DE VOLKENBOND IN 1938.
Doorbraak der Nationalisten
bij Balaguer.
D'
Nieuwe industrieën en
arbeid in Engeland.
Uitgeschakeld als werktuig van
internationale politiek.
V R IJ D A G 30 DECEMBER 1938
De strijd in Spanje.
Verscheidene veroveringen gemaakt.
Blijkens berichten uit Burgos heb- 1
ben de troepen van Franco Benavente
de Tremp en de geheele Sierra Mosquera
bezet. Te Camarassa, dat eveneens ver
overd is, hebben de rechtsche troepen
meer dan 1000 gevangenen gemaakt.
De Nationalisten zijn in het gebied van
Balaguer vier kilometer opgerukt. In
den noordelijken sector werden vier
rijen heuvels bezet, alsmede de plaats
La Grandella. In de omgeving van Bala
guer en Seros werden in totaal 1500
krijgsgevangenen gemaakt.
De luchtmacht heeft vier republikein-
sche toestellen neergeschoten.
Te Salamahca zijn nadere bijzonderheden ont
vangen omtrent de wijze, waarop de linie der
regeeringstroepen in het midden van het front te
Balaguer doorbroken is, nadat de regeerings
troepen maandenlang op het bruggehoofd al
daar stand hadden weten te houden. De lucht
macht en artillerie openden den aanval met een
bombardement van het versterkte bruggehoofd.
Tonnen ontplofbare stoffen kwamen op de ver
sterkingen terecht. Pantserwagens reden daarop
door de bressen en haalden de viervoudige prik
keldraadversperringen neer, terwijl de infante
rie volgde en de stellingen bezette.
De republikeinen concentreeren zich thans op
de verdedigingswerken voor Borjas Blancas. De
troepen van Franco rukken thans ook in den
noordelijken sector snel in oostelijke richting op.
In den zuidelijken sector rukt de vleugel van de
rechtsche troepen stelselmatig op met als doel de
verovering van de linie van observatieposten van
Albages naar de Ebro.
In een mededeeling van het ministerie van
landsverdediging te Barcelona wordt o.m. ge
zegd, dat de vijand aan het oostelijk front zijn-
aanvallen in den sector van Balaguer heeft voort
gezet, doch verscheidene malen met duizenden
verliezen is teruggeworpen. Gisterochtend slaag
de de vijand, die voorafgegaan door een groot
aantql tanks en door Italiaansche en Duitsche
vliegtuigen gesteund werd, erin, na verscheidene
vruchtelooze en kostbare uitvallen den top van
den Montero te bezetten.
In het gebied van den benedenloop van de
Segre zoo vervolgt dit communiqué is een
Italiaansche divisie met behulp van den ge-
bruikelijken overvloed van oorlogsmateriaal van
Gaat Goering toch naar Rome?
Te Berlijn acht men het niet onmogelijk.
In politieke kringen te Berlijn wordt de mo
gelijkheid van een reis van minister Goering naar
Rome in het einde van Januari besproken. In
welingelichte kringen wordt gezegd, dat de ge
ruchten dienaangaande zijn voortgekomen uit
een gelijkvormigheid, welke men in Fransche en
Britsche" kringen wil leggen fn de huidige crisis
tussehen Italië en Frankrijk en de crisis tus-
schen Duitschland en Tsjecho Slowakije, welke
is uitgeloopen op de overeenkomst van München.
Het schijnt thans, aldus Havas, dat men ern
stig rekening moet houden met een reis van mi
nister-president Goering naar Rome.
Belangrijke Japansche documenten
verdwenen.
Hooge militairen geschorst.
Het Japansche ministerie van oorlog heeft
generaal majoor Kazoemoto Matsjijiri, tot dus
verre directeur van het militair administratief
bureau, benevens een kolonel en een majoor in
hun functie geschorst. Zij worden verantwoor
delijk gesteld voor het verlies van belangrijke
documenten tijdens hun dienst.
Gevolg van vestiging van
Duitsche uitgewekenen.
LONDEN, 30 December. De „Star"
werpt het licht op een zijde van het
vluchtelingenvraagstuk, die men wei
nig hoort bespreken. Volgens dit blad
begint Engeland de vruchten te pluk
ken van de activiteit der Joodsche in-
dustriëelen en wetenschappelijke men-
schen, die het land tijdens en na de
uitbarsting van het Duitsche anti
semietisme zijn binnengekomen.
Een belangrijk aantal van de 12.000 vreem
delingen, die het land zijn binnengekomen,
zijn mannen van de wetenschap en commer-
cieele leiders en volgens de „Star" heeft hun
activiteit in Engeland reeds tot gevolg gehad,
dat ongeveer 16.000 werkloozen arbeid gevon
den hebben.
Tal van nieuwe fabrieken zijn geopend,
vooral in streken, waar depressie heerschte.
Joodsche industrieelen, die ver vooruit za
gen, hadden langen tijd geleden groote som
men naar Engelsche banken overgebracht en
dit geld wordt thans gebruikt in industrieën,
die tot nii toe uitsluitend in Duitschland,
Oostenrijk en Tsjecho Slowakije gevestigd
waren.
Het ministerie van binnenlandsche zaken
heeft een speciale afdeeling, die de aanvra
gen voor het vestigen van nieuwe industrieën
behandeld en deze afdeeling komt thans han
den tekort.
Voor de toestemming gegeven wordt, stelt
het departement zich op de hoogte, dat vol
doende kapitaal aanwezig is en dat de Engel
sche arbeiders in dienst genomen worden tegen
de condities der vakbonden.
Belangrijk is het plan van een groep Duit-
schers een fabriek van optische artikelen te
stichten. Er wordt de grootste geheimhouding
betracht, doch reeds heeft het plan de volle
belangstelling van de militaire autoriteiten.
Tot nu toe werd ruim 90% van de lenzen voor
verrekijkers en microscopen in Duitschland
gemaakt.
De „Star" brengt in herinnering, dat Frank
rijk eens, door de vervolging der Hugenoten,
zijn textielindustrie verloor aan Engeland.
(United Press).
iedere soort erin geslaagd, La Grandella te be
reiken. Bij het opstellen van het communiqué
duurde de strijd bij Robera nog voort. Andere
aanvallen in verschillende sectoren in dit ge
bied werden volkomen afgeslagen.
Luchtaanvallen op dorpen.
In den loop van den avond hebben vliegtuigen
van Franco gisteren verscheidene aanvallen ge
daan op kleine steden en dorpen in Catalonië,
zuidelijk van Barcelona. In het geheel zijn 15
menschen om het leven gekomen en 30 gewond.
Een vijftigtal huizen is beschadigd.
Poolsche waarschuwing aan Praag.
Regeering wil tot represailles overgaan als
geen verbetering komt in den toestand aan
de grens.
Het Poolsche gezantschap te Praag deelt
mede, dat de gezant Donderdag een stap bij
het Tsjecho-Slowaaksche ministerie van bui-
tenlandsche zaken heeft gedaan naar aanlei
ding van het incident bij Michalkowitsj, waar
handgranaten naar Poolsche grenswachten
zijn geworpen.
De gezant overhandigde een nota,
waarin in besliste bewoordingen ver
klaard wordt, dat de Poolsche regeering
besloten heeft represaillemaatregelen
te. nemen.
Men heeft Papee geantwoord, dat een in
specteur van politie naar de plaats van het
incident gezonden is om een onderzoek in te
stellen, en dat maatregelen zouden worden
genomen, zoodra de regeering over de rappor
ten zou beschikken.
Papee heeft nog verklaard, dat, in
dien de toestand in Teschen niet on
middellijk en grondig zou verbeteren,
de Poolsche regeering niet de verant
woordelijkheid zou kunnen dragen
voor de verdere ontwikkeling der ge
beurtenissen.
Bonnet ondervraagd over de op
zegging der accoorden met Italië.
Antwoord stelt socialistische en commu
nistische Kamerleden niet tevreden.
In de gistermiddag gehouden vergadering van
de Fransche Kamer herinnerde de socialist
Sibue aan de jongste verklaringen van Bonnet
over de Franseh-Italiaansche betrekkingen, vol
gens welke Frankrijk geen duimbreed gronds
aan Italië zou afstaan. Hij stelde de vraag hoe
het mogelijk is, dat Bonnet niets heeft gezegd
omtrent de mededeeling van Ciano aan den
Franschen ambassadeur inzake de opzegging der
accoorden van 1935.
Is het mogelijk, zoo vroeg hij, dat de minister
niet op de hoogte was van deze nota,, die 48 uur
eerder aan onzen ambassadeur ter hand was ge
steld?
In zijn antwoord verklaarde minister Bonnet
onder applaus van talrijke banken, dat hij van
de betreffende nota pas kennis had gekregen na
zijn verklaring in de Kamer op 19 December,
waarin hij ondubbelzinnig zeide, dat Franrkijk
de Italiaansche eischen niet aanvaardde.
Zelfs indien hij van opzegging der accoorden
op de hoogte was geweest, had hij hiervan niet
in de Kamer melding kunnen maken, alvorens
hieromtrent met den ministerraad overleg te
plegen.
Sibue was niet tevreden over de uiteenzetting
van Bonnet.
Gezien de beteekenis van deze diplomatieke
gebeurtenis had men z. i. den ministerraad bij
een moeten roepen voordat Bonnet zijn verkla
ring in de Kamer aflegde. De communist Péri
sprak in denzelfden geest.
Ondanks de protesten der socialisten en com
munisten heeft de Kamer echter gewoon de
agenda afgehandeld, waarna de vergadering om
20.40 uur werd gesloten.
Groeiend misnoegen in Hongarije
jegens Duitschland.
Nu de Duitsche pers de Slowaaksche
propaganda steunt.
De steun, welke in de Duitsche pers,
vooral de „Völkische Beobachter"
wordt gegeven aan een zekere Slo
waaksche actie in de gebieden, welke
overeenkomstig het verdrag van Wee-
nen zijn afgestaan aan Hongarije, heeft
zoo meldt Havas uit Boedapest te
Boedapest een zeker misnoegen gewekt,
welke niet langer verborgen kan blijven.
De officieuse „Pester Lloyd" schrijft: „In
Hongarije betreurt men dat aanzienlijke bui-
tenlandsche organen zich zeer partijdig tot
spreektrompet maken van deze Slowaaksche
propaganda, die hoewel onzinnig, toch gevaar
lijk is."
Dit misnoegen wordt nog versterkt door de
geruchten, dat Duitschland zou verlangen dat
de steden Munkacs en Ungvar aan Tsjecho -Slo
wakije teruggegeven zullen worden. Hierdoor
zou het blijkbaar gemakkelijker worden den
autoweg naar de Karpathen aan te leggen.
In Hongaarsche kringen verklaart men, dat
de grenzen tussehen Slowakije en Hongarije
van geen waarde zouden zijn, wanneer Duitsch
land zijn invloed niet uitoefent op de leiders
der Slowaken, die Hongarije vijandig gezind
zijn.
De huidige spanning, welke nog sterker kan
worden, is slechts enkele dagen na de betuiging
van trouw van Hongarije aan de as Rome-
Berlijn tijdens het bezoek van graaf Ciano aan
Boedapest ontstaan.
PROCES-NIEKISCH BEGINT DE
VOLGENDE WEEK TE BERLIJN.
17 a 18 doodvonnissen verwacht
TEGELIJKERTIJD ZULLEN NOG ANDERE
HOOGVERRAADSPROCESSEN WORDEN
GEVOERD.
BERLIJN, 30 Dec. In het begin
van 1939 zal een der grootste proces
sen wegens hoogverraad sedert het
aan het bewind komen van de Nazis
worden gehouden. Men verwacht, dat
daarbij 17 a 18 doodvonnissen zullen
worden uitgesproken. Onder de 20
personen, die terecht zullen moeten
staan, bevindt zich zooals reeds ge
meld is de schrijver Franz Niekisch.
Het proces zal 4 Januari een aanvang nemen,
de beschuldigden staan o.a. terecht wegens
plannen om Nazileiders te vermoorden. De
positie van de beschuldigden is zoo hopeloos,
dat verscheiden advocaten geweigerd hebben
de verdediging op zich te nemen.
Men verwacht, dat het proces acht dagen
zal duren. Het publiek zal niet tot de zitting
worden toegelaten. Tegelijkertijd zullen talrijke
soortgelijke andere processen gevoerd worden,
waarin een groot aantal personen men
spreekt van 100 terecht zullen staan. Ver
scheidene personen, die reels veroordeeld zijn,
zullen als getuigen in dit laatste complot op
treden.
Niekisch en andere beschuldigden zijn voor
het onderzoek in de grootste gevangenis van
de hoofdstad Berlin-Moabit ondergebracht.
Bijna 80 procent van de gevangenen, dat daar
verblijf houdt, wordt beschuldigd van hoog
verraad of spionnage. Niekisch heeft voor het
Nazitijdperk een ultra-rechtsche jeugdbewe
ging „Widerstand" geleld, die ondanks het
rechtsche karakter, pro-Sovjet en ultrasocia-
listische ideeën verbreidde. (United Press).
belemmeringen ook bij de
technische Volkenbondstaak.
Het veelsoortige werk der
Internationale Arbeidsorganisatie.
Groote betooging der Slowaken op
komst.
In de kerken zal gebeden worden om
„bevrijding van het Hongaarsche juk".
Sidor, minister van staat voor Slowakije en
hoogste chef van de Hlinkagarde heeft be
sloten, dat op 31 December een groote betoo-
gmg door de Hlinka-garde zal worden gehou
den. „Deze opmarsch der Hlinka-garde heeft
ten doel", aldus het desbetreffende officieele
communiqué, de Slowaaksche broeders te
eeren, die gevallen en gewond zijn in Hon
garije en die hun bloed hebben vergoten onder
de kogels en bajonetten der Hongaarsche gen
darmes.
De Hlinka-garde leden zullen naar de kerken
gaanzij zullen God smeeken hun steun
te verleenen in den strijd ter bevrijding van
alle Slowaken van het Magyaarsche juk".
PROGRAMMA
ZATERDAG 31 DECEMBER 1938.
HILVERSUM I, 1875 en 415.5 M.
KRO-Uitzending.
8.00—9.15 Gramofoonmuziek. (Om 8.15 Be
richten). 10.00 Gramofoonmuziek. 11.30 Gods
dienstige causerie. 12.00 Berichten. 12.15 KRO-
Melodisten en solist. (1.001.20 Gramofoonmu
ziek. 2.00 Voor de rijpere jeugd. 2.302.40 Gra
mofoonmuziek. 2.45 Kinderuurtje. 4.00 Berich
ten, hierna: KRO-orkest. (4.455.00 Gramo
foonmuziek). 5.45 KRO -N achtega alt j es. 6.15
Gramofoonmuziek. 6.20 Journalistiek weekover
zicht. 6.45 Berichten, gramofoonmuziek. 7.00 Be
richten. 7.15 Causerie „Oud-Jaar". 7.35 Actueele
aetherflitsen. 8.00 Berichten A. N. P., Mededee-
lingen. 8.15 Meditatie met muzikale omlijsting
8.35 Met de KRO-Microfoon. door 1938. 10.40
„Wat denkt gij van hét oude jaar?" causerieën.
11.15 KRÖ-Melodisten en solist. 11.45 Gramo
foonmuziek. 12.00 De KRO-klok slaat twaalf.
12.00 Causerie „Zalig Nieuwjaar". 12.10 Gramo
foonmuziek. 12.1512.30 Gelukwenschen van
zeevarenden en gramofoonmuziek.
HILVERSUM II, 301,5 M
8.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA. 7.00
VPRO 9.00 VARA. 12.30—2.00 AVRO.
8.00 Gramofoonmuziek. (ca. 8.16 Berichten)
10.00 Morgenwijding. 10.20 Voor arbeiders in
de Continubedrijven. 12.00 Esmeralda en gra
mofoonmuziek. (ca. 12.15 Berichten). 12.50 Gro
ninger Orkestvereeniging, solisten en het Toon
kunstkoor „Bekker" (opn.). 2.00 Filmkwartier
tje. 2.15—2.25 Gramofoonmuziek. 2.30 Repor
tage. 4.30 Causerie „De fabrieksarbeidersbond
gisteren, vandaag en morgen. 4.50 Utrechtsch
Stedelijk Orkest, soliste en het Toonkunstkoor
(opn.). 5.30 Causerie „Koopt weldadigheids-
postzegels". 5.35 Filmland. 6.00 Orgelspel. 6.28
Berichten. 6.30 Voor schakers. 6.31 Uit de Roode
Jeugdbeweging. 7.00 Een gang door het oude
jaar. 7.30 Remonstrantsche Kerkdienst. 9.00
VARA-orlcest en solist. 10.00 „En nu.... Oké"
11.10 Berichten A. N. P. 11.15 VARA-orlcest en
solist. 11.35 Oudejaarsavondtoespraak. 11.50
Zang en orgel. 12.00 Uitluiden van het Oude
Jaar te Amsterdam. 12.01 Causerie „Bij den aan
vang van het Nieuwe Jaar". Hierna: Gelukwen
schen namens opvarenden van schepen en gra
mofoonmuziek. 12.30 Toespraak; Gelukwenschen
aan schepelingen. 1.002.00 Gramofoonmuziek.
DROITWICH, 1500 M.
11.20 Gramofoonmuziek. 11.50 BBC-Mid-
land-orkest. 12.50 Gramofoonmuziek. 1.20 Aston
Hippodrome-orkest. 2.05 Orgelspel. 2.35 BBC-
Northern Ireland-orkest. 3.25 Enfield Central-
Orkest. 4.00 Uit Kaapstad. Sportreportage. 4.30
Sportreportage. 4.50 3e acte van de opera
„Hansel und Gretel". 5.30 Hugo Rignold en
zijn orkest. 6.20 Berichten. 6.50 Sportpraatje.
7.05 BBC-Theater-ox-kest. 7.50 Actueele uitzen
ding. 8.20 Variété-programma. 9.20 Berichten.
9.45 Nieuws uit Amerika. 10.00 Radiotooneel.
11.00 BBC-orkest. 11.5012.35 Nieuwjaarsgroe
ten en Korte Dienst.
RADIO PARIS, 1648 M.
7.55, 9.05, 10.00 en 11.20 Gramofoonmuziek
12.30 Zang. 1.10 Pascalorkest. 2.35 Gramofoon
muziek. 2.50 Zang. 3.30 Gramofoonmuziek. 3.35
Zang. 3.50 Gramofoonmuziek. 5.00 Zang. 5.15
Gramofoonmuziek. 8.35 Pianovoordracht. 8.50
Oudejaars-avond-programma. 10.50 Gramofoon
muziek. 11.20 J. Bouillon's orkest. 12.50 Het Vis-
ciano-orkest.
KEULEN 456 M.
5.50 Gramofoonmuziek. 6.30 Erich Schneide-
wind's orkest. 7.50 Danziger Landesorlcest. 11.20
Weensch Symphonie-orkest. 1.30 Gramofoonmu
ziek. 3.20 Omroep-Amusementsorkest. 5.50 Gra
mofoonmuziek. 6.50 „Der Vogelhandier", operet
te. 8.50 Oudejaarsavond-programma. 12.502.20
Bernhard Etté met zijn orkest.
BRUSSEL, 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Om
roepsalonorkest. 1.50 Gramofoonmuziek. 2,35
Gramofoonmuziek. 4.35 Omroepsymphonie-or-
lcest en soliste. 6.20 Omroepsalonorlcest, solist
en gramofoonmuziek. 8.20 Oudejaarsavond-
revue. 10.30 Het José Schnyders-orkest en gra
mofoonmuziek. 11.20 Gramofoonmuziek. 11.30
Vervolg concert. 12.1512.20 Nieuwjaarswensch.
BRUSSEL, 484 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Sarba-
orkest. 1.502.15' en 2.55 Gramofoonmuziek.
3.20 Pianovoordracht. 3.35 Overzicht van 1938,
4,25 Gramofoonmuziek. 5.35 en 6.00 Paul Godwin
en 2ijn orkest. 6.35 Gramofoonmuziek met toe
lichting. 7.10 en 7.35 Gramofoonmuziek. 8.20
Oudejaarsavondprogramma. 11.201.20 Gramo
foonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M
7.20 Gevarieerd concert. 9.50 Berichten. 10.05
Gramofoonmuziek. 11.20 Nieuwjaarswenschen.
11.252.20 Vroolijk programma. (12.1512.
Tijdsein).
GENèVE, December 1938.
(Van onzen correspondent)
E Volkenbond begon het jaar '1938 met
een jubileumsbijeenkomst; de 100ste
zitting van den Volkenbondsraad, in
de maand Januari. Met één uitzon
dering (Polen, dat toen reeds een groote on
verschilligheid aan den dag legde) betuigden
alle vertegenwoordigers der in den Volken
bondsraad zifting hebbende staten hun on
verzwakte trouw aan de Volkenbondsidealen,
hun gehechtheid ook aan de beginselen van
het Volkenbondsverdrag Er is zeker geen reden,
om aan de oprechtheid dezer verklaringen te
twijfelen. Dit neemt echter niet weg. dat de
volgende maanden hebben aangetoond, dat
ook die ministers, die in theorie den Volken
bond nog getrouw gebleven zijn, het in de
practijk toch noodzakelijk hebben geoordeeld
de bestaande Voïkenbondsorganisatie bij de
behandeling van vraagstukken van interna
tionale politiek uit te schakelen. De boycot
van Duitschland en Italië tegenover Genève
is, zooals bekend, de voornaamste reden van
deze tegenstelling tussehen practijk
theorie, waaraan ook de trouwste aanhangers
der Volkenbondsgedachte in het jaar 1938 niet
zijn kunnen ontkomen.
Het scherpst kwam dit tot uiting in de ang
stige dagen der September-crisis, toen de Vol-
kenbondsvergadering zelf -te Genève bijeen
was en de gedelegeerden van 50 regeeringen
hun aandacht vrijwel uitsluitend op de ge
beurtenissen met betrekking tot Tsjecho-
Slowakije gericht hadden, zonder echter eenige
poging te doen, om door tusschenkomst van
den Volkenbond tot een vreedzame regeling
te komen. Hoogstens maakte nu en dan iemand
een schuchtere toespeling op deze den wereld
vrede zoo benauwend bedreigende strijdvraag.
Het wordt reeds als zoo natuurlijk beschouwd,
dat de Volkenbond, opgericht voor de hand
having van den wereldvrede, in dergelijke
tijdsomstandigheden zich geheel lijdelijk
houdt, dat een man als de Zwitsersche minis
ter van buitenlandsche zaken Motta, een eer
lijk vriend van den Volkenbond, in zijn ver
slag aan het Zwitsersche parlement over de
Volkenbondsvergadering van September schrij
ven kon, dat de gedelegeerden ter Volken
bondsvergadering het zeker niet kwalijk heb
ben genomen, dat de aandacht der openbare
meening in die dagen van spanning niet op de
beraadslagingen te Genève gericht was! Tien
jaar geleden zou de openbare wereld meening
onder soortgelijke omstandigheden juist uit
sluitend belangstelling voor Genève. dat toen
nog het middenpunt der internationale poli
tieke besprekingen was, hebben gehad!
DE Volkenbondsinstelling is dus, laat ons
hopen, slechts tijdelijk, als instrument der
internationale politiek ter zijde geschoven.
Wie den wereldvrede wil bevorderen, acht zich
verplicht met het oog op de stemming van
Duitschland, Italië en ook Japan tegenover
Genève, zijn pogingen buiten de Volkenbonds-
stad aan te wenden. Dit was eigenlijk reeds
sinds eenige jaren zoo. Het jaar 1938 heeft
duidelijker' dan ooit gemaakt, dat dit de over
tuiging der regeeringen der belangrijkste sta
ten, die nog deel van den Volkenbond uit
maken, geworden is. Toen de spanning over
het behoud van den vrede op zijn hoogst was,
heeft men zelfs den schijn laten varen, alsof
de Volkenbond nog eenige politieke beteekenis
heeft.
Tijdens de Mei-zitting van den Volkenbonds
raad was men nog niet zoo ver in deze rich
ting gegaan. Aan den Volkenbondsraad werd
toen nog de gelegenheid tot internationale be
sprekingen, wel van internationale beslissin
gen te onderscheiden, gelaten. Terwijl Krofta
in September geen gelegenheid kreeg en die
ook niet verzocht, de Tsjechische zaak in den
Volkenbondsraad te bepleiten, kwamen de
Negus van Abessynië en Alvarez del Vayo in
Mei nog naar Genève om hier de belangen
van hun volk te verdedigen. Veel geholpen
heeft het hun niet. Alleen de Geneefsche hotels
hadden baat bij de zaak, daar de aanwezigheid
van den Negus weer een talrijk internationaal
publiek naar de Volkenbondsstad had getrok
ken. In beideaangelegenheden onthield de
Volkenbondsraad zich echter ervan zelf stel
ling te nemen. Hij stelde vast, dat iedere Vol
kenbondsstaat maar zelf naar eigen oordeel
moest uitmaken, of hij het Italiaansoh gezag
over Abessynië al dan r:.3t erkennen wil. En
inzake Spanje bleef de Volkenbondsraad op
het standpunt staan, dat hij zich niet in de
zaken der Londensche niet-inmengings-com-
missie heeft in te mengen!
In September was de Volkenbondsraad
dapperder inzake Spanje. Onder den indruk
wellicht van de volkomen lijdelijkheid van
den Volkenbond in de Tsjechische crisis be
sloot de Raad, om toch ook iets te doen, twee
Volkenbondscommissies naar Spanje te zen
den, zooals de regeering van Barcelona had
verzocht. De eene heeft een aangrijpend
rapport uitgebracht over den noodtoestand
dr ongeveer 3 millioen Spanjaarden, die uit
het door generaal Franco bezette gebied naar
dat deel van Spanje gevlucht zijn, waar Ne-
grin nog het gezag in handen heeft. De
tweede Volkenbondscommissie is er onder
leiding van den Finschen generaal Jalander
nog bezig vast te stellen, dat de buitenland
sche vrijwilligers, die aan de zijde der re-
.geering streden, thans Spanje verlaten.
Ongewoon dapper en beslist was de Vol
kenbondsraad met betrekking tot den strijd
in het Verre Oosten. Wellington Koo, de be
kwame Chineesche gedelegeerde bij den Vol
kenbond, wist door te zetten, dat de Volken
bondsraad verklaarde, dat het bekende ar
tikel 16 van het Volkenbondsverdrag, dat
economische sancties der Volkenbondsstaten
tegen een staat-aanvaller voorschrijft, op
Japan wegens zijn aanvalsoorlog tegen China
toepasselijk is.
Jammer voor China was het echter, dat
even tevoren de groote meerderheid der Vol
kenbondsstaten in de Volkentoondsvergadering
verklaard hadden, dat zij onder de tegen
woordige politieke tijdsomstandigheden ar
tikel 16 niet langer als bindend beschouwen
en slechts facultatieve waarde eraan toeken
nen! Het gevolg was dan ook, dat geen enkel
Volkenbondslid, ondanks de verklaring door
den Volkenbondsraad, dat artikel 16 tegen
Japan van toepassing was, tot eenigen prac-
tischen sanctiemaatregel overging. Het eenige
resultaat van deze eenige Raadsbeslissing
uit het gansche jaar, waarin in een politieke
strijdvraag althans duidelijk kleur bekend
werd, was dan ook, dat Japan bij wijze van
represaillemaatregel besloot nu ook alle sa
menwerking met den Volkenbond op technisch
gebied te verbreken.
IJ dit technische werk moet de Volken
bond, die hierbij de getrouwe medewer-
werking van het niet-Volkenbondslid de Ver-
eenigde Staten van Amerika geniet, het thans
dus stellen zonder eenigen steun van drie
groote mogendheden: Duitschland, Italië en
Japan.
Dat dit voor het technische werk niet be
vorderlijk is, is wel duidelijk. En eveneens
dat dit heel jammer'is. Want de technische
Volkenbondsorganen behandelen tal van be
langrijke vraagstukken zonder eenige politieke
bij-overweging. De geheele wereld zou van
deze studies voordeel kunnen trekken. Het
financieele Vblkentoondscomité behandelde
in het scheidende jaar o.a. het vraagstuk der
landbouwcredieten. Het economische Volken
bondscomité bestudeerde de middelen tot
verhooging van den levensstandaard der be
volking. De sociale commissie gaf rapporten
uit over de jeugdfilms en over de plaatsing
van ongelukkige kinderen in stichtingen of
bii gezinnen.
De opiumcommissie bereidt de beperking
van den aanbouw van de opiumplant voor. De
verkeerscommissie heeft plannen gereed ge
maakt voor uitbreiding der veiligheid bij over
wegen. Het hygiënische Volkenbondscomité
besteedde in samenwerking met andere Vol
kenbondsorganen groote aandacht aan de
verbetering van de levensomstandigheden op
het platteland. De Mandatencommissie hield
er toezicht op, dat in de mandaatgebieden
vooral de belangen der inlandsche bevolking
worden behartigd. Het fiscale Volkenbonds
comité maakte een vergelijkende studie van
de werking der verschillende belastingstelsels.
De Volkenbondscommissie voor intellectueele
samenwerking zorgde ook in het afgeloopen
jaar weder voor nuttige gedachtenwisseling
over vraagstukken van algemeen cultureel
belang.
En dan is er nog de Internationale Arbeids
organisatie, die ook in dit jaar wederom tal
van nuttige deskundigenconferenties gehou
den heeft: over de arbeidsvoorwaarden in het
landbouwbedrijf, over de landverhuizing naar
Zuid-Amerika, over de veiligheid in de steen
kolenmijnen, over de rechten der uivoerende
kunstenaars bij de moderne mechanische ge
luidsverbreiding (radio, gramofoonplaten),
over de belegging der sociale verzekerings
fondsen en natuurlijk ook weer over de ver
korting van den arbeidstijd. Voor de Interna
tionale Arbeidsorganisatie was het jaar 1938
ook door de aard der Internationale Arbeids-
conferentie, waar ditmaal slechts besprekin
gen in eerste lezing werden gehouden, voor
namelijk een jaar van voorbereiding. De
scheidende directeur Harold Butler, die na
zesjarigen hoogstverdienstelijken arbeid vrij
willig weder naar zijn Engelsche vaderland
terugkeert om daar voor den socialen vooruit
gang te blijven werken, heeft aan zijn Ameri-
kaanschen opvolger en vroegeren onder
directeur van het Internationale Arbeids
bureau John G. Winant overgelaten de vruch
ten daarvan te plukken.
B. DE JONG VAN BEEK EN DONK.
Ontvoerde bankier te Jeruzalem
teruggekeerd.
Ontvoerders ontvingen losgeld.
De ontvoerde Engelsche bankier Lebouvier,
die hier Donderdagochtend te Jeruzalem is
teruggekeerd, heeft medegedeeld, dat hij los
geld heeft betaald, waarna de bandieten
leider Suleiman hem een in het Arabisch ge
schreven pas heeft gegeven, waarmede hij
veilig kon reizen.
WEER EEN ENGELSCH SCHIP GEBOM
BARDEERD.
Naar te Gibraltar verluidt is het Britsche
stoomschip Marionga gisteren gebombar
deerd tuschen Castellon en de Balearen.
Gemeld wordt, dat de bemanning in de booten
is gegaan. Het is niet bekend of dooden of
gewonden zijn gevallen.
Wang Tsjing Wri's verblijf te
Hanoi.
Ex-prcmier van China vermijdt elk contact
met de buitenwereld.
Het Japansche persbureau Domei meldt:
Volgens een Japansch persbericht uit Hanoi
heeft Wang Tsjing Wei zich tot 28 December in
deze plaats bevonden. De Fransche autoriteiten
verklaren niets uit te staan te hebben met zijn
reis. Het bericht voegt hieraan toe, dat Wang
Tsjing-Wei met zijn vrouw heimelijk op 21 De
cember per vliegtuig in Hanoi is aangekomen en
onmiddellijk naar de woning van zijn Chineesche
vrienden daar is gegaan. Sindsdien heeft Wang er
zorg voor gedragen ieder contact met de bui
tenwereld te vermijden, zoozeer zelfs, dat hij
een uitnoodiging van de hand wees om deel te
nemen aan een te zijner eere op 24 December
aangeboden diner.
Hetzelfde bericht meldt, dat Wang Tsjing Wei
incognito reist en dat hij, naar verluidt, zijn
vrienden zou hebben verteld, dat hij niet met
een zending was belast.
Een telegram uil Hongkong meldt, dat Tsjen
Koeng Po, een der vertrouwde luitenants van
Wang Tsjing Wei en vroeger minister voor de
industrie in de Kwo Min Tang-regeering reeds
te Hongkong is aangekomen. Intusschen meldt
de correspondent van de Yomioeri Sjimboen te
Hongkong, op gezag van inlichtingen uit Tsoeng-
king, dat centrale figuren in de Kwo Min Tang
als Tsjen Li Foe, Tsjoetsjeng en Tsoeloe eveneens
uit Tsjoengking zijn vertrokken en dat zij, in
overeenstemming met Wang Tsjing Wei, tot uit
drukking hgbben gebracht tegen de communisten
gekant te zyn.
