IJmuider Courant Firma Glas NAAR DUSSELDORF Franco's troepen blijven aanvallen in Catalonië. DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Over Holland. I Gemelde successen door Barcelona tegengesproken. Fransche Spoorwegleeningen geconverteerd. Dooi. DAGELIJKS per N.V. WATERDRINKER Zeestr. 20, Beverwijk Retour f 6.50 enkele reis f 4.25 N.V. RADIO DISTRIBUTIE-BEDRIJF Sneeuwruimen, baanvegen en werkverschaffing. 24e JAARGANG No. 48 jjjtgave Louren9 Co9ter, Maatschappij voor Courant Uitgaven en 41gem. prukkerij N. V. Groote Houtstraat 93, paorlem, Tel. 10724. Bureau IJmuider Courant: Kennemerlaan 42, IJmuiden, Xelefoon 5301, Postgiro 310791. Alle advertenties, opgegeven voor dit blad, worden kosteloos opgenomen in de £ennemer Courant. Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM WOENSDAG 28 DEC. 1938 Abonnementen per week f O.I2V2, per maand f0.52'/2, per 3 maanden f 1.55, franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse nummers 3 cent per ex. Advertentiënï 1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12. Bij abonnementen belangrijke korting. Ingezonden mededeclingen dubbele prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels f 0.25, elke regel meer f 0.10. want van tijd tot tijd vaart er werkelijk een boot met melkblikken of met een lading bloe men rustig en zeker door. Maar te oordeelen naar den indruk van dit alles zou ik geneigd zijn te zeggen dat de Hollanders vroeger hun steden van huizen en water bouwden, hoofd zakelijk omdat zij op die manier twee steden tegelijk hadden: een op de aarde en de an dere weerspiegeld in het water. Daar zij, ge dwongen door de oppervlakte van hun land, zich niet veel konden uitbreiden, hebben zij hun afmetingen in verticale richting verdub beld: door reflexie in het water". Karei Capek. De Tsjechische roman- en tooneelschrijver Karei Capek is gestorven, pas 48 jaar oud. Hij heeft roem geoogst met vele groote werken die gisteren in dit blad vermeld zijn. Deze Capek was niet alleen een zeer scherpzinnig man maar ook een auteur die in zijn werk vaak de bitterheid, de twijfel, de paradoxen tot uiting bracht die de generatie, waartoe hij behoorde en die als jonge-menschen-van- even-twintig haar wereld zag ineenstorten in oorlogsbrand, zoo veelvuldig moest doorleven. Capek hoonde de vereering van de moderne techniek in verscheidene van zijn werken. De uitingen van zijn rijke verbeeldingskracht werden licht tot caricaturen van hetgeen hem diep trof en diep teleurstelde in de wereld dat verworden was. Ik denk aan grotesken, aan bespottingen zooals hij die schiep in zijn „Oorlog met de salamanders". Maar als man van zijn generatie pleitte hij ook voor den wereldvrede en wijdde daar een tooneelstuk aan, „De Witte Ziekte", dat ook in ons land is gespeeld en waarin hij zijn fantaisie te baat nam om de aandacht der menschen te boeien en hen te wekken tot het besef eener diepgevoelde werkelijkheid, die hem gepijnigd moet hebben. In gelukkiger oogenblikken heeft hij kleine boekjes geschreven vol lichten, speelschen huinor. Er was er een over tuinieren, een ander over zijn hond „Tuuntje" en ook zoek aan ons land dat eigenlijk ten doel had, het congres der P. E. N. Club bij te wonen. Capek illustreerde dat boekje zelf met zijn simpele, pakkende kleine teekeningen. Vijf jaar geleden verscheen het in een Holland- sche vertaling van Eva Raedt-de Canter bij Van Holkema en Warendorf. Sommigen uwer zullen het zich herinneren. Het was een juweeltje. Wij konden er pleizier over hebben om zijn licht-prikkelenden humor, het be wonderen om zijn zuivere beschrijvingskunst; eruit leeren hoe een vreemdeling ons land ziet en er opnieuw door van dat land genieten. Want Capek lezen gaf een nieuw bewustzijn van de kleur, het „dauwige" lichtzooals hij het noemdede speelgoed-achtige sier lijkheid, de wijde verten van Holland. Dat heb ik nu alles in den verleden tijd ge zegd, alsof het boekje verloren is. Maar het bestaat nog en ik heb het gisteren opnieuw gelezen. Raar hè? Wie leest nu een boekje van vijf jaar geleden! Dat is immers alianj verzwolgen in den toomeloozen stroom boeken en boekjes, die onze geen-risico-vreezende: moedige uitgevers bij duizenden over ons plegen uit te storten! Onlangs zei ik in een gezelschap, dat ik pas een bepaalden histo- rischen roman gelezen had en dien mooi vond. >,Qh ja?", zei men toen en keek mij een beetje bevreemd aan, alsof ik de dameshoedenmode van 1899 ter sprake had gebracht. „Maar dat boek is toch al meer dan een jaar oud!" Herinnert u zich nog „In de Schaduwen van Morgen" van prof. Huizinga? En „Winden waaien om de rotsen", of althans zooiets, van Gailbransson? En „Terug tot Ina Damman' van Vestdijk? Nu, dat waren allemaal, in hun uiteenloopende genres, boeken die succes had den. Al schijnen ze nu misschien ouder en afgedaner dan de Camera Obscura, Max Ha- velaar en de Sonnetten van Kloosheel kort geleden maakten zij opgang. Wie erg oor spronkelijk durft te zijn en zich niet door een verbaasd-opgetrokken wenkbrauw laat ont moedigen, herleze ze! Tenminste als hij ze mooi vond. Hem of haar zal dan wellicht ook Karei Capek's „Over Holland", nog ouder, al vijf jaar oud, onvermengde genoegens kunnen schenken. Temeer omdat wij zoo'n opkikke rend boekje nu eigenlijk nog beter gebruiken kunnen dan in 1933. De wereld is er sindsdien zeker niet vroolijker op geworden. Mag ik uw appetijt even trachten te wetten? Capek over onze stadsgrachten: „Men beweert dat deze grachten echte wa terwegen zijn en dat in vroegere tijden de Hollanders gewend waren hun goederen hier langs over de stad te verspreiden. Het ligt hiet in mijn bedoeling dit tegen te spreken, „Daar zijn de grachten in Delft, waarin de roode huisjes zich spiegelen, en de grachten in Amstérdam, waarin de zwarte en witte punt- gevels, die in gebruik zijn van export-firma's, zichzelf zien, en de grachten in Utrecht, diep in de aarde gegraven, en kleine onberoerde grachtjes die eruit zien of geen menschélijke voet (gestuurd door een boot) hen ooit beroerd heeft. En grachten die gedempt zijn en waar van alleen de naam overgebleven is. Maar het meest grachtelijk effect ontstaat als tegen den avond de klokken van de torens over het donkere water beieren. De klan ken zijn als zware druppels die resoneeren op de duistere en vredige oppervlakte van het water, u zoudt bijna denken, dat deze vrome tonen honderden en honderden jaren lang werden neergestrooid en dooreengemengd, en op die manier de oorzaak waren van de rust op de grachten". Over Mensch en Water: „Welnu, met mijn eigen oogen heb ik ge zien hoe Holland geproduceerd wordt. Het gaat precies als met hun steden: je neemt een stukje zee, dijkt het in en pompt het uit en op den bodem blijft een rest over, waarbij Europa door middel van zijn rivieren zijn vruchtbaarsten grond en de zee haar fijn zand gevoegd heeft; de Hollander draineert het en zaait er gras op, de koeien voeden zich erop, de Hollander melkt hen en maakt kaas die in Gouda of Alkmaar naar Engeland verkocht wordt; en dit is in het kort een suggestief voorbeeld van stofwisseling". Over Hollandsche tuintjes: „En de mooiste tuintjes van de wereld zijn die der Hollandsche landhuisjes; heel klein, zoo frisch mogelijk door de vele regenbuien, vol, boordevol.met zilveren, gouden of purpe ren bladeren, bezaaid met een zacht tapijt vaji bloesem; de kleinste terrassen, met bed den melde en alyssum, een vijver niet grooter dan de palm van je hand, met roode water lelies erin, een boschje zuurbes en kleine wouden van gouden juniper en blauwe cy- pressen". Over licht: „Ik kan het Hollandsche licht niet erg goed voor u schetsen, het is zoo zuiver en transpa rant, dat u elk contour en détail tot aan het uiterste hoekje van de wereld kunt zien. En dan geeft het Hollandsche licht ook een eigenaardige zuiverheid aan de kleuren; zij zijn buitengewoon klaar, maar zij zijn noch koortsig, noch schel; zij zijn als een frissche bloem onder een dauwdruppel. Zij zijn zuiver en koel; ik zeg u dit om u te bewijzen dat licht een grooten invloed heeft op kunst en kleur en ook op het uiterlijk van een meisje" Over een klein volk: „De Hollanders schijnen een soort bouw wijze op kleine schaal te hebben uitgevonden. Hun huizen zijn kleiner dan elders; hun woon kamers zijn bijna zoo klein en luchtig als vogelkooien. Hun steden, voor het grootste deel, zijn zoo klein en compact dat je bijna het gevoel krijgt ze in de hand te kunnen houden. Behalve het Vredespaleis in Den Haag en de Beurs in Amsterdam zult ge geen enkel groot gebouw, geen indrukwekkend pa leis, geen afwijking van den standaard van een klein land aantreffenAlles wat het volk bouwt en vestigt op zijn klein terrein is. in zeker opzicht, in harmonie met de grootte van het land. Hier bijten de menschen niet meer af dan zij kunnen kauwen, zij overdrij ven de dingen noch in architectuur noch in hun levenswijzeTezelfdertijd behoort hun architectuur tot de meest vooruitstrevende Hun civiele ingenieurs bouwen dammen en havens over de geheele wereld. Het is geen provinciale bekrompenheid die de grondslag is voor de meetkunde van hun levens". Dit zijn dan de enkele citaten die u, hoop ik,zullen aansporen om dat kleine boekje te herlezen, of misschien: voor het eerst te lezen. Laat ook dit laatste u niet geneeren. De Boe kenberg is zoo log en groot; wij zoeken er allen in en zien allen kleine juweeltjes over het •hoofd. Soms groote. Capek zal u blijdschap en een glimlach over uw eigen land geven. Wij moeten daarom alleen hem al dankbaar herdenken. R. P. Vanaf heden brengen wij ruim 1000 coupons en restanten in den verkoop o.a. van KALVERSTRAAT 11-21 0 Manufacturen 0 Japonstoffen 0 Vitrages 0 Vloerbedekking 0 Gang- en traploopers tegen abnormaal lage prijzen Ziet onze speciale etalages IJ MUIDEN-OOST (Adv. Ingez. Med./ Te Praag 3 dooden en 23 gewon- den tengevolge van gasvergiftiging PRAAG, 27 December (Havas). In het Ziekenhuis van Barmhartige Broeders te Praag zijn drie verpleegden tengevolge van vergiftiging door lichtgas om het leven ge komen, 23 andere zieken en twee leden van het verplegend personeel verkeeren in levens gevaar '100 millioen in ons land geplaatst. Naar wij vernemen heeft de Fran sche regeering met een Nederlandsche en Zwitsersche bankgroep, onder lei ding van de heeren Mendelssohn en Co. Amsterdam, de Nederlandsche Handel Maatschappij N.V., de Schwei- zerische Kreditanstalt en de Schwei- zerischer Bankverein, een 4 pet. lee ning van den Franschen staat afgeslo ten, aflosbaar in 30 jaar en uit te geven tegen den koers van 95 pet. Het bedrag dezer leening beloopt f 175.000.000, waarvan een gedeelte van f 100.000.000 in Nederland zal worden geplaatst en een gedeelte van f 75.000.000 in Zwitserland. De obligaties zullen luiden in guldens en in Zwitsersche franken tegen een vasten omre keningskoers, terwijl de coupons en lossingen, ter keuze van de houders, betaalbaar zullen zijn in één dezer muntsoorten. De uitgifte in Nederland zal slechts tot een bedrag van f 70.000.000 geschieden, aangezien het restant van f 30.000.000 reeds vooraf is ge plaatst. De Fransche staat zal het recht hebben de leening na drie jaar vervroegd af te lossen. De leening is bestemd ter aflossing van verschillende in het buitenland geplaatste leeningen van de Grands Réseaux de Che- mins de fer Francais. Door haar belangrijkheid duidt deze trans - ,ctie op een aanmerkelijke verbetering van het Fransche crediet in het buitenland. Zij vormt een belangrijken stap op den weg naar het herstel der Fransche financiën. Reuter verneemt uit Saragossa, dat op den vijfden dag van het offensief van Franco de rechtsche troepen hun liniën in alle sectoren verder vooruit geschoven hebben. Omstreeks den mid dag had 'n cavallerie-divisie uit een ge bied van 280 vierkante mijlen, liggende tusschen Almatret en den noordelijken over vande Ebro, tegenover Ribarroja, alle tegenstanders verdreven en verschei dene honderden gevangenen gemaakt. De linkervleugel der Nationalistische troepen heeft Aspa bezet en rukt verder op in de rich ting van Borjas Blancas. Het waterkrachtsta tion te Monte Cabo, een der weinige electri- sche centrales, waarover de textielsteden ten westen van Barcelona nog kunnen beschikken, is in handen der rechtschen gevallen. In het gisteravond uitgegeven communiqué van het hoofdkwartier te Salamanca wordt ver klaard, dat de rechtsche troepen op 26 Decem ber verscheiden dorpen hebben bezet en 1093 gevangenen hebben gemaakt. Ook gisteren wer- De vorst is uitgeweken, zij heeft het niet kunnen houden Tegen een warmen luchtaanval vanaf den Oceaan, Zij is teruggetrokken op haar ver domein van koude En 't is voorloopig hier weer met haar heerschappij gedaan. Zij laat hier zooals altijd wel haar attributen achter, Waarvan de aanblik met het uur steeds viezer papboel wordt, Het ijs dat borstplaat en de sneeuw die kleffer wordt en zachter, Om als het doorzet heelemaa! te wijken binnenkort. De krantenlezer ziet vandaag de nieuwe weerverwachting Al naar zijn aard en leeftijd met gevariëerd gevoel, De een begroet den dooi met vreugd als ware lotsverzachting. De schooljeugd-met-vacantie vindt het maar een dooie boel. Maar niemand van ons allen, 't zij geleid door hoop of vreeze, Dat het verkild regiem het nog een poosje houden zou, Had durven denken dat de omzwaai er zoo gauw zou wezen, Wij voelen ons wel wat verrast, zoo eensklaps uit de kou. Er komt genezing voor de winterteenen, winterhanden, Er gaat weer water vloeien door de lang bevroren buis, 't Verkeer herneemt zijn trouwe regelmaat weer in den lande, De haard kan het weer rooien met verwarming van het huis. De vorst die ons verraste met haar plotslinge invasie En weer verrassing bracht door even plotseling vertrek, Brengt tijdelijk ons land ook in een nieuwe situatie Want Neerland aan den IJs-el wordt tot Neerland aan denLek. P. GASUS. den volgens het communiqué weer eenige stel lingen bezet. Honderden lijken, welke door de regeeringstroepen op het slagveld werden ach tergelaten, zijn begraven. Een hoeveelheid oorlogsmaterieel .en belangrijke voorraden zijn buit gemaakt. In tegenstelling met deze uit het Nationalistische Spanje afkomstige be richten, verneemt Havas uit Barcelona, dat na het offensief aan het Catalaan- sche front, dat thans vijf dagen heeft ge- geduurd, de troepen van Franco, geen resultaten hebben bereikt. De vijand zoo meldt men van regeeringszijde heeft zijn aanval gedaan over een front breedte van honderd kilometer, van Tremp tot de Llano de Lerida langs de Segre. Alleen dé sector bij Seros is prijsgegeven, bij Tremp, Balaguer en Lerida zijn de stellingen ongewijzigd. Er bevinden zich thans vijf ministers te Ma drid, n.l. die van binnenlandsche zaken, open baar onderwijs, vei'keer, landbouw en volks huisvesting en een minister zonder portefeuille, Zij hebben de leden der controlecommissie ont vangen in bijzijn van de civiele gouverneurs van Madx-id en Cuenca. Slachtoffers van luchtbombarde menten. De persdienst der Spaansche regeering te Londen deelt mede, dat bij de bombardementen door de Nationalistische luchtmacht in de af- geloopen twee dagen 35 personen om het leven zijn gekomen en 130 gewond. Zes patiënten wer den gewond bij het bombardement op het hos pitaal te Torre Ambarra. Het hospitaal vloog in brand. PLAATSBESPREKING TELEFOON 3536 (Adv. Ingez. Medj NEEM DISTRIBUTIE HET BESTE uit den aether, billijker en beter, 50 cent per week. Geen stroomverbruik. INRUIL OUDE TOE STELLEN. BEVERWIJK. Romerkerkweg 87 Telef. 5421 (Adv. Ingez. Medj lil Amerika duurt de koude voort. Strenge vorst in het Noorden der Ver. Staten. In de noordelijke helft der Ver- eenigde Staten woeden op het oogenblik verblindende sneeuwstormen, gepaard gaande met een ijskouden wind. Op een plaats heeft men volgens Reuter 37 gra den vorst geregistreerd. De regeei-ingspersdienst meldt: In enkele bladen zijn dezer dagen berichten opgenomen, welke den indruk wekken, dat de regeering zou zijn teruggekomen op haar afwij zend standpunt t.a.v. het inschakelen van de werkverschaffing ten behoeve van het sneeuw ruimen en baanvegen. Dit is niet juist. Ook thans staat de regeering nog op het standpunt, dat deze werkzaamheden voor uitvoering in werkverschaffing, gefinan- ciei-d met degelden van het werkverschaffings- subsidiefonds, niet in aanmerking kunnen ko men. Voor de gemeentebesturen, die in deze een taak hebben, liggende op het gebied der openbare veiligheid en het verkeer en voor de ijsvereenigingen, aan welke de aanleg en het on derhoud van ijsbanen en ijswegen voor het toe risme in het algemeen moet worden overgela ten, beteekent dit, dat de kosten van een en ander uit haar eigen middelen moeten worden bestreden, zooals dit van ouds het geval is ge weest. Waarin de regeering, voorzooveel noodig, heeft .toegestemd, is, dat ook de financieel van haar afhankelijke gemeenten uit haar eigen middelen gelden beschikbaar stellen voor de werkzaam heden, welke geacht kunnen worden tot haar verzorgingsgebied te behooren. Dit geldt voor de financieel afhankelijke gemeenten in alle provinciën, ook al is de mededeeling daarvan alleen gedaan aan de Ged. Staten van Friesland naar aanleiding van een van dit college ont vangen schrijven. Aan Friesland is bovendien bericht, dat geen bezwaar zou worden gemaakt tegen het uittrekken van bescheiden bedragen door de gemeentebesturen voor de zorg, welke de gemeenten van ouds tot zich hebben getrok ken voor aanleg en onderhoud van ijswegen ter vervanging van vervoer te water door slede- vervoer en van ijswegen, waarvan aanleg en onderhoud noodzakelijk was voor het welslagen van den voorgenomen elfstedentocht. Het misvex*stand schijnt te zijn ontstaan, door dat de regeering heeft gemeend aan deze toe stemming de voorwaarde te moeten verbinden, dat zooveel mogelijk van de diensten van werk- loozen en van andere gesteunden moet wox-den gebruik gemaakt. Zij deed dit zoowel in het belang van de werkloozen als in het belang van de publieke kassen en mede in het vertrouwen, dat zoowel de niet-financieel afhankelijke ge meenten als de particuliere vereenigingen, even eens deze beide belangen inziende, op dezelfde wijze zouden handelen. Het standpunt der regeering is dus: het offi- cieele werkverschaffingsapparaat niet inscha kelen, doch wel zooveel mogelijk gebruik ma ken van de diensten van werltloozen en gesteun den, opdat dezen de gelegenheid vei'krjjgen voor korteren of langeren tijd in eigen onder houd te voorzien. Dit is mede in het belang van de publieke kas, waaraan juist in dezen tijd zulke zware eischen worden gesteld

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1938 | | pagina 1