{leeft Pmm? pmtwmd?
Sudeten Duitschers stelden ultimatum
Intrekking der bijzondere
regeeringsmaatregelen
geëischt
De bijzondere maatregelen
der regeering te Praag
SCHUDT UW LEVER
WAKKER
Geen antwoord op
het ultimatum?
Staat van beleg afgekondigd
en alle bijeenkomsten verboden
Eischen van Karlsbad
geen uitgangspunt
meer?
„Duitschland
v0ffKSpA'G 14 SEPTEMBER 1938
E Sudeten Duitsche leiders Hebben de Tsjecbo-Slowaak-
\jsche regeering Dinsdagmiddag te 17 uur een ultimatum
«esteld, waarin zij eisclien, dat alle buitengewone maatrege
len in het Sudeten-Duitsche gebied binnen zes uur worden
ingetrokken. Voor het geval de regeering daaraan geen ge
volg zou geven, wezen de leiders de verantwoordelijkheid
voor de gevolgen af. In de Sudeten-Duitselie mededeeling
wordt gezegd, dat de regeering had toegezegd iederen be
langrijken stap, die zou worden gedaan in verband met den
toestand, met de Sudeten-Duitsche leiders te bespreken en,
hoewel deze leiders tot elf uur te Praag waren, heeft de re
geering hen niet geraadpleegd.
DIT ultimatum werd gesteld na een conferentie der Sudeten-Duit
sche partijleiders bij Henlein. Het begon te 17.30 uur te Ioopen.
De intrekking der maatregelen zou per radio bekend moeten wor
den gemaakt. Indien de regeering het ultimatum niet zou inwilligen,
zouden de Sudeten-Duitsche leiders, naar hierboven reeds is gemeld,
alle verantwoordelijkheid voor de verdere ontwikkeling afwijzen.
Sudeten-Duitschers
stelden vier eischen.
«a de beraadslaging heeft de plaatsvervan-
eer van Henlein, Frank, namens Henlein aan
den minister-president de volgende vier
eischen gesteld:
„Het bestuur der Sudeten-Duitsche
partij Stelt vast, dat een groot aantal
Sudeten-Duitschers door staatsorga
nen en Tsjechische grensbeambten ge
dood of gewond zijn. Onder deze om
standigheden acht het bestuur zich
niet in staat vrij en onbeinvloed met
de regeering over recht en lot der
Sudeten-Duitschers te onderhandelen,
indien de regeering niet de volgende
maatregelen treft.:
1. De afkondiging van het stand
recht wordt terstond teniet gedaan.
2. Uit alle districten met een Duit
sche meerderheid wordt de staatspoli
tie teruggetrokken. De uitoefening
van het politiegezag wordt opgedra
gen aan burgemeesters en gemeente
besturen, die ook moeten zorgen vooc
de samenstelling der vervangende or
ganen voor handhaving van orde en
rust. 3. De gendarmerie en alle andere
organen van defensie moeten tot hun
normale sterkte teruggebracht en tot
hun normale functie beperkt worden.
Zij moeten met de burgemeesters en
gemeentebesturen in overleg treden
om verder bloedvergieten te voorko
men. 4. Alle militaire formaties moe
ten op zuiver militaire terreinen terug
getrokken worden en van de burger
bevolking verwijderd gehouden
worden".
Ook hedenmorgen was nog niet met
volkomen zekerheid te zeggen of er een ant
woord is gegeven op het door de Sudeten-
Duitsche leiders aan de regeering in Praag
gestelde ultimatum. Volgens sommige mede
delingen zou er door de Tsjechische regee
ring wèl een antwoord zijn gegeven, dat een
niet-inwilliging van het ultimatum betee
rde, maar waarbij de deur voor verdere
onderhandelingen niet werd gesloten.
Welingelichte Tsjechische kringen te Parijs
verklaarden zelfs berichten ontvangen te
hebben, dat de regeering te Praag den leiders
der Sudeten Duitschers geantwoord zou heb
ben, dat, indien de in sommige districten ge
nomen veiligheidsmaatregelen op bezwaren
stuitten, de regeering te Praag bereid was
daarover met een delegatie der Sudeten
Duitsche partij, die naar Praag zou komen,
te spreken.
Hieraan werd toegevoegd dat, indien de Su
deten Duitsche leiders bereid zouden zijn een
proclamatie tot hun aanhangers te richten,
yaarin dezen werden aangespoord de wet en
openbare orde te eerbiedigen, de regeering
fg€en enkel bezwaar in zou zien, de getrof-
kh noodmaatregelen te herroepen.
Van andere zijde daarentegen werd mede-
m wf' dat Seen antwoord was gezonden. Zoo
oldde het Duitsche Nieuwsbureau heden-
jtooht, dat in de vergadering van de Tsje-
iscl e politieke ministers volgens een semi-
icieele mededeeling het besluit was geno-
6n op de oischen der Sudeten Duitschers
niet te antwoorden, en wel op grond van het
feit, dat de regeering volgens de grondwet
van de Tsjecho Slowaaksche republiek niet
verplicht was te antwoorden.
De commissie der politieke ministers zou de
leiders der Sudeten Duitsche partij hebben
uitgenoodigd naar Praag te komen, om met
de regeering in rechtstreeksch contact te
treden.
Toestand minder ernstig?
Ook gaf men in bevoegde kringen te
Praag hedennacht te kennen, dat geen
antwoord was gegeven op het ultima
tum der Sudeten Duitschers. Zoodra
de orde in het Sudeten Duitsche gebied
hersteld is, zal de uitzonderingstoe
stand kunnen worden opgeheven. In
dezelfde kringen voegde men hieraan
toe, dat de toestand minder ernstig
kon worden geacht. Verantwoorde
lijke kringen weigeren aan deze aan
wijzingen ook maar iets toe te voegen.
Men heeft Dinsdagavond te Praag
vergeefs op Kundt gewacht. Na afloop
van den ministerraad verklaarde men,
dat de Sudeten Duitsche afgevaar
digde waarschijnlijk heden. Woens
dagochtend zou aankomen.
Eenigszins raadselachtig.
De toestand was aan het einde van
den avond, die zich zoo dreigend heeft
laten aanzien, eenigszins raadselach
tig. De regeering te Praag gaf te ver
staan, dat zij niet op het ultimatum
geantwoord had, echter verklaarde
zij, dat in den toestand eenige ont
spanning was ingetreden. Wat was er
gebeurd? In de eerste plaats moest
worden opgemerkt, dat Gwatkin zich
naar Karlsbad begeven had, dat niet
ver ,van Asch, het hoofdkwartier van
Henlein is gelegen. Verder hebben de
gezanten van Frankrijk en Engeland
Dinsdag een bezoek aan Hodza ge
bracht. Men zou mogen veronderstel
len, dat tusschen de beide partijen be
middelend is opgetreden om de stand
punten, waartusschen de kloof op het
eerste gezicht niet te overbruggen
scheen, nader tot elkaar te brengen.
Besprekingen?
Zoals hierboven is medegedeeld, heeft men
Dinsdagavond in Praag vergeefs op den Su
deten Duitschen afgevaardigde Kundt ge
wacht om een onderhoud met Hodza te heb
ben. Hodza zou na ontvangst van het Sudeten
Duitsche ultimatum Frank, die het had on
derteekend, uitgenoodigd hebben, naar Praag
te komen om den toestand te bespreken, en
zou gewezen hebben op de mogelijkheid, te
komen tot een accoord, dat tot kalmeering zou
leiden. Frank zou hierop hebben geantwoord,
dat Kundt naar Praag zou komen om een be
zoek aan den premier te brengen.
NADAT Dinsdagmiddag door de regeering te Praag reeds voor
vijf departementen den staat van beleg was afgekondigd, is
dit aantal later nog uitgebreid voor Karlsbad, Falkenau, Krummau,
Tachov en Domagliche, zoodat het aantal districten, waarvoor dezen
bijzonderen maatregel was getroffen, tot tien was uitgebreid.
Bovendien heeft de Tsjechische regeering Dinsdagmiddag alle
bijeenkomsten, politieke en niet-politieke, zoowel in gesloten ruimten
als in de open lucht, verboden.
Dit verbod strekt zich ook uit tot optochten of andere onder
nemingen van dezen aard.
Benesj.
Om 11 uur was deze Dinsdagavond echter
nog niet te Praag aangekomen. Hij reisde per
auto.
Henlein zou niet meer willen on
derhandelen.
Of dit niet-verschijnen van Kundt verband
hield met een besluit van Henlein geen ver
dere onderhandelingen meer te voeren, kon
ons hedenochtend nog niet bevestigd worden,
Hedenmorgen berichtte het D.N.B.,
dat Konrad Henlein gisteren met de
delegatie der Sudeten Duitsche onder
handelaars den stand van zaken had
bestudeerd. Daar ingevolge de gebeur
tenissen der laatste 48 uren en inge
volge de omstandigheid, dat aan de
eischen welke de Sudeten Duitsche
partij Dinsdagavond heeft gesteld,
niet is voldaan, de voorwaarden voor
een voortzetting der onderhandelingen
in den geest van de vroegere opdracht
niet meer aanwezig zijn, heeft Konrad
Henlein aldus het D.N.B. de dele
gatie van haar opdracht ontheven.
De politieke leiding van de Sudeten Duitsche
partij heeft besloten, ter beveiliging van de po
litieke en zakelijke werkzaamheden, de bu
reaux te verplaatsen van Praag naar het Su
deten Duitsche gebied, daar in de tegenwoor
dige omstandigheden de verbinding tusschen
Praag en de provincie niet gewaarborgd is.
Krofta niet naar Genève.
In verband met den toestand in het binnen
land is de Tsjechische minister van buiten -
landsche zaken, Krofta, Dinsdag niet naar
Genève vertrokken, waar hij deel zou nemen
aan de zitting van de Volkenbondsvergadering.
Daladier blijft optimistisch.
„Het lijkt, dat de dingen nog in orde
zullen komen".
Om kwart over twaalf hedennacht
heeft minister-president Daladier het
minister-presidium verlaten. Aan de
journalisten, die hem met vragen be
stormden, verklaarde hij: „Het lijkt
dat de dingen nog in orde zullen ko
men. Wij moeten kalm blijven, het
hoofd koel houden en een open oog
voor de feiten hebben".
Slechts volksstemming
zou Sudeten-Duitschers
tevreden kunnen
stellen.
Volgens een bericht uit het Sudeten-Duit
sche hoofdkwartier wordt verklaard, dat de
acht punten van Karlsbad niet langer als
grondslag voor onderhandelingen dienst
kunnen doen. Als reden daarvoor wordt op
gegeven, dat de toestand zich reeds te ver
ontwikkeld heeft. Ook wordt verklaard, dat
de Sudeten-Duitsche bevolking thans zoo
opgewonden is, dat nog slechts een volks
stemming haar tevreden kan stellen.
In welingelichte Tsjechische kringen te Pa
rijs verklaarde men Dinsdagavond om 11 uur
echter, dat de regeering te Praag nog geen
enkele officieele bevestiging had ontvan
gen van de berichten, volgens welke de Su
deten-Duitsche partij voortaan de acht pun
ten van Karlsbad als achterhaald zou be
schouwen en een volksstemming zou eischen.
ENGELSCHE PARLEMENT ZAL
NIET WORDEN BIJEEN-
GEROEPEN.
De Engelsche minister-president Chamber
lain heeft Attlee, den leider der oppositie in
het Engelsche Lagerhuis een brief doen toe
komen, waarin hij verklaart het tijdstip niet
gunstig te achten voor een bijeenroepen van
het parlement.
Betoogingen in Frankrijk
verboden.
De Fransche regeering heeft Dinsdag
avond besloten voorloopig alle bijeenkomsten
en betoogingen op den openbaren weg, ge
organiseerd in verband met de buitenland-
sche gebeurtenissen, te verbieden.
Dinsdagmiddag is op het ministerie van
oorlog een conferentie over de passieve ver
dediging gehouden tusschen den minister
van binnenlandsche zaken, den chef van het
militair kabinet van Daladier, den prefect
van de Seine en den politieprefect.
De toestand te Praag.
Opwinding vrij groot, maar geen incidenten,
Ongeveer 80.000 personen bewogen zich
Dinsdagavond door de hoofdstraten van Praag.
De politie moest versterkt worden door man
schappen uit omliggende plaatsen. Eenige
lichtingen der nationale garde werden gemo
biliseerd voor de handhaving der orde. Groe
pen van meer dan vijf personen werden on
middellijk verspreid. De Duitsche huizen te
Praag en in het bijzonder, dat. hetwelk het
eigendom is van het Duitsche gezantschap
waren gesloten. Sterke politiepatrouilles ston
den voor alle Duitsche huizen opgesteld. De
opwinding onder het publiek was vrij groot,
doch tot dusverre wordt geen melding gemaakt
van incidenten. Door middel van den radio-
omroep had men de bevolking tot kalmte aan-
Opruiïng tot verzet?
Reuter meldt uit Praag, dat de politie een
circulaire, gericht tot de leden van den F.S.,
den vrijwilligen beschermingsdienst der Hen-
leinisten, in beslag zou hebben genomen,
waarin den leden verzocht werd al het mo
gelijk te doen, om aanvallen op vertegen
woordigers van den staat uit te lokken. In de
circulaire wordt gezegd, dat alle Sudeten-
Duitschers gewapend zijn en dat het moge
lijk moet kunnen zijn, dat zij zich van de
openbare gebouwen kunnen meester maken
en de verbindingen met de centrale autoritei
ten afsnijden.
De circulaire zegt verder, dat, indien de
verspreide actie niet tot het gewenschte ge
volg, de volksstemming, leidt, over veertien
dagen een collectieve demonstratie en aan
vallen op grootere schaal in het geheele Su
deten-Duitsche gebied georganiseerd zullen
worden.
Runciman-missie naar het
Engelsche gezantschap.
Dinsdagavond te 5.30 uur hebben alle le
den van de missie van Runciman het hotel
Alcron te Praag met hun bagage verlaten en
zich naar het Engelsche gezantschap aldaar
begeven.
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en II zult 's morgens „kiplekker"
uit bed springen.
lederen dag moet Uw lever minstens een liter gal in
Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer deze stroom
van gal onvoldoende is, verteert Uw voedsel niet. het
bederft. U voelt U opgeblazen, U raakt verstopt. Uw
lichaam is vergiftigd en U bent humeurig, voelt U el
lendig en ziet alles somber in.
De meeste laxeermiddelen zjjn slechts lapmiddelen. U
moet CAHTER'S LEVERPILLETJES nemen om een
liter gal vrij te doen stroomen en U z«lt weer geheel
fit zün. Onschadelijk, plantaardig, zacht, onovertroffen
om de gal te doen stroomen. Eischt Carter's Lever»
pilletjes bij apothekers en drogisten. L 0.75.
(Adv. Ingez. Med.)
Berliner Tageblatt
zal de onderhandelingen niet
verstoren
De Duitsche pers publiceert op in het oog
loopende wijze het ultimatum van Henlein en
de incidenten in Bohemen.
De Völkischer Beobachter schrijft: „Ziedaar
het antwoord aan Benesj."
Het blad is van meening, dat de toestand
buitengewoon gevaarlijk is, omdat een massa
van ZVz millioen menschen zonder leiders tot
daden van wanhoop kan worden gedreven.
Het Berliner Tageblatt spreekt van
.rassenrecht in nood", maar wijst er
tevens op, dat de Führer alle verant
woording voor de vrije onderhandelin
gen, tusschen de Tsjechische regeering
en de Sudeten Duitschers heeft open
gehouden.
Het blad voegt hieraan toe: „Duitsch-
land zal de onderhandelingen, die vrij
en onbeinvloed moeten zijn, niet ver
storen."
De pers richt tevens verwijten aan Enge
land, wegens zijn „gebrek aan begrip der re
devoering van Hitler."
Britsche pers:
„Oorlog kan vermeden worden".
Alle Engelsche bladen wijzen hedenmorgen
op den toenemenden ernst van den toestand.
De Times zegt: „Uiteraard heeft Duitschland
een rechtstreeksch belang bij de evolutie van
den toestand in Centraal Europa en het be
hoort niet aan de Britsche politiek te trach
ten het in deze gebieden aan den gang zijnde
natuurlijke proces tegen te werken. Doch waar
de Duitsche belangen het grootst zijn, kan de
verantwoording voor den vrede niet uitslui
tend op de schouders van anderen gelaten
worden."
„Elkeen, ook de regeering," aldus de Daily
Telegraph, blijft hopen op een vreedzame re
geling, maar de beslissing ligt in handen van
anderen."
„Slechts een haarbreedte zijn wij verwij
derd van een zoodanige Duitsche invasie, welke
een Europeeschen oorlog beteekent, en dan
een oorlog, waarbij Engeland terstond be
trokken wordt," schrijft de Daily Herald. „De
beschikbare tijd is wanhopig kort, maar zoo
lang er gelegenheid is, hoe gering ook, moet zij
worden aangegrepen."
„De vrede kan nog bewaard blijven," aldus
de News Chronicle, „indien de Britsche regee
ring resoluut optreedt, in de nauwste samen
werking met Tsjecho Slowakije zelf en met
Frankrijk en Rusland. Er valt geen moment
te verliezen."
De Daily Mail meent, dat aan elk verzoek om
een volksstemming of aan elk ander plan dat
de minderheden in staat stelt over hun eigen
toekomst te beslissen, de grootste aandacht
moet worden geschonken.
Fransche bladen
manen tot koelbloedigheid.
De Parijsche bladen manen eenstemmig tot
koelbloedigheid en sterkte in den huidigen
toestand.
„Wat er ook gebeurt," zegt het Journal,
„Frankrijk en Engeland moeten hun stem in
het tragische debat laten hooren. Zij moeten
alles in het werk stellen om koste wat het wil
den vrede te bewaren, doch tevens moeten zij
op hun hoede zijn om niet het volgende on
weer over hun eigen hoofd te zien ontladen.
Waar zou Duitschland, dat zwelt van trots door
de reeks onbloedige overwinningen, op
houden?"
De Figaro wijst erop, dat het hier een essen
tieel Europeesch vraagstuk betreft. Wil een
redelijke oplossing tot stand komen, dan moet
eerst de rust in Tsjecho Slowakije verzekerd
worden en moet een eind komen de incidenten
en geweldmethoden.
„Het spel wordt voortgezet," schrijft de Ordre
„en Roemenië, Joego Slavië, Polen en zelfs
Italië vragen zich af, wat hun met den ver
haasten „Drang nach dem Osten" nog te
wachten staat.
Londen en Parijs mogen niet verzwakken.
Laten Franschen en Engelschen vertrouwen
inboezemen aan hen, die evenals wij, zooveel
van het Hitleriaansche pan-germanisme te
duchten hebben."
