De Eenheid Nederland-Oranje
door prof. dr. J. Huizinga
IN de kraamkamer op Soestdijk ademt
nu in zoeten kinderslaap Nederland's
toekomst. Het gezegende uur, dat aan
ons volk het voortbestaan van zijn Ko
ningshuis belooft, is zwaar van gewicht als
een gouden schakel in een keten van eeuwen.
Het belooft vastheid aan den Staat en duur
zame eenheid aan de natie. Het schept een
nieuw vertrouwen, en geeft aan den naam
Nederland helderder klank, nu in dien naam,
ook voortaan, die van Oranje verwacht mag
worden mee te klinken. Want in dien sa
menklank ligt voor ons volksbestaan een
kracht, die wij nauwelijks zouden kunnen
ontberen.
Prof. dr. J. Huizinga.
De figuur Oranje en Nederland, de zin van
die innige verbintenis, is in de geschiedenis
van Europa geheel eenig te noemen. Het his
torisch verloop, waardoor die band gewor
den is wat hij is, en blijven moge, wijkt te
eenen male af van de wijze, waarop in an
dere landen een staatsvorm zich bevestigd
heeft. De geschiedenis van onze nationale
wording en voortgang bestaat uit een op
eenvolging van nooit voorziene wending. De
geschiedenis is altijd onvoorspelbaar; zij valt
altijd anders uit, dan iemand heeft kunnen
denken. Doch zooveel haast ondenkbare
lotsbeschikking als de historie ons ten deel
gaf, wordt elders nauwelijks gezien. Zie eerst
de oorsprongen van onzen Staat. Een kleine
groep gewesten, in schier hopeloozen op
stand, zweert den machtigsten vorst der
Christenheid af als tyran. Om een zelfstan
digen staat te worden? Niemand dacht er
aan. De groote strijder voor de vrijheid zoekt
zelf in zijn laatste dagen hèt graafschap, dat
hij uit nood wil aanvaarden, onder vreemde
souvereiniteit veilig te stellen. Wat zou er van
geworden zijn? Geen staat noch natie Neder
land, dat is het eenige wat men er van zeg
gen kan. En dan, na drie jaren van louter
verwarring en mislukking, het verlies van
Antwerpen, de vergeefs aangeboden souve
reiniteit, Leicester staat daar een zonder
ling en nog wankel staatsgewrocht, een los
verbond van gewesten, zooals de tijd ze over
al kende en sinds eeuw,en gekend had, bon
den, die doorgaans even snel vergingen als
ze opkwamen. Doch deze Unie van Utrecht
hield stand. Haar staatsrechtelijke basis was
zoo zwak mogelijk. De vereenigde gewesten
borgen hun oude zelfstandigheid onder een
staatsleer, die een historische fictie was: die
van de prioriteit der Staten vóór den Vorst.
De strekking van die leer strookte echter met
het staatsbeginsel van het Calvinisme, dat
de zielen staalde in den strijd. Het was een
noodbouw, die bond van gewesten: als hoog-
sten civielen en militairen ambtenaar had
men den stedehouder, neen nog vreemder:
meer dan één stedehouder, quasi, van den
afgezworen vorst! Maar die stedehouders wa
ren uit het huis van Nassau, van gevestigde
Nederlandsche faam, en de voornaamste van
hen droeg den titel van dat verre en vreemde
Prinsdom, waarmede hij en zijn erven nau
welijks, en het land nooit eenige aanraking-
heeft gehad: Oranje. En, met zijn neef in
Friesland, toont zich dan de jonge. Maurits
een veldheer van den eersten rang, en sluit
in weinig jaren de heining, waarbinnen de
opgroeiende Republiek der Vrije Provinciën
nu welhaast veilig stond.
In dat Nederland van de glorie der zeven
tiende eeuw groeit nu die. dubbele gehecht
heid aan het stedelijk-patricische staatsbe
stel en aan het Huis van Oranje. Die liefde
was volstrekt niet zoo tegenstrijdig, als latere
scheuring haar bij wijlen zou maken, en
kortzichtige of bevooroordeelde geschiedbe
schouwing haar somstijds blijft zien. Hoort
men dan niet in Vondel beide tonen klinken
den toon van Oranje en dien van Amster
dam?
Het is met de opkomst en den aard van
Nederland's Oranjeliefde zeer bijzonder ge
steld. In de meeste andere landen hebben
zich de nationale gevoelens van liefde en
trouw gehecht aan het koningschap als zoo
danig of aan een eeuwenoude dynastie, die
het droeg. Zij gelden steeds den Souverein
zelf, of meer abstract de Souvereiniteit van
den Staat. In onze Republiek ging het an
ders. De nationale aanhankelijkheid ging
hier niet uit naar den Souverein. De souvee
reiniteit berustte immers bij de Staten der
Provinciën. Wat voor dierbaren klank nu ook
de namen Holland. Friesland, Gelderland
mochten hebben, bij deze denkbeelden was
geen plaats voor een bloeiende liefde, hog
minder bij de uiterlijke manifestatie van de
Unie zelf, de Staten-Generaal. Kon dan zulk
een liefde uitgaan naar den eersten dienaar
van den Staat, naar den Stadhouder of den
Kapitein Generaal als zoodanig? Ook dat
deed zij niet. Men was niet gehecht aan het
Stadhouderschap, dat zonderling orgaan, op
zich zelf, getuige de gemakkelijkheid, waar
mee men het prijsgaf, zoodra er geen Oranje
vorst klaar stond om het te aanvaarden.
Bijna de geheele straalbundel van warm en
levendnationaal gevoel ging uit naar den
Prins, naar den nazaat van Prins Willem. In
dit land van nijvere burgers, vrije boeren en
eenvoudigen landadel stak een rijksvorstëlijk
en allodiaal-Fransch geslacht als dat van
Nassau-Oranje hoog genoeg boven allen uit,
om het voorwerp te kunnen zijn van een
loyauteit en vorstenvereering, die elders den
glans van een koningskroon 'behoefden.
Toch was het niet o m zijn vorstelijk aan
zien, dat het Oranjehuis die veréering, zooals
zij schalt en schittert in Vondel's verzen, deel
achtig werd. Het genoot die liefde, o m dat het
in Prins Willem de vrijheid gegrondvest had,
o m dat het in Maurits en Frederik Hendrik
voortging, die te beschuptten en te bevestigen,
om dat voor 's Lands vrijheid het bloed ge
vloeid had, niet van den grooten Zwijger al
leen, maar ook van twee der Friesche Stad
houders, Ernst en Hendrik Casimir, beiden in
het veld gesneuveld. Alleen reeds louter mili
tair beschouwd: welk een staat van dienst,
die van de Nassau's voor de Republiek: naast
de genoemden nog de tweede Hendrik Casi
mir, die nooit van een krijgswond genas en
toch nog jaren dienen bleef, Jan Willem Friso,
wiens ontijdigen dood in onmiddellijk ver
band stond met zijn plichten te velde.
Men heeft in Nederland eigenlijk nooit ge
meend, aan den eerbied voor het Vorstenhuis
tekort te doen, door ook van fouten en tekort
komingen, door zijn leden begaan te gewa
gen. De politiek van Frederik Hendrik had
haar bedenkelijke zijden, die van Willem n
was vol gevaar, Willem V ontbrak het aan
talenten. De fortuin, die ons begunstigd heeft,
bediende zich niet uitsluitend van Oranje.
Men kan zonder overdrijving beweren, dat
juist de tegenstelling van de twee machts
beginselen voor het voortbestaan van onze
vrijheid heilzaam is geweest: hier dat der
Unie, geactiveerd door het Stadhouderschap
in het Oranjehuis gevestigd, daar dat van de
stedelijke oligarchie, die den grondslag vormde
van onze burgerlijk-mercantiele maatschap
pij. Juist de afwisseling der beide stroomin
gen is in.staat een volk ten goede te komen.
Een militair-dynastieke politiek als die van
Prins Willem II. in het hoogtij der overwin
ning paste niet in het kader van onze maat
schappij, en voerde den Staat op gevaarlijke
hellingen. Twintig jaar later had Jan de
Witt's edele waan, dat koningen verdragen
hielden, het land ,nog altijd op de toppen van
zijn welvaart, aan den rand van een afgrond
gebracht. Weer sloeg het evenwicht om. En
ook toen bleef de vrijheid bewaard.
De redding uit den nood van 1672 blijft de
treffendste lotsbeschikking uit onze historie.
Het ging deliberaat op de vernietiging van
onzen Staat aan, door de machtigste Rijken
van Europa. Vergeten wij niet, dat de for-
meele erkenning van de legitieme basis van
den Staat in 1672 nog geen vijfentwintig ja
ren oud was. Wanneer men zegt, dat Willem
III toen den Staat gered heeft, zegt men te
veel. Met al de geestkracht, overtuiging en
talenten, die hij aanstonds zou ontplooien,
had hij den Staat niet kunnen redden. Maar
dat die Staat gered kon worden, dankte hij
aan het feit, dat een Oranje klaar stond, om
de verslagen natie te bezielen. Zonder een
Oranje was redding nauwelijks mogelijk ge
weest, en niemand had tot die redding meer
kunnen bijdragen dan juist die ernstige, stroe
ve jonkman met het zwakke lichaam en den
geest van staal.
Wie den *gang van 's Lands historie goed
verstaat, zal Oranje kunnen zien als drager
ook van onze roemrijke republikeinsche tradi
ties. Oranje is in en uit de Republiek omhoog
gestegen, gevoed door al de krachten, die ons
volk levend maakten. Het is dwaasheid, en het
was reeds dwaasheid een eeuw geleden, om
zich blind te staren op de tweespalt van 1618
en de verschaalde leuzen van Keezen en Oran
jeklanten, door Bilderdijk's felheid met nieuw
virus ingedruppeld. Het zou verkeerd zijn, Ol-
denbarnevelt en Jan de Witt nog altijd te zien
in hun contrast tot Oranje, in plaats van sa
men met Oranje in hun gemeenschap als
grooten van ons staatkundig verleden, dat uit
zou monden in de consequentie, die van den
beginne af zich vagelijk had afgeteekend:
Oranje souverein, de Republiek een monarchie.
Zoo werd het in 1814. „En Nassau's leeuw werd
die van Nederland", zooals Da Costa dichtte.
Maar was het wel Nassau's leeuw? Zij waren
beide van goud, de leeuw van Nassau en die
der Zeven Provinciën, maar de eerste, op zijn
veld van blauw met gouden blokken, droeg te
voren geen zwaard en pijlbundel. Was het dan
niet veeleer de leeuw van het Concordia
res parvae crescunt, die thans van het
roode veld verhuisde naar dat van Nassau?
Hoe men het ook opvatten wil, in het embleem
van den verjongden Staat waren op even zin
rijke als historisch juiste wijze de symbolen
versmolten van de beide beginselen, die den
ouden Staat gedragen hadden.
De omstandigheden, waaronder de Repu
bliek zich in 1975 had omgezet van een losse
Unie in een eenheidsstaat, en waaronder deze
laatste zich eerst tot Napoleontisch koninkrijk
verheven, daarna tot een aantal departemen
ten van het Keizerrijk vernederd had gezien,
waren zoo overwegend van wereldhistorischen
aard, dat in die wisselingen het conflict Pa
triotten tegen Oranje slechts een onderge
schikte rol heeft gespeeld. Het was de vloed
golf van den tijd, die over ons, gelijk over an
deren, heen bruiste. Toen zij weder afliep bleek
er veel minder weggespoeld dan men had
kunnen vreezen of hopen. Het was in zekeren
zin gelukkig, dat niet uitsluitend wij zelf over
ons nieuwe staatsbestel te beschikken hadden.
De mogendheden beschikten, maar zij erken
den wat in 1813 de volkswil had uitgesproken:
herstel onder Oranje. Het heeft in den regel
weinig zin, zich te verdiepen in niet vervulde
mogelijkheden uit het verleden. Wil men niet
temin aan die neiging eens een oogenblik toe
geven, dan rijst de vraag: ware in 1814 een
herstel der Republiek denkbaar geweest? De
heeren van het Weener Congres waren op re
publieken niet verzot. Maar zij herstelden toch
het Zwitsersche Eedgenootschap. Waarom dan
niet de Republiek der Zeven Vereenigde Pro
vinciën, of zelfs een van de zeventien Veree
nigde Nederlanden, waar toch het Zuiden
evengoed als het Noorden sterke federale tra-
ditiën bevat? De taak van bolwerk tegen
Frankrijk, die Engeland ons bestemde, kon
men aan een Staat der Nederlanden naar
Bourgondischen trant maar van republikein
sche gedaante evengoed toedenken als aan
een Koninkrijk, en van het federatieve begin
sel waren de beredderaars van Europa niet
ongediend, getuige hun creatie van den Duit-
schen Bond. Het antwoord op de vraagt ligt
voor de hand: de Nederlanden werden een
Koninkrijk, omdat er een Oranje klaar stond,
en omdat na twee eeuwen van roemrijke vrij
heid eenerzijds en staatkundige verduistering
anderzijds, de traditiën van het Noorden, die
naar Oranje wezen, zwaarder wogen dan die
van het Zuiden. Op een andere en minder
dramatische wijze dan in 1672 herhaalde zich
het verschijnsel, dat toen den Staat gered
had: de aanwezigheid van een Oranjevorst
bepaalde het gesternte, waaronder de Staat
herboren werd.
Het feit, dat de nieuw gesmede vorm van een
vereeniging van al de Nederlanden geen stand
hield, is slechts voor een klein deel toe te
schrijven aan persoonlijke en vermijdbare fou
ten van Koning Willem I. Er waren krachten
werkzaam, die zelfs een grooter staatsman dan
de begaafde, krachtige en welmeenende ko
ning was, te machtig zouden zijn geweest.
Een staatkundig genie "van den allereersten
rang had wellicht de vereenigde Nederlanden
tot een hecht lid van het Europeesche staten
systeem kunnen bevestigen, maar dan nog al
leen onder gunstiger omstandigheden dan aan
Willem I gegund zijn geweest. Het heeft niet
zoo mogen zijn, en wat men ook over vervlogen
mogelijkheden zou willen napleiten, het nu tot
de grootte der voormalige Republiek geredu
ceerde Koninkrijk heeft zich in ieder geval
gelukkig te prijzen, dat het met die reductie
het gevaarlijke euvel van nationale heteroge
niteit is ontgaan. Het Koninkrijk der Neder
landen heeft in zijn tegenwoordige gedaante
thans een verleden als monarchie van 107 ja
ren, of rekent men van 1815 af, van 123 •garen.
Dat is allebei een aanzienlijk langer periode
van continuïteit in den staatsvorm dan de Re
publiek ooit had gekend, waarin de wisselin
gen tusschen stadhouderlijke en stadhouder-
looze tijdperken elkander opvolgen in een reeks
van 63, 22, 45 en 48 jaren. Nederland is thans
reeds langer een koninkrijk geweest dan den
tijdsduur van Maurits' begin tot na den dood
van den Koning Stadhouder. De monarchale
regeeringsvorm heeft zich hecht in onzen bo
dem geworteld. Van de staatkundige idealen
Republiek is reeds lang niets meer levend ge
bleven. Het gewestelijk particularisme van eer
tijds heeft plaats gemaakt voor een stevige
eenheid, met zooveel trekken van een gezond
regionalisme als het staatsorganisme gemak
kelijk verdraagt. Toch zaten de traditië van
monarchie en legitimiteit den Nederlander niet
in het bloed, zooals zij het den Brit bij voor
beeld doen. In het naturel van ons volk werkt
het republikeinsch verleden, zoo ook onbewust,
nog wel degelijk na. Het element, dat het Ko
ningschap m Nederland hecht en eigen heeft
kunnen maken, lag in het feit, dat het Oranje
was, die de kroon droeg. Deze innige verbin
ding van dè idee van den Staat zelf aan een
bepaald Huis levert een treffend voorbeeld van
de kracht, waarmee in het leven van een na
tie de historie meespreekt. Oranje is gedu
rende al den tijd sedert het herstel der onaf
hankelijkheid de groote katalyseerende factor
in den Staat geweest. Het heeft gaandeweg
Nederland, niet politiek, maar wel nationaal
homogeen gemaakt. Dank zij het prestige van
de Kroon kon al spoedig de ingeroeste tegen
stelling, die eenmaal staats- en prinsgezinden
had geheeten, uitslijten. Er bestond geen repu
blikeinsche reserve meer tegenover den nieu
wen Staat. De Keezen van voorheen waren
verzoend en hun naam raakte vergeten. Een
voorbehoud van ernstiger aard bleef echter
nog bestaan, en wel bij de Nederlandsche Ka
tholieken. Zij hadden in de negentiende eeuw
nog niet aanstonds hun volle instemming kun
nen geven aan een Staat, die zijn beginsel ont
leende aan een opstand tegen een wettig ge
zag, dat ten nauwste met hun Kerk verbon
den was. Er was eigenlijk geen reden, waarom
ook de katholieken de afzwering van den tyran
op zich zelf niet zouden billijken. Maar de ont
worteling van hun Kerk konden zij den ouden
Staat der Zeven Provinciën onmogelijk verge
ven, en het nog sterk confessioneel gekleurde
historiebeeld gaf hun den stichter der vrij
heid, Oranje, nog in de eerste plaats als ket
ter te zien. Eerst hun volkomen bevrediging
op politiek gebied, gepaard aan een meer ge
matigde en objectieve geschiedbeschouwing,
heeft op den duur ook hun voorbehoud doen
verdwijnen, en het katholieke volksdeel ten
volle tot belijders van het nationale ideaal ge
maakt. dat in Oranje zijn symbool heeft.
In den jongsten tijd voltrok zich nog een
nieuw proces van nationale assimileering in
en door Oranje: de S. D. A. P. staat niet meer
stroef op haar standpunt van degelijk-ratio-
neel republikeinendom, en huldigt zachtkens
mee. Zoo sterk werkt deze zuurdeesem door:
ook zij, die krachtens heel hun leer moesten
tegenstreven, streven mede
Dat er van Oranje een krachtige werking
uitgaat, die de deelen des Rijks Overzee met
het moederland verbonden houdt, wie zal het
betwijfelen? Dat het bezit van het Huis Ne
derland's aanzien in de wereld verhoogt, hoe
zou men het kunnen loochenen? Dat het Huls
van Oranje, krachtens zijn gansche geschie
denis en door het persoonlijk wezen van de
edele Vrouwe, die reeds zoo lang den zwaren
last van Oranje's taak voor Nederland heeft
gedragen, juist die beginselen van vrijheid,
recht en menschelijkheid waarborgt, die de
wereld van heden zoo bitter noodig heeft, wie
is er niet in het diepst van zijn ziel van over
tuigd? Het valt moeilijk zich een Nederland
zonder Oranje te denken. En toch heeft de
kans, dat dit werkelijkheid zou worden, reeds
meer dan eens beangstigend nabij gesche
nen. Wat al hoop hangt er nu aan het jonge
leven, dat sinds gisteren het middelpunt in
neemt van onze nationale gedaqhten!
Dit land Nederland is in heel zijn bestaan
eigenlijk altijd een wonder geweest. Het was
een wonder, dat volk en staat als zelfstandig-
element in Europa opkwamen en vorm kre
gen. Het was een wonder dat omstreeks 1600
dit klein bestel van afgelegen streken in een
wereld, die alom naar despotische staatsvor
men neigde, op zijn manier, een zonderlinge,
de vrijheid verwezenlijken kon en met die
vrijheid een mate van verdraagzaamheid,
waarmee het, hoe gebrekkig dan ook, de an
dere landen overtrof. Het was een wonder,
dat die jonge Staat een handelsmacht kon
vestigen, die hem tijdelijk ver boven eigen
krachten verhief. Het was een wonder, dat hij
niet voor de stormvlagen van uitheemsch ge
weld bezweek, het was een wonder, dat hij
uitgevaagd en weer herrezen, zijn rijk bezit
in Oost en West mocht herkrijgen, en dit
gaandeweg kon omzetten tot het best be
stuurde tropische gebied ter wereld. Het was
een wonder, dat die Staat als een eiland van
vrede ongedeerd overeind bleef in de losgebro
ken razernij van den wereldoorlog. Het is een
wonder, dat hij met eere en waardigheid in de
boosaardige wereld van heden niet onveiliger
staat dan grooter rijken rondom. In al dat
wonderlijke lotsbestel was van den beginne af
steeds Oranje deelgenoot. Aan het teere won
der van een nieuw menschenleven hangt
thans de bestendiging van die heilzame en
gezegende lotsgemeenschap van bijna vier
eeuwen: de verbintenis van Nederland en
Oranje.
J. HUIZINGA.
Toestand van Prinses Juliana
geeft reden tot
tevredenheid
BAARN, 1 Februari.
Dr. 1 de Groot deelt mede
Prinses Juliana heeft een betrek
kelijk rustigen nacht gehad. Ook
heden geeft de toestand van
Moeder en Kind reden tot tevre
denheid.
INDISCHE GELUKWENSCHEN VOOR HET
PRINSELIJK PAAR.
BUITENZORG, 1 Februari (Aneta/A.N.P.).
Onmiddellijk na ontvangst van de heuge
lijke tijding in Indië verzond de gouverneur-
generaal de volgende telegrammen:
Aan H. M, de Koningin.
„Met innige vreugde heeft de bevolking van
Nederlandsch Indië het bericht ontvangen van
de voorspoedige bevalling van H. K. II. Prin
ses Juliana. Uw Majesteit moge mij veroorlo
ven Hoogstderzelve mede namens de bevol
king dezer gewesten de meest eerbiedige wen-
schen aan te bieden voor het welzijn van
Moeder en Kind.
„STARKENBORGH".
Zilveren rammelaar voor het
Prinsesje.
Geschenk door het Prinselijk Paar aanvaard.
's GRAVENHAGE 1 Februari. Het Haagsch
Comité voor Volksfeesten heeft het volgende
telegram ontvangen, d.d. 31 Januari uit
Soestdijk:
„In opdracht van Hunne Koninklijke Hoog
heden Prinses Juliana en- Prins Bernhard heb
ik de eer het Haagsche Comité voor Volks
feesten Hoogstderzelve oprechten- dank over
te brengen, voor de zeer gewaardeerde aan
bieding, mede namens de burgerij van den
fraaien zilveren rammelaar voor de jongge
boren Prinses, welk geschenk Hunne Konink
lijke Hoogheden met bijzondere erkentelijk
heid hebben aanvaard.
De Kamerheer van H. K. H. Prinses Juliana
J. C. BAUD."
DE ORANJEBOOM BLOEIT VOORT.
HEEMSTEDE Maandag.
Ter dankbare herinnering aan de blijde ge
beurtenis in het Oranjehuis biedt het ge
meentebestuur van Heemstede aan de leer
lingen van alle in de gemeente gevestigde
openbare, zoowel als bijzondere scholen, een
van DelftschBlauw vervaardigde beker aan,
476e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
5de klasse, 10de lüst
Trekking van Dinsdag 1 Februari 1938
Hoogc Prijzen
10004639 5033
400.— 1084 5263
200.— 4306 10367 16305
100.— 3750 4573 5021 9613 11562 11974
17293
17308
19251
20318
20355
Prijzen van 70.
3
32
126
140
165
328
361
425
552
622
743
837
963
988
1231
1255
1452
1655
1900
1912
2096
2162
2337
2474
2481
2581
2684
2750
2857
2969
3053
3186
3273
3331
3383
3394
3447
3573
3709
3728
3913
3990
4038
4134
4170
4233
4239
4380
4503
4805
4833
4882
5445
5487
5589
5632
5649
5836
5966
5992
6259
6262
6263
6310
6485
6524
6538
6579
6677
6695
6726
6738
6767
6839
6893
7070
7129
7160
7270
729o
7419
7439
7690
7871
7894
7897
7963
8015
8204
8245
8265
8397
8436
8538
8551
8588
8662
8818
8850
8889
8948
9106
9170
9173
9182
9249
9292
9371
9600
9679
9683
9874
10020
10034
10050
10164
10197
10274 10323
10578
10780
10822
10836
10860
10974
11154
11162
11182
11291
11295
11316
11326
11432
11531
11721
11853
11923
12067
12155
12165
12294
12422
12470 12684
12785
12816
12817
12818
12876
12912
12958
13041
13083
13288
13455
13593
13809
13859
13998
14092
14114
14191
14243
14339
14424
14463
14475
14486
15006
15011
15021
15072
15110
15176
15181
15246
15434
15482
15624
15667
15843
15854
15861
15929
15966
16012
16022
16177
16275
16315
16476
16664
1674J.
16748
16788
17043
17076
17182
17214
17333
17344
17347
17409
17473
17643
17702
17706 17754
17769
17811
17819
18160
18231
18317
18318
18769
18893
19196
19245
19383
19492
19729
19753
19806
20358
20479
20499
20523
20642 20661
20686
20717
20799 20965
6
24
75
94
101
122
148
163
182
190
242
285
297
331
338
340
351
378
394
399
406
416
427
447'
454
498
502
511
514
520
525
588
616
629
662
692
695
706
754
796
831
858
865
886
890
922
933
944
956
990
993
999
1004
1040
1048
1058
1073
1172
1183
1219
1233
1288
1301
1328
1334
1385
1419
1485
1498
1624
1631
1639
1665
1723
1735
1754
1764
1840
1848
1884
1901
1908
1944
1952
2015
2045
2056
2062
2092
2095
2103
2122
2144
2192
2200
2234
2237
2249
2274
2277
2301
2330
2333
2351
2387
2402
2430
2437
2468
2478
2497
2545
2555
2568
2612
2630
2666
2732
2796
2825
2868
2871
2928
2963
2973
3059
3113
3129
3142
3148
3165
3176
3189
3192
3246
3255
3297
3324
3325
3354
3411
3414
3426
3502
3604
3616
3651
3666
3731
3735
3824
38*7
3857
3887
3888
3915
3966
3975
3998
4064
4046
4056
4101
4103
4110
4148
4151
4195
4271
4296
4310
4346
4368
4431
4438
4531
4552
4663
4664
4709
4717
4727
4746
4765
4832
4846
4898
4916
4938
4960
4995
5048
5079
5081
5089
5095
5099
5162
5177
5185
5186
5193
5203
5206
5232
5262
5267
5285
5303
5323
5328
5381
5399
5402
5424
5451
5452
5497
5556
5568
5611
5625
5655
5664
5705
5761
5849
5855
5882
5884
5897
5936
5969
5989
6029
6041
6070
6135
6146
6219
6220
6254
6309
6313
6339
6343
6359
6379
6435
6456
6536
6585
6672
6682
6686
6687
6692
6963
6723
6973
6742
7008
6750
7032
6756
7068
6878
7115
6882
7168
6926
7175
7214
7241
7312
7330
7334
7406
7409
7424
7477
7497
7504
7509
7510
7585
7589
7607
7616
7627
7651
7664
7716
7718
7738
7802
7806
7893
7914
7964
7979
7994
8013
8022
8123
8134
8142
8160
8186
8196
8217
8259
8266
8286
8309
8310
8321
8378
8380
8381
8384
8466
8516
8550
8560
8672
8732
8738
8749
8760
8858
8781
8868
8801
8893
8814
8897
8828
8987
8839
8989
8849
8997
8851
9012
9019
9100
9140
9302
9324
9361
9413
9428
9434
9439
9464
9469
9485
9517
9571
9572
9612
9627
9640
9660
9663
9668
9701
9708
9712
9719
9724
9725
9791
9822
9917
9936
9942
9973
9983
10022
10048
10090
10102
10126
10145
10216
10252
10275
10290
10431
10449
10512
10571
10574
10595
10626
10664
10669
10770
10799
10902
10940
11002
11042
11049
11065
11122
11190
11266
11346
11354
11392
11431
11446
11510
11545
11559
11637
11644
11688
11696
11741
11817
11868
11875
11886
11892
11968
12017
12083
12084
12112
12132
12135
12140
12196
12209
12216
12263
12264
12275
12293
12301
12319
12391
12405
12425
12429
12520
12578
12581
12673
12679
12689
12706
12722
12742
12757
12782
12878
12890
12892
12917
12919
12926
12929
12955
12972
13021
13035
13037
13043
13087
13166
13188
13239
13275
13306
13327
13360
13410
13444
13530
13590
13609
13716
13732
13734
13794
13814 13825
13924
13926
13995
14062
14063
14085
14118
14126
14224
14225
14235
14252
14282
14286
14288
14316
14352
14354
14392
14402
14416
14427
14455
14460
14483
14505
14506
14665
14690
14700
14755
14792
14854
14893
14957
15007
15097
15114
15152
15163
15177
15236
15333
15375
15383
15452
15486
15492
15569
15681
15687
15762
15764
15785
15812
15832
15856
15904
15911
15937
'6045
16056
16075
16091
16104
16123
16161
16167
'6176
16232
16239
16271
16283
16323
16365
16567
6595
16586
16631
16682
16761
16775
16784
16308
16821
16897
16918
16920
16940
17014
17079
17122
17133
17134
17216
17220
17239
17240
17243
17296
17300
17317
17335
17358
17366
17399
17453
17495
17511
17512
17539
17543
17567
17590
17621
17632
17666
17678
17708
17710
17712
17734
17737
17751
17773
17801
17826
17968
17992
18011
18036
18056
18096
18135
18167
18268
18339
18348
18374
18396
'8397
18472
18480
18486
18513
18520
18537
18532
18637
18656
18799
18817
18859
18863
18898
18910
18911
18954
18960
18984
19011
19021
19039
19059
19094
19095
19118
19122
19131
19156
19183
19202
19220
19229
19257
19330
19340 19357
19364
19440
19466
19522
19550
19551
19580
19621
19692
19718
19796
19798
19805
19825
19834
19865
19866
19902
'9950
19961
19970
20001
20057 20104
20115
20148
0174
20191
20210
20237
20319
20323
20347
20477
•M83
20496 20550
20586
20620
20629
20653
20664
"87
20689
20705
20714
20722
20832
20933
20958
Hoera!!!! Een Prinses is geboren. De manschappen van de saluut- schotenbatterij in het Zuiderpark te Amsterdam brengen na het 51ste
saluutschot een driewerf hoera uit op de vorstelijke jonggeborene*
