
gische bergingsmaatschappij Towage and Sal
vage Union opgegeven. De rijkswaterstaat zal
zich dientengevolge met de opruiming van
het wrak belasten. Hoe dit zal geschieden, is
nog niet bekend.
SPAANSCH VLIEGTUIG BOVEN FRANSCH
GRONDGEBIED VERDREVEN.
Hendaye, 3 Januari (Havas-A.N.P.) De
Fransche luchtdoelartillerie heeft een
Spaansch vliegtuig, dat de Spaansch-Fran-
sche grens gepasseerd was, verdreven.
VRIJZINNIG-DEMOCRATISCHE BOND
De besturen van de afdeelingen Haarlem,
Heemstede en Bloemendaal van bovengenoem-
den Bond hebben een vergadering uitgeschre
ven op Zaterdagmiddag 8 Januari in het ge
meentelijk Concertgebouw, waar mr. P. J. Oud,
oud-minister van Financiën een politieke rede
zal houden.
Melkauto op onbewaaklen
overweg gegrepen.
De bestuurder gewond.
AALSMEER, 3 Januari. Vanochtend on
geveer half tien is op den onbewaakten over
weg in de Ophelialaan te Aalsmeer een ern
stig auto-ongeluk gebeurd. De melkhande
laar A. Vlekhaar reed in de richting van
het dorp en wilde den spoorwegovergang
passeeren, juist op het oogenblik dat de
trein naderde. Niettegenstaande het zicht ter
plaatse ruim is, zag de melkhandelaar den
trein niet, aleer deze vlak bij hem was.
Hoewel hij krachtig remde, kon hij, mede
door de gladheid van den weg, niet voorko
men, dat de trein den wagen greep. Een ont
zettend gekraak volgde. Melkbussen en brok
stukken van de auto vlogen in het rond.
Toen omwonenden kwamen toesnellen,
vonden zij Vlekhaar met een groote hoofd
wonde een halven meter naast de rails. De
man was bij kennis. Hij was uit de cabine
geworpen, doch de trein had hem niet over
reden.
Dokter H. C. C. Wagner, die spoedig ter
plaatse was, constateerde ook nog een ge
broken been. Per ziekenauto is het slachtof
fer naar het Luthersch Diaconessenhuis te
Amsterdam overgebracht. De wagen werd
geheel vernield. Rijks- en gemeentepolitie
stellen een onderzoek in.
.*v
drieën op de voorbank van
4futo zitten mag alléén, als er
0or den bestuurder 60 cm en voor
eiken passagier 40 cm beschikbaar
is (voor 'n kind tot 12 jaar? 30 cm).
heöben oétijd voorrang, ook
al kruisen ztj den voorrangs-
weg, waarop u rijdt.
Laschapparaat uit elkaar
gesprongen.
Smidsknechts door stukken ijzer
getroffen.
Een hunner gedood.
GENNEP, 3 Januari. Hedenmor
gen te ongeveer tien uur is te Sieben-
gewald, gelegen onder de gemeente
Bergen (L.), in de smederij van den
heer K. Straaten een laschapparaat
uit elkaar gesprongen, waarbij de vijf
tienjarige smidsknecht W. Clevers
werd gedood en de knecht J. van
Bergen een ernstige hoofdwonde op
liep door de rondvliegende stukken
ijzer van het laschapparaat. Hij werd
in zorgwekkende toestand naar het
ziekenhuis te Gennep vervoerd.
De baas van de smederij was niet
aanwezig, toen het ongeluk gebeurde.
Het laschapparaat schijnt bevroren te
zijn geweest en bij het ontdooien is de
ontploffing ontstaan. De politie heeft
een onderzoek ter plaatste ingesteld.
De Wieringermeer als openbaar
lichaam.
Landsbelang ging vóór alles.
Dr. Colijn over de Kabinets
formatie.
Antwoord aan de Eerste Kamer.
In de memorie van antwoord op de alge-
meene beschouwing der Eerste Kamer over de
Rijksbegrooting 1938 wordt over de kabinets
formatie o.m. gezegd:
Dat er tusschen de z.g. rechtsche groepen
tegenstellingen bestaan, zoo ten opzichte van
de godsdienstige grondslagen als op sociaal
en economisch gebied, kan niet worden weer
sproken, al mag de vraag worden gesteld, of
de godsdienstige grondslagen hier ten rechte
in het geding zijn gebracht. Van meer gewicht
is de verwijzing naar tegenstellingen op
sociaal en economisch gebied, maar daar
houden de tegenstellingen op te bestaan
Izoodra de aangezochte ministers het eens zijn
over het werkpi*ogram, dat hun was voorge
legd. Dit heeft er, voorheen en thans, uit den
aard der zaak toegeleid, dat verschillende
wenschen, die in elk der partijen leefden, ge
durende een bepaalde periode opgeborgen
moesten worden. Maar een dergelijke opmer
king heeft als critiek over verloop en resultaat
van de kabinetsformatie geen beteekenis, om
dat bij verbreeding van de basis het aantal
vande onderwerpen, waarop het „n'y touchez
pas" van toepassing is, uiteraard nog grooter
zou zijn geworden. Om slechts een paar onder
werpen te noemen: de arbeid der gehuwde
vrouw, kinderbijslagverzekering. Toch heeft
de formateur, in verband met den nood des
t-ij ds, die nog even groot is als 4 jaar geleden
en met de noodzaak aan zoo groot mogelijke
samenwerking in de parlementaire arena, met
inspanning "van alle krachten getracht aan
de basis van 1933 vast te houden. Wilde dit
mogelijk zijn, dan moest echter ook rekening
worden gehouden met den uitslag der ver
kiezingen, die aan de z.g. rechterzijde 56 zetels
had verschaft,.
De groep van 56 en de groep van 10
Bij de formatie kon toch aan deze groep
van 56 niet een geringere mate van invloed
worden toegekend dan aan de groep van 10
leden, waarvan geestverwanten zitting had
den in het dezen zomer afgetreden kabinet.
Dit te eischen zou beteekenen van den for
mateur iets te verlangen, dat op levensvat
baarheid van het kabinet, indien hij had kun
nen doorzetten, van ongunstigen invloed zou
zijn geweest, doch ook had kunnen leiden
tot een toestand, waarbij hem de vorming van
een kabinet onmogelijk was gebleken. Welis
waar had hem in het laatste geval de weg
opengestaan om ontheffing van zijn opdracht
te verzoeken, maar die handelwijze zou niet
een kabinet op z.g. breede basis hebben ge
bracht. Dit wordt natuurlijk niet betwist,
doch er wordt daartegenover gesteld, dat zulk
een gedragslijn bij den formateur van een
hoogere opvatting zou hebben getuigd dan de
nu door hem gekozen houding heeft gedaan.
Onoverbrugbare kloof
van opvattingen.
Hier staat de formateur voor een onover
brugbare kloof van opvattingen. Zeker, hij
kan toegeven, dat hij bij het vragen om ont
heffing van zijn opdracht van bepaalde zijde
gedurende enkele dagen, enkele weken mis
schien, met gloriekransen zou zijn overstelpt
wegens onverzettelijkheid van overtuiging,
kracht van wil en soortgelijke epitheta. Maar
zijn dat de motieven, waardoor een kabinets
formateur zich behoort te laten leiden? Of
heeft hij zich uitsluitend af te vragen welke
gedragslijn voor land en volk de meest wen-
schelijke moet worden geacht? Eigen persoon
lijke glorie of wat daarvoor geldt mag hier
zelfs niet in de gedachten opkomen, laat staan
een rol van beteekenis vervullen. Hij had zich
af te vragen: indien ik ontheffing van mijn
opdracht vraag, zal een ander dan met meer
kans van slagen de taak kunnen volbrengen
naar den aanvankelijken opzet? Zonder over
schatting mag op die vraag wel worden ge
antwoord, dat als dr. Colijn hierin niet slaag
de, een ander het er wel niet beter zou heb
ben afgebracht. Maar, zoo zal men zeggen,
dan had een andere formateur, een zuiver
rechts kabinet kunnen vormen. Maar zulk een
kabinet zou na een voorafgegane mislukking
nooit dezelfde positie hebben ingenomen als
die het huidige kabinet inneemt. De slotson,
waartoe men bij objectieve beschouwing van
het verloop en het resultaat van de kabinets
formatie zal moeten komen, kan bezwaarlijk
een andere zijn dan deze. dat onder de ge
geven omstandigheden een betere oplossing
in 's lands belang en dat is het eenige
belang dat gelden mag niet aanwijsbaar Is.
Installatie van de bestuurscommissie.
In het vergadergebouw te Wieringer-
werf is Maandagochtend onder voor
zitterschap van den heer ir. S. Sme
ding, directeur van den Wieringer-
meerpolder te Alkmaar, de eerste open
bare vergadering van de bestuurs
commissie openbaar lichaam „De
Wieringermeer" gehouden.
Van de openbare gebouwen en ook van tal
van particuliere huizen in de drie dorpen van
de Wieringermeer, Wieringerwerf, Midden-
meer en Slootdorp, werd gevlagd en algemeen
werd het feit, dat het nieuwe land van de
Wieringermeer met ingang van heden zelf
standig is geworden en een eigen bestuur
heeft gekregen als een feestelijke gebeurtenis
beschouwd.
De bevolking van de Wieringermeer heeft
hedenochtend den voorzitter van de bestuurs
commissie, ir. S. Smeding, die door zijn ja-
renlangen arbeid in den nieuwen polder een
goede bekende in dit gebied is, en zijn gezin,
op feeestelijke wijze als „burgemeester" van
het nieuwe gebied ingehaald.
Voor de eerste openbare vergadering der
bestuurs-commissie bestond groote belang
stelling.
Ir. Smeding heette bij de opening der ver
gadering al deze belangstellenden hartelijk
welkom. In de eerste plaats richtte hij zich tot
den chef van de af deeling binnenlandsch be
stuur, mr. D. G. W. Spitzen, als vertegenwoor
diger van dén minister van binnenlandsche
zaken, den hoofdingenieur-directeur van den
rijkswaterstaat, ir. de Blocq van Kuffeler, hier
aanwezig namens den minister van water
staat, de leden van het college van gedepu
teerde staten van Noord-Holland, de heeren
mr. Bomans, Kooiman en Miehels. eerstge
noemde in zijn hoedanigheid van vervanger
van den Commissaris der Koningin.
De voorzitter heeft vervolgens de leden der
commissie, de heeren: mr. A. J. Backer, admi
nistrateur ter provinciale griffie van Noord-
Holland, te Haarlem, C. L. de Bruijn, secretaris
van de directie van den Wieringermeerpolder,
A. C. de Graaf, landbouwer te Middenmeer,
mr. A. F. Kamp, burgemeester van de gemeen
te Texel, H. Leijten, te Middenmeer, A. van
Oers te Slootdorp, P. C. J. Peters, burgemees
ter van de gemeente Medemblik en J. Venhui
zen, landbouwer te Slootdorp, den heer A.
Blaauboer als secretaris en den heer J. C. Vo
gelaar als ontvanger beëedigd.
Namens den minister van binnenlandsche
zaken installeerde daarop mr. Spitzen de com
missie met een korte rede.
Na deze plechtige installatie nam ir. Sme
ding opnieuw het woord. Hij betuigde in de
eerste plaats zijn dank aan mr. Spitzen voor
het verrichten der installatie.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM, 2 Januari.
Bevallen 29 December: T. BrauniusVegter,
z.; 30 December: E. C. SmitsJanssen, z.; 31
December: M.Nieuwenhuis—v. Leuven, d.; A.
S. Jacobsv. d. Bogaard, d.; I v d Heuvel
Bogaard, d.
1 Januari: K. HeerschopZwitser, d. A. van
SchieKohout, d.; S. J. MeijerBosman, z.;
H. J. BogaardHeeres, z.; E. Bakker—Hage-
doorn, z.; E. A. C. v. d. PuttenSteenbock, d.;
N. Bol—v. d. Lee, d.; 2 Januari: A. Veen
Kraan, 2 z.; J. LeveringBruning, z.; J. A.
BöhmLemmers, z.; M. J. Smit—Stevens, z.;
A. C. M. Frankev. d. Weiden', z.; M. Jansen
v. Schagen, z.;
Overleden 31 December: A. C. Sterenberg—
Schiphuis, 58 j., Gijsbrecht van Aemstelstraat;
L. C. van Oeveren—Hartog, 68 j., Westerhout-
park; P. K. F. I-Iarmsen, 43 j., Kamperlaan;
1 Januari: J. J. Meijlis, 41 j., Oosterstraat; J.
Holling, 75 jaar, Hazepaterslaan; 2 Januari: F.
G. J. Marcus, 89 jJansweg; E P. v. Kakerken,
88 j., Aelbertsbergstraat.
IJI^ GIKICHTEN
AARD APPELMARKT ROTTERDAM.
Brielsche Eigenheimers f 2.202.40 per H.L.
Zeeuwsche Eigenheimers f 2.—2.40 per H. L.
Zeeuwsche Bonte f 2.602.90 - per H.L.
Zeeuwsche Blauwe f 2.602.90 per H.L.
Drielingen f 1.40—1.60 per H.L.
Bonte en Blauwe Poters f 1.401.60 p. H.L.
Westlandsche ronde, zand, 4 ct. per K.G.
Westlandsche kleine f 3.20 per H.L.
Matige aanvoer, redelijke handel.
Vlas-aanvoer:
12.000 K.G. blauw, schoon f 6575 per K.G.
1850 K.G. wit Zeeuwsch f 6375 per K.G.
4525 K.G. Hollandsch geel f 6375 per K.G.
2100 K.G. Dauwroot f 54—57 per K.G.
De markt was heden kalm gestemd. Beste
soorten blijven gevraagd, mindere soorten
verlaten, het lichte prijsdaling. Aanvoer ge
deeltelijk onverkocht.
VEEMARKT ROTTERDAM.
Maandag.
Aanvoer totaal 1924. Vetterunderen 344,
Vette kalveren 9, Schapen en lammeren 820,
Varkens 695.
Prijzen per K.G.: Vette koeien le kwal. 77,
2e kwal. 70, 3e kwal. 5054. Vette ossen le 72,
2e 69, 3e 5054. Vette kalveren le 120, 2e 105,
3e 7278. Varkens (levend gewicht) le 63, 2e
62, 3e 61. Schapen le 52, 2e 47, 3e 42. Lamme
ren le 60, 2e 56, 3e 50.
Prijzen per stuk; Schapen le 29, 2e 25, 3e 22.
Lammeren le 28, 2e 25, 3e 22. Zuiglammeren
le 19, 2e 16, 3e 14.
Vette koeien en ossen, aanvoer klein, handel
vasthoudend, prijzen le en 2e kwal. koeien
iets hooger pr. exempl. 82. pr. os 78. Vette kal
veren, aanvoer als vorige week, handel matig,
prijzen onveranderd. Schapen en lammeren,
aanvoer kalm, handel als vorige week Dins
dag, enkele partijtjes schapen voor export
verkocht. Varkens, aanvoer ruimer, handel
matig, prijzen niet geheel prijshoudend.
VEEMARKT.
Amsterdam, 3 Januari. 1938.
Ter veemarkt waren heden aangevoerd:
405 vette koeien, waarvan de prijzen waren:
le kwaliteit 74—84, 2e kw. 6472, 3e kw.
5462 per K.G. slachtgewicht.
48 melk- en kalfkoeien 180—250 per stuk.
22 vette kalveren: le kwaliteit 7684, 2e kw.
7074 per K.G. levend gewicht.
54 nuchtere kalveren 815 per stuk. 53
schapen 18—30 per stuk.
Vleeschvarlcens, wegende van 90—110 K.G.
7374, zware varkens 7374, vette varkens
7273 per K.G. slachtgewicht.
4 paarden.
Aangevoerd 3 wagons geslachte runderen
uit Denemarken.
