Interpellafie-verzoek over Oss
afg
ewezen.
Kunst in Haarlem en
daarbuiten.
Plannen voor centrale
luchthaven reeds ver
gevorderd.
W O TT S D A G 25 M E I 1938
TWEEDE KAMER.
Bedrijfsradenwet in behandeling.
M. M. ROST VAN
TONNINGEN N.S.B.
Hr. G. J. C. Schillhuls
(Vrijzinn>9 Dam. Bond)
DEN HAAG Dinsdag.
Voorzitter v. S c h a i k meende, dat er geen
reden was het verzoek Rost v. Tonningen
(nat. soc.) om over Oss te mogen interpelleercn
toe te staan. Er lag nu eenmaal een reeds eer
der hetzelfde onderwerp rakende enquête-
voorstel van Mr. Wendelaar (lib.) ter tafel
waarover Woensdag het afdeelingsonderzoek
plaats heeft en de behandeling daarvan
teorde den voorrang te hebben. Eventueel kon
men later nog altijd een nieuwe aanvraag doen
om te mogen inter-
peileeren. De aspi-
rant-interpellant
was het hiermee
niet eens, evenmin
Mr. Oud (v.d.). die
het beter achtte
thans over het in
terpellatie-verzoek
nog niet te beslis
sen. zienswijze ge
deeld door Jhr. Mr.
de Geer (c. h.).
Deze laatste vond
dat zoowel de en
quête-weg als de in
terpellatie-weg open
diende te blijven,
aangezien er na de
interpellatie-Drop
nieuwe gegevens ter tafel zijn gekomen en
nieuwe vragen gerezen, waaromtrent de Kamer
klaarheid moet hebben. Mr. Rost v. Ton
ningen trachtte aan te toonen. waarom z.i.
een interpellatie doeltreffender zou zijn dan
een enquête; hierbij kwam hij voortdurend
met den voorzittershamer in conflict, doordat
hij onophoudelijk al deed alsof hij stond te
interpelleeren en zoodoende dus buiten de
orde was. Met 23—64 vrijzinnig democra
ten, liberalen, christen-democraten, christe-
lijk-historischen minus de heer Weitkamp,
3 soc. democraten en Staatsie. Gereformeerden
vóór verwierp de Kamer het voorstel-Oucl
waarna ze met slechts 7 tegen (nat. soc. en
Staatk. Ger. fractie plus, bij vergissing, de a.r.
Duymaer v. Twist) overeenkomstig 's heeren
v. Schaik's advies de interpellatie weigerde.
Nadat de communist de Visser verzocht
had over het optreden tegenover vreemdelin
gen (toelating, uitzetting enz.) te mogen in
terpelleeren, en de nat. soc Dieters den
wensch kenbaar had
gemaakt een boe
ren- en tuinders
interpellatie te mo
gen houden (om
trent deze verzoeken
zal de Kamer
Woensdag beslis
sen). kwamen ver
schillende contin-
genteeeringsontwer-
pen aan de orde.
waaronder o.m. ook
een betreffende
steenkolen. Dit
voorstel gaf den
heer Schilthuys
(v.d.) aanleiding
nogmaals op betere
saneering van den
handel in huisbrandkolen aan te dringen, ter
wijl hij voorts betoogde, dat men bij contin-
genteeringen zooveel mogelijk met de belan
gen van het bedrijfsleven in het algemeen en
niet zoozeer met die van bepaalde bedrijfstak
ken rekening moet houden. Minister Steen-
berghe verzekerde, dat zulks wel degelijk
gedaan wordt, en verklaarde o.a. niet te zul
len overgaan tot sluitend maken der kolen-
conventie met behulp van contingenteering,
want deze heeft haar eigen doeleinden.
Een jaar nadat de hernieuwde Oslo-over
eenkomst in den Haag tot stand kwam, zag de
Kamer zich uitgenoodigd het verdrag goed te
keuren. Inmiddels is. volgens Mr. Rost van
Tonningen (nat. soc.) gebleken, dat heel
het streven van den Minister-President, die
Immers destijds gangmaker voor de nieuwe
overeenkomst tusschen de staten van de Oslo-
groep was geweest, op fn mislukking was uit-
geloopen. De heer Drees (s.d.) merkte op,
dat de overeenkomst in kwestie slechts als een
bescheiden poging tot ruimer handelsverkeer
te beschouwen viel, hetwelk juist bemoeilijkt
wordt door Staten, bewonderd door den nat.
soc. spreker.
Wij moeten ons nu eenmaal aanpassen
aan de gewijzigde omstandigheden, zoo
meende de heer Drees, met wien de Minister
van Economische Zaken 't eens bleek te zijn.
Z.h.st. ging dit agendapunt er door evenals
de goedkeuring van het tarief verdrag met
Denemarken, met aanteekenïng, dat de heer
Dieters (nat.-soc.) tegen was. Deze hief
een klaagzang over den invoer van Deensch
vleesch aan, die, naar de Minister met spre
kende cijfers bewees, niet gerechtvaardigd
was.
Nadat de heer Schilt huys (v.-d.) er
in geslaagd was met behulp van een amen
dement op het vooiatel tot wijziging der Stu
wadoorswet te voorkomen, dat arbeid van
bemanning van binnenvaartschepen inciden
teel onder de regeling zou komen te vallen,
hield de Kamer zich gedurende de rest van
den middag met de ontworpen wijziging der
Bedrijfsradenwet bezig. Het ontwerp beoogt
aan de bedrijfsraden ook t.a.v. economische
aangelegenheden adviseerende bevoegdheden
te geven, gelijk ze die al op sociaal gebied
bezitten.
Stond Mr. Wendelaar (lib.) zeer gere
serveerd tegenover het voorstel en uitte hij
de vrees, dat de Minister wellicht spoedig de
verordenende bevoegdheid in de wet opge
nomen zou willen zien, Mr. v. d. G o e s v.
Naters (soc.-dem.) achtte juist uitbouw
van de bedrijfsraden tot gedecentraliseerde
economische organen, die ook verordenend
zullen kunnen optreden gewenscht; hij vond,
dat de Minister de lijnen niet voldoende had
doorgetrokken.
Volgens Mr. B a c h g fr.-k.) biedt de hui
dige bedrijfsradenwet zonder verandering
van heel haar opzet geen ruimte om de ver
ordenende bevoegdheid die den heer
Posthumus (chr.-dem.) zou toelachen er
in op te nemen.
De heer Kuiper (r.-k.) meende, dat de
arbeiders voldoende economisch geschoold
zijn (opvatting, gedeeld door Mr. v. d. Goes
v. Naters) om voortaan eveneens op econo
misch gebied een woordje mee te kunnen
praten in de bedrijfsraden, voor wier ont
wikkelingsmogelijkheden hij pleitte.
Graaf de Mar chant et d'Ansem-
bourg (nat.-soc.) verwachtte van 't aanhan
gige ontwerp niets zoolang we het tegen
woordige regime hebben. Tenslotte zij nog
aangestipt, dat de heer Sm e e n k (a.-r.) nog
eens wees op het beperkt karakter van het
voorstel, en dat hij er op aandrong zich niet
van de wijs te laten brengen door beschou
wingen in sommige arbeiders-organen, ge
richt op verdwijning van den ondernemers
stand. Spr. zeide nog de verwachting te
koesteren, dat de grootere economische ken
nis der arbeiders de kans op arbeidsconflic
ten doet verminderen.
De Eerste Kamer nam debatloos en z.h.st.
de voorstellen tot belastingverhooging ter
gedeeltelijke bestrijding van de hoogere de
fensie-uitgaven aan. Deze snelle gang yan
zaken leverde velen een verrassing op; wel
licht ook aspirant-sprekers, die nog niet in
de zaal waren?
E. V. R.
INTERNATIONAAL CONGRES VOOR TRO
PISCHE GENEESKUNDE EN MALARIA.
Van 24 September tot 1 October zal boven-
jenoemd congres hier te lande bijeenkomen.
De eerste dagen zal het congres te Amster
dam bijeenkomen, terwijl het in de bedoeling
ligt de laatste congresdagen te Leiden en te
Rotterdam te houden. Zij, die zich in het bij
zonder voor malaria interesseeren, zullen dan
echter een bezoek brengen aan de malaria
streek van Noord-Holland en aan den Wie-
ringermeerpolder.
H. M. de Koningin heeft het congres ver
eerd, door het beschermvrouwschap te aan
vaarden.
De regeering maakte het congres mogelijk
door toezegging van geldelijken steun.
CAFé EN WOONHUIS TE LIIYIMEN
AFGEBRAND.
Dinsdagmorgen ontdekten voorbijgangers,
dat er brand was ontstaan in het café „De
Goede Verwachting" van den heer Rootring
te Limmen (N.-H.) De brandweer, welke spoe
dig ter plaatse was, kon tegen de vuurzee niets
uitrichten en bepaalde zich er toe de belen
dende perceelen nat te houden. Met het café
is ook afgebrand het aangebouwde woonhuis
van den heer Rootring. Noch van den inboedel
noch van de café-inventaris kon iets worden
gered. Vermoedelijk is kortsluiting de oorzaak.
Verzekéring dekt de schade.
Hel Haagsche Stadhuisplan.
Toelichting van het ontwerp-Luthmann.
In het Haagsche gemeentemuseum vindt
men thans een maquette en verscheidene
project- en perspectiefteekeningen van het
nieuwe stadhuis, zooals de architect J. Luth
mann, wiens 'ontwerp bij de destijds ge
houden prijsvraag als het beste werd uitver
koren, zich voorstelt dat te mogen zien ver
wezenlijkt.
dat men hier te doen heeft met een hoogst
belangrijk plan, waarvan de uitwerking een
groot deel van het stadsbeeld, n.l. van plein
1913 tot Laan Copes en van Nassauplein tot
de grens van het Alexanderplein zal be-
heeischen, spreekt wel vanzelf. Bovendien be-
teckent de uitvoering van het Alexander-
veldplan, waartoe de raad drie jaren ge
leden heeft besloten een verplaatsing van
het officieele centrum der residentie naar het
gebied tusschen Laan Copes en Javastraat.
Aan de toelichting van den heer Luth-
mann ontieenen wij het volgende:
In de as van de doorbraak in de Javastraat
ligt het vertegenwoordigend gedeelte met den
62y2 meter hoogen toren. Hierbij sluit rechts
aan het secretariegebouw met voorplein
vijver en rechthoekig daarop het gebouw der
technische diensten, t.w.: bouw- en woning
toezicht, stadsointwikkeling en volkshuisves
ting en gemeentewerken. Het zuidelijk ge
deelte van het secretariégebouw is lager ge
houden dan het noordelijk gedeelte.
De uitwerking van het prijsvraag-ontwerp
is geschied na met de stadhuiscommissie en
met de hoofden der secretarie-afdeelingen
en de directeuren der te huisvesten diensten
gehouden besprekingen.
Was bij het prijsvraagontwerp- de raadzaal
met annexen als een afzonderlijke groep op
gevat, geheel afgescheiden van het complex
van feestzalen, het nieuwe gegeven is een
groote centrale ruimte met een uitgesproken
lengte-as. De plaats van de raadzaal is in deze
as en daardoor tevens in de hoofdmassa van
het vertegenwoordigend gedeelte.
Uiterlijk vallen nu duidelijk te onderschei
den de hocfdmassa, gevormd door groote re
ceptiezaal, hal, raadzaal en de uitgesproken
secundaire „massa's van kleine receptiezalen
en koffiekamer voor de raadsleden.
De kamer van den burgemeester heeft even
eens in het vertegenwoordigend gedeelte een
plaats verkregen en wel in de rechtervleugel
daarvan. De receptieruimte bestaat uit een
28 bij 14 Meter groote zaal met podium en
muziek'galerij en 4 kleine zalen, welke alle
onderling in verbinding kunnen worden ge
bracht.
De ruimte op den beganen grond is geheel
in beslag genomen door de traphal, de drie
trouwzalen met haar wachtruimten, garde
robes, wachtkamers voor de tribunes, enz.
De groote 14 M. hooge hal heeft een lengte
van 32 M. en een breedte van 12% M.
Brand in pension voor werkloozen
Pensionhouder en pensiongast veroordeeld.
De Amsterdamsche rechtbank deed Dinsdag
middag uitspraak in de strafzaak tegen den
pensionhouder J. T. en zijn pensiongast-boek
houder H. P., die respectievelijk wei'den ver
dacht van uitlokking van brandstichting en
brandstichting. Voorts had het O.M. hen bei
den poging tot oplichting van een verzeke
ringsmaatschappij ten laste gelegd.
De rechtbank achtte dc brandstichting en
dus ook de uitlokking hiervan niet bewezen,
zoodat beide mannen van dit deel der ten
lastelegging werden vrijgesproken. Ten aan
zien van de poging tot oplichting was de
rechtbank van meening dat het bewijs ge
leverd was. Zij werden beiden tot twee jaar
gevangenisstraf veroordeeld
Voorts gelastte de rechtbank de onmiddellijke
gevangenneming van den pensionhouder; de
boekhouder bevond zich reeds in voorloopige
hechtenis.
De pensionhouder zou zijn pensiongast P.
gelegenheid hebben gegeven en hem hebben
uitgelokt tot brandstichting in het pension
voor werkloozen op het Jonas Daniël Meyer-
plein, dat op 9 December van het vorig jaar
vrijwel geheel uitbrandde. Voorts laadden zij
onjuiste opgave gedaan betreffende inboedel
en toegebrachte schade aan de verzekering.
De Officier van Justitie had tegen beide
mannen drie jaar gevangenisstraf geëischt.
Op Rijksveldwachter gescholen.
Duizenden Klanten gaan juist om de goede
bediening naar Kreymborg, ènom Waar-
borg-ICIeeding natuurlijk.
alléén bij KREYMBORG
(Adv maez Med.)
Vier jaar geëischt tegen notarisklerk.
Dinsdagmorgen stond voor de Utrechtscheé
rechtbank terecht de 25-jarige notarisklerk C.
M. van W., die in den avond van 3 Februari
van dit jaar om volkomen onverklaarbare
redenen eenige schoten loste op den 52-jarigen
rijksveldwachter G. H. Bloemendal uit Ever-
dingen, waarbij deze ernstige verwondingen
opliep.
De verdachte, die een volkomen normalen
indruk wekte, kon geen verklaring geven van
zijn onbezonnen daad. Hij bekende geschoten
te hebben, doch hoe alles precies was verloo
pen, kon hij zich niet meer herinneren.
Nauwkeurig ging de vice-president der
rechtbank de handelingen van den verdachte
bij de. ontmoeting op den bewusten avond met
den rijksveldwachter na. De notarisklerk
kwam'van een schaakwedstrijd uit Vrees
wijk en fietste over den voor rijwielen afge
sloten nieuwen rijksweg van Vianen naar
Waardenburg. Gekomen bij het kruispunt
van den rijksweg met de Poldersteeg. pas
seerde hij toevallig den rijksveldwachter Bloe
mendal, die hem aanhield, om hem te wijzen
op zijn overtreding. De jongeman gaf daarbij
een valschen naam op, terwijl zijn verdere
verhaal tegenover den rijksveldwachter zoo
ongeloofwaardig scheen, dat deze termen aan
wezig achtte, een nader onderzoek in te stellen,
waarvoor hij den notarisklerk fouilleerde. Er.
ontstond toen een kleine worsteling, waarbij
de jongeman een revolver trok en op korten
afstand eenige schoten loste op den veld
wachter.
De officier van justitie eischte een gevaii
genisstraf van vier jaar met aftrek van den
tijd, in preventieve hechtenis doorgebracht.
Een heerenportret door Jan
Toorop uit 1886, of de zwerf
tocht van een schilderij.
In de eerste plaats wil ik hopen dat de
lezer uit onze reproductie wegwijs worcffen
kan. Het interessante doek van Jan Toorop,
waarvan we vandaag den laatsten zwerftocht
willen navertellen, is grootendeels met het
tempeermes geschilderd, d.w.z. de verf is er
in vrij groote vlakken, als een émaillaag op
uitgestreken, glanzen en glimlichten geven
aan het origineel daardoor een levendig, vaak
fonkelend aspect, maarhet is een hek
sentoer zoo'n ding behoorlijk te fotografee
ren. behalve voor den beroepsfotograaf, die
daar meestal wel in slaagt door een aparte
belichting, gebruik van een geel glaasje voor
de lens enz. enz. Maar zoo men voor zijn
archief slechts een souvenir wenscht aan
■een schilderij dat voorbij gingstelt men
zich met iets minder tevredenen het is
slechts naar zulk een archieffoto dat wij dit
plaatje kunnen aanbieden. Toch zal de aan
dachtige beschouwer er genoeg in ontdekken
om de schilderij in zijn geest te kunnen
completeeren: nu hij eenmaal weet dat al
die puntjes en spikkels „glimmertjes" zijn en
de achtergrond niets dan een zeer vage
aanduiding van een kamerinterieur zal hij
behagen gaan scheppen in de zoo uitnemend
geboetseerde figuur van den lezenden man,
hoe in dat geheele lichaam de spannende
aandacht van het lezen is uitgedrukt men
zou haast kunnen zeggen: „zelfs zijn rug
leest mee" en hoe meesterlijk het hoogste
licht over handen, boek en kop verdeelt is.
Zelfs zoo de signatuur niet zoo overduide
lijk in de natte verf gezet was geworden:
„j. Th. Toorop 1886" zou men er toch geen
moment aan getwijfeld hebben met werk van
een artist, en van een zeer kundig artist te
maken te hebben. Maar over den maker be
stond geen twijfel, wel over andere dingen.
De wijze van schilderen kwam geheel overeen
met wat Toorop in 1886. te Brussel wonende,
gemaakt heeft. Het is de tijd van het Bel
gisch impressionisme en Toorop ondergaat
er den invloed van James Ensor en leeft in
den kring van de Libre Esthétique waar al-
lerhand interessante, stroomingen van het
laatst der vorige eeuw: symbolisme, neo-
impressionisme, japonisme en decoratieve
kunst een onderdak vinden. Over den aard
en het wezen van de schilderij viel dus niet
veel te praten, maar een kwestie, die, zooals
wij zien zullen, soms van groot belang kan
zijn, was deze: wien stelt het voor?
De schilderij is gedurende een goed jaar
..Kunst in Haarlem" geweest en nu alweer
vier jaar daarbuiten, zoodat we nu wel de
aardige laatste lotgevallen er van aan de
groote klok mogen hangen. Er zijn geen
staatsgeheimen mee gemoeid geweest maar
er zit iets aardigs en leerzaams in voor den
liefhebber der histoire anecdotique.
Nu dan: ruim vijf jaar geleden schreef een
kunsthandelaar in Zuid-Dultschland een
briefje^ aan zijn Haarlemschen collega en
deelde'mee. dat in zijn bezit een schilderij
van den Hollander Toorop geraakt was,
waarmee hij geen raad wist. Het stelde een
lezenden heer voor en hij stuurde in zijn
brief een dilettantisch fototje ter grootte van
een visitekaartje, mede. Het zou hem zeer
aangenaam zijn als we daar in Holland een
kooper voor wilden zoeken, want hij zelf kon
er in zijn omgeving niets mee beginnen. Uit
het foto't-je viel niet veel op te maken, maai
de eigenaar in Duitschland was zoo be
scheiden in zijn eischen dat hem verzocht
kon worden, het werk maar eens naar Haar
lem op te zenden. Uit het kistje kwam de
sohilderij waarover wij het vandaag hebben.
Dat er zich werk van Toorop in Duitschland
bevond, behoefde niet te bevreemden, het
was ons bekend dat'de schilder zeer bevrien
de persoonlijke relaties had gehad met kunst
liefhebbers in Zürich en in Frankfort. Maar
uit het kistje kwam een jeugdwerk een
prachtig ding, zeker uit zijn Brusselschen
tijd. Hoe was dat naar München verzeild ge
raakt en het voornaamste: wien stelde
het voor?
Want en nu komt de commercieele aap
weer uit de artistieke mouw daar zijn
maar weinig liefhebbers, die voor een por
tret van een willekeurigen meneer X. geld
willen neerleggen, alleen om de artistieke
voortreffelijkheid van hetzelve. Een rabbi
van Rembrandt of een St. Paul van Greco,
dat gaat natuurlijk nog, maar zoo'n onbe
kenden meneer in gekleede jas en uit je
eigen tijd en dien je nooit gekend hebt
dat gaat toch niet. En zoo kon het gebeuren
dat, hoe mooi dat ding ook was als schilder
kunst en hoe billijk ook als koopwaar, de le
zende heer maar niet naar een nieuwen
eigenaar verdwijnen wilde en Haarlem als
residentie bleef verkiezen. Dat was echter
niet de bedoeling van den lastgever en onze
pogingen de identiteit van den geportret
teerde vast te stellen bleven zonder resultaat.
Allerlei steekproeven hadden nul op het re
kest gegeven. Zoo hadden wij aan Octave
Maus gedacht, die jaren lang secretaris van
de Libre Esthétique en met Toorop in Brus
sel bevriend geweest was, en ook nog wel aan
anderen uit dien kring, maar bij informaties
in Brussel en opgescharrelde oude portretten
uit dien tijdklopte niets. Wie wel eens
aan recherche werk van dien aard gedaan
heeft, weet, dat je je gek kunt prakkizeeren
in een verkeerde'richting' en dan onverwacht
op een moment dat het geheele geval buiten
de bewustheid staat, een tip krijgt naar een
weg die breed en open voor ons lag, maar
waar we eenvoudig voorbij geloopen zijn. Zoo
ging het ook hier.
Op het juiste moment kwam bij mij de her
innering boven aan een bezoek, dat ik vele
jaren geleden had gebracht aan een bejaard
echtpaar in een Zuid-Belgische fabrieksstad.
Op het kasteeltje waren veel Hollandsche
schilderijen te zien geweest en de ontvangst
was allervriendelijkst. Het waren vrienden
van mijn vriend Degouve en door hem had
den zij zich tot mij om een adviesje gewend.
Mevrouw had in de tachtiger jaren als jong
meisje in Brussel muziek gestudeerd en er
in de artistieke kringen verkeerd. Zij had er
Degouve, De Montald Ensor gekend en
ook Toorop ontmoet. Gek, dat ik aan haar
niet eerder gedacht had. Zou ze nog leven?
Dat bleek gelukig inderdaad het geval. En
nog gelukkiger werd dat geval toen op ver
toon der foto. die hierbij is afgebeeld, prompt
en zonder aarzelen het antwoord kwam:
„Tiens, c'est Picard".
Die paar woorden zeggen den meesten on
zer lezers minder dan ze mij zeiden.
Edmond Picard. Hoe vaak had ik over dien
in zijn tijd beroemden Brusselschen advo
caat, letterkundige, kunstbeschermer en so
cialistisch politicus al niet hooren spreken....
met bewondering of met dankbaarheid.
Odilon Redon had, buiten Frankrijk, twee
groote vriendschappen: André Bonger in
Holland, Edmond Picard in België. Voor
Picard's mimodrama Le Juré ontwierp Redon
de gelijknamige reeks litho's, voor een ander
werk teekende hij de frontispice. Als Kamer
lid heeft Picard veel voor zijn -vrienden, de
kunstenaars, kunnen doen en als ik het
wel had was hij de eerste socialistische
minister! Welk een buitenkansje, een por
tret van een beroemden Brusselaar door een
beroemden Hollander te kunnen presentee
ren aan een minister voor Schoone Kunsten,
die toevallig links georienteerd is! En dat wij
daarvoor eerst maanden in een verkeerde
richting moesten zitten piekeren.
Zoo werd deze Toorop weer kunst buiten
Haarlem. De schilderij is gekocht door den
Belgischen Staat en is thans te vinden in
het Musée des Beaux-Arts te Brussel.
J. H. DE BOIS.
Sterk verzet echter in Amsterdam
en Rotterdam te wachten.
De plannen voor stichting va»
een nieuwe groote luchthaven moe
ten reeds zoover zijn gevorderd, dat
besloten moet zijn tot stichting van
een centraal vliegveld onder Leiden
Aan de groote gemeenten is reeds
gevraagd zich in dc stichting van dit
vliegveld te interesseer en.
Op het hoofdstedelijk stadhuis, waar de
Msb. is gaan informeeren heerschte, in ver
band met dit plan, een stemming, die niet
te sterk gekenschetst is als men zegt, dat zij
van ernstige verontwaardiging en zelfs ver
bittering getuigde. Men had zich den laatsten
tijd te Amsterdam gevleid met de hoop, dat
de plannen tot stichting van een nieuwe cen
trale luchtvaarthaven wel opgegeven zouden
worden na de duidelijke argumentatie, die
Amsterdam zoowel binnenskamers, als in het
openbaar had laten hooren ten gunste van
het ten koste van groote financieele offers
tot op internationaal peil geoutilleerd Schip
hol.
Het bekend worden van het in Den Haag
gekoesterde voornemen, om deze plannen
toch ten uitvoer te brengen is dan ook te
Amsterdam als een ernstige slag gevoeld.
Op de vraag: Wat nu? bleek, dat men geens
zins van plan is het hoofd in den schoot tc
leggen, doch vastbesloten is. Schiphol tot het
uiterste te verdedigen en geenerlei voorstel
tot het stichten van een nieuw centraal vlieg
veld in behandeling te nemen.
Argumenten der regeering.
Aldus in het kort de formuleering van het
standpunt, dat men ten stadhuize te Amster
dam inneemt tegen de plannen van den mi
nister van Waterstaat, die ook van eenige
argumenten zijn vergezeld. Er is een econo
misch argument, volgens hetwelk de K.L.M.
het vervoer naar en van een centraal vlieg
veld op minder hooge kosten zou komen,
terwijl voor het rijk eenoverweging is, dat
men door de stichting van een zoodanige
luchtvaarthaven de vorming van een twee
den staf van overheidspersoneel, naast den
staf, die thans op Schiphol werkzaam is, zou
kunnen uitsparen. Vervolgens verwacht men
dat een centraal vliegveld attractiever is voor
de groote internationale luchtlijnen, die
^erder dit vliegveld zullen willen aandoen,
dan wanneer het vervoer over verscheidene
minder groote luchtvaarthavens verdeeld
zou zijn.
Het derde argument brengt defensie-be
langen in het geding. Er is behoefte aan een
nieuw militair vliegveld, waarvoor de regee
ring thans Schiphol wenscht te gaan gebrui
ken. Thans kan Schiphol zich als militair
vliegveld niet ontplooien omdat de militaire
luchtvaart door de burgerluchtvaart gehin
derd wordt. Zou Schiphol als burgerlucht-
vaarthaven in zijn tegenwoordigen omvang
gehandhaafd blijven, dan zou men gedwon
gen zijn een nieuw militair vliegveld te stich
ten, waarvoor men dan een terrein onder
Katwijk op het oog heeft. Doch ten depar-
temente blijkt men er de voorkeur aan te
geven Schiphol voor de militaire luchtvaart
te bestemmen.
Te Amsterdam wordt tegen het verlangen
om een centrale luchthaven te bezitten, op
gemerkt dat Nederland reeds een centraal
vliegveld heeft in Schiphol, dat gerekend
wordt tot de beste groote luchtvaarthavens
van Europa te behooren en dat door zijn
ligging aan de gedeeltelijk reeds voltooide,
gedeeltelijk nog in aanleg zijnde nieuwe ver
keerswegen naar en van de centra Rotter
dam, Den Haag. Haarlem en het Gooi van
alle kanten in de naaste toekomst gemak
kelijk en snel te bereiken kan zijn en dus
ook in dit opzicht aan alle voorwaarden vol
doet. die aan een centraal vliegveld te stel
len zijn.
Ook te Rotterdam
ontevredenheid.
Maar niet alleen te Amsterdam is men on
tevreden. ook te Rotterdam. Vorige week
Donderdag heeft de Rotterdamsche raad
juist besloten het vliegveld Waalhaven voor
f 1.1 millioen aan Defensie te verkoopen, on
der conditie, dat het Rijk geen bezwaren zou
maken tegen den aanleg van het nieuwe
vliegveld Zestienhoven onder Overschie.
Bij stichting van een centraal vliegveld,
gaat de aanleg van een vliegveld bij Over
schie natuurlijk niet door. De burgemeester
van Rotterdam heeft aan de Msb. verklaard,
dat het uitgesloten moet worden geacht, dat
Rotterdam zijn vliegveld zou prijsgeven.
In een scherp gesteld artikel verklaart de
Tel., dat de heele kwestie een uitvloeisel is
van een actie van de K.L.M, en den heer
Plesman. Sinds langen tijd wist men, dat de
K.L.M. zeer verlangend was om in Den Haag
een centraal vliegveld te stichten. Het on
langs gevallen besluit om het nieuwe hoofd
gebouw van de K.L.M. eveneens in Den
Haag te doen verrijzen, duidde er opnieuw
op. dat men de plannen nog niet had laten
varen. En het vliegveld bij Leiden ligt prac-
tisch onder den rook van Den Haag.
Defensiebegrooliiig verhoogd,
verhoogd.
JAN TOOROP Portret van een lezend heer.
Wetsontwerp bij de Kamer ingediend.
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend tot wijziging en verhooging van het
achtste hoofdstuk der rijksbegrooting voor
het dienstjaar 1938.
In de memorie van toelichting zegt de mi
nister van defensie o.m.:
Met het opnemen van de kosten van uit
breiding van het contingent en verlenging
van den eersten oefentijd in de defensiebe
groting 1938 moest uiteraard gewacht wor
den tot het wetsontwerp tot wijziging van de
dienstplichtwet tot wet zou zijn verheven.
Behalve met de meerdere kosten van het
jrootere contingent, dat in 1938 onder de wa
penen komt, is in het wetsontwerp tot wij
ziging der begroting 1938 eveneens rekening
gehouden met verschillende uitgaven, welke
reeds in 1938 moeten worden gedaan voor
voorbereidende maatregelen en aanschaffin
gen ten behoeve van de grootere voorjaars-
ploeg 1939.
Op grond van het bovenstaande zou de ge
wone dienst verhoogd moeten worden met
f 9.427.644. Voor verhooging van den kapi-
itaaldiènst voor kazernebouw is een bedrag
van f22.000.000 opgebracht.
