HET NIEUWE AVONDBLAD
UMUIDEN
Noodlottig ongeval bij
Je Amsterdamsche
Ballast Maatschappij.
Vervlakking.
Internationale visscherij
op een klein bestek.
VELSEN
„JAAKCANC
No. 308
DINSDAG 1 NOVEMBER 1938
JMUIDER COURANT
ABONNEMENTEN; per week 12Vs ets., per
-1 52V« cents, per kwartaal 1.55. Geen
incassokosten. Losse nummers3 cents.
pntoor
Kennemerlaan 42 - Umuiden, Tel. 5301
VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE OP ZON- EN FEESTDAGEN.
UITGAVE LOURENS COSTER, MIJ. VOOR COURANTUITGAVEN EN ALG. DRUKKERIJ N.v.
DIRECTIE P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 1—5 regels 0.75. Elke regel meer
15 ct. Bij abonnement belangrijke korting. Adverten
ties van Vraag en Aanbod 1-3 regels 25 ct., elke regel
meer 10 ct Ingezonden mededeellngen dubbele prijs.
ALLE ADVERTENTIëN, OPGEGEVEN VOOR DIT BLAD. WORDEN KOSTELOOS OPGENOMEN IN DE NEVEN-EDITIE HET NIEUWE AVONDBLAD DE KENNEMER COURANT.
POSTGIRO 310791.
atis ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 2000.—, overlijden 400.—, verhes van hand, voet of oog 200.—, belde leden duim f 100.—, één lid duim 50.—, alle leden wijsvinger 60.—,
tón of twee leden wÜsvinger 25.—, alle leden anderen vinger ƒ15.—, één of twee leden anderen vinger ƒ5.—, arm- of beenbreuk ƒ30.—, enkelbreuk ƒ15.—, polsbreuk ƒ15.—. Opvarenden van visschers-, marinevaartuigen enz.
■Jno— bÜ verdrinkingsdood door ongeval tijdens de vaart; tot een maximum van ƒ2000.—, indien hetzelfde ongeval den dood van vijf of meer abonnés tengevolge mocht hebben.
'afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
Jonge arbeider van een steiger
gestort en gedood.
Gisteren heeft bij den bouw van de
Staalfabriek van de Hoogovens te
Umuiden een ongeval met doodelijken
afloop plaats gehad. De 23-jarige, on
gehuwde, arbeider A. M. de Dreu, die in
dienst was bij de Amsterdamsche Bal
last Mij-, welke Mij. het bouwwerk uit-
voert, was bezig met het verplaatsen
van gordingen op een der betonnen
dakspanten. Hij is hierbij uitgegleden en
van een hoogte van 22 M. neergestort.
De verbandmeester van Hoogovens en
Dr. Biiller, waren spoedig na het on
geval ter plaatse aanwezig, doch hun
hulp mocht niet meer baten. Tien mi
nuten na het ongeval gaf hij den geest.
damcompetitie noord-holland.
Nu de helft van de hoofdklasse competitie van
yer district Noord-Holland N.D.B. geëindigd is
j.jnnen wij den stand van de eerste helft plaat-
p. Deze luidt als volgt:
gesp. gew. gel. verl. pnt. v.t.
4 4 0 0 8 60—20
«C. 4 3 0 1 6 43—27
Zaandam I 4 1 1 2 3 3842
Beverwijk 4 1 0 3 2 2852
Haarlem 4 0 13 1 3149
Bij dezen stand is opgenomen de uitslag H.
C C.—Zaandam.
Niet onmogelijk is het, dat dit nog een gelijk
spel wordt, in welk geval Zaandam een punt
en H.D.C. een punt minder krijgt toege
wezen.
De strijd om de bovenste plaats is vrijwel be
llis!, nu het D.C.IJ.-team zoo goed in vorm is.
Voor de onderste plaats zal het geducht span
en nu Damclub Haarlem teekenen van herstel
geeft.
Het gelijke spel tegen Zaandam is daarvan
jen goed voorteeken.
Vermoedelijk zal de wedstrijd HaarlemBe
verwijk hier wel van beslissenden invloed zijn.
Voor deze week is vastgesteld
Beverwijk—IJmuiden
HD.C.—Haarlem
WIE MIST EEN HAZENWIND- OF EEN
KEESHOND?
Bij de politie te Santpoort zijn inlichtingen te
verkrijgen over een aldaar opgevangen wit-brui-
ren hazenwindhond en aan het bureau van poli
tie te Velsen (N.) over een aldaar opgevangen
bruinen langharigen keeshond.
AANVULLING VERORDENING OP DE
WINKELSLUITING.
Burgemeester en Wethouders brengen ter al-
Êemeene kennis, dat ter secretarie le afdeeling,
voor een ieder gedurende 3 maanden ter lezing
nedergelegd de door den Gemeenteraad bij
rijn besluit van 27 September 1938 vastgestelde
aanvulling van de verordening op de winkel
sluiting.
haring.
8CHEVEN1NGEN, 81 October.
Volle haring, zand, f 10.80—11.20.
IJle haring, zand, f 7.90.
Volle haring, wellen, f 10.20—11.
IJle haring, wellen, f 7.90.
Volle haring, Eng. wal, f 10.80—11.
Steur haring, wellen, f 8.60—9.40
Alles per ton naar kwaliteit.
KAPPER UIT IJMUIDEN BEHAALT EEN
MOOI SUCCES IN BRUSSEL.
Bij den in Brussel ter gelegenheid van de ten
toonstelling van „Kappersnijverheden" ge-
Miden kapwedstrijd, waaraan 40 kappers uit
frankrijk, Duitschland, België, Zwitserland,
Roland en Nederland deelnamen behaalde
de heer Duller den zesden
V. D. J. O. bestaat 15 jaar.
Herdenking te Utrecht op 5 en 6 November.
Men verzoekt ons plaatsing van het vol-
genae
«ejtag 5 Nov. a.s. zal het 16-jarig be-
an £ei' Vrijz. Democratische Jongeren Or-
^usatie, die een tijd van grooten bloei en
r,ei doormaakt, feestelijk worden herdacht
m de zalen van Tivoli.
rewf r a§ is er van 4 uur zes e€n
•«eptie. Na een gemeenschappelijken maal-
wazal om 8 uur in de groote zaal de eigen-
'i!! 5ees^vier'ng aanvangen. Mr. A. M. Joekes,
nseur van het Hoofdbestuur, zal de feest-
e Mspreken. Een gevarieerd programma
dnü !r muz!e£> zang, revue en show zal
Zmh rse afdeelingen worden verzorgd,
hno' k 10rgen wordt de algemeene vergade-
begonnen. Eenige belangrijke voorstellen
Ir u de agenda, o.a. een voorstel van
mil' °m tot de stichting van een eigen
mrihuis te geraken.
speciaal lustrumnummer van het vees-
Visch-omzet beneden 1937.
De omzet bij den rijksafslag van
het Staatsvisschcrshavenbedrijf be
droeg over de afgeloopen maand Oc
tober f 786.865. In 1937f 880.500.—.
Gedurende de eerste tien maanden
van dit jaar bedroeg de omzet
f 5.685.423 en in de eerste tien maan
den van 1937 £5.762.600.—.
Groote diepgang.
Het met petroleum en benzine van Aruba
aangekomen Zweedsche tankmotorschip
„Pan Gothia", passeerde het Noordzeeka
naal met een diepgang van 8,9 Meter.
Een
Haüri lc
snrHt sctl 01"Saan Jongeren en Democratie
- Ja^rne door de administratie, Cornells
29bis, aan belangstellenden
Den heer j. C. Tadema werd tijdens de
receptie van het H.O.V.-bestuur in restaurant
Brinkmann, een oorkonde uitgereikt, in ver
band met zijn benoeming tot eerelid. Hier
zien "wij het moment waarop de voorzitter van
de H. O. V., Mr. A. Beets en de heer Tadema
elkaar de hand schudden.
(In een beschouwing over de
aarde lees ik, dat er ook thans
nog een genootschap bestaat met
23000 over de geheele wereld
verspreide ledendie de theorie
huldigen dat de aarde geen bol
is, maar een plat vlak.)
Ik ben, naar 'k vrees, het meeste kwijt,
Van wat ik in vervlogen tijd,
Zoo al te leeren kreeg op school;
Maar 'k weet nog wel en hou het vol,
Ons aller aarde is een bol,
Met platte kantjes aan de Pool.
Al heb ik dat nooit zelf aanschouwd,
Ik heb er altijd op vertrouwd,
Een feit, een vaststaand feit, leek dat;
Maar drieëntwintigduizend man,
Die denken er het liunne van
En 't hunne is: de aard' is plat.
Wie huldigt deze stelling nu,
Ik niet, maar kan het wezen u?
Mijn buurman, denkt die soms aldus?
Of kan die heer er soms bij zijn,
Naast wien ik dommel in den trein
Of in een nog gewilde bus?
Wie heeft zijn diep gepeins gemunt,
Op dit zoo wereldschokkend punt,
Wie heeft aan aardsche bollen lak.
En leeft, wars van oubolligheid,
Die vreemde theorie gewijd,
Verbeten op zijn aardsche vlak?
Ik weet het niet, maar kend' ik hem,
Dan zou ik vragen, en met klem,
Ach, hou dat toch niet langer vol;
Op onze aarde is zooveel,
Vervlakt en plat. beschouw 't geheel
Nu nog tenminste als een bol.
P. GASUS.
Uitvoer naar Engeland steeg
met 56
Ook de vroegere dirigent van het H. O. V.-
orkest, Frits Schuurman, ontving uit handen
van Mr. A. Beets een oorkonde in verband met
zijn benoeming tot eerelid. Dit vond plaats
tijdens de receptie, welke het H.O.V.-bestuur
Zaterdagmiddag j.l. in restaurant Brinkmann
hield.
Maar het zou nög beter kunnen.
Wij lezen in het jaarverslag van de IJmuider
Vischhandelvereeniging:
De vooruitzichten voor den export van ver-
sche zeevisch naar Engeland waren einde 1936
gunstiger dan sinds lang het geval was geweest,
als gevolg van de waardevermindering van den
gulden.
Deze gunstige vooruitzichten hebben zich dan
ook over 1937 verwezenlijkt. Onze export naar
Engeland nam over het afgeloopen jaar toe met
56 pet. nl. van 775.200 K.G. in 1936 tot 1.214.150
in 1937.
Voor een deel is deze vermeerdering het ge
volg van 't feit dat 't Deensche invoercontingent
in Engeland in 1937 uitgeput was waardoor de
vraag naar visch uit ons land belangrijk toenam.
De verhouding van onzen export naar Enge
land tegenover die van België wordt nog steeds
gekenmerkt door de voorkeur welke de Engel-
sche importeur blijft geven aan Ostende. De re
den hiervan ligt voornamelijk daarin, dat de
marktprijzen in Ostende meestentijds lager zijn
dan op onze markt. Daarnaast is ook de betrek
kelijke regelmatigheid, waarmee de aanvoer in
Ostende plaats heeft, een factor van groote be-
teekenis. De Engelsche afnemer kan nu eenmaal
op deze markt stelliger rekenen.
IJmuiden verkeert helaas niet in een gelijke
positie en kan dan ook dezelfde voordeelen niet
bieden, weshalve een regelmatig verloop van
onzen handel met Engeland ten zeerste be
moeilijkt wordt.
Voorts zijn Denemarken en Noorwegen, welke
steeds veel grootere scholvangsten hebben, voor
ons geduchte concurrenten op de Engelsche markt
Indien het Hollandsche vang-appax-aat in staat
zou zijn grootere hoeveelheden schol aan te voe
ren, dan zou deze soort op de Engelsche markt
een gereeden afzet vinden.
Trawlers van vijf nationaliteiten op
jacht naar de haringscholen ten
Zuiden van de Doggersbank.
De wonderbaarlijke trek van de Noordzeeha-
ring (najaarsharing), die telkenjare omstreeks
Juni bij de Shetlandseilanden begint, nadert het
einde. Maar alvorens uit elkaar te gaan ontmoe
ten elkaar ten Zuiden van de Doggersbank groo
te scholen van deze haxing die elkaar als het
ware rendez-vous geven op de paaiplaatsen,
waar hom en kuit zoo rijkelijk uitgestooten
wordt, dat het water er tx-oebel van wordt en
de haringtrawlers bij het binnenhalen van de
netten heel veel van dit kwalijk riekende goedje
aan dek krijgen.
Sedert eenige weken bevindt zich op ongeveer
54 gr. N.B. zulk een rendez-vous. Op een be
trekkelijk klein bestek is de haring zoo over
vloedig. als de meeste visschers het nog nooit
meegemaakt hebben. Alles, wat thans nog met
de haringnetten op de Noordzee vischt, is naar
deze plek getrokken en het gevolg is, dat er zulk
een gedrang is ontstaan, dat de trawlers slechts
met moeite de visscherij kunnen uitoefenen. Dit
aantal bestaat uit vele tientallen van allerlei na
tionaliteit: veel Duitschers, verder Polen, Hol-
landers, Franschen en Belgen.
Indien de trawlerschippers het met elkaar
kunnen vinden, gaat alles goed. Dan tx-ekt men
broeder naast elkander op en eiken keer, dat
gehaald wordt, komt het net met 200 a 300 man
den boven. De paar IJmuidensche trawlers, die
er visschen kunnen het 't best vinden met de
Duitschers; de Fi-anschen daarentegen, gaan in
den regel „dwars tegen de draad in", hetgeen
natuurlijk wel eens tot onaangenaamheden leidt,
vooral wanneer men eikaars visehtuig bescha
digt. Het spreekt van zelf, dat iedereen zooveel
mogelijk van den buit tracht binnen te halen,
maar waar anders de trawlers ook des nachts
visschen, is dit thans niet mogelijk, omdat het
gedrang zoo groot is, dat er, wanneer men ook
s nachts zou gaan visschen, ernstige ongeluk
ken zouden geschieden. De zee wordt als het
ware doorploegd door de netten der trawlers,
want geen enkele vierkante meter blijft „onbe
werkt".
Daar de paaitijd nagenoeg afgeloopen is ver
wacht men, dat het met deze ovei-vloedige vangst
spoedig afgeloopen zal zijn. Maar vele trawlers
hebben aan deze massale samenscholing van
milliarden haringen rijke vangsten te danken.
Vooral de Duitschers, die in den regel langere
reizen maken dan de Hollanders, vangen enorme
hoeveelheden weg, 3000 a 4000 manden per reis
en men vraagt zich af, hoe het mogelijk is, dat
er na zulk een roofbouw nog voldoende exem
plaren overblijven om het haringras op peil te
houden. Maar de natuur zorgt als 't wai-e auto
matisch voor een evenwicht en voor een uitster
ven van het haringras behoeft men voorloopig
nog niet bang te zijn.
de eerste grootte werd. En daarmede de aan
dacht ook van hen, die geen beroeps- of ama
teurastronoom waren, vestigde op de catastro
phe die zich aldaar moet hebben afgespeeld,
duizenden jaren geleden, en aan de theorieën
over het ontstaan der werelden nieuw voedsel
gaf.
Ter inleiding tot het onderwerp, de eigenlijke
verandeiTijke sterren, besprak de heer Meesters
de kometen, de planeten en de meteoren, die in
den volksmond dikwijls, maar dan natuurlijk ge
heel onjuist, tot eerstgenoemde categorie gere
kend worden.
Met het schoolbord en het krijtje verduide
lijkte de spreker de verschillende zich voordoen
de vaak vrij ingewikkelde astronomische pro
blemen.
Voor het bloote oog zijn er pl.m. 3500 sterren
zichtbaar aan het noordelijk halfrond; er zijn
echter in de sterrencatalogi 10.000 veranderlijke
sterren genoteerd; hier schiet het menschelijk
oog dus wel te kort.
Veranderlijke sterren zijn sterren, die aan
lichtverandering onderhevig zijn en hoe deze
geconstateerd wordt en welke conclusies men er
uit trekt, zijn evenzoovele kenmerken voor de
hooge trap van ontwikkeling, waarop de ster
renkunde zich vooral in de laatste decennia
heeft weten te brengen, mede dank zij de mo
derne hulpmiddelen der techniek.
Spr. behandelde achtereenvolgens de ver
schijnselen der verandei'lijke sterren, behooren-
de tot de z.g. Algol-, Delta- Cepheïden- en
Mira- Ceti-typen en het belang van hun veran
deringen voor onze kennis van de samenstelling
en den bouw van het heelal.
Aan die meerdere kennis heeft de heer Mees
ters het zijne meer dan normaal bijgedragen.
Jarenlang heeft hij, als pionier der Nederland-
sche amateurs, het type verandei'lijke ster geob-
serveerd en den uitslag van deze waarnemin
gen, observaties die uiterst nauwkeurig en met
het grootste geduld gedaan moeten worden, uit-
gewei'kt en medegedeeld. Door de periode der
lichtverandering te meten kan men den afstand
van zulk een veranderlijke ster tot onze zon
berekenen.
De heer Meesters is in het leger der amateur
astronomen een dier stille, i*ustige werkers, die
regelmatig het verloop van een zeker aantal ver
anderlijk^ sterren aan het firmament observee-
ren ten dienste van de astronomische weten
schap en van zijn interessanten arbeid heeft hij
zijn toehoordex-s enkele uren verteld.
Na de pauze beschreef de heer Meesters wat
er al zoo op z'n eigen gebouwd sterren wachtje
te zien is. De leden van de afdeeling zullen nl.
een avond-excursie naar zijn observatorium on
dernemen en daartoe heeft spr. al iets verteld
over hetgeen zijn gasten zullen kunnen bekij
ken.
Met name het dubbelsterrenstelsel in de Groote
Beer genoot ditmaal zijn belangstelling en dus
ook de onze: nl. het wonder van Mizar en Alcor.
Het waren geen ijdele woorden, die de voor
zitter na afloop tot den eenvoudigen ax-beider-
astronoom sprak er. waarin hij den heer Mees
ters dank bracht voor zijn zeer interessant
„sterrenkundig praatje".
De amateur-astronoom Meesters
spreekt.
Namens B. en W. van Haarlem kwam wethouder W. J. B. van Liemt Zaterdag het
bestuur van de H. O. V. tijdens de receptie gelukwenschen ter eere van het
125-jarig bestaan dezer vereenïging. Op bovenstaande foto zien we het oogenblik
waarop wethouder Van Liemt dexx voorzitter van de H. O. V., Mr. A. Beets, de
hand drukt. De wethouder A. G. Boec en E. v. d. Wall begeleidden den heer
Van Liemt. Zij staan op deze foto rechts.
Voor het Instituut voor Arbeiders Ontwikkeling
Het Instituut voor Ax'beidersontwikkeling be-
tx'ekt uit de kringen van wetenschap en cultuur
zijn sprekers en doet dit op een zeer varieeren-
de wijze, zoodat lxet px*ogramma een elck wat
wils biedt. Ditmaal had de afdeeling Velsen uit-
genoodigd voor haar leden Maandagavond te
willen spx-eken den bekenden amateur-astro
noom J. Meesters uit Halfweg. Eigenlijk is het
woord amateur in het verband met de liefheb-
berij van dezen arbeider-sterrenkundige minder
juist, want er is een tijd geweest, dat de heer
Meesters van het amateurisme naar het profes
sionalisme overging. En nog beoefent hij als ne
venberoep het vervaardigen van kijkers, die on
der de Nederlandsche sterrenkundigen een uit
stekenden naam hebben.
De heer Meesters zou voor de leden van Vel
sen een px-aatje houden over een onderdeel der
astronomie, dat altijd zijn volle belangstelling
had gehad, nl. de veranderlijke sterren en toen
dan ook de voorzitter, de heer H. P. Brits, het
woord aan den man van Halfweg gaf was „Ons
Huis" met een groot getal aandachtige toehoor
ders gevuld.
De heer Meesters is geen groot redenaar, maar
de liefde voor zijn beroep straalt ons uit elk zij
ner woorden tegen. En dat doet den verslagge
ver goed, omdat ook hij weet van die toewijding
van den eenvoudigen grondwerker voor deze
schoone en reeds zoo vele eeuwen oude weten
schap. Hoe ging reeda vroeger, toen we nog op
de schoolbanken zaten onze bewondering uit
naar den stillen werker in Halfweg, die naar
stig het firmament afspeurde, zijn sterrenkaar
ten en -catalogi samenstelde aan de hand van
zijn zelf gemaakten kijker, in de vaktijdschrif
ten zijn observaties in eenvoudige, maar klare
taal rapporteerde en van wiens resultaten en
ervaringen beroepsastronomen met aandacht
kennis namen.
Vooral wijlen prof. dr. A. A. Nijland had een
groote belangstelling voor de zelf gebouwde
sterrenwacht te Halfweg en zijn „bewoner".
Natuurlijk spx-ak Meesters over z'n „hobby'
de verandex-lijke sterren en onwillekeurig kwam
ons daarbij de herinnering voor den geest aan
dien gedenkwaardigen datum in Juni 1918, toen
Meesters de wetenschappelijke wereld van het
Noordelijk Halfrond verraste met zijn ontdek
king van de Nova Aquilae, de nieuwe ster in het
sterrenbeeld de Arend, die in enkele dagen tijds
vax «en sterretje van de 10e grootte er een van
Amsterdamsche Rechtbank
verbiedt vijf busdiensten.
AMSTERDAM, 31 October. De president
van de rechtbank mr. A. J. van Roy en, heeft
vanochtend uitspraak gedaan in vijf korte
gedingen tegen wilde autobusdiensten, waar
van de Nederlandsche Spoorwegen stopzet
ting hadden geëischt.
De president verbood de volgende busdien
sten:
N.V. Avanti (dienst tusschen Amsterdam
en Den Haag), Lindbergh Touringcar N.V.
(AmsterdamArnhem en "Amsterdam Gronin
gen), N.V. Autoverhuur Centrale W. van der
Weyden (AmsterdamDen Haag), N.V. Tou
ringcar „Zilvermeeuw" (Amsterdam—Eind
hoven) en de N.V. Royale (Amsterdam-
Utrecht)
Bovendien is vanmorgen voor den president
der arrondissementsrechtbank wederom ge
pleit in een kort geding, aanhangig gemaakt
door de Spoorwegen tegen een busonderne
ming. Het betrof hier de N.V. Reverti kantoor
houdende aan de Ceintuurbaan te Amsterdam.
De Spoorwegen eischten stopzetting van den
dienst van die N.V. tusschen Amsterdam en
Arnhem, tusschen Amsterdam en Dusseldorf
en tusschen AmsterdamGorcum—Breda—
Antwerpen.
Voor de busondernemink trad op mr. Nolen.
Hij hield een uitvoerig pleidooi en voerde oa.
aan, dat op het traject AmsterdamDussel
dorf geen kaartjes voor tusschenliggende ge
meenten worden verkocht en hier dus geen
verbod kan worden gegeven, daar het hier een
internationale buslijn betreft.
De tegenpartij, die vertegenwoordigd was
door mr. Worst Jr., had een getuige meege
bracht, een ambtenaar van de spoorwegen.
Deze verklaarde echter, dat hij een kaartje
tot Zevenaar had gekocht, waarop mr. Nolen
repliceerde dat Reverti slechts het kaartje had
verkocht, doch dat toen het traject Amster
dam—Dusseldorf door een andere onder
neming werd gereden. Voorts betoogde mr.
Nolen, dat de spoorwegwet geen monopolie
aan de Spoorwegen geeft, hoogstens zou ge
sproken kunnen worden van een monopolie
voor railvervoer.
De president zal in deze zaak Vrijdag 4
November vonnis wijzen.
Het motorscbip „Prins Bernbard''
te Paramaribo aangekomen.
Uit Paramaribo wordt ons gemeld, dat het
nieuwe motorvrachtschip „Prins Bernhard"
van den vaartuigendienst Suriname Zondag
ochtend om negen uur aldaar is aangekomen.
Aan boord was alles wel. Het schip was op 10
October van Amsterdam vertrokken. De „Prins
Bernhard" zal den dienst Paramaribo-Trini-
dad-Martinique onderhouden.
