TWEEDE ONTMOETING NABIJ KEULEN? Hitler en Chamberlain Kreeg Chamberlain een welomlijnd plan mee? De toestand in Sudeten Duitschland. De aankomst. vRijpS'G 16 SEPTEMBER 1938 De volgende ontmoeting tusschen Hitler en Chamberlain zal niet, zooals men aanvankelijk meende, te Ber lijn geschieden, doch in een nog niet aangewezen stadje in het Rijnland, nabij Keulen. •Hitler had zich tegenover Chamberlain ver- n - vanwege het feit, dat hij hem S lange reis naar Berchtesgaden had laten maken en hieraan toegevoegd, dat hij als de Smffste den premier tegemoet had moeten ko- mm Hii had er evenwel de voorkeur aan ge geven deze ontmoeting het karakter te laten dragen van een uiting van goeden wil der np,uó mannen en niet van een officieel be- ?nek zooals het geval geweest zou zijn, als de ontmoeting te Berlijn zou hebben plaats ge vonden Om echter zijn goeden wil te toonen, I™ Hitler Chamberlain hebben voorgesteld, hem de volgende keer in West-Duitschland tegemoet te komen. ne snelle wending, die de Engelsch-Duit- .,te besprekingen hebben genomen, wordt Havas, in Duitsche politieke kringen als een aanwijzing, dat Engeland nn de hoogte is van het standpunt van Hitier Sn aanzien van het Sudeten Duitsche pro- hipem en zijn plannen voor een definitieve van dit vraagstuk. Men verklaart STdit verband steeds weer, dat een volks stemming geen kans van slagen zou hebben, indien niet van te voren het politie- en be- Vtuurs'ezag in handen van de Sudeten Duit sche partij zijn gelegd. De minister-president zou zich niet door het geven van een ant woord hebben willen binden en verzocht heb ben zijn collega's en de buitenlandsche vrien den'van Engeland te mogen raadplegen. In dezelfde kringen verzekert men, dat de Duitsche plannen voor het oogenblik niet uit gaan boven het Sudeten Duitsche probleem, waarvan de regeling hier wordt beschouwd als een onmisbare voorwaarde voor meer -om vattende besprekingen tusschen de mogend heden. Men geeft te verstaan, dat, indien het antwoord van Londen gunstig zou zijn, de komende besprekingen uitgebreider zouden kunnen zijn dan die van Donderdag en den geheelen Europeeschen toestand zouden kun nen omvatten. Naar verder nog wordt medegedeeld, was de eenige aanwezige bij het onderhoud tus- JpEJchen de beide staatslieden de Duitsche tolk Schmidt, die den Führer bij deze gelegenhe- den terzij de staat. Ondertusschen voerden Henderson, Wilson en Von Ribbentrop in een aangrenzende zaal besprekingen. Na zijn onderhoud met Hitier verklaarde Chamberlain aan den in Berdhtesgaden ver- toevenden diplomatieken correspondent van de „Daily Mail" o.a.: ,.Het was een zeer vriend schappelijk gesprek. Ik keer naar Londen terug om mijn ambtgenooten rapport uit te brengen. Ik hoop naar Duitschland terug te keeren om den heer Hitler in de naaste toe komst nog eens te ontmoeten. Dat zal over enkele dagen, wellicht over een week het ge val zijn". Verrassing te Parijs. 't Duitsche communiqué waarin werd medegedeeld, dat het onderhoud tus schen Chamberlain en Hitier gister avond geëindigd was, heeft te Parijs ware verrassing teweeggebracht. Te Parijs zijn nog in het geheel geen officieele inlichtingen ontvangen om trent de reden waarom de gedachten- wisseling zoo kort van duur was. Men acht het niet onwaarschijnlijk, dat de Britsche premier een welom lijnd plan is voorgelegd, dat verstrek kende eischen omvat, en dat deze daarom de onderhandelingen zoo snel heeft meenen te moeten onderbreken om naar Londen terug te keeren. Ondanks de onzekerheid van het eerste on derhoud tusschen Hitler en Chamberlain, blijft de Fransche pers nog hopen, dat de vrede gered zal worden. Zoo schrijft Bourgues in de „Petit Pari- sien": „Moet het door een pauze onderbroken gesprek als een goed of een slecht teeken wor den uitgelegd? Ongetwijfeld heeft Hitier zeer krachtige eischen gesteld, welke door alle be langhebbenden moeten worden bestudeerd". Blum schrijft in de „Populaire": „Zelfs indien deze poging, die in Frankrijk hoop en geestdrift heeft verwekt, op een mislukking zou uit kopen, weiger ik nog te gelooven, dat de hulpbronnen van den vrede zouden zijn uitgeput, en dat niet nog een hoogere interventie kan plaats heb ben. Dus kalm blijven, maar in stand vastigheid en moed". De „Oeuvre" schrijft: „Chamberlain en Hitler, goed. Maar Chamberlain, Hitler en Daladier is nog beter. Denkt men werkelijk een hechten vrede op te bouwen, zonder de instemming, samenwerking en tegenwoordig heid van Mussolini en Stalin? In de „Oeuvre" komt Madame Tabouis tot ce volgnede meening: „In de omgeving van Lord Halifax verzekerde men te middernacht, dat de besprekingen tusschen Chamberlain en Hitier niet verbroken zijn. maar dat Hitier zoozeer op zijn stuk stond, en dat het Sudeten Duitsche vraagstuk zoo moeilijk valt op te lossen, dat Chamberlain het nuttig oordeelde iö contact met zijn ambtgenooten te treden en de Fransche regeering te raadplegen. Ook de bladen ruimen uit den aard der zaak «n eerste plaats in aan het onderhoud tus schen Chamberlain en Hitier, alsmede aan oen onverwachten terugkeer van den minis ter-president. De "News Chronicle" schrijft: .,Het bericht, de premier, na een betrekkelijk kort ge sprek met Hitier, naar Engeland terug vliegt het kabinet te raadplegen, zal sterke ver ding wekken, aangezien het in zoo korten biet mogelijk geweest kan zijn, ,dat beide mannen, van wie zooveel afhangt, een rege ling bereikt hebben. De spoedige terugkeer doet veron derstellen, dat Hitier aan Chamber lain nauwkeurig omschreven eischen heeft voorgelegd, welke verder gaan dan het Britsche kabinet beoogt. Wij hopen, dat deze uitleg pessimistisch blijkt te zijn en dat Chamberlain in staat is gunstiger nieuws te verschaf fen". De „Daily Herald" schrijft: „De volle be- teekenis van Chamberlain's onverwachten te rugkeer is nog niet duidelijk. Het is stellig bevredigend, dat Chamberlain terugkeert om met zijn ambtgenooten en met Frankrijk on verwijld te overleggen, aangezien dit de on gerustheid wegneemt, dat er verbintenissen zijn gemaakt, welke het kabinet eenvoudig zou hebben goed te keuren". Vergaande concessies aan Duitschland? Uit Washington meldt United Press dat zoowel de pers als de diplomaten Ook Runciman heden naar Londen. Bespreking met Chamberlain. Runciman, de Engelsche bemiddelaar In de Sudetenduitsche kwestie PRAAG, 16 Sept. (Havas). Het bureau van Runciman deelt het volgende mede: „Op uitnoodiging van Chamberlain zullen Runciman en Ashton Gwatkin zich eenige dagen naar Londen begeven om met den mi- nister-president en zijn ambtgenooten bespre kingen te voeren over de onderhandelingen te Berchtesgaden. Tevens heeft Lord Runciman tot alle par tijen en tot iedereen een oproeping gericht, elke actie te vermijden welke den toestand kan verergeren, zoolang de resultaten nog niet bekend zijn van de verdere besprekingen tus schen Hitler en Chamberlain." Runciman en Ashton Gwatkin zullen om streeks het middaguur van Praag naar Lon den vertrekken. De andere leden der missie en Lady Runciman zullen te Praag blijven. meer en meer overtuigd geworden zijn, dat Hitler degeen is, die uit de plotselinge ontwikkeling, ten gevolge waarvan Chamberlain naar Berch tesgaden vertrokken is, de gunstig ste resultaten verwerven zal. Vermoedelijk, zoo meenen de diplo maten, zijn deze besprekingen tus schen den Engelschen premier en het Duitsche staatshoofd de inleiding tot vergaande concessies voor het Derde Rijk. De eerste indruk was geweest dat Chamber lain slechts ging om een persoonlijke uitwis seling van meeningen en standpunten moge lijk te maken, voornamelijk bedoeld om een actief optreden van Duitschland uit te stel len en zoo den tijd rijp te maken voor een geleidelijke ontwikkeling in vredige richting. In de laatste vier en twintig uur is deze meening echter geleidelijk gewijzigd en is men ervan overtuigd geraakt, dath Chamber lain naar Berchtesgarden gegaan is met plan nen voor positieve concessies. Deze overtuiging is nog versterkt door het bericht, dat Frankrijk be sloten heeft, het gebruik van wape nen af te wijzen. Aanvankelijk meende men nog, dat dit van Frank rijk een diplomatieke geste was, om de stemming te bedaren en Hitier gunstig te stemmen, doch thans hoort men veelal reeds verklaren, dat Frank rijk stellig tegen oorlog is en dat Chamberlain vertrokken is om te on derhandelen over de beste oplossing onder deze omstandigheden. De meening in de pers verschilt daarvan niet veel. De „Washington Post" schrijft: „Chamberlain's reis kan alleen maar de halstarrigheid der nazi's verergeren". New York World Telegram schrijft: „Chamberlainc heeft een der schitterendste gebaren gemaakt uit de geschiedenis der diplomatie, waarschijnlijk zal hij ten min ste den Sudeten-Duitschers zelfbestemmings- recht brengen". Naar te Londen verluidt zal het parlement worden bijeengeroepen onmiddellijk na Cham berlain's terugkeer. Geruchten over algemeene staking. Regeering te Praag spreekt de berichten over mobilisatie tegen. Het Duitsche Nieuwsbureau deelde gisteren mede, dat in het Sudeten Duitsche gebied een algemeene sta king uitgebroken was. Te Praag heeft men hierover geen bericht ontvangen. Wel wordt toegegeven, dat te Rei- chenberg een staking uitgebroken is. Alle fabrieken zijn hier gesloten. De correspondent van Reuter te Praag heeft een bezoek gebracht aan de omgeving van Böhmisch Leipa in het Sudeten Duitsche ge bied. Hij vond een normalen toestand. De be volking werkte op het veld en ook in de stad was niets bijzonders waar te nemen. Uit an dere districten worden geheele reeksen inci denten gemeld, doch uit de berichten blijkt, dat, hoewel er nog al wat onrust heerscht, de onlusten nergens ernstige afmetingen hebben aangenomen, aldus de correspondent. Het schijnt, dat de reegering den toestand meester De Britsche minister-president Neville Chamberlain die, zooals wij gisteren reeds kort gemeld hebben, Donderdagmiddag half één te München aankwam, werd op het vlieg veld Oberwiesenfeld o.a. verwelkomd door den Duitschen minister van buitenlandsche zaken Von Ribbentrop, staatssecretaris Von Weissacker, de chef van het Protocol Dörn- berg en den Duitschen ambassadeur te Lon den Von Dirksen. Van Engelsche zijde waren o.a. aanwezig de Britsche ambassadeur te Berlijn Sir Neville Henderson en de consul- generaal van Groot-Brittannië te München. Twee gi;oote Britsche vlaggen wap perden op het vliegveld. De talrijke menigte, die om het vliegveld ge schaard stond, bracht den premier een ovatie. Het applaus van de menigte nam nog toe, toen Chamberlain in een fraaien automobiel stapte, welke werd bestuurd door een S. S. man in parade-uniform. De auto reed direct naar het hoofdstation, waar de speciale trein van den Führer sedert verscheidene uren onder stoom stond. Even na 4 uur arriveerde de Britsche mi nister-president in gezelschap van Von Rib bentrop te Berchtesgaden. Hier werd hij ver welkomd door den chef der kanselartij, dr. Meissner, en den chef-adjudant der weer macht bij den Führer. De bevolking bereidde den Britschen staats man een hartelijke ontvangst. Na een kort verblijf in het Grand Hotel vergezelden de Duitsche autoriteiten den gast naar den Obersalzberg. Op den Obersalzberg. Te 4.55 arriveerde Chamberlain in de auto van den Führer op den Ober salzberg. Een eerecompagnie van Hit ler's lijf standaard stond opgesteld en de rijkskanselier begroette zijn gast op het bordes van het huis. Beide staatslieden schudden elkaar harte lijk de hand. Na de verwelkoming ge bruikte het gezelschap thee in de hal van het huis. TREINBOTSING IN JOEGO-SLAVIë. BELGRADO. 14 September. De express BelgradoSerajevo is bij Uzicka op een goe derentrein gebotst. Er zijn vijf dooden en een twintigtal gewonden. (Havas) Het historische stadhuis van Praag Vluchtelingen naar Duitsch en Tsjechisch gebied. Het D.N.B. bericht uit Waldenburg (Silezië) dat steeds meer Sudeten Duitschers over de rijksgrens vluchten en naar de vluchtelin genkampen komen, welke langs de Tsjechische grens zijn ontstaan. Donderdagavond laat waren reeds ruim 9.00 vluchtelingen geteld, die „door de Tsje chische terreur van huis en hof verdreven waren". Het Duttsche nieuwsbureau meldt voorts uit Hirschberg, dat in het nabijgelegen vluch telingenkamp van Alt- Kamnitz gisteren tal rijke vluchtelingen uit Sudeten Duitsche plaatsen zijn aangekomen. Dagenlang hadden zij in de bosschen rondgezworven, en aan ontberingen en achtervolging blootgestaan. Anderzijds verneemt Havas uit Praag, dat in den nacht van Maandag op Dinsdag te Praag tien extratreinen met Tsjechische en Duitsche vluchtelingen, afkomstig uit de Sudeten Duitsche gebieden, te Praag aange komen zijn. Op het Masarykstation zijn Donderdag 400 Duitsche en Tsjechische democraten gearri veerd. De pachter van het stationsbuffet heeft soep beschikbaar gesteld en melk voor de kinderen. Bovendien is om negen uur een speciale trein uit Warnsdorf aangekomen, waar, zooals bekend, eveneens de staat van beleg is afge kondigd. De trein bestond uit veertien wagens, waarin 800 personen zaten, bijna alle vluchtelingen droegen insignes met de Tsjecho-Slowaaksche nationale kleuren, insignes der „sokols" en van de socialistische partij. Over het algemeen zijn het vrouwen, kinderen en grijsaards, die al wat zij bezitten, hebben meegenomen. Zij worden door maatschappelijke instellingen ondergebracht. De politieke ministers bijeen. De raad van politieke ministers is gister onder voorzitterschap van Hodza bijeengeko men. Na een uur beraadslaagd te hebben be gaven de ministers zich naar het slot te Praag om de bespreking voort te zetten onder lei ding van president Benesj. De raad bestu deerde den nieuwen toestand, ontstaan door de proclamaties der Sudeten Duitsche partij en de maatregelen, die eventueel noodig zul len blijken. Henlein, de leider der Sudeten- duitschers Volgens Havas bedroeg het aantal slacht offers der incidenten van de laatste dagen in het Sudeten Duitsche gebied gister avond dertig dooden en 79 gewonden. Onder de dooden bevinden zich 14 beambten der rijkspolitie. Bevoegde kringen spreken het bericht, als zou Dimitrof in Praag zijn aangekomen ten stelligste tegen. Het gezag heeft zich gisteren zoo ver volgt dit Havas bericht uitstekend kunnen handhaven. Het-aantal incidenten is sterk te- ruggeloopen en er zijn geen dooden gevallen. De regeering is den toestand meester. Des avonds was het in het geheele Sudeten Duit sche gebied rustig. De autoriteiten hebben de geruchten over een mobilisatie krachtig te gengesproken. De regeering heeft tot dusver slechts in enkele districten een zeer beperkt aantal re servisten voor speciale diensten opgeroepen. De berichten, volgens welke zes lichtingen on der de wapenen zouden zijn geroepen, zijn volgens de officieele inededeelingen volkomen uit de lucht gegrepen. Het Duitshe nieuwsbureau meldt, dat de telefoonverbindingen tusschen Eger en Duitschland reeds sedert Woensdag volkomen verbroken zijn. Door de straten van Eger trokken ook gisteren voortdurend pantserwagens en door loopend hoorde men geschutvuur. Gisteren zouden wederom een aantal slachtoffers ge vallen zijn, doch dit is niet met juistheid vast te stellen. Ook het Duitsche consulaat zou beschoten zijn. Voorts meldt het Duitsche nieuwsbureau uit Eger: „Over de ernstige incidenten te Eger zijn nadere bijzonderheden bekend ge worden. Reeds eergisteren waren de Marxisten uit verren omtrek te Eger samengekomen en van wapens voorzien. Woensdagmorgen werden zij, zooals oogge tuigen vertellen, te Eger door gendarmerie en politie beëedigd. Tegen half zeven 's avonds verzamelde zich 'n groote menigte gewapende mannen in de na bijheid van het station. Daarop vielen ge weerschoten, terwijl drie tanks tegen het hoofdgebouw der Sudeten-Duitsche partij oprukten. Machinegeweren en tanks traden in werking, de Marxisten en Tsjechen scho ten op alles wat zich vertoonde. Een zwaar gewapende bende ondernam een overval op het districtskantoor der S.D.P., waarbij een districtsleider werd neergeschoten. De schiet partijen duurden voort tot half elf en de ge wapende benden drongen zelfs in de huizen door, om menschen te arresteeren. Het aantal slachtoffers van deze gewelddadigheden is nog niet te schatten. Een ooggetuige verklaart echter, dat Donderdagavond meer dan honderd dooden en een groot aantal zwaar gewonden geteld waren. Mili tairen arresteerden functionarissen der partij". Ook Tsjechische berichten maken melding van ongeregeldheden te Eger. Hierin wordt echter slechts van gewonden melding ge maakt. Staat van beleg ook te Komotau en z Warsdorf. De twee districten, waarin gisteren het standrecht werd afgekondigd zijn Komotau (Chomutov) en Wamsdorf in noord Bohemen. De maatregel werd genomen na de volgende incidenten: te Komotau wilde een politie beambte een ordebewaarder der Sudeten- Duitsche partij, die op een fiets reed, arrestee ren. De ordebewaarder schoot den Tsjechi- schen politieman met een revolver dood. Te Warnsdorf hebben eveneens eenige betoo gingen plaats gevonden, doch hier werd niet geschoten. Naar in bevoegde Praagsche kringen ver klaard wordt, is het bericht, als zou een bevel tot arrestatie van Henlein zijn uitgevaardigd, onjuist. De leider der Sudeten Duitschers zou zich op het oogenblik in Beieren ophouden. Bezetting van Sudeten Duitsche gebieden door Duitsche troepen? De Berlijnsche correspondent van het Alge meen Handelsblad meldt aan zijn blad het volgende bericht, dat wij onder het grootste voorbehoud weergeven: „Ware het initiatief voor de reis van Cham berlain naar Berchtesgaden niet gekomen, dan zou Hitier. naar ik uit goede bron meen te weten, reeds Woensdagavond bevel tot binnen- marcheeren en bezetten van de Sudeten Duitsche districten hebben gegeven. Er mag nauwelijks aan worden getwijfeld, dat dit bevel Vrijdag of Zaterdag zal volgen en dan naar men hoopt met toestemming van de Engel sche en de Fransche regeering, die dan van Hitier de toezegging zullen hebben dat Duitschland zich tot deze districten zal be perken om de eigen stamgenooten te bescher men. Het is niet onwaarschijnlijk dat Chamber lain met deze Duitsche verzekering als voor- loopig resultaat naar Londen terugkeert." PDOEMMMA ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1938. HILVERSUM I, 1875 M. VARA-Uitzending. 10.00—10.20 v.m. en 7.30 —8.00 VPRO. 8.00 Gramofoonmuziek. (Om 8.16 Berichten). 10.00 Morgenwijding. 10.20 Programma voor Arbeiders in de Continubedrijven. 12 00—1.45 Gramofoonmuziek. 2.00 Causerie „Uw toe komst ligt op de Avondschool". 2.20 „Esme ralda". 3.00 Reportage. 3.30 Gramofoonmu ziek. 4.00 Toespraak „De A. J. C. demonstreert" 4.10 Gramofoonmuziek. 4.30 Esperantouitzen- ding. 4.50—5.00 Gramofoonmuziek. 5.05 Viool en piano. 5.30 Filmland. 6.00 Orgelspel. 6.30 Gramofoonmuziek. 7.10 Politiek radiojour naal. 7.30 Bijbelvertellingen. 8.00 Herhaling SOS-Berichten. 8.03 Berichten A. N. P., VARA- Varia. 8.15 „Voor het Spaansche kind". 9.15 VARA-Orkest, m.m.v. solist. 9.50 Toespraak. 10.00 Berichten A. N. P. 10.05 Vervolg con cert. 10.30 „Fantasia" en .Esmeralda" en so listen. 11.30—12.00 Gramofoonmuziek. HILVERSUM II, 301,5 en 415,5 M. KRO'Uitzending. 8.00—9.15 Gramofoonmuziek. (Om c.a. 815 Berichten). 10.00 Gramofoonmuziek. 11.30 Godsdienstig halfuur. 12.00 Berichten. 12.15 KRO-Orkest (1.00—1.20 Gramofoonmuziek. c.a. 1.15 Berichten). 2.00 Voor de rijpere jeugd. 2.30 Gramofoonmuziek. 3.00 Kinderuur. 4.00 KRO-Melodisten m.m.v. solist. (.4.45— 5.00 Gramofoonmuziek). 5.30 Esperantonieuws 5.45 De KRO-Nachtegaaltjes. 6.20 Journa listiek weekoverzicht. 6.45 Gramofoonmu ziek. 7.00 Berichten. 7.15 Causerie „Gezellen- werk inderdaad van onzen tijd". 7.35 Actueele aetherflitsen. 8.00 Berichten A. N. P. Mede- deelingen. 8.15 Overpeinzing met muzikale omlijsting. 8.35 KRO-Orkest. 9.00 De KRO- Melodisten en solisten. 10.00 KRO-Boys, m.m. v. solist. 10.30 Berichten A. N. P. 10.40 Sport- revue. 10.55—12.00 Gramofoonmuziek. DROITWICH, 1500 M. 11.20 BBC-Welsh-orkest, m.m.v. solist. 12.20 Orgelspel. 12.50 Gramofoonmuziek. 1.20 Bob by Howell en zijn orkest. 2.20 Orgelspel. 2.50 John Reynder's orkest. 3.40 Gramofoonmu ziek. 4.20 Het Arthur Dulay Kwintet. 4.50 Re portage. 5.20 Mantovani en zijn dansorkest. 6.20 Berichten. 6.50 Sportpraatje. 7.05 BBC- orkest. 7.50 Orgelspel en zang. 8.20 BBC- Revue-koor, BBC-Variété-orkest en solisten. 9.20 Victor Silvester en zijn dansorkest. 10.00 Berichten. 10.25 BBC-Theaterorkest en solist. 11.2012.20 Billy Cotton en zijn Band. RADIO PARIS, 1648 M. 8.109.20 en 10.10 Gramofoonmuziek. 12.35 Giardinó-orkest. 2.20 Gramofoonmuziek. 3.20 Pianovoordracht. 4.10, 6,10 en 7.20 Gramo foonmuziek. 8.35 Pianovoordracht. 8.50 Radio- tooneel. 9.30 Variété-programma. 10.25 Sym- phonieconcert. 11.20—12.50 Dansmuziek. KEULEN, 456 M. 6.50 Gramofoonmuziek. 7.30 Omroepschram- melensemble. 8.50 Het Danziger Landesorkest. 12.20 Fabrieksorkest. 1.35 Het N.S. Toon kunstenaarsorkest. 2.30 Gramofoonmuziek. 4.20 Omroeporkest en -koor en solisten. 6.30 Concert. 7.20 Omroeporkest, -koor en solisten. 8.30 Omroeporkest en solisten. 10.35 Gramo foonmuziek. 10.50 Omroepdansorkest en solis ten. 12.20 Omroep-Amusementsorkest. 1.20 3.20 Omroeporkest en -kleinorkest. DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M. 8.20 Berichten. 8.30 Gramofoonmuziek. 10.20 Berichten. 10.50 Viool en viola. 11.05 Berich ten. 11.20 Gramofoonmuziek. 1.002.10 Nachtconcert (gr.pl.). ,(1.15—1.26 Tydsein).,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1938 | | pagina 9